Morgunblaðið - 29.10.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUN’BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBBR 1969

Útgefandi
Frainkvæmdastjóri
Ritstjórar
RitstjórnarfuHtrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðafstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
NÝTT HÁSKÓLAÁR
ITáskóli íslands stendur um
þessar mundir á tíma-
mótum. Undirbúin hefur ver-
ið og lögð fram til úrvinnslu
ítarleg greinargerð um þró-
un og eflingu Háskólans til að
veita sívaxandi stúdenta-
fjölda aukna möguleika til
menntunar. Endurskipulagn-
ing á kenslufyrirkomulagi
einstakra deilda skólans hef-
ur farið fram og að henni er
unnið í öðrum. Samkvæmt
fjárlagafrumvarpinu fyrir ár-
ið 1970 er áætlað, að ríkis-
sjóðUr leggi fram 30 milljón-
ir króna til byggingafram-
kvæmda við Háskólann. Þetta
framlag markar stefnubreyt-
ingu, því að til þessa hefur
Háskólinn einungis byggt
fyrir fé frá Happdrætti Há-
skólans.
Á liðnu ári fengu stúdent-
ar við Háskólann meiri áhrif
á framkvæmd og stjóm hags-
munamála sinna, þegar Fé-
iagsstofnun stúdenta var
komið á fót með lögum frá
Alþingi. Á vegum þeirrar
stofnunar hefur nú verið ráð
izt í byggingu Félagsheimilis
stúdenta, sem á að verða fok-
held um áramót. Á liðnum
vetri jókst aðild stúdenta að
beinni stjóm Háskólans bæði
með aðild að rektorskjöri og
auknum fulltrúafjölda í Há-
skólaráði og deildarráðum.
Við upphaf þessa háskóla-
órs horfir því ýmislegt öðru
vísi við en áður. Reynslan
ein sker úr um það, hvort vel
tekst til. Háskólarektor,
Magnús Már Lárusson, komst
svo að orði í ræðu sinni á
háskólahátíð á iaugardag:
„Liðið háskólaár einkennd-
ist af nokkurri spennu og
atburðir á liðnu sumri beindu
mjög svo athygli almennings
að málefnum Háskóla ís-
lands. Ég hygg, að engin vem
legur skaði hafi orðið af því
heldur miklu fremur gagn og
veitt mönnum ahnennt tæki-
færi til þess að komast að
raun um, hversu þýðingar-
miki'l stofnun Háskóli ís-
lands er.“
í ræðu háskólarektors kom
fram eindreginn vilji hans til
hð kynna stúdentum um-
hverfi sitt. Hann sagði: „En
mál máianna fyrir ruér er að
finna ráð og leiðir til þess, að
stúdentar geti notið tilsagn-
ar í hinum ýmsu merku stofn
unum og söfnum ríkis og at-
vinnuvega, sem merkir eigi
það, að Háskólinn eigi að
gleypa þau, heldur hitt, þar
sem vér erum mjög fámenn
þjóð — að möguleikamir, —
sem fyrir hendi eru, nýtist
sem bezt.“
ÞING
VERKAMANNA-
SAMBANDSINS
jyfýlega er lokið þingi Verka
mannasambands íslands,
Tvö atriði vekja sérstaka at-
hyg’li í ályktunum þingsins
í fyrsta lagi er nú lögð höf-
uðáherzla á aukinn baupmátt
verkafólks. Þetta er í fyrsta
skipti um nokkurt skeið, sem
úrbætur í atvinnumálum
hafa ekki verið efstar á blaði
í kröfugerð verkalýðssamtak-
anna. Að vísu leggur þingið
einnig mikia áherzlu á að-
gerðir í atvinnumálum til
þess að forðast atvinnuleysi
en þó sýnist fullt tilefni til
að túlfca ályktanir verka-
mannaþingsins á þann veg,
að það telji nú bjartari horf-
ur í atvinnumálum og þess
vegna sé á ný fært að setja
kröfuna um aukinn kaup-
mátt launa á oddinn.
