Morgunblaðið - 14.09.1968, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. SEPT. 1968
N auðungaruppboð
sem auglýst var í 26., 28. og 31. tbl. Lögbirtingabilaðsim
1968 á hluta í Enigi við Vesturlaindsbraiuit, talim eign Heigu
Þ. Lairsen, fer fraim eftir kröfu Gjaldiheiimtunnair í Reykja-
vík á eigninni sjáLfri, miðvákudaginn 18. sept. 1968,
fcL 12.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 26., 28. og 31. tbl. Lögbirtingaibiliaðsins
1968 á Sólval'liagötu 27, hér í borg, þingl. eign Árna Óliafs-
sonar, fer fram eftiir kröfu Gjaddhedmtunnair í Reykjavífc
og tollstjónans í Reykjavík á eiigninni sjáifri, miðviiku-
daginn 18. september 1968 kl. 14.00.
Borgarfógetaembættið i Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 26., 28. og 31. tbi, LögbirtingabiLaðsins
1968 á hliuta í Skálagerði 15, hér í barg, þingl. eign Guð-
mundair R. Einarssonair, fer fram eftiir knöfu Gjaldheimt-
unnair í Reykjavík á eigninni sjálfri, þriðjiudaginn 17.
september 1968, kl. 14.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
Nauðungaruppboð
sem auglýst vaæ í 26., 28. og 31. tbl. Lögbirtingaibilaðsins
1968 á Réttarholtsvegi 59, hér í borg, þingl. eign Pétuns
Hallgrimssonar fer fram eftig- knöfu Gjaldheimitunnar í
Reykjavík og Veðdeilda Landsbanikans, á eigninni sjáilfri,
þriðjudaginn 17. september 1968, ik£L 11 árdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
Nauðungaruppboð
sem auiglýst var í 26., 28. og 31. tbl. Lögbiirtingablaðsins
1968 á hluta í Njörvasundi 4, hér í borg, þingl. eign
Óskars Hanssonar fer ínam eftir fcröfu Gjaldheimtunnair
1 Reykjavík á eigninni sjálfri, þriðjudaginn 17. septem-
ber 1968, kl. 10.30 árdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 26., 28. og 31. tbl. Lögbirtingalblaðsins
1968 á hLuita í Rauðagerði 10, hér í borg, þinigl. eign
Hermanns R. Stefánssomar, fer fram eftir kröfu Gjald-
heimtiunnar í Reykjavík á eigninmi sjálfri, fLmmtudiaginn
19. sept. 1968, kl. 16.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
N auðungaruppboð
sem auglýst var í 28., 31. og 33. tbl Lögbiirtimgabiaðsins
1968 á v/b Sindra RE. 410, þingi. eigtn Jóhanns Þor-
steinssonar og Péturs Þorsteinssonar, fer fram eftir kiröfu
Jóhanns Ragnarssonar hrl., og Gjaldheimitunniar í Reykja-
vik við síkipið í Reýkjavíkurfiöfn, fiimmlíudaginn 19.
september 1968, kl. 14.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 28, 31. og 33. tbl. Lögbirtingablaðsins
1968 á hluta í Kapi-askjóIsvegi 51, hér í borg, þingL eign
Birgis Ágústssonar, fer fram eftir fcröfu Gj aldheimitiumnar
í Reykjavík, Landsbanka íslands og Bengs Bjarnaisonar
hdl, á eigninni sjáifri, fimmtuidagiinn 19. sept. 1968,
kl. 14.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 28, 31. og 33. tbl. Lögbirtingablaðsiins
1968 á hluta í Þórsgötu 14, hér í borg, þingi. eign Jó-
hanns Manels Jónassonar, fer fram eftir kröfu Jóns Grétar*
Sigurðssonar hdl, Jóhamimesar Lámissonar hrl, Áma Guð-
jónssonar hrl, Guðjóns Styrfcárssonar hrrl, Útvegsbanka
íslands, Boga Ingimarssonar hrl, Iðnaðarbainka íslands
h.f, Gústafs Ólafssonar hrf, Gjaldheimtiumimar í Reykja-
vík, Innheimtu Landssímams, Háikomar H. Kristjónssonar
hdl, Sigurðar Hafsitein hdl, Heimis Hannessonar hdl,
og Ein-ars Viðar hri, á eigninnd sjálfiri, fknTntudaginn
19. september 1968, kl 10.30 árdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Lm prentfrelsi
Prófessor Þór Vilhjálmsson
héit fyrir nokkru ágætt erindi
í útvarp í tilefni yfirstandandi
mannréttindaárs. Þar drap hann
á fjölmörg atriði sem snertu al-
menn mannréttindi, þeirra á með
al prentfrelsi. Lýsti hann því
hve almenn mannréttindi eru
háð ótal lögum, réttarreglum og
venjum. Kom m.a. fram að ýmsir
þættir sem við lítum á sem sjálf-
sagðar hömlur væri e.t.v. litið
á sem skerðingu réttinda annars
staðar. Hér skal ekki leitazt við
að rekja efni þessa gagnmerka
erindis, heldur drepið á einn
þátt mannréttindanna, prent
frelsi.
