Morgunblaðið - 17.10.1970, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAiHÐ, LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1970
Sigurður
skipstjóri
Fæddur 14. nóvember 1905.
Dáinn 4. október 1970.
Björninn að þreki er þrotinn
Þróttmiklum dauðanum lotinn,
Öminn hinn skjótfleygi skotinn.
Mörgum varð tregt tungu að
hræra er þeir fréttu að Sigurð
ur Bjarnason skipstjóri í Vest-
mannaeyjum hefði dáið 4. októ-
ber s.l. staddur í Reykjavik
ásamt konu sinni Þórdísi en
þangað höfðu þau hjónin farið
til þess að verða viðstödd skím
dótturhams síns og lézt Sigurð
ur er á þeirri athöfn stóð, en
síðari árin hafði þessi líflsglaði
og geiglausi maður kenntnotok-
urs heilsubrests, án þess að
Mífa sér við erfiðum störfum.
Fyrr á öldum kusu konungar
þeir sem hátt bar, sér gjarnan
jiann dauðdaga að deyja stand
t
Mó'ðir min og amma okikar,
Helga Helgadóttir,
andaðisf 15. þ. m.
Steinunn Bjamadóttir,
Helga Stefnisdóttir,
Ruth Stefnisdóttir,
Brynja Stefnisdótir.
t
Móðir min,
Þórhalla Jónsdóttir,
Hamarsstíg 33, Akureyri.
andaðist himirt 16. þ. m.
Fyrir hömd aðstamdemda,
Gísli Konráðsson.
t
Mó'ðir mím,
Karitas Sigurðardóttir,
lézt að Ellilhieimiiiinu Grund
13. þ.m.
Signrður Runólfsson.
t
Sigursteinn Steinþórsson,
Sandvík, Eyrarbakka,
amdaðist 16. okt. í sjúkralhús-
imu á Selfossi.
Vandamenn.
t
Eiiginimaður mimm,
Sigurður Gísli
Bjarnason,
útgerðarmaður,
Svanihól, Vestmannaeyjum,
verðiur jarðsiuniginm laugar-
daigimm 17. otetóber kl. 15 frá
Lamdatoirtoju.
Fyrir mima hönd og ammarra
vamdiamamma,
Þórdís Guðjónsdóttir.
Bjarnason
andi og má segja, að það hafi
hæft vel aflakonunginum frá
Vestmannaeyjum að hljóta slík-
an dauðdaiga.
Sigurður Bjamason var fædd
ur 14. nóvemfoer 1905 og skorti
þannig aðeims nokkra daga til
þess að fylla 65 ára aldurinn
er miammdnm mieð ljáinm bar að
garði og sótti hamn.
Rammann um starfsævi Sigurð
ar Bjarnasonar má marka með
ljóðlinunum:
Hann var alinn upp við sjó,
ungan dreymdi um skip og sjó,
stundaði alla ævi sjó. . .
Sigurður Bjarna'son var son-
ur Bjarna Einarssonar útvegs-
bónda í Hlaðbæ og Halttdóru
konu hans, báðum komnum af
merkum og traustum sunnlenzk
um ættum sem ekki verða rakt
ar hér og stóðu að honum
sterkir og traustir ættarmeiðir
í báðar ættir.
Viðbrögð Sigurðar frá fyrstu
bernsku voru viðleitni til afla-
fanga og veiða jafnt sjófanga
sem fuglaveiða og eggjatöku
ásamt íþróttaiðkumum. Eng-
um sem fylgdist með uppvexti
Sigurðar Bjamasonar duldist að
þar fór maður búinn öllUm
þeim kostum beztum sem sjó-
mann má prýða, maður liðlegur
til forystu og mikiMa aflafanga,
og Sigurður fór ungur á sjó-
inn og gerðist umgur skipstjóm
armaður, þar sem saman fór
kappsemi studd fiorsjá og gætni
og farsælli og mikiltti aflasókn
og slíka menn dreymir áva'llt
um að eignast fley og fagrar
árar, en þetta var á þriðja tug
aldarinnar eftir að vélanotkun
og aukinn tæknibúnaður hafði
náð fiótfestu i sjávarútveginum
og þá ekki hvað sízt í Vest-
mannaeyjum, stærstu verstöð
landsins.
