Morgunblaðið - 21.03.1970, Qupperneq 17

MORlGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MARZ 1970
17
Hagræðingarþj ónusta
fyrir heildverzlanir
— í undirbúningi
Frá aðalfundi stórkaupmanna:
í»ýðingu verzlunar
og viðskipta
verður að kynna fyrir almenningi
FÉLAG íslenzkra stórkaup-
manna vinnur nú að því að
koma á sérstakri hagræðing-
arþjónustu fyrir félagsmenn
og er fyrirhugað að þessi hag
ræðingarþjónusta verði fyrst
og . fremst viðskiptalegs og
tæknilegs eðlis. Hefur fram-
kvæmdastjóri félagsins farið
í kynnisferð til þriggja Norð
urlanda til þess að kynna sér
þessi mál þar og þá sérstak-
lega hjá stórkaupmönnum í
Noregi.
Þá hefur stjórnarfonmaður hag
ræðingardkrifstofu norslkra stór
kaupmanna komið hingað til
lands og flutt ítarlegt erindi um
hagræðingarstarfsemi og enn-
fremur hefur Gísli V. Einarsson
átt viðræður um þessi mál við
aðila í Noregi. Björgvin Sohram
ræddi þetta mál 1 ræðu sinni á
aðalfundi stórkaupmanna sl.
laugardag og sagði að fyrst yrði
að afla ýmissa gagna og upplýs
inga um heildverzlun almennt,
síðan yrði farið út í leiðbeining
arþjónustu og námskeiðshald fyr
ir sérgreinar eftir því, sem kost
ur væri á og þannig yrði þessi
starfsemi þróuð smátt og smátt
KIWANIS-klúbburinn Hekla í
Reykjavík hefur ákveðið að gefa
Krabbameinsfélagi íslands maga
myndavél, sem ætluð er til þess
að rannsaka krabbamein í maga
og aðra magasjúkdóma. Á laug-
ardaginn og sunnudaginn gengst
klúbburinn fyrir sölu á páska-
eggjum og rennur hagnaðurinn
af þeim til þessara kaupa.
Hekla hefur áður gefið maga-
í hagræðingarþjónustu fyrir
einstök fyrirtæki að erlendri fyr
irmynd.
Björgvin Schram sagði enn-
fremur að það mundi taka nökk-
urn tíma að afla fjár til þessarar
starfsemi og að þjálfa starfsfólk
en Norðmenn hefðu lýst sig reiðu
búna til þess að veita aðstoð við
þetta vandasama undirþúnings-
starf m.'a. að aðstoða við þjálfun
og menntun starfsliðs.
myndavél til Krabþameinsfélags
ins, en hin nýja vél, sem er
væntanleg til landsims fljótlega
er af fullkomnari gerð en sú
fyrri. Mun myndavélin kosta um
200 þúsund krónur. Sala páska-
eggjanna hefst síðdegis á laiug-
ardag í verzluninni Klæðning,
Laugavegi 164 og verður einnig
opið þar síðdegis á sunnudaginn.
Á AÐALFUNDI Félags ísl. stór-
kaupmanna um síðustu helgi
kom fram sú skoðun, að tíma-
bært væri fyrir verzlunarstétt-
ina að hefja almenna kynuingu
á þýðingu verzlunar og viðskipta
fyrir almenning og þjóðina í
heild.
Björgvin Sdhnam, formaðuir
féltaigsiinis, geriðli þeitta mál að uim-
taisiefni í ræðu siininii á fuindiimuim
og sagði, aið lainigvariainidii og
fjanidsaimilteguir áróðuir hiefði sipifflt
svo áliti verziluiniarsitétitiairinimar og
villiit uim fyrir alimienimiingi uim
þjóðhagsliegt gildi verziliuimar, að
það stæðli hemini fyrir þrifuim..
Það verðuir <alð kveða miðuir
bábiljur eins og þær, að verzliuin
og þjómiustiusborf séu eimhveris
komar smíkjuidýr á framileiðslu-
atviinimu-vegumuim og 'éigi þea?
vegma að saeta amraarri mieðferð
en aðrar .altlvininiuigrieiiniair, sagði
Bjöi'gviin Sohram.
Samkeppni um
skipulag sjávar-
kauptúna?
