Morgunblaðið - 22.09.1968, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNU'DAGUR 22. SEPTEMBER 19&8
19
Hugrún skrifar:
Frá Pompei
VESÚVÍUS, nafnið eitt er
hxollvekjandi. l>ótt fjallið sé
nú meinleysislegt á svipinn,
eru minningar ógna og skelf-
inga við það bundnar. Þarna
liggur það fram á lappir sín-
ar me*ð tvær kryppur upp úr
bakinu, eins og óargadýr, sem
bíður síns tíma tii árása.
Þrátt fyrir yfirvofandi hætt-
ur nær byggðin orðið upp í
miðjar hlíðar, rétt eins og
kynslóðimar hafi gleymt því
sem var, eða ætli að bjóða
náttúruöflunum byrginn. En
Vesúvíus lætur ekki að sér
hæða. Ég er ekki að spá
neinu þótt ég segi, að það
sem hefir komið fyrir, getur
kornfð aftur. Árið 63 eftir
Krist, lagði jarðskjálfti mik-
inn hluta borgarinnar Pom-
pei í eyði, og var tæplega
búið að byggja hana upp atft-
ur árið 79 þegar Vesúsíus
færði hana í gaf í eldgosi.
Það var verið að leggja
marmara á aðaltorgið þegar
ógnirnar byrjuðu og lögðu
alla borgina í eyði, ásamt
Herculaneum og nokkrum
öðrum bæjum. Brennisteini
og heitri ösku rigndi yfir
bygg'öina og eyddi öllu lífi.
6—7 metra þykkt lag lá yfir
hinum blómlega bæ Pompei,
sem áður hafði verið mið-
stöð skemmtana og lysti-
semda. Allt er í heiminum
hverfult. Eins og kunnugt er
grófst fjöldinn ailur af mönn
um og skepnum undir ösku-
laginu og öll verðmætin sem
fórust verða aldrei metin.
Þeir sem undan komust á
þessum skelfingartíma,
reyndu sfðar að grafa- eftir
einhverju af eigum sínum, en
varð lítið ágengt, því hitinn
hafði eyðilagt mikið af því
sem til náðist. Þó er furðu-
legt hve margir heillegir
hlutir koma upp úr rústun-
um. Síðar breiddist hraun
yfir öskulagið, og engin
merki sáust um að þama
hafði staðið borg. Nú er að-
eins eftir að grafa upp einn
þriðja hlutann.
Og nú göngum við tuttug-
ustu aldar kynslóðin um
götur þessarar fomu borgar,
sem hefur sofið þymirósar-
svefni í allar þessar mörgu
aldir, og horfum á hjólförin
eftir vagna íbúanna, sem
höfðu byggt hana upp. Marm-
arinn á torginu dunar undir
fótum okkar eins og hann
hefði verið lagður þar i gær
eða fyrradag. Og við beinum
sjónum okkar að veggskraut-
inu í húsum ríkismannanna,
sem gefur ekki eftir list nú-
tímans, hinni sönnu list. Bað-
húsin bera vott um mikla
verkhyggni og velmegun.
Vegna þess að borgin grófst
fyrst undir ösku og vikurlag
hafa helrúm myndazt þar
sem legið hafa menn og dýr,
tré og plöntur, svo hægt hef-
ir verið að ná ýmsu úr rúst-
unum algjörlega heillegu,
þannig að gjörð hefir verfð
af því afsteypa úr gifsi. And-
litsdrættir og svipbrigði
koma greinilega fram á
mönnum og skepnum, svo
furðulegt er.
1 útjaðri borgarinnar hafa
fundizt stórar villur, með
Frá Pompei.
miklu skrauti og listahand-
bragði. Miklu af munum hef-
ir verið komið fyrir á safni í
Napóli, en þó er nokkuð af
þeim til sýnis í borgarrúst-
unum, ásamt afsteypum af
mönnum og dýrum. Eins og
gefur að skilja eru húsin þak-
laus, þau hafa sligazt undan
þunganum sem yfir þeim lá.
Nokkur vatnsrör frá þessum
tíma eru þarna til sýnis, og
líkjast þau mjög rörum sem
við notum. Götur og gang-
stéttir eru mjóar, og víða
lagðar með höggnu hraun-
grýti. Það hefir veri’ð mjög
handhægt svo nærri eldfjall-
inu. Á okkar miklu umferðar-
öld myndi það ekki heppilegt
talið, en á þessum árum voru
engir bílar á ferð eða þunga-
vélar, aðeins vagnar og kerr-
ur. Þegar litið er til baka
verður tíminn svo imdarlega
stuttur á svona stað. Það fer
þytur um borgarrústirnar.
Enn er dagur að kvöldi kom-
inn.
1 niðurlagi síðustu greinar
minnar varð meinleg prent-
vila: Sonur — átti að vera
synir.
Hermenn gæta hungr-
aöra flóttamanna
— Sveitir IMígeríuhers stutt
frá flugvöllum Biafra
Lagos, 19. sept. (NTB)
Talsmaður Rauðakrossins i
Lagos, höfuðborg Nígeríu, sagði
í dag, að svo mikill sultur ríkti
meðal flóttamanna í þeim héruð-
um í Suðaustur-Nígeríu, sem áð-
ur lutu yfirráðum Biafra, að
þangað hafi nú verið sendar her
sveitir til að hafa hemil á flótta
mönnunum og koma í veg fyrir
að þeir berjist um þær litlu birgð
ir matvæia, sem fyrir hendi eru.
Að sögn Reuters fréttastofunn
ar eru um 250 þúsund skráðir
flóttamenn í sérstökum fóltta-
mannabúðum á þessu svæði, og
200 þúsund til viðbótar halda sig
í frumskóginum þar í nánd. Eru
flóttamennirnir mjög erfiðir við-
fangs, að sögn fréttastofunnar,
vegna hungurs.