Árið 1924 varð mesta aflaár 1
Vestmannaeyju/m sem komið
hafði fram að þeim tíma og
unga menn og framseekna tók
að dreyma stóra drauma.
Aflagnægðin árið 1924 varð
undanfari mikiila bátafjölgunar
í Vestmannaeyjum. Sumir bundu
sér að vísu stærri bakka held-
ur en þeim tókst að axla og
svo dróst aflinn saman næstu
tvö árin, en þriðja árið 1927
tók aftur að rýmkast um fyrir
útgerðinni og ekki vantaði stór
hug og djarfsækni hjá Eyja-
t
Hjartans þakfcir fyrir auð-
sýnda samiúð við amdlát og
útför maninisiins mínts,
Ólafs Halldórssonar.
Fanný Karlsdóttir.
t
Öllum þeim er við andlát og
jarðarför konu minmar og
móOur obkar,
Ingibjargar
Kristjánsdóttur,
Hvolsvelli,
aaiðkýndu okkur samúð og
Mýhug og heiðruðu mimin-
inigu henmar, þokkum við af
alihug.
ísleifur Sveinsson,
böm og tengdaböm.
mönnum þá frekar en verið
hafði fyrr og haldizt hefir alla
tíð.
Á þessum árum var eyjaflot-
inn aðallega innan stærðar-
markanna 20 tonn og yfirieitt
tíu, tólf til fimmtán tonn og
margir smærri, en þó var þró-
unin greinilega sú að stækka
bátana og auka vélarafl þeirra,
en erfiðlega myndi ganga að
manna slíka báta nú, og einn
af mestu aflamönnum samtíðar
sinnar Sigurður Ingimundarson,
Skjaldbreið orðaði þetta svo um
smæð bátanna og hversu þeir
voru veigfoyggðir: Það er út af
fyrir sig hve bátamir voru
smáir, en hitt var verra að þeir
voru svo veikbyggðir að mað-
ur gat bókstaflega búizt við að
þeir dyttu utan af manni á
næstu báru.
Þrekmiklir menn og stórhuga
á blómaskeiði lífis síns sáu að
við svo búið mátti ekki standa,
þeir horfðu á hin stóru ogvel
búnu erlendu skip s. miðunum
og hugur þeirra bergmálaði
draumsýnir Einars Benedikts-
sonar, um risstig heims, trölll-
brot rafar og eims og þeir
fundu að hér var ekki staður
né stund fyrir vilur og vol, en
að sá grái var utar og það
þurfti stærri og betur búna
báta til aukins öryggis manns-
lifanna og til þess að standast
sam.keppni við þá erlendu um
sjósókn og afilafieng.
Árið 1928 réðst Sigurður
Bjamason, naumast búinn að
slíta barnsskónum í það stór-
virki, ásamt notokrum jafnöldr-
um sínum, að þeir létu byggja
í Sviþjóð stærri og betur bú-
inn bát, heldur en noktoru sinni
hafði verið byggður til notfcun
ar og aflasóknar frá Vest-
mannaeyjum og svo mitottu vélar
afli að það bókstaflega ægði
mörgum og annar búnaður eft-
ir þvi, en bátur þessi „Fylkir“
var helmingi og jafnvel þrisv-
ar sinnum stærri heldur en
bátar þeir sem þá vora almenn
ast í notkun í Eyjúm, og vitan
lega var verðdð hærra en á
öðrum bátum, en þó sennileg-
ast ódýrast keypti báturinn mið
að við stærð, gæði og búnað.
Sigurður Bjarnason og félagar
höfðu lítið fram að leggja ann-
að en hinn bjartsýna dugnað
sinn og trúna á framtíðina.
