Morgunblaðið - 22.12.1968, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1968
11
- I I8TIR B{ l ISTIR
inni“, viðfangsefnið tekið beint
úr daglega lifinu, og við þekkj-
um öll þær persónur, sem höf-
undur sér út um gluggann. í
„slappaðu af“ getur að líta nokk-
urt nýmæli í orðavali, og má
sjálfsagt deila um, hvort það
eigi rétt á sér, þó að mér per-
sóriulega finnist það allt í lagi.
Þegar litið er í heild á þessa
plötu, verður strax ljós sú geysi-
lega vinna, sem lögð hefur verlð
í æfingar, enda er árangurinn
eftir því. Allir, sem með ísl.
hljómsveitum fylgjast, vita, að
piltarnir í Flowers eru í fremstu
röð hljóðfæraleikara, en sérstök
ástæða er þó til að benda á út-
komu trommanna og bassans,
sem er frábær, þótt góð upptaka
hjálpí að sjálfsögðu til. Einnig
virðist vera ástæða til að fagna
komu þeirra Karls og Arnars í
hópi ísienzkra lagasmiða. Að
öllu samanlögðu mundi ég segja,
að hér væri á ferðinni bezta 4ra
laga pop-plata, sem gefin hafi
verið út hérlendis, en einnig sú
dýrasta, og mun 200 þús. kr. vera
nærri lagi, en skv. upplýsingum
fengnum frá Jónasi Jónssyni
söngvara, hefur s'alan gengið vel,
og hann skýrði einnig frá, að þeir
félagar væru að hefja undirbún-
ing að 12 laga plötu, sem von-
andi sæi dagsins ljós með vor-
inu.
Ástæða er til að vekja athygli
á hinum mörgu ísl. plötum, sem
út koma nú í nóvember og des-
ember. SG hljómplötur gefa út
stóra plötu með Ómari Ragnars-
s'yni, Kirkjukór Akureyrar og
Hljómum svo og litla plötu með
barnasöngleiknum „Litla Ljót“.
Tónaútgáfan gefur út litlar plöt-
Ur með Kristínu ólafsdóttur og
Flowers. Frá Fálkanum koma
plötur með Lúðrasveit Reykjavík
ur og ísfirzku kórunum, helgi-
plata með norðlenzkum kröftum
auk Gullna hliðsins eftir Davíð
Stéfánsson og Sögurnar af dátan-
um eftir Stravinsky. Faxafón
gefur út plötu með Hauki Morth-
ens og lítil plta með Sverri Guð-
jónsssyni er nýkomin, og þessa
dagana er einnig að koma á mark
að stór plata með jólalögum, og
eru þau flutt af Barnakórnum á
Selfossi. Verður getið um þessar
plötur eftir því sem tími vinnst
til.
Grettissaga með nútíma
statsetningu
GRETTISSAGA.
Halldór Kiljan Laxness
gaf út.
Fyrsta prentun 1946.
Textinn ljósprentaður 1968.
Útgefandi: Helgafell.
ÞETTA ÁR er um margt tákn-
rænt fyrir íklenska fomritaút-
gáfu. Bókaútgefendur keppast
nú um að gefa fslendingasögur
út með nútímastafsetningu. Áð-
Þá er Ieið á sumarið, fýsti Grettí
aftur til byggða. Mynd eftir
Þorvald Skúlason.
ur fyrr var það saga tid næsta
bæjar þegar Helgafell lét prenta
fornsögurnar tvær: Njálu og
Grettlu að nútímahætti, og hver
stóð fyrir þessu annar en hiran
umdeildi rithöfundur, að margra
áliti þjóðhættulegi, Halldór Lax
ness, sem þá hét Haildór Kiljan
Laxness, eins og stendur á titil-
blaði þeirrar Grettissögu, sem
nýlega er komin í bókavers'lain-
ir. Nú finnst flestum sjáifsagt
að lesa fomsögurnar í útgáfu
Laxness og annarra, sem eru
sama sinnis um raauðsyn þess
að gera sögurnar aðgengilegar
hverju mannsbami.
Fyrstu útgáfur Njálu og Grett
lu hjá Helgafelli voru gerðar
fyrir kraftamenn, stórar bækur
um sig og þuragar þannig að
erfitt var að taka þær með sér
í rúmið á kvöldin án þess að
eiga á hættu að slys Mytist af,
færi svefn á lesandann skyndi-
lega og hann missti bókina úr
höndum sér. Þess vegna m.a. ber
að fagna nýju útgáfunni, sem er
í venjulegri bókarstærð. Ljós-
prentun bókarinnar hefur einn
ig tekist sæmilega.
í eftirmála leggur Hatldór
Laxness áherslu á, að sú skoð-
un á manngildi, sem höfundur
Grettissögu geri úrslitaniður-
stöðu verksins, sé fjarri krist-
inni hyggju. Hann skrifar: „Hitt
er sönnu nær, að í þessu mati
sé fram dregin innsti kjami ís-
lenzku hetjusögunnar, sem á í
seran rætur sínar djúpt i heiðni
qg niðrí siðblindu ví'kingslegs
hugsunarháttar; hér er hreystin
rómuð skilyrðislaust, hvort held
ur verk manras eru vond eða góð,
svo jafnvel hinn mesti illvirki
er afbragð manna ef hann lætur
aldrei bugast og sleppir ekki
eirau sinni vopni sínu dauður; í
anraarri grein þessa mats er ját
azt undir forneskjulegan aním-
isma, átrúnað á forynjur, ó-
freskjur og vættir al'lskonar,
sem byggi heimiran auk manna,
og aðeins mestum hetjum sé lag-
ið að etja við, en sigra þó aldrei
að fullu; og loks ber matið í sér
viðurkenniingu sjálfrar blóð-
hefndarinnar sem ímyndar rétt-
lætis.“ Svo mörg eru þau orð,
og verða ekki véíengd hér.