1 öðru lagi vekur athygli
sú samþykkt verkamanna-
þingsins að freista beri þess
að ná sérsamningum fyrir al-
mennu verkalýðsfélögin i
næstu kjarasamningum. Á
undanfömum árum hafa
verkailýðsfélögin komið fram
að mestu sameinuð við kjara-
samninga og hefur það að
ýmsu leyti skapað meiri festu
í samningaviðræðum en um
leið vandamál vegna þess að
samræma hefur þurft ólík
sjónarmið innan samninga-
nefndar verkalýðssamtak-
anna. Yfirleitt hefur verið
ríkjandi skilningur á nauð-
syn þess, að veita himun
lægstlaunuðu kjarabætur.
Andstaða hinna betur settu í
verkalýðsfélögunum gegn því
að fal'last á meiri kjarabætur
ti'l hinna lægstlaunuðu en
þeirra sjálfra hefur hins veg-
ar gert viðræðumar flókn-
ari og erfiðari.
Ef hin almennu verkalýðs-
félög óska eftir sérsamning-
um má segja að hreinni lín-
ur verði í samningaviðræð-
unum en það getur einnig
leitt til glundroða í samn-
ingsgerð við verbalýðsfélög-
in og þess vegna nauðsyn-
legt að fara að öllu með gát.
En hvert sem forrnið verð-
ur á samningaviðræðum
næsta vor verða verbalýðs-
félögin að horfast í augu við
ákveðnar staðreyndir. At-
vinnulífið hefur tekið tölu-
Hundaæði í brezkum bæ
Víðtœkar varúðarráð
stafanir gerðar —
HUNDAÆÐI, sem helfiuir kom-
iið upp í bseruum Camfoerliey í
Sunriey í Brugl'amdá, iheifiur vald
ið miMium áhygigjum. Hund-
■uir sem haiið'i telkiið veikina og
verið settur í sóttkiví, ærðisit,
beit tv;o mienin og drapst. Síðam
hafa bxezk yfirvöld beðið eig-
endur allria bumida, sam kumma
að hatfa komizt í snartingu við
Ihiumdinin er drapst úr veikinmi,
aið faillast á að hiuindar þeirra
verði hatfðir í einiamigrun í sex
mániuði. Um eitt humdrað
hu'ndar emu í bæmium og fyrst
um simn var edigendium þeirra
bamnað að Mieypa hiunduimum
út úr húsuim síinium merna þeir
vænu nvúlbuinidniir. Síðan var
igripið til bóíiu’se'tni'nigar o,g
fleiri ráðstatfania,
Mál þetta hefur valkið mikl'a
athygi'i utan Brietilamids og orð-
ið til þess að 'grápið hetfur
verið tdl iriáðlstaifainia til þess
að komia í veg fyrir að veikim
berist tiil ainm'airra Ilatndia. Yfir-
völd í Ástrialíu og á Nýjia Sj'á-
landi hafa tilkymint, að baoniað
verði að flýbja bneztoa humda
til 'þessara laindia. Yfirvöld í
Vestur-iÞýztoaliamdi bafa lagt
barnm við því, að til liamidsims
verði fluttir bundar frá
Camberley og 25 ferlkíiliómeitra
svæði umihvemfis bæiinm,
Brezkuim sendiráðum um
alllam 'foeiim he'fur veirið til-
kyninit um huind'aiæðið svo að
þau geti aðstoðiað brezíka ferða
memm, sem etf til vi'lil vilja tatoa
humda sínia með sér í skemmiti-
ferðalög, og ölluim þeim sem
hyggj'a á skemmtiferðalög til
útla'mda, hieifiur verið ráðliagt
að foafa samband við brezk
semdiráð.
Flugfélögum og skipafélöig-
um hefur verið sagt frá ráð-
siöfiuinuim þeim, sem gripið
he'fur venið tiil vegna hunda-
æðisins, og þau hafa verið
vöriuð við því, að svo geiti
farið að ferðamönmium með
hu'nida fná Bnetlamdi verði
bammiað að toomia til ýmissa
l'anda. Eininiig getur komið til
mália, að hundar fenðaimiamma
frá Bretiandi verði settir í
sex mámaða sóttkví í viðlkam-
andi lömdum.