Blaðamenn kvarta oft og ein-
att yfir því hve erfitt sé að
afla frétta hjá hinu opinbera,
ríki og sveitarstjórum og stofn-
unum þessara aðila. Ekki þekki
ég hve mikil brögð eru að því
að leynd hvíli yfir málefnum
sem þessir aðilar hafa með hönd
um, eða hvort það hái frétta-
stofnum að einhverju marki við
að gegn-a skyldustörfum sínum
við samfélagið. Athyglisvert er
amt hversu fátæk fréttablöð eru
af fræðslu um framvindu mála
hjá hinu opinbera.
Hefur mig furðað á að ekki
skuli hafa komið kröfur frá
blaðamönnum um breytingar á
þessu. Hef ég átt tal um þetta
við nokkra blaðamenn og hefur
þeim verið ókunnugt um hverjar
reglur giltu um fréttaöflun hjá
hinu opinbera annars staðar.
Þótt það skipti fréttastofnanir
miklu máli að hægt sé að afla
góðar frétta til almennrar upp-
lýsingar, skiptir það borgaranna
ekki síður máli að þeir geti með
auðveldu móti aflað sér sannra
frétta af málum sem þá varðar.
Fyrir nokkrum árum sótti ég
námskeið fyrir opinbera sýslun-
armenn í Svíþjóð og var þar far
ið mjög gaumgæfilega yfir prent
frelsisreglur þar í landi, enda
er það mjög mikilvægt fyrir þá
að kunna á þeim góð skil. Ó-
kunnugleiki mundi ekki aðeins
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 19, 21. og 23. tbl. Lögbilrtiinigabliaðsiins
1968 á hluta í Skaftaihlíð 9, hér í bong, þiingl. eign H-ail-
igrímis Hanssoniar, fer friaim eftir kröfu Iðnaðarbajnka ís-
lamds h.f. og Gj aldhesmtunnaæ í Reyfcjavík, á eigmitani
sjálfri, þriiðjudiagiinn 17. september 1968, ki. 13.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
N auðungaruppboð
sem a-uglýst var í 19, 21. og 23. tbl. LögbiintiimgabliaðsiinB
1968 á Vestuingötu 50 A, hér í borig, þiimgl. eign Ingólfs
Krdistjánssonar, fer fraim eftir fcröfu Kristiins Sigiurjóns-
sona, hrf, á eigninni sjáifrd, miðvifciudaginn 18. sept. 1968,
kl. 16.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem a-uiglýst v-ar í 19, 21. og 23. tbl. Lögbiirtimgablaðsims
1968 á hluta í Bergþómgötu 2, hér í bong, þiingl. eign
Bárðar Sigurðssonar fer fraim eftir íkröfu Sigiuirðaæ Haf-
stein h-dl, Arniar Þór hml, og Gjaldiheimitunnar í Reykja-
vik á eiigninni sjálfirti, fimmtudaginn 19. septemfber 1968,
-fcl. 15.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem atiglýst var í 20, 22. og 24. tbl. Lögbiirtinga-blaðs-ins
1968 á hluita í Háaleiltiisbnaiut 24, hér í borg, þingl. eign
Gunnairs Guðmiumdssomar, fer fnam efltir fonöfu Gjald-
heimtunnar í Reykjavík á eignnnini sjéif-ri, fimm/tudag-
inn 19. september 1968, kl. 15.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst va-r í 62, 64. og 65. tbl. Lögbiirfrmgablaðsáns
1968 á lóð nr. 69 viö Tryggvagötu, hér í borg, talin eign
Árssels Jónassonar, fer fram eftir kröfiu Gjaildh.eim.tunn-
ar í Reykj-avdk á eigninnd sjálfni, -mdiðvitoudaginn 18. sept.
1968, kl. 15.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 62, 65. og 67. tbl. Lögbimtinigaiblaðsins
1967 á Suðuniandsbnaiut, Selás 22, þinigi. eign Kristjáns
Sigurðssonar o. fl, fer flram eftir toröfiu Gjaldheimitiuminar
í Reykjavík á eigninni sjálfri, f-immtudaginn 19. sept.
1968, kL 11.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst vaæ í 62, 65. og 67. tbl. Lögbirtingaiblaðsins
1967 á Þónsgötu 28 A, hér í borg, þingl. eigm Steiinþórs
Þorsteinssonar o. fl. fer fnam á eignimni sjáiifri, fimimibu-
daiginn 19. september 1968 ki. 13.30 eftiir tonöfu Gjald-
heimitunnar í Reykjavík.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
geta valdið lagabroti heldur einn
ig meiri háttar uppistandi í blöð
um. En vald blaðanna er þax
mikið sem alkunna er.