Tilkynnt var í Umuahia í dag
að undanfarinn hálfan mánuð
hafi rúmlega eitt þúsund óbreytt-
ir borgarar verið drepnir í loft-
árásum flughers Nígeríu á þorp
og bæi í Biafra. Auk þess hafa
um þrjú þúsund horgarar særzt,
margir alvarlega. Mest hefur
mannfallið orðið á markaðstorg-
um, í sjúkrahúsum og í flótta-
mannabúðum. Harðast úti urðu
íbúar þorpsins Aguleri í Obitsha-
héraði, en þar féllu 510 borgarar
í Ioftárás, sem gerð var á mark-
aðstorg þórpsins.
Haldið er áfram flugferðum
með matvæli frá eyjunni Fern-
ando Po til Biafra, þótt land-
svæði Biafra fari stöðugt minnk-
andi og her stjórnarinnar í La-
gos nálgist flugvellina, sem not-
aðir hafa verið. í frétt frá Kaup
mannahöfn segir að danskar
Rauða-kross flugvélar hafi far-
ið sjö ferðir með matvæli aðfara
nótt miðvikudags, og hafa vél-
arnar flutt flóttamenn frá Bi-
afra á heimleiðinni til Fernando
Po.
í fyrri viku tókst hersveitum
Lagos-stjórnar að ná bænum O-
guta á austurbökkum Niger-
fljótsins, og flýðu þá íbúarnir
heimili sín. Hélt stjórnarherinn
bænum í hálfan annan sólar-
hring en hörfaði þaðan undan
sókn Biafnahers. Miklar skemmd
ir urðu í bænum, en íbúarnir
hafa nú flestir snúið heim. Þrett
án kílómetrum frá bænum er Uli
flugvöllurinn, sem mikið hefur
verið notaður til matvælaflutn-
inga, og var óttazt að hann félli
í hendur stjórnarsveitanna eftir
fall Oguta. Nú er hinsvegar
flugvöllurinn opinn á ný.
Annar flugvöllur, sem aðal-
lega hefur verið notaður við mat
vælaflutninga, er í Obilag®, og
er haft eftir áreiðanlegum heim
ildum í Lagos að sveitir úr
stjórnarhenrum eigi aðeins 16
kílómetra ófarna að þeimr velli.
Einnig sækir stjórnarherinn að
Umuahia, síðustu borginni, sem
enn er í höndum uppreisnarhers
Biafra. Segir talsmaður Lagos-
stjórnar að sveitir undir stjórn
Benjamins Adekunle ofursta,
sem hlotið hefur viðurnefnið
„svarti sporðdrekinn", séu 30
kílómetrum frá Umuahia.
Adekunle ofursti kom fram í
sjónvarpi í gærkvöldi, og sagði
þá að hermenn sínir hefðu fellt
alls 195 franska málaliða, sem
börðust með her Biafra. Voru
Frakkar þessir vel búnir frönsk-
um vopnum, að sögn ofurstans.
Sagði Adekunle að þrátt fyrir
yfirlýsingar frönsku stjórnarinn
ar um að hún hafi engin af-
skipti af borgarastyrjöldinni í
Nígeríu, hljóti henni að vera
kunnugt um að franskir her-
menn búnir frönskum vopn-
um berjist með sveitum Biafra-
hers. Kvaðst ofurstinn hafa sann
anir fyrir því, að frönskum yf-
irvöldum hafi verið heitið námu
réttindum í Biafra fyrir hernað-
araðstoð gegn Nigeríu. >á sagði
hann að Frakkar væru ekki ein
ir um aðstoðina, því málaliðar
frá Zambíu, Tanzaníu og Kína
berjist með Biaframönnum.
Sendinefnd Nígeríu á fundi
leiðtoga Afríkulanda, sem hald-
inn var í Algeirsborg, er nú kom
inn heim til Lagos. Formaður
nefndarinnar var Obafemi Awo-
lowo, og sagði hann við heim-
komuna, að litlar horfur væru
nú á því að friðarviðræðum milli
fulltrúa Biafra og Nígeríu yrði
haldið áfram. Hafa viðræður
staðið yfir öðru hvoru á undan-
förnum mánuðum, og þær verið
haldnar í Addis Abeba, London,
Kampala og Niamey. Miðuðu við
ræðurnar að því að finna leið
til að binda enda á borgara-
styrjöldina, sem nú hefur staðið
í 15 mánuði. Enginn árangur hef
ur náðst í viðræðunum, og sagði
Awolowo að tilgangslaust væri
að halda áfram, nema fulltrúar
Biafra skiptu um skoðun og
féllu frá kröfu sinni um sjálf-
stæði Biafra.
TILBOÐ
óskast í fólksflutningabifreiðina R-4338, Buick, árgerð
1962, í því ástandi, sem bifreiðin er nú, en hún er
vélarlaus.
Tilboðum sé skilað til undirritaðs, er gefur nánari
upplýsingar, í síðasta lagi föstudaginn 27. þ.m."
Skiptaráðandinn í Reykjavík, 20. 9. 1968.
Sigurður M. Helgason.
HOF
býður yður margar tegundir af ryagarni, smyrna- og
ryaefni, ryapúða, teppi og vegghengi með mynstrum.
Feikna úrval af garni fyrir hekl og prjón. Hannyrða-
vörur o. fl. Engin hækkun ennþá.
HOF, Hafnarstræti 7.
MIINID BÓKA- 0G TlMARITAÚTSÖLUNA
GRETTISGÖTU 16 - SÍMI 133 89
IV1IKIÐIJRVAL KOIHIÐ SKOÐIÐ EITTHVAÐ FYRIR ALLA