Morgunblaðið - 08.06.1968, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 1966
Hvaða áhrif hafði þessi
hörmulegi atburður á þig?
MORÐIÐ á Robert F. Kenn-
edy, öldungadeildarþing-
manni, kom róti á hugi Is-
lendinga sem annarra. Morg-
unblaðið sneri sér í gær til
nokkurra aðila og spurði:
— Hvaða áhrif hafði þessi
hörmulegi atburður á þig?
Svör þeirra fara hér á
eftir.
Sverrir Pálsson, skólastjóri:
,,Enn urðu svört
sólskin"
„Voðaverkið í Dallas var
hnefahögg í andlit þeirra, sem
trúðu á batnandi heim og feg-
urra líf. >ar hné glæstur fulltrúi
nýrrar kynslóðar í stjórnmálum
heimsins. Hann hafði í senn átt
göfugar hugsjónir og djörfung til
að bera þær fram til sigurs.
Mannkynið hafði eignazt nýja
trú á framtíð sína, frið og rétt-
læti.
Þegar ótíðindin spurðust var
mikill hluti heimsbyggðarinnar
gripinn óvissu, jafnvel vonleysi.
Mönnum varð þegar ljóst, að
mannkynið hafði orðið fyrir
þungu áfalli.
Meira en það:
hver einstakling
ur hafði orðið
fyrir persónu-
legum harmi,
eins og hann
hefði misst
hjartfólginn
bróður.
En rödd hans
var ekki hljóðnuð, hugsjónir
hans ekki slokknaðar. Yngri
bróðir hans, honum sviplíkur
um margt, bjóst til að hefja hið
fallna merki. Vonir glæddust
enn um réttlæti þeim til handa,
sem við ranglæti búa og höllum
fæti standa. Glaður og víghreif-
ur fagnaði hann sigri á leið sinni
að lokamarki.
Þá kvað við annað skot, enn
urðu svört sólskin. Mig gripu
sömu kenndir þann júnímorgun
og nóvemberkvöldið um árið,
mér fannst ég hafa verið lostinn
persónulegum harmi. Mér varð
á að spyrja sjálfan mig: „Hve-
nær rennur upp sá dagur, er
menn verða ekki lengur ofsóttir
fyrir réttlætissakir og hjörtu
manna verða ekki lengur full af
hatri og myrkri?“
Þrátt fyrir allt verðum við að
trúa því, að upp af moldum þess-
ara Gracchus-bræðra nútímans
renni limfagur meiður, barátta
þeirra beri árangur og hugsjónir
þeirra sigri“.
Óskar Magnússon, kennari:
„Sömu hugsjónir
— sömu örlög"
sigrum Kennedys, því ef hann
hefði orðið for-
seti og fylgt 1
fótspor bróður
síns, mátti bú-
ast við batnandi
horfum í heims-
málunum. Þótt
svona fréttir frá
Bandaríkjunum
ættu ekki að
koma á óvart,
ætlaði ég samt varla að trúa því,
að þj óðfélag, sem telur sig
standa á háu menningarstigi,
skuli hvað eftir annað láta
myrða þá menn sem vilja berj-
ast fyrir friði og bættum Mfs-
kjörum ekki aðeins í sínu heima-
landi heldur um allan heim.
Þetta er þriðja stóráfallið sem
heimurinn hefur orðið fyrir af
völdum bandarískra byssu-
kúlna á fáum árum“.
Anna Borg, húsfrú:
„Álitshnekkir"
„Mér finnst hann álitshnekkir,
ekki aðeins fyr-
ir Bandaríkin,
heldur fyrir alla
heimsbyggðina.
Hvað er eigin
lega að gprast í
heiminum? Er
hið illa algjör-
lega að ná yfir-
ráðum yfir hinu
góða? Er ekkert
hægt að gera til þess að stöðva
þá þróun?“
Pétur Einarsson, leikari:
„Viðbjóðslegt morð"
„Það er ógjörningur fyrir mig
að lýsa þeim
áhrifum, sem
þetta viðbjóðs-
lega morð hafði
á mig. Fáein orð
duga þar hvergi
til“.
