Morgunblaðið - 10.10.1968, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 1968
27
- MILLJÖNATJÖN
Framhald af bls. 28
milli þeirra 44 bása sem þar
voru.
Hægramegin við hlöðuna var
svínahúsið og þar var hryllilegt
um að litast, á þriðjahundrað
kolbrunnir skrokkar. Sem betur
fer munu vesalingarnir hafa
kafnað í reyknum en ekki brunn
ið til bana.
Þótt hjónin á Þórustöðum hafi
orðið fyrir miklu tjóni og væri
þungt í skapi hafði gestrisni
þeirra hjóna ekki minnkað. Það
var kalt og hvasst og þeir sem
stiðu úti og virtu fyrir sér eyði
legginguna voru fljótlega drifn-
ir inn í hús og gefið sjóðheitt
kaffi og brauð. Þar var Ingólfur
bóndi, og þótt hann hefði í ýmsu
að snúast féllst hann ljúflega á
að leyfa að tefja sig smástund.
— Það er mi kannski ekki
svo mikið um þetta að segja,
það er svo margt sem enn er
óvíst. Það er talið líklegt að
kviknað hafi í út frá rafmagni,
en það er ekki búið að fulj-
kanna það. Það var Björgvin
Ingvarsson vinnumaður hjá
okkur, sem fyrstur varð var
við eldinn. Hann fór ofan um
klukkan hálf sex og þá út í
fjós, en varð einksis var. Hann
brá sér eitthvað frá, en þegar
hann kom að um sexleytið hélt
hann sig finna reykjarlykt.
Hann opnaði dyrnar út í hlöð-
una og þar var allt alelda.
Hann skellti hurðinni aftur og
kom inn og sótti mig.
— Við flýttum okkur út í
fjósið og byrjuðum að bjarga
gripunum sem eru eitthvað rúm
lega fimmtíu talsins. Það gekk
fremur erfiðlega því að skepn-
urnar voru ærar af hræðslu og
erfitt að fást við þær. Það tókst
samt á endanum og þá fórum við
að svínahúsinu. Þar var þá svo
mikill reykur að við urðum að
skriða eftir góflinu, en dýrin
voru flest lögzt og ekki viðlit að
ná þeim út. Þakið var þá orðið
aTelda því það var einangrað
með spæni, enda féll það niður
fljótlega eftir að við komum út.
Þetta skeði allt óskaplega fljótt
og það leið varla meira en hálf-
tími frá því að vart varð við
eldinn og þartil þökin féllu nið-
ur.
— Slökkviliðið kom fljótlega
á vettvang, en þá var allt al-
elda og ekkért hægt að gera.
Það var mjög hvasst, og sem bet
ur fer stóð vindurinn frá íbúðar
húsinu.
— Hvað tekur nú við hjá þér?
— Ég er nú varla búinn að
hugsa það til enda. Ég kom kún-
um fyrir hjá kunningjum mínum
að Bræðrabóli og Hvoli, og ég
geri ráð fyrir því að þar geti
þær verið þartil ég er búinn að
byggja upp aftur. Ég veit ekki
hvenær ég get byrjað á því, það
fer að sjálfsögðu eftir því hvern
ig tryggingafélögin bregðast við
en auðvitað vildi ég helzt byrja
strax.
— Nú misstir þú um 1200
hesta af heyi, hvernig ætlar þú
að ráða bót á því?
— Það veit ég ekki ennþá.
j Það var eitthvað hey til sölu
fyrst eftir sláttarlok, en ég veit
ekki hvort svo er ennþá. Það er
margt sem er óvíst ennþá, ég
verð bara að bíða og sjá til
hvernig rætist úr.
Frá Selfossi og Hveragerði
komu slökkviliðsbílar, og Bjami
Eyvindsson, sem stjórnaði
slökkviliðinu var enn á staðn-
um.
— Lögreglan á Selfossi
hringdi til okkar í Hveragerði
um kl. 6.40 og við vorum komn-
ir á staðinn rúmlega 7. Þá var
liðið frá Selfossi nýkomið. En
þjóðhagslega sé eðlilegt að kaupa
innlenda framleiðslu, jafnvel þó
allt að 25% munur sé á verði.
Vísir að svona ráðstöfun er fyr-
ir hendi þó ekki sé enn viður-
Vigfús Sigurðsson.
kenndur nema 10% munur. Þenn
an mun mætti auka og myndi
það styðja innlent atvinnulíf
stórlega.
