Morgunblaðið - 12.01.1969, Side 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JANÚAR 1969.
1S
ið ljósi á þau sögusvið sem þau
eru sprottin úr. Bækurnar
„Tvær kviður fornar“ (Um Völ-
undarkviðu og Atlakviðu) og
„Kviður af Gotum og Húnum“
(Hamðismiál, Guðirúniaxtavöt og
Hlöðskviða) las ég snemma á ár-
inu 1968, með hinni mestu
ánægju og áfergj.u. Þær eru í
senn ritaðar af miklum lærdómi
og þeirri alltof sjaldgæfu kúnst,
að veita hinum almenna lesanda
ihlutdeild í lifandi reynslu og
iþekkingu höfundar. Efnið er
iþannig sett fram, að það verður
aðgengilegt hverjum manni.
I>au kvæði, sem prófessor Jón
fjalllar um í þess'um bókum sín-
um, eru einna fornlegust þeirra,
sem varðveizt hafa á norrænu
máli. Svið þeirra liggur líka á
mörkum sögulegs og fornsögu-
legs tíma í þessum heimshluta.
Persónurnar stíga hver af ann-
arri út úr myrkri fortíðarinnar.
•Ljós þekkingarinnar leikur um
þær í svip, stundum aðeins dauf
skíma, en síðan hverfa þær
margar hverjar inn í húsið aftur,
og láta eftir sig mikla spurn.
Þessi fornu og oft óljósu minni
eiga tilvist sína að þakka list-
fengi og fræðaþrá fjölda nafn-
leysingja, kynslóð fram af kyn-
slóð, en ferillinn liggur sunnan
úr Evrópu og jafnvel austan úr
Asíuheimi, allar götur norður til
íslands, þar sem kvæðin voru
fest á bækur. Stórtíðindi og
mikil örlög búa að baki. Jafnvel
heilar þjóðir koma til skjalanna,
og hverfa aftur út í myrkrið,
þeygjandi og hljóðlaust, eftir að
hafa stofnað stórveldi og skekið
heimsbyggðina.
Við lestur þessara bóka Jóns
próifessors, skilst okkur enn bet-
ur en áður sitthvað, sem hann
drepur á í kvæði sínu „í Árna-
safni," sem margir kunna þó ut-
anbókar óvart.
Enn laingair mig að nefina
þriðju bókina, sem mér fannst
mest til að lesa á síðasta ári,
ólík hiinum fyTri um flesit, en
velkuir þó að noikkru sivipuð huig-
tarilf. Möriguim bókmienmitaifagur-
kera kanin að þykja val mitt
umdar'leigit en við það verðuir þó
að sitja. Hún heitiir „Jarðlfræði-
saiga bergs og lamdis“ og er eftir
Þorleif Einanssian jairðfnæðiing.
Því skyldi enginn trúa að
óreynd'u, að ummit sé að rita
keninialuibók í raiunvísindaigreim
þaninig, 'að hún verði í semm
þeikkingar'brummur og heilliamdi
ævimtýri. Að m'ínu viti hei&ur Þor
leilfi tekizt þetta.
Hann 'heifur lerugit íslamdssög-
■una (þar á ég vitasfculd eklki við
sögu íslendiniga) um þúsumidir
ára. Hamm relkur þá söigu eftir
bók oáttúrunnar sjállfiriar, sem
fræðimann einir eru l'æsir á, yfir
ísa'ldir og hlýviðrieslkeið allar
igötur aftur á ter'tíerltímamn.
Eimrnig lýsir hann staðháttum,
igróðri, iofteiaigi og yfirbmaigði
landsimis á hrverju támalbili þannig,
að alllt þetta stendur ljósit fyrir
huglskotistsjóniuim. Ég hefi oft hug-
leiltt, að sfcemimtilegit hefiði verið
að sjá ídLand, mieðian það var
ósnortið land, og ótiroðið manm-
legum fæti. Lestur bótoariminar
heifur gefið miikinn byr undir
vænig, og auðvelldað fíiug huigar-
ins aftur á þær fjarlægu tímaglóð-
iir.
Jafnlfiram«t þessu hefur bólkin
orðið tdl þ-ess að ég hefi séð ís-
temd nútámanis í nýju ljósi. Það
'hefuir orði® fyrir augum mér
nýtt lifamdi Oland mieð fæðimgar-
hríðuim og vaxtanverkjum, afli-
sett umimeTikjum harðirar bar-
áttu og miikillla viðþurða. Mörkin
miilli 'hinnar lifamdi máttúru og
þetorar, sem IköOiluð er diauð, hafa
óskýrzit. Mér þykir væraia um
landið eftto en áður.