Finnbogi Örn Jónsson, verzlun
armaður:
„Trúði ekki í fyrstu"
„I fyrstu gat ég ekki trúað
því, að þessi at-
burður hefði áttpj
sér stað, en j|
seinna vaktip
það furðu mína,|
að slíkt skulil
geta endurtekið
sig hvað eftir:;
annað í
félagi sem
Bandaríkjunum.
baki verknaðin-
um. Vonandi
var um að ræða
vitskertan of-
stopamann, sem
ekki var sjálf-
ráður gerða
sinna.
Hitt væri jafn
vel enn skelfi-
legra ef um
væri að ræða pólitískt morð, ef
menn sem búa í ríki, sem er út-
vörður mannhelgi og lýðræðis,
kjósa ofbeldi og hryðjuverk sem
tæki til áhrifa fram yfir þau
stjórnmálaréttindi, sem lýðræð-
ið veitir.
Samtímis þessu berast fregnir
úr ýmsum rótgrónum menning-
arríkjum um löglausar aðgerðir
og ofstopa, jafnvel í þeim hóp-
um, sem mestrar menntunar
njóta. Ógnir nazismans og komm
únismans eru í fersku minni. I
því stjórnarfari koma hryðju-
verkin ofan að, frá stjórnendun-
um, sem halda almenningi í hel-
greipum. Núna virðist svo sem
sumir hópar. almennings í frjáls-
um löndum sjái ekkert athuga-
vert við að brjóta lög og beita of-
beldi.
Manni verður spurn: Hvað er
að gerast? Hvað er það sem vant
ar í ríkjum, þar sem megin-
áherzla hefur verið lögð á lýð-
ræði, frelsi og velmegun. Ég
held, að það sé knýjandi nauð-
syn að hefja nýja öfluga og víð-
tæka sókn á sviði hugræktar, á
heimilum, í skólum og með fjöl-
miðlun. Listamenn gætu valdið
straumhvörfum með því að nota
snilligáfu sína til þess að tjá
meiri fegurð í stað þess ljót-
leika og grófleika, sem verið
hefur svo hörmulega útbreiddur
á undanförnum árum. í skólum
má ekki aðeins fara fram þekk-
ingaröflun, heldur þarf að leggja
stóraukna áherzlu á skapgerðar-
þroska og siðgæði.
Það eru vandamál sem þessi,
sem hinn hörmulegi dauðdagi
Roberts Kennedys minnir á“.
Ólafur B. Thors, lögfræðingur:
„Bœði hryggur
og reiður"
„Ég varð bæði
reiður. Atburð-
irnir í Dallas og
Memphis rifjast
upp og sú spurn
ing verður áleit
in: Hvað er að'|
gerast í þjóðfé-^
lagi,
eftir annað
vettvangur
slíkra voða-
verka“.
hryggur og
sem hvað
Edda Jónsdóttir, húsfrú:
„Ég á engin orð"
„Þessi frétt kom eins og reið-
arslag. Ég fylltist skelfingu, sér-
staklega þegar
ég hugsa um
það, að þetta er
annar bróðirinn,
sem fellur
þennan hátt. A1
varlegast er þó,
að þeir börðust
báðir
sömu
um og
báðir fyrir sömu örlögum".
Hákon Aðalsteinsson, yfir-
lögregluþjónn:
„Þriðja stóráfallið"
„Þetta var reiðarslag. Ég hef
fylgzt með kosningabaráttunni í
Bandaríkjunum og glaðzt yfir
Ragnhildur Hélgadóttir:
„Hvað vantar á ?"
