Morgunblaðið - 02.09.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1009
15
Luxemburg og Island eiga samleið
— Rœdur forsœtisráðherra fand-
anna í hóti ísfenzku stjórnarinnar
Forsætisráðherra Luxemburgar, Pierre Wemer, heilsar Bjarna Benediktssyni, forsætisráðherra,
við komuna til Keflavíkurflugvallar. Ljósm. Heimir Stígsson.
HÉR fara á eftir ræður for-
sætisráðherra Islands og Lux-
emburgar, sem þeir fluttu í
hófi, er íslenzka ríkisstjórnin
hélt gestunum frá Luxem-
burg að Hótel Sögu, fimmtu-
daginn 28. ágúst sl.
Ræða dr. Bjarna Benedikts-
sonar, forsætisráðherra, var
á þessa leið:
Sækjast sér um líkir, segir
máltækið. Um Luxemborgara og
íslendinga er það svo, að leiðir
þeirra hafa oft legið saman á al-
þjóðafundum nú um aldarfjórð-
ungsbil, og ósjálfrátt hafa þeir
öðlazt samúð hveirjir með öðrum.
Sumt hið veigamesta er þó
harla ólíkt með þessum þjóðum.
Luxemburg liggur inni í miðju
meginlandi Evrópu á krossgöt-
um, þar siem ólík þjóðerni mæt-
ast og hafa löngum átt í höggi
sín á milli. ísland er eyja langt
úti í reginhafi, var lengi mjög úr
alfaraleið og hér hefur aldrei ver
ið toga^t á um þjóðerni fólksins,
sem landið byggir.
Luxemborgska þjóðin er langt
í tvöfalt mannfleiri en fslending
ar. Sá munur er samt ekki meiri
en svo, að báðar þjóðir eru sök-
uim fámeninis í sérflok'ki á flest-
um alþjóðaráðstefnum. Þegar
þessi staðreynd hefur átt mikinn
þátt í að liedða saman hugi full-
trúa beggja innan uin fjölmenni.
En fleina er líkt þeirra í milli.
Báðar nutu aftur í öldum sjálf-
stæðis eftir því sem tíðkaðist á
þeim tímum, misstu það síðan og
hiafla öðlazt það á ný. Luxemborg
arar þó mun fyrir en íslendingar.
Hvorug hefur þjóðin haft mátt
til þess að veirja land sitt af eig-
in ramimleik, og ledtuðu þess
vegna báðar um skeið skjóls í
yfirlýsingum um hlutleysi.
Reynsla beggja varð sú, að það
reyndist gagnslaust þegar mest á
reið. Af þeim sökum gerðust
bæði Luxemburg og ísland aðil-
ar vamarsamtaka hinna vest
rænu lýðræðisþjóða og telja sig
þar með hafa leyst mikið vanda-
mál á raunhæfan hátt miðað við
núverandi aðstæður.
f báðum löndum hefuir grund-
völlur afkomu og atvinnulífs
meynzt of þrömgur, og er þó
miklu víðfeðimiari og sterkari í
Luxemburg en á íslandi. En af
þessum sökum hafa báðar þjóðir
leitað eftir samvinnu við aðra
eflnahiaig sínium til öryggis. í þvi
hafa Luxemborgarar gengið mun
lengra en fslendingar, þar sem
þeir gerðust frá upphafi aðilar
Eflnlathiaigslbanidialags Evrópu, ein
fslendingar eru fyrst nú að
kanna hvort þeim sé unnt að
ganga í önnur, miklu lauslegri
Samitök, PríverzlluRiarband'alagið
EFTA.
En þótt löndin hafi farið ólík-
ar meginleiðir í þessum efnum,
hefur leið þeirna í þeim þó einn
ig að nokkru legið saman. Lend-
ingarréttur sá, sem h.f. Loftleið-
ir njóta í Luxemburg, er veruleg
forsenda fyrir velgengni þess fé-
lags. En það er eins og ykkur
er öllum kunnugt eitt allra öfl-
ugasta atvinnufyrirtæki íslend-
inga. Samvinnan, sem með þessu
móti hefur verið stofnað til á
milli þjóða okkar, eir fslending-
um þess vegna mikils virði. Fjár
hagslega metum við hana mikils.
Hún veinðluir oikkiuir þó enin bug-
fólgnari af því að okkur er kunn
ugt um, að reynt hefuir verið að
flá stjóain Luxeimbung til að svipta
hið íslenzka félag lendingarrétti
sínum. Sú viðleitni hefur reynzt
árangurslaus af því að luxem-
bungaka 'Stjórniin hieiflur ha'ldið
fast við þá ákvörðun, að láta
ekki vináttu sína í okkar garð
sitja við orðiin eim.
Þegar af því, sem ég hefi nú
sagt, megið þið, hæsitviritiir gest-
ir, vera vissir um það, að þið
eruð velséðir hér á landi. Mest
af öllu metum við samt það, að
þjóð ykkar hefur öldum saman
í hverfulu nágrenni megnað að
halda sérkennum sínum og sjálf
stæðisvilja.