Til roália getur komið að
náðsíiafainliir, sem gripið heifur
venið til vegma veilkiminiar,
verði eiraniig látraar má til amm-
arra dýraitegumda svo sem þef-
dýra og greifimgja, er geta .
te'kið víruis þanm sem veldur
veikinmi Óttazt er, að etf dýr,
sem sbafar hætta atf hiumdaæði,
verði ekki seitt í nógu örugiga
sótttoví igetli svo fairið, að villlt
dýr einis og retfir og dádýr
get'i sýkzt og að um viðvar-
arndi smitum verði að ræð'a í
Bretftamdi. Að dómi sénfiræð-
inigs igetur jatfmvel neymzt
mauðsjmilegt að eimaingma apia,
sem flulttir eru til BretliandB
í því Skyini að miota þá tti
lækmsfræðitegra t'ilirauma, og
er vitað um dæmi þess að
eiiirnn slílkur api heifur tekið
veikima.
Alm'emmt er talið að sex
mánalðia sóttlkví sé miægjainJIeg,
þar sem meðgöngultími sjúto-
dómsims getur var.la verið
leimgri. H'unduirinm, sem dó í
Cambeirfey, hafðd að vísu verið
sex mániuði í sóbtlkví. Ammar
'huindur, sem var éklki í sótt-
kví, foetfur drepizt úr veifcimmi
og smituoarhættu er eklki L
'hægt að útiliolk'a.
Dýraiviermdumianrmenin í Bret-
l'aodi vilj'a, að eimamigrumiar-
tímiran verði styttur, en það
getur foaift í för mieð sér miikllia
hættu að dómi sérfræðinga.
í gnein í blaðirau „Natume"
Framhald á Ms. 27
verðan fjörkipp og verulegur
vöxtur er í mörgum atvinnu-
greinum í ár. Hins vegar má
lítið út af bera til þess að aft-
ur halli á ógæfuhliðina. Þess
vegna verða verkalý ðsf él ögin
og launþeigar yfirleitt að
skilja, að atvinnufyrirtækin
verða að fá tækifæri til að
treysta stöðu sína. Þeim
mun meiri kjarabætur geta
þau veitt starfsfólki sínu,
þegar fram í sækir, ef þau fá
svigrúm til þess.
BÓKMENNT ARÁÐ
NORÐURLANDA
Camsfcarf Norðurlandanna á
^ sviði menningarmála
hefur náð að þróast á ýmsan
veg. Varðandi bókmenntir
má minna á bókmenntaverð-
laun Norðurlanda, sem út-
hlutað hefur verið um nokk-
urra ára bil. Samistarf Norð-
urlandanna um byggingu Nor
ræna hússins í Reykjavík
hefur orðið til menningarlegs
ávinnings fyrir okkur íslend
inga. Mörg fleiri einstök verk
efni og sikipulagða starfsemi
mætti nefna.
Á fyrsta almenna rithöf-
undaþimginu, sem hér hefur
. verið haldið, var samþykkt
tiillaiga þess efnis, að komið
verði á fót Bókmenmtaráði
Norðurlanda. Var því beint
til fulltrúa ís'lamds í Norður-
landaráði, að þeir beittu sér
fyrir framgamgi málsins þar.
Flutningsimenn ti'llögunnar á
Rithöfundaþimgi lögðu til, að
bókmenntaráð þetta gæfi ár-
lega út fjórar norrænar bæk-
ur í þýðingum.
Tillaga þessi er fyrst og
fremst flutt vegnia þess, að
íslenzk ritverk virðast eiga
einma erfiðaist með að ná fót-
festu á Norðurlöndunum á er
lendum vettvangi, eins og
anmar flutningsmanna fram-
angreindrar tillögu komst
að orði á Rithöfundaþinginu.
En framgangur tillögunnar
yrði efcki einumgis íslenzkum
bóbmenntum tiil góðs heldur
norrænum bókmenntum al-
mennt.