„Sorg og skelfing gagntóku hug
minn, er ég heyrði um árásina á
Kennedy. Fregnin var hörmuleg
á svo margan hátt. Sá maður
hefur ekki mennskar tilfinning-
ar, sem getur svipt konu
með tíu börn manni sín-
um, börnin föður sínum og for-
eldra syni sínum. í huga mínum
var sorg yfir því, að enn skyldi
merkisberi réttlætis falla fyrir
morðingjahendi. Robert Kenne-
dy var einn skeleggasti máls-
svari svartra manna í baráttunni
fyrir auknum skilningi milli
hvítra manna og svartra. Ég
fylltist skelfingu, er ég reyndi
að hugleiða hvað gæti legið að
„Ég er bara undrandi yfir því
að þetta skuli
eiga sér stað í
frjálsu landi.
Ég á engin orð“.
Hörður Einarsson. hdl.:
„Lœgja þarf
ofbeldishuginn"
„Sérhver skyniborinn maður
verður að sjálfsögðu sleginn
óhug við tíðindi um slíkan at-
burð. Þegar frá líður, spyr mað-
ur svo sjálfan sig kvíðinn: Get-
ur ekki verið, að hliðstæður
verknaður verði aftur unninn og
getur það ekki gerzt hvar sem
er jafnvel í okk-
ar litla þjóðfé-
lagi? Strangari
löggjöf og aukin
löggæzla mun
ekki duga til að
koma í veg fyr-
ir slík ofbeldis-
verk í stjórn-
málabaráttunni,
meðan alið er á
þeim hugsunarhætti, sem leiðir
til þeirra: Forhertri vissu um
yfirburði eigin málstaðar og
skoðana, hleypidómum og hatri
á stjórnmálaandstæðingum. For-
ystumenn í stjórnmálum og aðr-
ir, sem aðstöðu hafa til að hafa
áhrif á hugi annarra manna —
og jafnvel stjórna þeim — verða
að gera sér ljósa hina miklu
ábyrgð, sem þeirri aðstöðu fylg-
ir og beita valdi sínu til aukins
skilnings og umburðarlyndis í
samskiptum manna í milli hvort
sem er milli þjóða, einstaklinga
eða hópa innan hvers þjóðfélags.
Með því móti einu verður of-
beldishugurinn lægður“.
Séra Ragnar Fjalar Lárusson:
„Var varla Ijóst,
hvers biðja bœri"
„Það hafði mjög mikil áhrif
á mig, er ég heyrði um árásina
á Robert Kennedy. Ég hafði opn-
að útvarpið á miðvikudagsmorg-
uninn og bjóst við að heyra um
sigur hans í Kaliforníu — en þá
kom þessi voðafrétt eins og reið-
arslag. Ég bað Guð heitt um
það, að hann mætti lífi halda og
öðlast heilsu sína að nýju. En
þegar ljóst var,
hve mikill á-
verkinn var,
var mér varla
ljóst hvers biðja
bæri og víst er
dauðinn betri
en líf án mögu-
leika.
Ég harma
mjög fráfall
þessa mæta og drengilega stjórn
málamanns. Ég hefi haft miklar
mætur á honum allt frá því hann
kom inn í sviðsljós heimsmál-
anna og vænti af hans hendi
mikilla hluta. Hann var. mann-
vinur og friðarsinni. — Og hvers
þurfum við fremur við í viðsjár-
verðum og hörðum heimi? Mér
ofbýður sú ofbeldishneigð, sem
nú virðist heltaka einstaklinga
og þjóðir í ríkari mæli en stund-
um áður. Eitthvað vantar í okk-
ar siðmenntuðu þjóðfélög. Það
sem vantar er aukin guðstrú og
ábyrgðartilfinning ásamt mann-
úð og bróðurást.
Ég bið þess, að hinir sorglegu
atburðir, er mannvinir hafa ver-
ið myrtir hver af öðrum megi
opna augu fjöldans fyrir lífs-
nauðsynlegu gildi trúar og sið-
gæðis meðal einstaklinga og
þjóða“.
Ólafur Oddsson, stud. mag.:
Hvað er
að gerast?"