Bygging Sigurðar Bjarnasonar
og félaga hans á hinum glæsi-
lega bát, Fylki, markaði tima-
mót í útgerðarsögu Vestmanna-
eyja og hefði þá á næstu ár-
um valdið hreinni byltingu í út
gerðarmálum Eyjanna hefðu
ytri ástæður ekki komið ti'l, en
árangurinn lét samt etoki lengi
bíða eftir sér svo sem síðar
mun að vikið. Þegar útgerð
Fylkis hófst, þá var heims-
kreppan að skeíla á í Ameríku
og farið að gæta í Evrópu,
þótt afleiðingar hennar skyllu
ekki á ísland með fuWum
þunga fyrr en á árinu 1930 en
þá toomu fram samtfmis sam-
verkandi aðgerðir fjármála-
kreppu og náttúruhamfara sem
höfðu samverkandi niðurbrots-
áhrif. Að sjálfisögðu urðu ein-
hverjir byrjunarerfiðleikar á út
gerð Fylkis, en aflaföng og mik
il og hörð aflasókn voru í góðu
lagi svo nægt hefði til að
bjarga fjárhag heilum í höfn,
hefði ekki ffleira kwmið til.
Á þessum tíma var ráðning-
arkjörum skipshafna háttað
þann veg í Eyjum, að sjómenn
fengu aflahlut sinn greiddan i
formi premíu miðað við fiska-
tai það sem veiddist yfir ver-
tíðina. Árið 1930 gekk mikil
mergð smás fisks á Eyjamiðin,
þannig að ósamræmi varð á
milli premiu og fáskþyngdar og
bakaði útgerðinni tjón. Verðfall
varð af völdum heimskreppunn
ar og óþurrkar á Suðurlandi
hömíluðu fiskþurrkun.
Fyrirtæki riðuðu til falls og Is-
landsbanki varð gjaJdþrota og
engin sambærileg samhjálp og
ríikisstuðningur við útgerðina
þegar að kreppti, eins og síð-
ar varð og nú er.
Sigurður Bjamason og félag-
ar hans voru tveimur áratug-
um á undan samtíð sinni og
slíkt reynist ekki farsælt ef að
kreppir, Islandsbanki varð
gjaldþrota og útgerðarrekstur-
inn almennt nánast ein rúst, og
almenn svartsýni ríkjandi, bygig
ing og útgerð mannsæmandi far
kosts talíð tii afglapa og þrátt
fyrir yfirmannttega þrautseigju,
varð ekki hjá því komizt að
selja Fyltoi burt úr Eyjum, yf-
ir á aðra veiðistöð, Ákranes,
þar sem báturinn skilaði mikl-
um afla á land áratugum sam-
an og reyndist hið farsælasta
skdp. Þannig fer oft, að menn
sem em á undan samtið sinni
njóta etoki sannmælis og fá ekki
sfiuðning til þess að koma from
kvæmdum sínum heilum í höfn,
en afglöp eins og svartsýni og
fjármunaniðurbrot er tal'ið til
fjármálavits og lofað. Aðrir
njóta síðar ávaxtanna afbraut-
ruðningsstarfi hinna frarp-
sæknu framfaramanna og þann
ig fór í Eyjum í þetta skipti.
Hinir dugmiklu og atorku-
sömu uhgu menn sátu uppi við
skarðan Mut, en þó varð tjón
héraðsins miest. Eyjarnar misstiu
bezta farkostin úr fis’ki'flota sín
um, þeir sem að hinni djarf-
huga fra'mkvæmd stéðu sátu eft
ir með seingrædd fj'ármálasár, en
þetta alttt varð til þess að Eyja
menn bjuggu léngur við allsend
is óviðunandi fiskiskipakost
heldur en ettla hefði orðið.
Þótt Si'gurður Bjarnason
kæmi með skertan fjárhag frá
framangreindum stórhuga fram-
kvæmdum og forystu sinni, þá
toom tanin með óbrotisn kj ark út
úr rauninni. Sigurður Bjarna-
son tók ekki að rekja harma-
tölur og kvarta um f jártjón sitt,
en hann gerði annað, sem var
það eina sem skipti máli, hann
flór einfaldlega og gifti sig æsku
leiksystur sinná og nágranna Þór
disi Guðjónsdóttur í Kirkjubæ,
húsi í næsta nágrenni við heim
ili foreldra Sigurðar.