í SETNINGARRÆÐU sinni á
fuindi full'tirúaráðs Samrfbands
ísllenzJkra sveitarifélaga í gær
gat Páll Líndal, fonmaður
sambamdsins þess að á mæsta
ári er hál'f öld láðin frá því að
fyrstu gkipuáagslögin tók-u
gildi á ísianidi. Varpaði hanori
fraim þeirri spurningu hvort
ekki msetti mimraast þessa
merkisaifmælis m-eð því m.a.
að láta fara fram könnun eða
samfcepprai um æskiliegt Skipu-
iagisisjóniairmið í kauptúnum
við sjó. Aðstæðuir væru þar
víða mjög svipaðair, stærðar-
miuimuir ekki veruleiguir og á
flestum þessara staða þyrfti
skipulaigið enduirskoðunar við.
Páskaegg til ágóða
fyrir líknarmál
Pt
EFTIR
MATTHÍAS JOHANNESSEN
Snjórinm er horfinin.
Það er giamian að fyligjasit mieð
Sköfluinium bráðma í göibuinia. Svört-
um siköfium siem eitt smn voru hvít-
ar fly'kisur, sem svifu elns og enigl-
ar til jiarðar.
Nú e;ru stoaflamir horfnir. Þanmiig
hverfum við einniig iran í þögmána.
Það verður ,gott. Að Loisma við sLett-
urnar. Bílarniir sprauta yfir staaflana
úr drulluipoltuirauim. Við sleititum hvert
á anniað.
Það hlýbur áð vera hvíld í því að
hverfia iran í þöignima. Til upphiafs
sínis einis og islkiaflarnir.
—★—
Öll göngurn við mieð eitthvað í
magianum: þinigimairan, auðkýfimg,
slkláld, fi-uigmiamn eða s’kipstjóra. Eð&
þá myradiasty’bbu. En fæistir verða það
sem þá dreymir uim. Sízt af öllu
myndastyibba.
Halat vildiuim við verða það siem
við gietum eklki orðið. Steiiran Stein-
arr titláðíi sig eLrahvern tíma toost-
gangara. Það þótti horauim þá einina
eftirsótoraarvierðaist. Það hlýbur að
hafa verið í kreppurami, þagiar
Brynjólfur Bjiarmason giaf honum
ýsuiraa. í kirfcjiuigarði í Kaupmianna-
höfn má sijá ritað á einin legsfceiniinin:
Jarns Jörgeniaen, teleforaejier. Jems
náði sem siagt bakmiaxtoimu. Það gera
fæistir.
—★—
Alit breytiist. Og fræigð er, ek-ki
síður on peniragiar, völtuist vina. Hvað
ætli hún sé?
Öatoulhauigur, sem allir eigta aðgamig
að?
Nei, ragiradropmn sem siigLir á laiuf-
blaði ni'ðiur fljótið.
Allt og aumrut.
Við þurfuim ekfei að bafa allar
þeiasar áhyiglgijur a'f frægð amraars
fólks. Miklu freJcar af því að hætta
er á aið vilð förtuunsit á miis við ammað
fólk. Ég hief verið að lesia sikeimmti-
laga bó-k uim Baöh í jafnstoeirramtilagri
þýðinglu Árraa frá Múla. Hún bregð-
ur ljósi á fræigðiraa. Sýnir: aðigát sitoal
höfð.
Badh var dálítið storítiinn karl.
Bklkiert stoyldur Batokiusi. Samt vel
sabtaður. Þeir söigðu að hairnn væri
motatauð góður orgelLeilkari, en fuss-
uðu við þesisum gamialdaigs tómverk-
um haras. Já, fusisuiðu og sveiuðu. Þó
var verst aS hamn átti það til að
fara út í ýrrasar glettur og nýbreytirai,
siem var ógiraun við hefðbundiraa skoð-
un á því, hvernig tónverk ætti að
vera. Saimt var karliran að drepa allt
í gaimaldagis flúri, söigðu þeir sí-n á
milli siem hittiu hanra á göturaum í
Leipzi’g og gáfu horaum aiuiga. Vork-
uransiemin stoein úr öðru augamu, en
fyririitningim úr hirau. Jafnvel symir
haims urðu raotatouð fræigir með sam-
tímiamuim og vorkeinindu hoinium —
einis og hinir. Eimn þeirra kallaði
hann „gömlu hár:loolluna“ — auðvit-
að á bak, þótt ekki væri það illa
rraeirat. Þeim fannst hainn úreltur og
leiðinlegur.
Svo hvarf Bach gamli eins oig aðrir
lækir til upþhafs síns. Em verik hans
stóðu eftir. Þau voru sjálft úthafið.
Eða himinrainin. En það visisi eniginn
þá. Það hafði eniginn séð þennan
himin nem-a gegnum þalkigluigga.
Eða — mieð raærgömgiulli oig miskunm-
arlausri smiásjá h,ver'sda/gsleika,ns.