Við bjóðum ykkur því inni-
lega velkomna til íslands sem
fulltrúa þjóðar, er hefur bæði
— VIÐ Luxemburgarmenn
verðum af og til varir við það
á alþjóðlegum ráðstefnum um
flugmál, að ýmsir aðilar líta
ekki vinsamlegum augum á
lendingarréttindi Loftleiða í
Luxemburg. En ég vil taka
það fram, að ekki hefur ver-
ið lagt að okkur af hálfu
stjórnvalda í neinu landi að
takmarka lendingarréttindi
Loftleiða. Það er einungis,
þegar flugfélag Luxemburg-
armanna,. Luxair, hefur átt í
samningaviðræðum við önn-
ur flugfélög, að þetta mál hef-
ur komið upp. Ríkisstjórn
Luxemburgar er hins vegar
ákveðin í því að hvika ekki
frá vinsamlegri afstöðu sinni
til Loftleiða, en það flugfélag
flytur nú um 20% allra far-
þega, sem fara um Luxem-
burg. Við Luxemburgarmenn
glcðjumst yfir því að hafa
sýnt íslendingum staðfasta vin-
áttu í verki og verið um langan
aldur öllum til fyrirmyndar sök
um flrelsisástar sinnar og óbil-
andi vilj a til sjálfstæðis.
Svarrœða Pierre
Werner, forsœtis-
ráðherra Luxem-
burgar
í upphafi máls míns vil ég
getað lagt eitthvað af mörk-
um til íslenzkra flugmála.
Þamniig bomst Pieme Wermier,
fbnsætiisráðhierra Luxemburigair,
m.a. að orðd á flundi mieð flrétta-
möninium sil. fösitudiaig, en isiem
kiuininiuigt eir toom hainin til ísfandts
áisiamt tooiniu simni í boði íislleinztou
ríkiisisitjóriniariininiair á fimmitiudag-
inm var. 1 för mieð floirisiæitiisiráð-
herralhjóiniutniuim var eiinmiig utam-
ríkiisir'áðberra Luxetmburgar og
sendilherra iiamd'sitns á ísHiamidi.
Pierire W'ermer, florsætiisr'áð-
'herra, s'agði það vera siér miiklia
ánægiju aið bafa flengfð tætoilflæri
till þess að heimsætkjia ísliamd.
Lamigt væiri á m.iíiili Luxeimibuirgair
oig ísllandis, en eiinsikionar brú
heifðti verið komið á fót milllli þess
ara llandia fyrir tillistuðlian Loflt-
'leiða.
ísliiand og Luxeimtoiuirg væru
mjög óillSk lömid uim miargit, em
ættu þó við vaimdamái að etj.a,
siem væru sivipaðs eðiliis. Þarnmig
toepptu bæði löndiin nú að því að
skapa fjölbrieytni í atvinmulífi
sínu sökiuim of mikiiliair eimlbæflni
'þesis. í staö fistaaflutrða hjá ísiLemid-
þakka yður, forsætisráðherra,
fyrir alúðlegar móttökur og vin
gjarnleg orð í okkar garð og þá
hlýju gestrisni, sem ríkisstjórn
yðar sýnir okkur. Þetta er mér
glögg sönnun þess, að hlýja ís-
lands staflar ekki einungis af sjáv
arföllum Golfstraumsins, sólinni
og jarðhita ykkar.
Þessi heimsókn okkar til fs-
lands er heillandi á fleiri en einn
hátt. Einnig á sviði stjórnmál-
anna vekur hún nýjar hugsanir.
Raunar virðast staðhættir og
iingum væri þalð stlál'ið hjá Lux-
eMbuirgarmöninum, sem væri umd
instaða útflluitniimigsiiins eða um
80% hamis. Þassu vænu Luxem-
burigainmenn niú að reyna að
breyta með auikinini fjölbreytini,
sem værd þegar tekin að bera ár-
angur.
Þá sikipaði fámemmur íbúafjöldi
þessium iöndum á srvipaöam betok
í mörigu tilliiti. Þau gætiu ek'ki
ne'itt sig eimigömgu á eigiin 'krafta,
en yrðu etaki síður að eflia sam
viinnu við önmiur ríki. Tillhmieig-
inigin nú væri til niánara sam-
starfls millli ianda.
Werner, florsætisrá'ðherra,
kvaðst dást að því afiröki ísilend-
imgia að hafa kiomiið isér upp eig-
in báökóilia atf þeim glæsjbrag,
sem rauin bæri vitni.
Þegar hann vair spurðuir að því,
hvort genigis'feMiing framiska franik
ans kynmi að hafia einlhvar áhrif
á gjalidmiðil Luxiemiburigar, svar-
aði banin því neiitanidli. Gengis-
flcilling í Luxeimlburig otg B'eiligíu,
en þeasi Ilöinid eru samian í mymt-
saimbandi, kæimii eiklki til gneima
að svo sböddiu og hiagistæður
'greiðialiuj'öifinu'ðiur væri nú á við-
skipbum Luxemiburgar vi!ð út-
iönd.
