Morgunblaðið - 16.02.1969, Blaðsíða 21

— Hefðbundnar...
Framhald af bls. 11
til 1799, segir Sigfús. Þetta eru
m.a. bréf til undirmanna hans
á íslandi og gefa góða hugmynd
um þau fyrirmæli, sem selstöðu-
kaupmenn gáfu undirmönnum
sinum hér. Þar sést einnig hvern
ig þessir kaupmenn litu niður á
íslendinga og ekki síður íslenzka
embættismenn. Kyhn var einn
þeirra, sem skrifaði bækling út
aif almennu bænarskránni segir
þar margt óþvegið um íslenzka
embættismenn. En fróðlegast er
þó kannski bréf, sem hann hefur
skrifað umboðsmanni sínum á
Akureyri, Ólafi Waage, vorið
1 '797, þar sem hann fyrirskipar
honum að taka ekkert tilli.t til
Stefáns amtmanns Þórarinsson-
ar eða annarra yfirvalda og láta
það ekki viðgangast að þeir
skipti sér á neinn hátt af verzl-
uninni. Geri þeir það, þá skuli
hann berja þá duglega og það þó
það kosti hann sekir. Hann eigi
semsé að umgangast íslenzka em-
bættismenn eins og „et Skarn-
agtig Kreatur".
Rit um sögu ísl. verzlunar
1774-1855.
— Og ert þú að vinna með
þessa pakka frá Kyhn, Sigfús?
— Þetta er nú í rauninni ekki
nema lítill hluti af þvi, sem ég
er að gera. Ég byrjaði að rann-
saka heimildir um íslenzku verzl
unina árið 1959. Þetta er nú orð-
inn ærið langur tími. En heim-
ildirnar eru feiknalegar, sum-
part geymdar hér og sumpart í
söfnum í Danmörku, svo að vinnu
aðstaðan er á margan hátt afleit.
Gallinn er nefnilega sá, að Þjóð-
skjalasafnið okkar er mjög van-
búið til sagnfræðiiðkana, því að
það hefur t.d. næstum því al-
gerlega vanrækt að láta mynda
mikilvæg skjöl varðandi íslenzka
sögu í erlendum söfnum. Slíkt er
hins vegar verulegur þáttur í
starfsemi hliðstæðra safna hér í
nágrannalöndunum.
— Ætlunin hefur verið að
semja rit um sögu islenzkrar
verzlunar á tímabilinu 1774-1855,
heldur Sigfús áfram. Það er að
segja um konungsverzlunina síð-
ari og hið svonefnda fríhöndunar
tímabil. Eftir að ég var búinn að
vinna að þessu verki um skeið,
þá kom í ljós, að hér er um svo
vi'ðburðarríkt tímabil að ræða, og
heimildirnar svo feiknarlega
miklar, að ekki yrði hjá því kom
izt að ■skipta því í tvennt. Fyrra
bindið, sem ég er nú að semja, á
að ná yfir tímabilíð 1774-1807,
en hið síðara fram til 1855. Ég
hefi hugsað mér að láta þetta
fyrra bindi heita „Upphaf frí-
höndlunar og alnmenna bænar-
skráin.“ Og hafa undlrtitilinn:
„fslenzka verzlunin 1774-1807“.
— Hvenær kemur þetta út?
— Til að vinna þetta verk hefi
ég fengið nokkurn styrk úr Vís-
indasjóði íslands og árið 1965
samdist svo með Verzlunarráði
fslands og mér, að það styrkti
mig næstu tvö árin til að semja
ritið. Ætlunin var þá, að það
kæmi ú.t í tilefni af 50 ára af-
mæii Verzlunarráðs haustið 1967.
En' þar sem verkið reyndist of
yfirgripsmikið fyrir þá tímasetn
ingu, sá ráðið sér ekki fært að
veita mér frekari styrk til að
ljúka því. Og nú verð ég ein-
göngu að vinna það í hj'áverk-
um, milli þess sem ég afgreiði
skjöi uppi á Þjóðskjalasafni. Svo
nú er algerlega óvíst hvenær
þetta verk kemst á prent.
— Ég held, að menn geri sér
ekki almennt grein fyrir því,
hve gífurlega vinnu þarf til að
semja staðgott vísindarit um
sögulegt efni, sagði Sigfús að lok
um. En að mínu áliti er sögurit,
sem inniheldur alls konar mis-
sagnir, verra en óunnið. Mér
finnst eitt heimildarritið, sem út
kom núna fyrir jólin einmitt
dæmi um það, hvernig fer, þeg-
ar menn verða að baksa við slíkt
í hjáverkum. En um það ætla
ég að fjalla í ritdómi.
— E. Pá.