Miklir miernn þola eikiki alltaf niá-
lægð. Og fáum kynmiumst við náið
án þesa við verðium fyrir vonbrigð-
um. Þá blasa við otatour fílapemslar
hégárraaigimdarininar. O'g hrutokur
rraetorðasitirefsins.
En BiaOh var bezti karl. Óspilltur
af allri fræigtð, því ao henni var ekki
til að dreifa fyrr en kanmiski uradir
lakim. Það voru siamitlímiaimieinin hams,
sem voru gláimskyggnir. En nú gemig-
ur bítlaæ'skan fyrst að hljómiplö'tum
mieð vertouim baras í verzlurauim, síðan
að poppinu. Enginin á eónidi við mú-
tímianin í einls ríkiurn mæli oig gamla
hárkiollam.
Já, regndropinn á laufbLaðinu.
Eftirlæti samitímiamiarana Bachs hét
Teleimiamn. Hamin au'ðgaði heimimm að
fjörutíu óperum, 3000 kónsöhgvum,
fimimitíu oig fjóruim óratorium oig þús-
urad srraærri tórasmlíðum. E-n eftinmæl-
in? „Svo er guði fyrir að þafcka að
gleyimisikam hefur miú miistaunnað sig
yfir náliega alla þessia haStarLegu istór-
iðjiu." Og þeigar Mattheiuisiar passían
var frumflutt, var svipað verk eftir
Fröhen nofckurn leitoið í ammiarri
kinkjiu í Leipzig á sama tím,a. Öll
bongin fór auðvitað að hlýða á verk
Fröhiens, en kór Badhs og hljómsveit
létou fyrir tómu húsi. Bn Fnöhera hef-
ur ekfai verið meitt verri fyrir það.
Einlhver hefði nú saigt á tímum
Baohs, að bann vildi helzt vera það
seim lægi sízt fyrir hiomium, tómiskáld.
Bn þasisi þrá var ekfci steikvbarn í
miagamiuim á toomiuim. Og bann átti stolt
þesis, sem trúir á köllun sína. Eins
og allir gó‘ðir listamieran Leitaði harnn
víða faraga, en hélt því eklki á loft o-g
^ .zaflg-------3TC--------a-’g----73TCT
var ólikur Handel a’ð því Leyti: Hand-
el var upp mieð sér af því að bjarga
vertoum þeirra sem ekkiert kummiu
mieð þau aið fara!
—★•—
í raýrri oig merkri bók uim stórblað-
ið New York Times, „The Kinigdom
arad thie Power“, segir eitthvað þessu
líkit: Fréttir, sem ektai er skýnt frá,
hafa enigira álhrif. Atburðirrair hiefðu
alveg eiins getað verið óistoeðir. Þann-
ig er blaðamiaðuriinn mikilvæigur
baindiamaður hins miettniaS'arfulla. . . .
„Atburðurin.n“ BaOh gerðisit ekiki á
haras diögium. Það var efatai fyrr en
löragu seirania að Baoh varð fréttmæm-
ur. Og raú Lofas er bamn stórfrétt. En
það er sararaarLega eragiam veginn víst
að blaðamieran toefðu orðið þeirrar
gæfu aðirajótairadi að toomia horaum á
framfæri við samtíð síraia, þótt þeir
hefðu verið toamrair til sfcjialaininia. Það
gæiti kanrasiki hresst svolítið upp á
tónskáldin olktoar. Varla sitjium við
uppi mieð eim'tóma Fröhena.
Biach var' óistoeður atburður mörg-
um árum ‘efltir daiuða isiran. Hamn var
á góðri leið með að bráðna imn í
þögninia. Em. almáttuigiur gúð, vermd-
ari hanis og viraur, forðaði okkur frá
því. Og eiininiig þasisium fjöiguir þúsiund
verkum Tielamaras, Qg miörigu öðru.
—★—
Um allt þetba var ég að huigsa, þeig-
ar ég um dagimm igekk eftir Selsvör-
inmá og Graradianium út í Örfirisey til
að fá m:ér hragn, lifur, kútmiaga o,g
þorslklhaus í soðið. Þetta síðaistmefnda
hefði ég vLst getað feragið heima,
mundi einhver segja. En .þetta var að
minmsta klosti mjög þjóðiegur göngu-
túr.
Bg var líika að hu'glsia um hania Að-
albjörgu Sigurðardéttur. Hún hafði
sagit við mig, þegar (hún minmtilst á
kvannaisfcólafruimwarpið á döigumum
og hafði áhyiggjur af unigu stúlkun-
uim síraum sem virðasit líta niður á
hluitiverk húsmóðuriraniar — að það
hefði verið sím dýrmœtaista reynsla
að gangia rraeð börrain síra. Stór 'kiona.
