Morgunblaðið - 26.07.1970, Blaðsíða 5

Lorelei
Herra Þorsteinm Guðjónsson!
HAFIÐ þakkir fyrir otrð yðar í
Martgumlblaðin/u frá 3. iruairz, þar
sam þár falið uim sjónvairps-
myndir frá Þýzkalandi sem
„niokkurt mótvægi gegin hinum
sífelíldu bremnimiarikiinigium á
Þjóðverjum og öilu þýzku, sem
aldnei æflair að verða lát á“.
Það munu nú orðið vera fleiri,
sam eikki lengur láta einstaklimga
gjalda þjóðemis síns, en þér barið
þann raammdóm, að léta slíkan
huigsumairhátt kom fyrir aimenn-
ingssjónir og bera skjöldu fyrir
okfcur vamarlausia. í þessum
marunriómi mun gaefa yðar á Mfs-
leiðinni vera faiin! Hatfið þér
þalklkir!
En eins og ég gat ekki l'átið
ihjá líða að láta virðingu mína
fyrr bugartfari yðiar og fram-
feom í ljós, geit ég ekki látið
undir höfuð leggjast að minnast
á Lorelei — kvæðið etftir Heine,
sem þér hatfið sökkt yður niður
í með svo næmium skilninigi og
naergætni.
í bókaleysi míniu, sem Ger-
mönnum er saigt svo tamt, get
ég því miður ekki fært fram
síkriflegar heimildix, heldur verð
ég að styðjast við minnið eitt.
En etf ég hetfði vitað um grein
yðar fyrr, þá hefði ég sannarlega
eytt tíma mínum erlenriis frek-
ar í það, að lesa löntgu gleymdar
bækur 19. aldarinmar en að eltast
við hana Tyrikja-Guddu mína.
Leyfi ég mér nú, að ræða
imafnið „Lorelei" fyrst fe*á mál-
fræðilegu sjónarmiði. Fyrri hluti
þess natfinið „Lore“, held ég sé
sama og íslenzka natfnið „Lára“,
hivort tveggja bomið frá latneska
nafninu „Laura“. Síðan Petrarca
vegsamaði sina Láru, hefur þetta
nafn verið vinsælt í Þýzkalandi,
en hetfur jaifniframt samla'gazt
þýzkri máitiWimninigu og orðið að
„Lore“. í okfcar tið mun það
vera aligengast í samansetning-
unni „Hanimelore".
Seinni hlu/ti nafnsins, ,,-lei“,
er engin endimg, því endinigar
eru áherzhiiliausar í þýz'ku eins og
í íslenzku. Til er reyndar einn
flokkur þýzkra orða, þar sem
áherzia er lögð á endinguna alllt
síðan á miðölduim, enda er sú
ending komin úr frönstou, end-
irngin -ie, sem í nýháþýzku er
orðin að -ei. En natfhið „Lorelei"
er afl'gerlega óskylt orðum eins
og „Báctoerei“ (hatoarí), Kondi-
torei, Sehueidrei eða orðum eins
og Drámgelei, Zantoerei, Sehrei-
berei.
Auk þess gætd smækkunarend-
inigin ,,-lein“, sem þér talið um,
ekki hatfa orðið að ,,-lei“, heldur
hetfði „Lorelein“ (með áherzlu á
íyrsta attovæðinu) orðið að
„Lorlein“ og „Lorle'* hvort
tveggja með áherzflu á fyrra at-
tovæðinu.
Hvemig ber þá að skilja
naifnið „Lorelei"? Við verðum að
sleppa málifræðinni og sniúa okk-
ur að bókmenntasögu. „LoreLei"
er niefmilega nýsköpunarorð 19.
aidarinin/ar, og það var Heine
sjálfur, sem mymdaði það. Hann
skapaði það reyndar eflcki, held-
ur var einihver „Lore Lay“ fyrir,
en með því a@ sameima þessi tvö
nötfn heninar í eitt, sté hann stórt
spor að breyta mennskri stúitou
i þá áltfkonu, sem hún er í okkar
vitund.
Lore var stúlka. svo fögur, að
emgimm gat !itið á hania án þess
að verða ástfan.ginn af henni. Olfli
feguirð henmar mik'lum harmi, og
var hún ákaerð fyrlir galdur.
En siálfur bislkupinn vairð svo
hrifinn af henni, að hann gat
efltíki dæmt hana á bálið, þó hún
bæði hann um bað, þvi s.iá'f var
Framhald á bls. 13
MORGUflSTBLADIÐ, SUNNUDAGUR 26. JtÍLÍ 1970
5
Velkomin um borð....velkomin í för með
PETER STUYVESANT
The
International
Passport
to Smoking
Pleasure
VIILANO MI/5
SINGAPORE
3LANCA ■ BF
• CAIRO • GE
ONA•SANF
VIILANO • M
5INGAPOR
3LANCA ■ E
• CAIRO G
ONA•SAN
VIILANO • Mi
SINGAPOR
BLANCA • E
• CAIRO • G
ONA•SAN
VIILANO • M
5INGAPOR
3LANCA • E
CAIRO G
ONA SAN
V/1ILANO M
5INGAPOR
3LANCA E
■ CAIRO G
ONA•SAN
v/IILANO
3IN£*fPOR
ft^ANCA E
• CAIRO G
DNA SAN
/IILANO Ml
5INGAPOR
3LANCA E
• CAIRO G
KING SIZE FILTER
.E CAIRO • GENEVE PARIS SINGAPORE • TORONTO • AM£
\MSTERDAM • ZURICH LAS PALMAS • MADRID • SYDNEV • AL
IRLIN • NICE • NEW YORK • ROMA • HONG KONG • MONTREAL
• SINGAPORE • TORONTO • AMSTERDAM • ZURICH • LAS PAL
ASABLANCA • BRUXELLES • BERLIN • NICE • NEW YORK • RC
LE • CAIRO ■ GENEVE • PARIS • SINGAPORE • TORONTO • AMS
^ o^LMAS . MADRID • SYDNEY • AL
MA • HONG KONG • MONTREAL
/ISTERDAM • ZURICH • LAS PAL
3ERLIN • NICE • NEW YORK, • RC
SINGAPORE • TORONTO- AMS
ALMAS • M<DRID • SYQMÉÍ^AL
Stuyvesant
¥ ¥ nr ¥? TT
JLm4 JL JL w
zo
RICH CHOICE TOBACCOS
KING SIZE
MADE IN U.S.A.
■