Þorvaldur Skúlason og Gunn-
laugur Scheving gerðu myndir
við Grettissögu. Myndir Þor-
valds eru hrjúfari, tröllslegri;
Gunnlaugs fínlegri, en þó viða
búnar þeirri hörku, óvægni, sem
andi sögunnar segir til um. Erf-
itt er að gera upp á milli þeirra
Þorvalds Skúlasonar og Gunn-
laugs Schevings í þessari bók,
smekksatriði ráða oftast sliku
mati. En aftur á móti gegnir
furðu hve jafn ólíkir listamenn
fari vel saman; bræðralag
þeirra í bókinni er óumdeilan-
legt. Ég sé ekki betur en styrk
ur þessara mynda standi af sér
öll veður; þær eru enn bókar
prýði og það sem meira er um
vert: þær gáfu og gefa enn í
dag mikil fyrirheit. Það er menn
ingarleg skömm, að íslenskir
myndlistarmenn skuli ekki hafa
oftar fengið tækifæri til að
reyna við fornsögurnar — ef til
vill ræður dugleysi margra
þeirra þar einhverju um? Norsk
ir listamenn myndskreyttu á
sinni tíð Heimskringlu með svo
miklum ágætum, að þessi verk
þeirra eru sérstakur kafli í nor
rænni listasögu, nægir að nefna
Halfdan Egedius. Tími er kom-
inn til að ungir myndlistamenn
taki við þar sem frá vaæ horfið;
ýmislegt bendir til þess að graf
ísk list sé að hefjast til virðing-
ar á ný — en kannski er til of
mikils ætlaist, að búast við
að hér geti hún náð svipuðum
blóma og meðal skandiraavískra
þjóða. Til þess að ná árangri í
bókaskreytingum þurfa menn að
læra si'tt fag, það nægir ekki að
vera snjall málari, teikningin
gerir ekki minni kröfur.
Grettissaga í útgáfu Hall-
dórs Laxness er þörf bók. Ég
geri mér vonir um að Njáila
verði endurprentuð í sama formi
á vegum Helgafells. Jafnframt
er ástæða til að gleðjast yfir
þeim skilndngi, sem nú er ríkj-
andi fyrir því að íslendingasög
ur séu gefnar út með nútíma-
stafsetningu. Það á ekki að fæla
börn og unigliraga frá merkustu
bókmenntum okkar með innan-
tómri sérvisku; handlhægar út-
gáfur handa alþýðu eiga að geta
þrifist við hlið vísindalegra út-
gáfna. En er Grettissaga hollur
lestur? Ef til vill ekki. En hún
er ein af þeim bókum, sem eng-
inn íslendingur getur komist hjá
að þekkja.
Jóhann Hjálmarsson.
FÍFULJÚS
Ólafur Þorvaldsson:
ÁÐUR EN FÍFAN FÝKUR
Skuggsjá 1968.
ÓLAFUR ÞORVALDSSON skrá
ir í þessari bók atvinnu og
verslunarsögu Hafnarfjarðar og
nágrennis á síðari hluta nítj-
ándu aldar. Hann hefur lifað
'tvenna tímana, hefur frá ýmsu
að segja, en gefur sér aldrei
[k(§] fD
llvíAAflJÍAvi
lœkjartorgi & vesturveri
Bókhaldsvél
Vel með farin bókhaldsvél óskast til kaups.
Tilboð sendist Mbl. fyrir 30. þ.m. „Bókhalds-
vél — 6634“.
Foreldrar
Seljum vegna flutnings nokkra model-
smíðaða leikfangaskápa að Sólvallagötu 58
kjallara.
Kápumynd eftir Atla Má.
lausan tauminn. I formálsorðum,
segir Ólafur: „Við fífuljós grófu
margir fræðimenn og grúskarar
upp og skrásettu margan gaml-
an fróðleik, bæði úr eigin
mirani og svo gamals fólks, sem
ella hefði farið í gröfina með
þvi, og því aldrei verið skráð.
Sú fífa hafði því ekki verið
tínd í tíma, hún var fokin."
Áður en fífan fýkur, er að !
mjög litlu leyti ævisaga Ólafs '
Þorvaldssonar sjálfs; hann ieit-
ast við í staðinn að lýsa því :
umihverfi, sem hann heifur alist i
upp í eða kvnnst á annan hátt. ''
Bókin hefði grætt á fleiri frá-
sögnum úr lífi höfundar, vit
neskju um hvernig hann leit á
það, sem var að gerast á upp-
vaxtarárum hans. Hafnfirsku
kaupmennirnir, sem hann gerir
sér far um að lýsa, hafa eftir
öllum sólarmerkjum að dæma
verið heiðursmenn, en fátt verð-
ur eftirminnilegt af því, sem Ól-
afur hefur að segja um
þá. Á víð og dreif í bókinni
eru aftur á móti stuttir kaflar,
sem veita furðu glögga innsýn í
liðna tíð.
Krijtján Z'emsen kaupmaður
kom því til leiðar upp úr 1870
Framhald á bls. 13.
Óvenju spennandi skáldsaga
um ástir frægrar Ieikkonu og
duttlunga örlagana sem ógna
bæði henni og fjölskyldu
.hennar. Þetta var hættulegur
leikur.
Flugið er allt með eðlilegum
hætti, þar til vélin er yfir
Arizona. Þá hverfur hún af
ratsjárskermi fyrir augunum
á skelfingu lostnum umsjónar-
manni.
Afgr. er f Kjörgarðl sfml 14510 Afgr. er í Kjörgarðí sfmi 14510
GRAGAS
KEFLAVf K
GRAGAS
keflavIk