Fonsætisriáðhienra Lilands hiaifði
boð inni fyrir hina ertendiu igiesiti
að Hótel Sögu á fiimimitiudagis-
Framhald á bls. ’O
einkenni þjóðlífs okkar fremur
andstæð en svipuð við fyrstu
sýn. Náttúran hefur skipað víð-
íeðmu eylandi yklkar sess í Atl-
antshafinu í útjaðri Evrópu, litlu
landsvæði okkar er þrengt inn í
hjarta álfunnar með öllum kost-
um og göllum lands, sem er í
mikilvægri alþjóðlegri þjóðbraut.
Fiskveiðar hafa grundvallað efna
hag ykkar, útflutningur okkar
byggist á stáli. Ein tunga hefuir
haldizt hrein á íslandi um aldir
og menningarleg framþróun
ykkar hefur verið samfelld, Lux
emburg er á mörkum rómanskrar
og germanskrar menningar og
þar eru töluð fleiri en eitt tungu
mál.
Ef við náligumst hvorir aðra nú
á tímum, veldur þar mestu stjóm
málaleg staða landa, sem eru jafn
fámenn okkar, í heimi nútímans.
Eftir minni eigin reynslu að
dæma, leyfi ég mér að segja, að
hvað ísland og Luxemburg varð
ar hófust nánari tengsl í fjöl-
þjóðlegri samvinnu. Við sameig-
inlega aðild okkar að Sameinuðu
þjóðunum og stofnunum þeirra,
Alanshafsbandalaginu, OECD
og öðrum samtökum kynntumst
við stjórnmálalegum hugmyndum
hvor anniars og I ljós kom sam-
staðan, sem vhðist eðlileg á milli
þjóða sem okkar.
Ef við höfluim færzt nær hvor
öðrum, veldur þar að sjálfsögðu
einnig þróun samgangna nútim-
ans, sem hefur breytt einangr-
uðu eylandinu á Norður-Atlants
haflinu á tíðfarnar krossgötur á
ledðinnii m'illi gamflla og nrýj a hieims
ins. I þessu sambandi vil ég minn
ast sérstaklega frábærs braut-
ryðjendastarfs, framtaks og ár-
angurs flugfélaga ykkar, og það
er ánægjuleg tdlhugsun, ef okkur
hefur tekizt að leggja nokkuð að
mörkum þeim til framgangs.
Enda þótt við leggjuim mikla
áherzlu á alþjóðlega samvinnu
og samstöðu, verjum við með
festu og einurð þjóðareinkenni
okkar og sjálfstæði. Við tökum
þátt í breytingum heimsins, en
verðum ævintega við sjálfdir, eða
eins og segir í einu af þjóðráðum
okikar í Luxemburg: „Við viljum
vera áfram, það sem við erum“.
Með þessu viðhöldum við þjóð
ararfi, sem nær aftur í miðaldir,
þegar bæði löndin lifðu stórkost
legt tímabil stjórnmálalegrar þró
unar og valds, áður en aldalöng
erlend yfirráð hófust. Enda þótt
Luxemburg hafi náð sjálfstæði
sínu aftur fyrr en ísland á 19.
öldinni, eru tildrögin að því,
hvernig við með framsýni kom-
umst undan yfirráðum annarra,
talsvert svipuð.
Nú blasir við okkur heimur,
þar sem stórveldi ráða mestu, en
þau starfa samt sem áður frammi
fyrir almenningsáliti alls heims-
ins, sem ríkisstjórnir okkar gætu
átt einhvern þátt í að móta.
Við höfum einnig skyldum að
gegma við ýmiss konrar alþjóðleig
ar sitofnanir, þar sem við leitumst
við að vera áreiðanlegir og upp-
byggilegir aðilar.
Bæði löndin eiga við vanda-
mál að glíma, er snerta efnahags
lega afkomu þeirra, og þeim er
nauðsynlegt að víkka of einhæf-
an efnahagslegan grundvöj^ sinn.
Við gætum einnig lært hvar af
öðrum í þessu efni.
Eg óska þess, að á komandi
mánuðum og árum finni ísland
og Luxemburg leiðir til að
treysta tengsl sín, samráð og sam
eiginlegt framtak, báðum löndun
um til aukinnar hagsældar, og
að bæði lönd okkar beri gæfu
til að halda velli sem sjálfstæð-
ar heildir í fjölskyldu þjóðanna
án þess að glata þeim verðmæt-
um, sem er þjóðararfur þeirra.
Hvikum ekki frá vinsamlegri
afstöðu okkar til Loftleiða
— sagði Pierre V/erner, forsœtisráðberra
Luxemburgar, er hann kom í opinbera
heimsókn til íslands í síðustu viku