Á undanförnum árum hefur
stórlega verið flutt úr úr land-
inu ýmis konar þjónustuvinna og
greitt fyrir með erlendum gjald-
eyri. Sérstaklega er hér um áð
ræða viðhald á skipum. Slíkar
greiðslur verða að falla niður og
- ÍÞRÖTTIR ’
Framhald af bls# 26
Þó að keppnistímabil körfu-
knattleiksmanna sé ekki enn haf-
ið, eru reykvískir körfuknatt-
leiksmenn í góðri æfingu. Hafa
þeir æft í sumar margir hverjir
og auk þess hafa þrjú lið úr
Reykjavík tekið þátt í körfu-
knattleiksmóti sem fram hefur
farið á Keflavíkurflugvelli nú í
haust. Lið KR er nú efst í því
nróti og má því ætla að leikmenn
séu í góðri æfingu.
það var lítið fyrir okkur að gera
húsin voru alelda og engu hægt
að bjarga.
Við teljum það heppni að vind
áttin skyldi vera svona hagstæð,
því að neistaflugið var svo mik-
ið að það hefði orðið erfitt að
verja íbúðarhúsið.
— Hvernig tækjabúnað hafið
þið?
— Þeir hafa lítinn dælubíl á
Selfossi, og við höfum rússa-
jeppa sem breytt var í slökkvi-
bíl, hann er með dælu og slöng-
um. Það voru um tuttugu
manns við slökkvistarfið þegar
flest var, en eins og ég sagði
gátum við lítið að gert. Það var
ömurlegt að sjá þessa miklu eign
verða að ösku.
lánveitingar bankanna til fram-
kvæmda erlendis verða að vera
með mjög ströngu eftirliti, svo
og erlendar lántökur vegna fram
leiðslu á iðnvarningi, sem hægt
er að framleiða í landinu.
Þá verður varla þolað öllu
lengur að i'ðnaðurinn búi við lak
ari lána- og vaxtakjör en hinir
svokölluðu frumatvinnuvegir.
Má þar til nefna, að enn er ekki
komin í framkvæmd nema í ó-
verulegum mæli endurkaup
Seðlabankans á aiurðavíxlum
iðnaðarins, þrátt fyrir vilja Al-
þingis þar um. Er um kennt
tæknilegum erfiðleikum á fram-
kvæmd málsins. Getur varla svo
staðið lengur að iðnaðnrinn
njóti ekki þessa réttar síns.
Kunnugt er að stofnlán til iðn-
aðar eru me’ð mun hærri vöxt-
um en stofnlán til sjávarútvegs
og landbúnaðar, svipað má segja
um vexti af rekstrarfé iðnaðar-
ins. Þar hygg ég að um sé að
ræða verulegan mun iðnaðinum
í óhag.
Rétt er að minna á það, að
framlag ríkissjóðs til Iðnlána-
sjóðs er í ósamræmi vi‘ð framlög
til stofnlánasjóða sjávarútvegs og
landbúnaðar. Verður ekki skil-
ið hvers iðnaðurinn á að gjalda.
Allt þetta á vissulega stóran
þátt í erfiðleikum iðnaðarins nú.
Þá er ótalið það er ég hygg að
verði drýgst og varanlegast fyr-
ir framtíð i'ðnaðarins, tryggir at-
vinnu fólks og sparar erlendan
gjaldeyrir. Það er almenn
fræðsla um iðnaðinn og gildi
hans fyrir atvinnulífið í landinu
og fyrir þjóðarheildina."
Jóhann Hafstein, iðnaðarmála-
ráðherra, hóf ávarp sitt á ham-
ingjuóskum í tilefni þess, að nú
væri þrítugasta Iðnþing íslend-
inga að hefja störf sin.
Ráðherrann ræddi fyrst um
vinnuaflsaukningu og atvinnu-
þörf á komandi árum og sagði,
að samkvæmt athugunum Efna-
hagsstofnunarinnar væri áætlað
að á næstu tveimur áratugum
nemi vinnuaflsaukningin í land-
inu 34 þúsund manns, eða 45%.
Samkvæmt athugun Efnahags-
stofnunarinnar munu á næstu
tveimur árum bætast við um
8000 manns í almennum iðnaði,
en tuttugu ára reynsla hérlendis
sýnir, að hver einn maður í al-
mennum iðnaði skapar þörf fyrir
þrjá menn í öðrum iðngreinum.
Þannig skapa þessir 8000, sem
bætast við í almennum iðnaði,
þörf fyrir 24000 manns í öðrum
iðngreinum, sem áætlað er að
skiptist þannig: 17 þúsund í ýms-
an þjónustuiðnað, 4 þúsund í
byggingariðnað og þrjú þúsund
í framleiðslu rafmagns og vinnu
við samgöngur.
