Morgunblaðið - 29.06.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
FRAMKVÆMDA-
STJÓRASKIPTI
TVTú um mánaðamótin verða
framkvæmdastjóraskipti
hjá útgáfufélagi Morgun-
blaðsins. Sigfús Jónsson, sem
í dag á sjötugs afmæli og
gegnt hefur framkvæmda-
stjórastarfi hjá blaðinu í 45
ár lætur þá af störfum.
Þegar Sigfús Jónsson lætur
af framkvæmdastjórn Morg-
unblaðsins er margs að minn
ast. Hann er einn af hinum
merku brautryðjendum í
sögu þess. Þegar hann réðst
til blaðsins, fyrst sem gjald-
keri þess, var fjárhagur þess
þröngur og margvíslegir erf-
iðleikar á veginum. Atvinnu-
líf þjóðarinnar var fábreytt
og afkoma almennings léleg.
En Morgunblaðið vex með
bættum þjóðarhag. Sigfús
Jónsson er náinn samstarfs-
maður Valtýs Stefánssonar
og Jóns Kjartanssonar. Húsa
kynni blaðsins voru lítil og
ófullkomin. Það kemur fyrst
og fremst í hlut Sigfúsar
Jónssonar að treysta hinn
fjárhagslega grundvöll útgáf
. unnar. Honum er ljóst, að á
honum verður að byggja all-
ar umbætur og breytingar
til batnaðar. Við þetta starf
hefur hann jafnan verið vak-
inn og sofinn.
Þegar þjóðin tekur að rétta
úr kútnum hefst mikið fram-
kvæmdatímabil í sögu Morg-
unblaðsins. Valtýr Stefáns-
son og Sigfús Jónsson standa
hlið við hlið, í góðri sam-
vinnu við stjórn útgáfufélags
ins um hvert framfaraskrefið
á fætur öðru, kaup á prent-
smiðju, myndarlega húsbygg
ingu og bætta starfsaðstöðu
- fyrir starfsmenn blaðsins.
Jafnhliða er lögð áherzla á
að bæta alla þjónustu við við-
skiptamenn þess.
í þessu uppbyggingarstarfi
voru margix erfiðir hjallar á
veginum. Blaðaútgáfa á ís-
landi hefur jafnan verið erfið
leikum bundin, og er svo enn.
En það er samstarfsmönnum
Sigfúsar Jónssonar og vel-
unnurum Morgunblaðsins
mikið gleðiefni að nú, þegar
hann lætur af störfum, dylst
engum að hann hefur unnið
stórbrotið lífsstarf í þágu ís-
* lenzkrar blaðaútgáfu. Morg-
unblaðið á honum því mikið
að þakka. Hann hefur í senn
verið frábær starfsmaður,
hygginn fjármálamaður og
drengilegur og vinfastur fé-
lagi samverkamanna sinna.
Þessi hógværi og yfirlætis-
lausi maður hefur haft ótrú-
lega yfirsýn, ekki aðeins um
hagsmuni fyrirtækisins, held
ur einnig um aðstöðu þeirra
manna, sem með honum hafa
starfað. Góðvild hans og
trygglyndi mun aldrei hverfa
samstarfsmönnum hans á
Morgunblaðinu úr huga.
Mannkostir Sigfúsar Jónsson
ar verða ekki aðeins minnis-
stæðir Morgunblaðsmönnum.
Eiginleikar hans, árvekni og
dugnaður eru einn af horn-
steinum fyrirtækisins.
VERNDUM
LANDIÐ
eir, sem ferðast um landið
að sumri til, verða þess
oft varir, hversu misjafnlega
menn umgangast náttúruna.
Víða er það svo, þar sem
ferðamannahópur hefur num
ið staðar, að landið er þakið
óþverra og bréfarusli. Sumir
virðast jafnvel líta á náttúr-
una, sem eina stóra rusla-
tunnu og bílgluggann sem op
hennar. Þá eru ótalin þau
spjöll, sem unnin eru á land-
inu af þeim, sem haldnir eru
þeirri áráttu, að þurfa að
reyna farartæki sín utan veg
arins og aka á þeim um fagr-
ar lyngbrekkur eða grasi
grónar grundir, sem líta út
eins og moldarflag, þegar
þeir hverfa á brott.
Náttúruverndarnefnd Hins
íslenzka náttúrufræðifélags
og Æskulýðssamband íslands
hafa ákveðið að segja þessum
ósóma stríð á hendur á þessu
sumri. Skipulögð hefur verið
áróðursherferð, þar sem fólk
er hvatt til þess að umgang-
ast landið á þann hátt, að
náttúrufegurð og gróðri verði
ekki spillt.
Árferði á liðnu vori hefur
verið með þeim hætti, að all-
ur gróður er viðkvæmari en
ella. Á ýmsum stöðum þarf
því ekki nema lítilfjörlegt
jarðrask til þess að grónir
vellir breytist í eyðifláka.