Sænsku prentfrelsislögin
vöktu mjög hrifningu mína og
það hafa þau enn gert er ég
las rit um sænskt prentfrelsi
nú fyrir nokkru. (Alexanderson
NilsiSvensk Tryckfrihet (med
efterskrift av Erik Holmberg).
Útg. Studentföreningen Verdand
Bokförlaget Pri-sma, 1966.)
Ekki ætla ég mér að gera ná-
kvæma grein fyrir lögum þess-
um, en þó vildi ég vekja athygli
á nokkrum atriðum þeirra, sem
ekki er að finna í íslenzkum
lögum, ef ég mætti með því vekja
áhuga annarra.
Meðal margra athyglisverðra
atriða í sænsku prentfrelsislög-
unum frá 1949 er þetta:
1. í upphafi segir að í sam-
ræmi við ákvæði stjórnarskrár-
innar um alm. prentfrelsi, sem
og til að tryggja frjáls skoðana-
skipti og almenna fræðslu skuli
hverjum þegn frjálst að tjáhugs
anir sínar og skoðanir, birta op-
inberar heimildir, láta í té upp-
lýsingar og tilkynningar um
hvað sem vera kunni. Sagt er
að opinberar séu heimildir (þ.
á.m. kort, teikninagr og myndir)
í vörzlu ríkis og sveitarfélaga,
hvort sem þær hafi þangað bor-
izt eða orðið þar til. Með rífci
og sveitarfélögum teljast einn-
ig stofnanir á þeirra vegum, t.
d. ríkisþing, nefndir, dómstólar,
stjórnir, ráð, endurskoðendur o.
s.frv. Tekið er fram að minnis-
blöð sem notuð eru við undir-
búning mála eða úrvinnslu telj-
ist ekki opinber, nema þau séu
geymd eftir afgreiðslu málsins.
Dagbækur, skýrslur og annað
þess háttar teljast opinberar þeg
ar þær eru tilbúnar til undir-
skriftar eða innfærslu. Fundar-
gerðir teljast opinberar þegar
leiðrétting þeirra hefur farið
fram og gerð þeirra lokið. Efni
sem viðkemur ákveðnum málum
eða erindum telst opinbert þegar
málin eða erindin hafa hlotið
fullnaðarafgreiðislu. Ýmislegt er
að sjálfsögðu undanþegið, t.d.
lokuð tilboð, fundargerðir þing-
nefnda og bókanir nenfda rikis
og sveitarfélaga. Þær teljast
ekki opinberar fyrr en mál þau
er þau fjalla um hafa hlotið
afgreiðslu.
2. Þeirri áminningu er beint
til þeirra sem dæma skulu eftir
lögunum, eða sjá um framkvæmd
þeirra, að þeir skuli jafnan hafa
í huga að prentfrelsi sé undir-
staða frjáls þjóðskipulags og
skuli þeir í samræmi við það
leggja meira upp úr innihaldi
og hugsun en orðfæri, meira upp
úr tilgangi en tjáningarmáta og
í vafa fremur sýkna en sakfella.
3. Til að tryggja frjáls skoð-
anaskipti og almenna fræðislu
skulu borgarar landsins eiga að-
gang að opinberum heimildum.
Þennan rétt má einungis tak-
-marka vegna öryggis ríkisins,
þegar stofnun hafi eftirlit með
höndum, þegar stofnun vinni við
að girða fyrir afbrot, vegna fjár
hagsmuna ríkis, almennings eða
einstaklinga, vegna friðhelgi iein
staklingsins eða öryggis hans,
vegna almenns siðferðis eða vel-
sæmis. Um hvað séu opinberar
heimildir var getið undir töluL
1 hér að framan.
4. Opinberar beimildir skal
þegar, eða svo fjlótt sem verða
má og án þess að gjald komi
fyrir láta þeim í té sem óskar
að lesa þær eða afrita. Ge-gn
sérstöku gjaldi skal og láta í té
afirit sé þess óskað, þó með á-
kveðnum undantekningum svo
sem þegar erfitt ler að endur-
prenta myndir eða kort. Efhluti
heimildar skal leynt fara skal
láta hinn hlutann í té.
5. Um þær heimildir sem leynt
skulu fara skal gera sérstakar
ráðstafanir til að þær berist ekki
út. Skal viðkomandi yfirvald
rita á þær að þær séu leyndar-
skjöl, ennfremur skal geta sam-
kvæmt hvaða lagagreinum svo
sé gert, hvenær áritunin var
gerð og hver hafi ákveðið hana.
Ýmislegt fleira er að sjálf-
sögðu frábrugðið íslenzkum lög-
um, t.d. nákvæm ákvæði um brot
Framhald & bb. 21