Þá gat ráðherrann þess einnig,
að vinnuaflsþörf álbræðslunnar
í Straumsvík yrði 500 manns,
sem aftur myndi leiða af sér at-
vinnu fyrir 1500 aðra sam-
kvæmt áðurnefndri reynslu. —
Einnig ræddi iðnaðarmálaráð-
herra um beina núverandi vinnu
aflsþörf í sambandi við bygg-
ingu álbræðslunnar og henni
tengda vinnuaflsþörf við hafnar-
framkvæmdir í Straumsvík og
virkjun Þjórsár við Búrfell.
Ráðherrann ræddi því næst
um gjaldeyrisöflun í sambandi
við álbræðsluna og sagði, að
reynsla undanfarinna tuttugu ára
sýndi, að auking hreinna gjald-
eyristekna skapaði svigrúm fyTÍr
fjórum sinnum meiri aukningu
þjóðartekna, en gjaldeyrisöflun-
in nemur. Samkvæmt þessu má
ætla, að álbræðslan ein skapi
svigrúm fyrir 1800 milljón króna
aukningu þjóðartekna, sem að
sjálfsögðu, dreifast víða um hag-
kerfið og skapa ýms ný verk-
efni, m. a. á ýmsum sviðum iðn-
aðarins. Þá drap ráðherrann að-
eins á tekjur þær, sem fengj-
ust í formi skattgreiðslna ál-
bræðslunnar og ýmissa annarra
greiðslna þess fyrirtækis, svo
sem í atvinnujöfnunasjóð og fl.
Ráðherrann drap því næst á
hugsanlega möguleika í frekari
stóriðju og nefndi í því sambandi
sjóefnavinnslu á Reykjanesi og
vítissótavinnslu. Einnig minntist
ráðherrann á möguleika á ál-
vinnslu, sem sköpuðust við til-
komu álbræðslunnar í Straums-
vík.
Sem brýn verkefni á næstunni
nefndi ráðherrann könnun á
möguleikum til að skapa íslenzk-
ium iðnaðarvörum rúm á erlend-
um mörkuðum, öfluga iðnkynn-
ingu og að koma á fót hönnunar-
miðstöð í landinu, sem annaðist
ikynningar- og leiðbeiningastörf.
Ráðherrann ræddi iðnþróun
undanfarinna ára og gat þess, að
á árunum 1962—66 hefði fram-
leiðsluaukningin numið yfir 30%,
eða röskum 6% ár hvert. Um
fjármunamyndunina í iðnaðinum
■sagði ráðherrann, að á árunum
1955—61 hefði hún numið 1230
millj. kr. miðað við verðlag 1967,
en árin 1961—1967 2129 millj. kr.
Aukningin síðara tímabilið er án
álbræðslunnar 173% en með ál-
bræðslunni 278%.
Loks drap iðnaðarmálaráð-
herra á efnahagsráðstafanir rík-
isstjórnarinnar. Hann sagði, að í
viðræðum sínum við ýrnsa iðn-
rekendur og iðnaðarmenn hefði
það komið fram, að framleiðslu-
geta islenzks iðnaðar væri nú
mun meiri en kæmi fram og
■benti það til þess, að í framtíð-
•inni þyrfti aðstoð við iðnaðinn
•að vera fólgin í rekstrarlánum
frekar en fjárfestingarlánum.
Að loknu ávarpi iðnðarmála-
ráðherra tók Jón Ásgeirsson,
sveitarstjóri í Ytri-Njarðvík, til
máls. Bauð hann þingfulltrúa
velkomna til þinghalds í félags-
heimilinu Stapa og óskaði þeim
gæfu og gengis í þingstörfum.
Því næst var kosið í kjörbréfa-
nefnd, en fundi síðan frestað og
sátu þingfulltrúar hádegisverð-
arboð bæjarstjórnar Keflavíkur.
Fundur hófst aftur kl. 14.00, en
á málaskrá þingsins eru: Skýrsla
stjórnar, reikningar Landssam-
bands iðnaðarmanna fyrir árið
1967, fjárhagsáætlun Landssam-
bandsins fyrir árið 1969, inntaka
nýrra félaga og fyrirtækja, ný
iðngrein — bifreiðaréttingar, til-
lögur um breytingar á lögum
Landssambands iðnaðarmanna,
fræðslumál iðnaðarmanna, fjár-
mál iðnaðarins, tryggingarmál
iðnaðarins, en það er álit milli-
þinganefndar, innflutningur og
tollamál iðnaðarins, iðnlögájöf
og atvinnumál.