Ég þakka Þoríeifi Einanssymi
fyrir þes»a bólk, sem í senin heifiur
veitt mér mikinn firóðleik og
mikinm umað.
Sr. Sigurður Pálsson, Selfossi:
Bækur um mann-
félagsmál
Ég vil sérsfaklega vekja at-
hygli á bók er heitir Line and
Plummet og er eftir Richard
Dickinson. Þessi titill bókarinnar
eru úr Jes. spámanni 28.17 og
þar stendur: Ég gjöri réttinn að
mælivað og réttlætið að mæli-
sr. Sigurður Pálsson
lóði. Bókin snýst um ástand ver-
aldarinnar og er gefin út af
heimsráði kirknanna. Hún lýsir
ástandinu og horfunum um alla
jörð og ræðir síðan um hvað
gerlegt sé til að bæta úr neyð
manna. En neyð ríkir hjá meira
en helmingi mannkynsins. Kafl-
ar bókarinnar heita: Fyrsti kafli:
Áhugi vorra tíma fyrir framför-
um, Annar kafli: Hvað eru fram-
farir og hvert er markmið
þeirra? Þriðji kafli: Aðild kirkn-
anna að framförunum, Fjórði
kafli: Eru kirkjurnar færar um
að efla framfarir á vorum dög-
um, Fimmti kafli: Hvaða árhif
geta kirkjurnar haft á framfar-
irnar og sjötti kafli: Þátttaka og
endurnýjun. Niðurstöður ritsins
eru þær, að framhaldandi fram-
farir séu óhugsandi án þess að
skipuleggja þær með tilliti til
allra þjóða heims. Bók þessi er
svo upplýsandi um samtíð vora
að ég veit ekki til að nokkur
bók gefi jafntnikla félagslega
fræðslu fyrir nútímann.
Önnur bókin sem ég vildi
vekja athygli á hieitir Souirces for
Chane, er hún eftir Herbert T.
Neve. Bókin er unnin fyrir heims
samband Lúthersku kirkjunnar,
en gefin út af heimsráði kirkn-
anna. Hún ræðir um breytta
kirkjuskipan, þannig að kirkjan
sé viðbúnari að snúast við breyt-
ingum tímans. Sú bók er gagn-
merkileg á sínu sviði og verður
á næstu árum lögð til grund-
vallar við nýjar kirkjuskipanir
•um allan heim. Þá vildi ég að
lokum sérstaklega vekja athygli
manna á því að lesa þær bækur
sem heimsráð kirknanna gefur
út, því að þær gefa meiri yfir-
sýn en nokkur önnur rit, ekki
aðeins um kirkjumálin, heldur
um mannfélagsmál og einkanlega
það sem mest á ríður á vorum
dögum, mannréttindi.
Óskilahross
sem auglýst var í blaðinu 9. og 10. janúar á að vera
JARPSOKKÓTTUR en ekki jarpskjóttur.
IIREPPSTJÓRI MOSFELLSHREPPS, sími 66222.
Bókhaldsþjónusta
Tökum að okkur, bókhald, ársuppgjör ásamt framtölum
til skatts.
BÓKIIALDSÞJÓNUSTAN SF.
Hverfisgotu 86, efstu hæð.
Sími 21455.
ÁRMÚLA 3 - SÍMI 38500
AÐALSMERKIOKKAR
er f Ijótt og sanngjarnt
nndfr
Með vaxandi erfiðleikum í þjóðfélaginu verða
BIFREIÐAEIGENDUR að hyggja vel að því, hvar
öruggast og hagkvæmast er að tryggja. ÞÉR getið
ætíð treyst því, að Samvinnutryggingar bjóða trygg-
ingar fyrir sannvirðí og greiða tjón yðar bæði fljótt
og vel.

ÖRUGG
UR
AKSTUR

Viðskiptakjör í bifreiðatryggingum virðast nú svo til eins hjá trygg-
ingafélögunum hér á landi, þar sem iðgjaldaafsláttur og iðgjöld eru
mjög álika. Hins vegar eru mörg atriði, sem valda þvf, að Sam-
vinnutryggingar hafa verið stærsta tryggingafélagið hér á landi um
árabil. Fyrirkomuiag á rekstri þeirra er allt annað en hjá öðrum trygg-
ingafélögum, þar sem tekjuafgangur félagsins rennur beint til trygg-
ingartakanna. Mikið kapp hefur verið lagt á að hraða uppgjöri hvers
konar tjóna og láta sanngirni ráða við ákvörðun tjónbóta.
SAMVIIVNUTRYGGINGAR