Staðreynt er, að á einum degi
má gera að engu margra alda
uppbyggingu náttúrunnar í
gróðurfari landsins. Til jarð-
rasks af völdum ökutækja
má einnig stundum rekja
upphafið að uppblæstri og
j arðvegsey ðingu.
Morgunblaðið skorar á alla
landsmenn að taka höndum
saman til verndar náttúru
landsins. Kaldir vetur og
hörð vor valda nægilegum
skaða, þótt maðurinn gangi
ekki í lið með þeim og spilli
landsgæðum.
UgYMSm
DÖMKIRKJAN í YORK
EFTIR GODFREY AIMDERSON
DOMKIRKJAN I YORK —
stærsta gotneska byggingin í
Englandi er tekin að hreyf-
ast, og það mun krefjast allr-
ar tæknikunnáttu 20. aldar-
innar að bjarga henni.
Kunnáttumenn segja að
verði ekki eitthvað aðhafst
og það fljótt verði þessari
merkilegu miðaldakirkju
ekki við bjargað, eftir svo
sem fimmtán ár, og að hún
geti orðið hættuleg inngöngu
löngu fyrr.
„Stolparnir í miðturninum
bera gífurlegan þunga, og ef
þetta dregst úr hömlu, getur
ekkert haldið þeim uppi“ seg
ir Bernard Feilden, 47-ára
gamall kirkjubyggingameist-
ari. „Svo virðist, sem kirkj-
an hafi orðið fyrir alvalleg-
um kippum, eftir því sem ár-
in liðu, og nýlega hefur hún
orðið fyrir hörðum kipp“.
■ Verkið er þegar hafið, enda
þótt nokkrir hlutar kirkjunn
ar séu enn notaðir, og Feild-
en hefur komið sér upp var-
úðarkerfi, sem hann hefur
sjálfur fundið upp. Renning-
ar úr gleri hafa verið límdir
yfir bresti, sem fundizt hafa
í byggingunni, og litið er eft-
ir þeim daglega. Glerið brotn
ar, ef rifan glennist út, enda
þótt slík hreyfing sé ósýnileg
með berum augum. Þegar
hafa fimm slíkir gler-renning-
ar brotnað.
Nú er verið að setja upp
enn nákvæmari tæki til að
mæla átakið og á þau má
lesa nákvæmléga alla hreyf-
ingu í byggingunni
Dómkirkjan í York er
stærsta miðaldakirkja í Bret
landi og dregur að sér millj-
ón gesti ár hvert. Hún er höf
uðkirkja Norður-Englands en
þar er York aðalsetur ensku
kirkjunnar.
Þar eð viðgerðirnar eru
þegar hafnar, eru messugerð
ir takmarkaðar við dóm-
kirkjuskipið. Mikill uppgröft
ur er afgirtur undir aðalturn
inum sem má heita hjarta
byggingarinnar. Þar er graf-
ið átta fet niður fyrir undir-
stöðusteinana, sem lagðir
voru í fornöld
Stundum finnast þarna höf
uðkúpur og bein — leifar frá
miðaldagreftrunum. En þeir
ætla að grafa enn dýpra, til
þess að komast fyrir elztu,
rómversku undirstöðurnar,
sem taldar eru vera fjórum
fetum dýpra.
Yorkbúar ganga yfir tré-
brú til þess að komast til
messu. Hið mikla orgel, sem
nú er leikið á frá fjarlægu
nótnaborði, er hljóðdeyft með
umbúðum úr krossviði og
plasti, til þess að verja það
rykinu, sem stafar af upp-
greftinum.
í turninum eru brestir í
öllum hæðum. Það má sjá
skekkjur í veggjum og bog-
um í hliðarskipunum, staf-
andi af hreyfingu til hliðar.
Hin gífurlega stærð og
þyngd byggingarinnar, veld-
ur byggingameisturunum mikl
um erfiðleikum. Þyngd mið-
turnsins er áætluð að vera
þriðjungur af állri bygging-
unni og álagið á undirstöðu
hans ef átak vegna veðurs er
talið með, er áætlað að vera
25.000 smálestir, eða svipað og
á heilu línuskipi.
Og allur þessi þungi hvílir
á fjórum stólpum, sem upp-
haflega voru reknir niður í
vatnsósa mýrlendi. En vants
lagið í landi Yorkborgar hef-
ur sigið um fjögur fet á einni
öld eða þar um bil, og heldur
áfrain að síga. Þetta halda
húsameistararnir að sé aðal-
orsök þessara vandræða.
Aðrar orsakir eru svo tald
ar vera hristingur frá umferð
International Commerce
um íslenzk efnahagsmál
inni og gallar í sjálfu múr-
verkinu.
En nú er nýtt áhyggjuefni
komið til sögunnar, sem sé
högg frá hljóðhverfum flug-
vélum.
Alan Richardson, prófesscxr
í York, hefur nýlega sótt um
það til yfirvaldanna og feng-
ið áheym, að engin tilrauna-
flug séu framin yfir nágrenni
Yorkborgar.