Þinginu lýkur á föstudag.
-NOBELSVERÐLAUN
Framhald af bls. 11
1944 var hann skipaður vara-
forseti æðsta stjórnsýsludóm-
stóls Frakklands (Conseil
d‘Etat) og gegndi þeim starfa
til 1960, er hann var sbipað-
ur í stjórnlagaráð ríkisins.
Hann er nú haiðursforseti
æðsta stjórnsýsludómstólsins
og á sæti í ýmsum ráðum og
félagsstjórnum.
Árið 1946 var Cassin kjör-
inn varaformaður nefndar,
sem vann á vegum Samein-
uðu þjóðanna að undirbún-
ingi mannréttindayf irlýsing-
ar. Ásamt formanninum, frú
Eleanor Roosevelt, er hann tal
inn hafa átt mestan þátt í, að
mannréttindayfirlýsingin var
samþykkt á AlLsherjarþing-
inu 10. desember 1948. Cass-
in var fulltrúi á þingum
Sameinuðu þjóðanna allt til
1958 og er enn í mannrétt-
indanefnd þeirra. Hefur hann
beitt sér mikið fyrir frekara
starfi að mannréttindamálum
hjá Sameinuðu þjóðunum.
Það hefur hann einnig gert
á öðrum sviðum, fyrst og
fremst innan Evrópuráðsins.
Hann var kjörinn varafor-
seti Mannréttindadómstóls
Evrópu 1959 og forseti hans
1965.
★
Á öðrum stað í blaðinu
birtist grein eftir Þór Vil-
hjálmsson prófessor um
mannréttindastofnanir Evrópu
ráðsins, en það er fyrir störf
sín á vegum Sameinuðu þjóð-
anna og Evrópuráðsins að
mannréttindamálum, sem
René Cassin hefur nú verið
sæmdur friðarverðlaunum
Nobels.
- ÁGREININGUR
Framhald at bls. 1
Rhodesíu meðan hans nyti við,
svaraði Smith aðeins: „alveg
örugglega ekki“.
Leiðtogana tvo greindi einnig
á um, hvað gert yrði við hugs-
anlega samninga í viðræðum
þeirra. Wilson vill að það sam-
komulag verði borið undir þjóð-
aratkvæðagreiðslu í Rhodesíu,
sem þýðir, að blökkumenn fái að
segja sitt álit. Smith segir hins
vegar, að ef samkomulag náist
í viðræðunum verði það borið
undir atkvæði venjulegra kjós-
enda í Rhodesíu, þ.e. svo til ein-
göngu hvítra manna.
Leiðtogarnir voru báðir
ákveðnir í að sýnast ekki of
svartsýnir á árangurinn áður en
viðræðurnar hófust. Kvaðst
Smith alls engu vilja spá um úr-
slitin, en Wilson sagðist hvorki
vera bjartsýnn né svartsýnn, en
vona hið bezta. Smith tók það
þó fram, að hann teldi þessar
viðræður vera síðustu tilraunina
til að ná samkomulagi við Breta
um framtíð Rhodesíu. Hann
benti á, að í undirbúningi væri
þjóðaratkvæðagreiðsla um nýja
stjórnarskrá Rhodesíu, þar sem
gert væri ráð fyrir að landið
yrði lýðveldi. Hann sagði, að
margar tilraunir hafi verið gerð
ar til að ná samkomulagi við
Breta, og alltaf verið álitið, að
um lokatilraun væri að ræða.
„En í þetta skipti hef ég það á
tilfinningunni að verið sé að
reyna í allra síðasta sinn“, sagði
Smith. „Eftir að nýja stjórnar-
skráin hefur verið samþykkt,
verður ekki snúið aftur“.
Fréttamenn segja, að Smith
hafi virzt þreyttur við komuna
til Gíbraltar síðdegis í dag, flug-
leiðis frá Salisbury. Lenti flug-
vél hans klukkan fjögur síðdeg-
is, og hélt Smith strax niður að
höfn til viðræðnanna.
Sveinbjörn Dagfinnsson, hrl.
og Einar Viðar, hrl.
Hafnarstræti 11 - Sími 19406
Hiíseigendafélag Reykjaviknr
Skrifstofa á Bergstaðastr. lla.
Sími 15659. Opið kl. 5—7 alla
virka daga nema laugardaga
- IÐNÞING
Framhald af bls. 28