„Ég var sleginn miklum óhug
og flemtri. Það hafði gerzt, sem
enginn hafði trú
á að gerzt
gæti, ekki einu
sinni Robert
Kennedy sjálf-
ur. Hér er um
gífurlegt áfall
fyrir banda-
rísku þjóðina að
ræða.
Mér var einn-
ig ósjálfrátt hugsað til bróðurins
John Kennedy og Martin Luth-
ers Kings og sú spurning vakn-
aði: Hvað er eiginlega að ger-
ast í Bandaríkjunum?"
Guðmundur Lárusson:
„Þetta er voðaverk"
„Ég var flemtri sleginn og er
enn. Ekki aðeins vegna þess, hve
hryllilegur
verknaður það
er að skjóta 10
barna föður fyr
ir allra augum,
heldur einnig
og þá ekki síð-
ur, að með
um skotum
tekinn frá
ur
greindasti og mikilhæfasti for-
ystumaður hins vestræna heims.
Maður, sem alinn var upp í guðs
ótta en ekki þrælsótta. Þetta
var voðaverk, sem aldrei verð-
ur bætt“.
Ásgeir Pétursson, sýslumaður:
„Það hefur kólnað"
í veröld okkar"
„Mér fannst hafa kólnað í ver-
öld okkar. Ég hugsaði fyrst til
fjölskyldu þessa glaða og drengi-
lega manns og fæ ekki skilið
þessa yfirgengilegu ógæfu.
Það er sýnilegt, að heiftúðin
leitar einmitt uppi hina algjöru
andstöðu sína, göfugmennsku og
velvilja, og leitast við að tor-
tímá einmitt þeim, sem mest
eiga af slíku hugarþeli. Þetta
virðist köld stað s
reynd, sem viðl
sjáum stöðugti
nýjar ,sorglegarf
sannanir fyrir.
Lincoln frels-i
aði hina þel-
dökku menn úr|
ánauð — galt|
lífið fyrir. Johíil
Kennedy reyndi*
að uppskera ávöxt af þeim góðu
kornum, sem Lincoln hafði sáð,
en féll fyrir kúlu ofstækismanns.
Robert Kennedy hóf upp merki
bróður síns staðráðinn í því að
efla frið og jafnrétti með mönn-
um. Og nú hefur honum einmg
verið svipt á brott með svo
hrapalegum hætti.
En hefur hann þá lifað og
Starfað til einskis?
Nei, ekki, ef minning hans
verður okkur öllum hvatning um
aukinn þegnskap við þær hug-
sjónir, sem hann fórnaði öllu.
Ekki, ef þessi bitna reynsla
þroskar samtíð okkar og opnar
augu manna fyrir ógæfunni, sem
af heift og hatri leiðir.
Látum okkur öll vona, að sú
verði staðreyndin. „Þá mun aft-
ur hlýna í veröld okkar“.
Svcinn Einarsson, leikhússtjóri:
„Heimurinn
verri eftir"
„Mér brá illa og fannst heim-
urinn verri eftir en áður“.
Tónlistarskóia
Keflavíkur
slitið
TÓNLISTARSKÓLANUM
Keflavík var slitið laugardaginn
26. maí. Á þriðja hundrað nem-
endur stunduðu nám í skólanum
í vetur.
Síðustu opinberu nemendatón
leikar skólans voru haldnir í
Nýja Bíó, um leið og skólaupp-
sögn fór fram og komu þar
fram nemendur úr nær öllum
deildum skólans, m.a. léku þar
lúðra- og strengjasveit skólana.
Fjórir nemendur hlutu verð-
laun við skólauppsögn. Ellen
Mooney píanóleikari (Njarðvík),
Brynjar Guðmundsson fiðlunem-
andi (Keflavík), Ingvi Jón Kjari
ansson trompetnemandi (Kefla-
vík), og Gunnar Haraldsson
klarinettnemandi (Sandgerði).
Tíu kennarar kenndu við skól
ann í vetur auk skólastjórans
Ragnars Björnssonar.