MA • HONtsfP^NaiRWONTREAL
i/ISTERDAJW-a^RÍCH • LAS PAL
3ERLIN,^KfíCE • NEW YORK • RC
SJ^APORE • TORONTO • AMS
^LMÁS MADRID • SYDNEY • AU
MA•HONGKONG•MONTREAL
/ISTERDAM • ZURICH • LAS PAL
3ERLIN • NICE • NEW YORK • RO
SINGAPORE • TORONTO • AMS
ÁLMAS •« MADRID • SYDNEY • AU
MA•HONGKONG•MONTREAL
/ISTERDAM • ZURICH • LAS PALI
3ERLIN NICE • NEW YORK • RO
SINGAPORE • TORONTO • AMS
^LMAS • MADRID • SYDNEY • AU
MA•HONGKONG•MONTREAL
/ISTERDAM • ZURICH • LAS PALÍ
3ERLIN • NICE • NEW YORK • RO
SINGAPORE • TORONTO • AMS
f\LMAS • MADRID • SYDNEY • AU
MA HONG KONG • MONTREAL
1STERDAM ZURICH LAS PALf
Hvert sem förinni er heitið í hinum stóra
heimi, þá er Peter Stuy vesant ætíð við höndina.
Peter Stuyvesant-yngsta heimsþekkta
sígarettutegundin-ávallt aukin ánægja.
Frá New York til London, París, Madrid, Rómaborgar og nú í Reykjavik.
sunnai ^allorka
_ CPARADÍS
& S- Jörð
travell

Land hins eilífa sumars.
Paradis þeim, sem leita hvildar og
skemmtunar.
Mikil náttúrufegurð, ótakmörkuð sól
og hvitar baðstrendur.
Stutt að fara til stórborga Spánar,
Italiu og Frakklands.
Eigin skrifstofa Sunnu i Palma,
með islenzku starfsfólki.
FERÐASKRIFSTOFAN SUNNA
BANKASTRÆTI 7. SlMAR: 16400 12070
sunna
travel