Morgunblaðið - 26.07.1970, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚLÍ 1#7«
11
Vísindamemji ráða ráðum sínum við JökuLsárgljúfrin.
un yrði heildarfallið hið siama,
en heldur mieira vatnsmagn nýtt-
ist með þessu móti. Þessi virkj-
unartiLhöguin yrði dýrari og að
ýmsu leyti örðugri, þar sem tor-
veldara væri að gera forranm-
sóknir að jarðgöngunum fyrir
leiðslu gegnum Fljótsdalshe.ði
heldur en þar sem leiðslur
lægju nær yfirborði.
Uppistöðulón í Jökulsá á Brú
fyrir neðam ármót Hrafnkelsár
mumdi valda því, að einhverjar
lands'P-idur hyrfu undir vatn.
Mundi það skerða lönd þriggja
jarðia á Efri-Jökuldal, en á
þessu stigi málsins er ekki full-
Ljóst, hve mikil sú skerðing yrðí,
uppdrátturinn er ekki það ná-
kvæmur, að það verði séð. En
um stórfellda skerðingu landa
virðist ekki vera að ræða, enda
þótt þessi kostur yrði valinn.
Hvaða virkjunarti'lhögun, sem
valin verður endanlega fyrir
Austuriandsvirkjun, virðist
ljóst, að um mjög hagkvæma
virkjun getur verið að ræða. Og
það getur haft úrslitaþýðin.gu
fyrir Austfirðinga og landsmenn
alla, hvort unnt verður að koma
þessari stórvirkjun upp áður en
kjarnorka hefur leyst raforku-
ver af hólmi. Austurlandsvirkj-
un, með þeirri stóriðju, sem
henni hlyti að fylgja, er drýgsti
skerfur, sem enn hefur kornið
til greina til jafnvægis í byggð
Landsina.
í áðurnefndu viðtali við
Jakob Gislason, orkumálastjóra,
sagði hann m.a.:
„Um allan heirn er nú keppzt
v ð að reisa sem stærst orkuveir
vegna aukinmar hagkvaemni, sem
því fylgir. Þetta gildir um allair
tegundir orkuvera, eimnig vatns-
aflsvirkjanir, þótt þær séu að
vísu í eðli sínu meira háðar að-
stæðum á byggingarstað, þ.e.a.s
virkjumariskilyrðum heldur en
olíurafstöðvar og kjarnorkuver
Kjarnorkutækninni fleygir
stöðugt fram, þótt sú þróunin
hafi að vísu ekki orðið eins ör
og menn í bjartsými sinni hugðu
í fyrstu. Menn draga ekki í efa,
að verð raforku frá stórurn
kjarnorkuverum mun í framtíð-
inni komast niður fyrir vatns-
orkuverðið, og það eru alim'kl-
ar líkur á, að að þessu kumni að
koma á 9. tug þessarar aldar. í
þá átt hníga ummæli flestra
ábyrgra manna erlendis, er við
þessi málefni fást, þótt flestir
þe rra viðhafi mikla varkárni í
spám sínum. ,
En þegar svo er komið verð
ur varla um það að ræða, að
koma upp stóriðju á íslandi tii
að nýta það vatmsafl, sem þá er
eftir óvirkjað. Það gæti því
vissulega sk pt sköpum, hversu
fljótt okkur tekst að virkja
vatnsafl landsins og þess vegna
sikiptir það okkur miklu að geta
hraðað sem mest nauðsynlegum
forrannsóknum að því.
Við höfum gert áætlun um að
ljúka á fimm árum meg nhiuta
forrannsóknanna að Austur-
landsvirkjun. Þær eru áætlaðar
að kosta 225 milljónir króna eða
um 50 milljónir króna á ári í
þessi f.'mm ár.
Þetta eru allháar upphæðir að
nefna en hafa ber í huga, að
söLuandvirði raforkunnar frá
þeim virkjunum, sem hér er um
að ræða mun verða um 6 mill-
jarðar íslenzkra króna á ári, ef
selt er v ð því verði, sem Ál-
verksmiðjan í Straumsvík kaup
ir það á nú.
Fjárveitingar og fjáröflun til
þessara rannsókna hafa enn
ekki komizt upp í 50 mililj. kr. á
óri.
Hugsanlegt væri með nægum
fjárveitingum að stytta rann-
sóknartímann úr 5 árum, þó tæp
lega nema í 4 ár, og óvíst er, að
við hefðum nægum ísLenzkum
sérfræðingum á að skipa ti'l að
framkvæma þær á svo skömm-
um tíma.
Allra stytzti tími, sem hugsam-
legt er að þyrfti til forrann-
sókna, undirbúnings og bygg-
ingar Austurlandsvirkjunar
hygg ég að væru 8 ár.“
Þessi orð orkumálastjóra eru
þess virði að þeim sé gaumur
gefinn. Það getur vissulega
skipt sköpum fyrir fslendinga
hve fljótt ráðizt verður í Aust-
urlandsvirkjun og Austfirðing-
um getur verið það lífsspursmáL
J. H. A.
Meðfylgjandi kort sýnir tilhögu n n við Austurlandsvirkjun. í Jökulsárlóni er safnað vatni Jök ulsár á Fjöllum og Kreppu, sem síðan er veitt þaðan i Hafra
hvammalón. Hafrahvammavirkjun er merkt við Kárahnjúka og örvar benda á Fljótsdalsvirkjun og Hrafnkelsdalsvirkjun yzt í Norðurdal. Fyrir neðan Brú
sést lónið í Jökulsá á Dal, sem t eygir sig inn á Brúareyrar og y zt í Hrafnkelsdalinj».