Og samtímis hefur verið leit
að samskota í þessar tvær mill
jónir sterlingspunda, sem
byrjunarframkvæmdirnar eru
áætlaðar munu kosta og féð
er þegar fengið.
„Við höfum ekkert að sýna
fyrir þessar tvær milljónir,
nema það að dómkirkjan er
enn uppistandandi.“ sagði
Berry. „Og sannast að segja:
því minna sem er til sýnis,
því betur hefur verkið verið
af hendi leyst.“
Þær ráðstafanir sem menn
hafa í huga, er að setja járn-
bentan hring um toppinn á
miðturninum og svo hring úr
ryðfríu stáli í þakhæð, til að
stöðva allar hreyfingar út á
við.
Og stólparnir, sem þegar
hafa verið girtir, til þess að
forða slysum, verða lagfærðir
og girtir ryðfríu stáli.
Þá fyrst verður hægt að
byggja nýju undirstöðurnar,
með 55 feta löngum stólpum,
sem ná niður á fasta grund
— gegnum gömlu undirstöð-
urnar. Og þetta verður tengt
gömlu undirstöðunum með
múrverki og stáli.
Dómkirkjan stóð á stæði
þessarar, þegar de Grey erki
biskup hóf byggingu þessar-
ar árið 1221, og hafði staðið
í sex hundruð ár.
Eins og Donald Goggan, nú
verandi erkibiskup í York
segir: „Afkomendur okkar
mundu aldrei fyrirgefa okk-
ur, ef við veittum ekki þá
hjálp, sem til þess þarf að
varðveita hana“.
Hætfa Grikk-
landsferðum?
MINNKANDI aflamagn og verð-
fall á heimsmarkaði fyrir fiskaf-
urðir „hafa veldið efnahagsörð-
ugleikum á íslandi" — segir
blaðið International Commerce,
sem kom út í þessari viku, en
það er gefið út af viðskiptamála-
ráðuneyti Bandaríkjanná. Blaðið
segir einnig að verðmæti ís-
Ienzkra fiskafura hafi fallið um
30 af hundraði á árinu 1967.
Tímaritið, sem gefið er út fyrir
fjármála- og verzlunarmenn seg-
ir: „Þegar haft er í huga að fisk-
afurðir eru grundvöllur meir en
90% heildarútflutnings og sam-
svara um það bil 20% þjóðar
framleiðslunnar, hefur minnkun
á verðmæti fiskafurða haft greini
leg áhrif á þjóðartekjur og
greiðslujöfnuð,“
„Áætlað er, að heildarþjóðar-
framleiðslan hafi minnkað um
um það bil 3% á síðasta ári og
að þjóðartekjurnar miðað við
viðskiptajöfnuð við útlönd hafi
minnkað jafnvel enn þá meira‘‘,
segir blaðið og bætir Við að enda
þótt útflutpjngstekjur fslendinga
hafi minnkað að verulegu leyti
árið 1967, hafi innfl'utningur
haldið áfram að vaxa.
Tímaritið bætir ennfremur
við: „Opinberri fjárfestingu var
haldið áfram í mjög ríkum mæli
og þrátt fyrir lækkun þjóðar-
tekna hélt neyzla áfram að vera
mjög mikil. Barizt var gegn þess
ari þróun með því að minnka
gjaldeýrissvarasjóðinn og taka
lán erlendis‘‘.
Þróun heildarþjóðarframleiðsl.
unnar árið 1968 byggist á aukn-
um fiskveiðum, en þó sérstaklega
á aukningu bolfiskveiða og hækk
uðu verði á útflutningsafurðum,
sem hingað til hefur verið mjög
lágt, segir tímaritið og bætir
við: „Samdrátturinn í efnahags-
lífinu er greinilegri í neyzlu
þessa árs heldur en hins síðasta,
og talið er að heildarneyzlan
muni minnka á árinu frá því sem
hún var 1967. Einnig er búizt við
muni minnka og eftirspurn eftir
að tekjur á hvern einstakling
innfluttum vörum einnig um
nokkra hundraðshluta á þessu
ári.“
Kaupmannahöfn, 22. júní.
• Danska ferðaskrifstofan i
Tjæreborg hefur í hyggju að
hætta að halda uppi skemmti-
ferðum til Grikklands, að því er
danska blaðið „Information“
skýrir frá í dag.
Forstöðumaður ferðaskrifstof-
unnar, séra Eilíf Krogager, segir
að Grikklandsferðirnar verði
teknar til endurskoðunar eftir
tilmæli dönsku Grikklandsnefnd-
arinnar til allra ferðaskrifstofa í
Danmörku um að 'hætta skemmti
ferðum til Grikklands, sérstak-
lega til Rhodos. Aðeins tvær aðr
ar ferðaskrifstofur hafa auglýst
Grikklandsferðir, „Irma-pas“ og
,,Solferie“ og einungis ein sænsk
ferðaskrifstofa heldur uppi ferð-
um þangað.