Á Grandianum var krökkt af druLlu
pollum. Þaið var gaimian að sjá máv-
ania sipegLaist í þessuim brúrau polLum.
Þar m'æbtuist himiinm og jörð. Og svo
flugu mávarnir út úr samtfðinrai inn
í eilifðiraa.
—★—
í pollirauim oddkiar er miargt til um-
ræðu, bæði í blöðum oig aranars sibalð-
ar, oig auðvitað misjafnLaga rnerki-
lagt: útlaradiragar sem voru búnir að
kaupa íisierazkia sumiarið, geta etoki
skiliað því .aftur ef rignir, siegir eitt
blaðaniraa oig hiefiur af þesisiu þumigar
áhyggjiur. Aðrir, sem ætla sér að gera
þjóðinini þanm greiða a’ð deyja ungir,
hafa áhyggj'ur af ,, ö ldu ngaþj óð félaig -
inu“. Og enn aðrar fréttir henma að
átök séu milli valdaimarania í Kreml,
sem er hin mesta firra, því að auð-
vitað getur ekik-ert slíkt komið fyrir,
eins og saglara sýnir. Og eiinlhverjar
konur fóru víat af miíiskilningi á
Missia Solemnis, kiöppuðu Beethoven
fram m:eð ósikaplegum tilfæringum
og héldu svo sem lei'ð liggur niður á
Hótel Borg til að sýraa hattana sdna
og eitthvað fleira: láti’ð blómdn tala.
Merkilegt.
—★—
Daigdran eftir að ég borðaði kút-
magaraa átti ég leið uim Arniarhól. Þá
er allt í einiu sagt við miig mieð
þruimuraiusit: „Þat er eigi rétt hjá
hoouim Sigurðd Líndal at eik sé eigi
til. Ek var fyrsitr miainna at bygigva
ísland.”
Ég hrötak við, diaitt hielzt í huig að
ég hefðd étið yfir miig af kútimögum-
um, því að ég rrauindii í svipiran eikki
eftir grein Sigurðar í Stoírni, þar sem
hann ymitir að því að Iragólfur sé eim-
bar þj'óðsiaga. En hvílífc undrum greip
mig etoki, þeigar ég sá, að það var eing
in önniur en frelsiisistyttia Inigólfs
Arnarsioraar, siem hafðli ávarpað mig
þarna. „Hér hef ek staðdit svá leragi
sem meran imma,” bætti Iragólfur við
og beiit í sikj'aldarrerjdiur.
Ég iofaði að skýra frá þessu við
fyrsta tæfcifæri og læddist burt. Og
nú hef ég toomi'ð því á framfæri við
intelligerasíuraa. Eg bafði ekki vibað
að myradastybtur gætu talað. Era nú
veit ég batur. O'g ég ræð bæstaróttar-
ritarairaum að taka á siig króto á leið-
iinni til róttarins og garaga aLLs ekki
Armarhólstúin í myrkri. Það er eklkiert
Stoemmtilegt aÖ upplifa miiðilsíumd á
almanniafæri, allra sízt þeigair talað er
í gegnurn myndastyttu.
Bn tþarf fretoari vitna við að Inig-
ólfur hafi verið til? '
Hitt er vafaisiamara, hvort höfuradur
Njálu hiefur raotataurn tímia verið til.
Ég hef að minrasita koisiti aldrei rek-
izt á haran í Rieiykjiavíto og hef ég þó
verið taLsvert á ferli. Það hefur
kia'ranistoi eirahver annar séð hamn. En
gætuim við etolki saimlþykfct í einu
hljóði að hanm hafi ekki veri’ð til?
Það miumidi leysa erfitt varadamál.
En nú veit ég tverant, sem ég vissi
ekki á'ður: af hverju svotoallaðir rón-
ar sækja í Armarhól. Þar eru þeir
aldrei einir, en hafa allbaf einhvern
til að tala við.
Og einniig — af hvierjiu Umgverjar
létu það verðia sdtt fyrsta verk í upp-
reisninni 1956 að fella styttuinia af
StalLn og miola hamia méliraiu simœrra.
En nú viinina suimir að því öllum
stumdum að reisia nýja styttu af Stal-
ín. Lofti’ð er radíótíft, eins og Kjar-
val mundi saigt haía.
Og það er miengun í iraamnlífirau —
eiras og á dfötgum Baohs.