Sigurður Bjamason og Þórdís
Guðjónsdóttir giftu sig 7. júní
1930 og lögðu út á sameigin-
lega lífsbraut með hug og fang
full af björbum framtíðarvonum,
þótt dökkt væri í álinn á f jár-
málasviðinu og hjörtu sín barma
fuH af gagnkvæmri ást, sem
al'la tíð hefir hal’dið hitastigi
sínu.
Þórdis er dóttir Guðjóns Eyj-
ólfssonar útvegsbónda á Kirkju
bæ í Vestmannaeyjum og Höttiu
konu hans, merkum og miætum
hjónum af aldamótakynslóðinni
sem mörkuðu spor sin með far
sælum athöfnum sínum í sögu
Vestmannaeyja.
Sigurður Bjarnason var þrek
vaxinn maður, með bjartan og
hreinan svip, drengilegur í sjón
og raun með þann sérstaka eig
inleika að laða fóilk að sér.
Þórdís Guðjónsdóttir er óvenju
falleg kona, með fángerða feg-
urð og glaðlegt viðmót, bein-
vaxin og ber sig vel, en bæði
hjónin hvers manns hugíjúfar,
Framhald á bls. 25
Minning:
Lýður Jónsson fyrrv.
yfirfiskmatsmaður
í dag fer fram frá Akranes
kirkju útför Lýðs Jónssonar
fyrrv. yfirfiskmatsm., en Lýður
varð bráðkvaddur við bíl sinn á
leið yfir Fróðárheiði laugardag-
inn 10 þ.m. Var hann á leið í
stutta heimsókn til vinafólks
síns á norðanverðu Snæfellsnesi,
en einmitt þar á heiðum Snæ-
fellsnes hafði hann marga
hildi háð í hretviðrum hausts og
vetrar, á ferðum sínum, til eftir-
lits með framtteiðslu hraðfrysti-
húsanna við Breiðafjörð meðan
hann var yfirfiskmatsmaður.
Lýður Jónsson var fæddur 9.
febrúar 1899 að Stóru-Hvalsá í
Hrútafirði, foreldrar hans voru
hjónin Hjálmfríður Árnadóttir
og Jón Þóröarson söðlasmiður,
2ja mánaða gömium var honum
komið í fóstur að Kjörseyri til
Finns Jónssonar, og ólst hann
þar upp til 14 ára attd-
urs, en þá fluttist Lýður
austur að Grímsstöðum í
Reyðarfirði. Vann hann þar, á
sínum uppvaxtarárum öll algeng
störf, stundaði meðal annars
róðra bæði á opnum bátum og
síðar véibátum.
Annan dag jóla 1919’ kvæntist
Lýður konu sinni, Mekkín Nikól
ínu Sigurðardóttur og byrjuðu
þau búskap sinn á Reyðarfirði
og bjuggu þar til ársins 1927, en
það ár fliuttust þaiu til Akramess.
Gerðist Lýður þá vélstjóri á v.b.
Kveldúlfi og var við það starf
um nokkurra ára skeið. Er veru
hans lauk þar, réðst hann að
frystihúsi Haraldar Böðvarsson
ar og Co., fyrst sem vélstjóri og
síðar frystihússtjóri og starfaði
N auðungaruppboð
sem auglýst var í 21., 23 og 24. tölublaði Lögbirtingablaðsins
1970 á Víghólastíg 22, þinglýstri eign Sigurjóns Þórðarsonar,
fer fram á eigninni sjálfri fimmtudaginn 22. október 1970
kl. 14.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 37., 38. og 39. tölublaði Lögbirtingablaðsins
1970 á Nýbýiavegi 46 A — austurenda — þinglýstri eign
Lúðvíks Jóhannessonar, fer fram á eigninni sjálfri fimmtu-
daginn 22. október 1970 kl. 11.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.