Morgunblaðið - 12.01.1971, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1971
11
/
Nýir straumar í tón-
listarlífi t>ingeyinga
Frá upphafi íslandsbyggðar
hefur tónlistarlíf í Þingeyjar-
þingi trúlega verði svipað og
það gerðist með öðrum lands-
mönnum. Söngur hefur verið
talsvert iðkaður og um síðustu
aldamót var nokkuð af þjóðlög-
um sungið meðal Þingeyinga,
sem ekki þekktust þá annars
staðar. Eftir að hljóðfæri fóru
að flytjast til landsins í einhverj
um mæli tók hljómlistaríífið í
héraðinu miklum stakkaskiptum
og var orgel og fiðluleikur mik-
ið iðkaður framan af þessari öld
og margir kórar hafa starfað um
lengri eða skemmri tíma.
Af helztu frumkvöðlum tón-
listarlífsins um miðhluta héraðs-
ins á þessari öld má nefna Sig-
trygg Helgason á Hallbjarnar-
stöðum i Reykjadal, feðgana
Jón Sigfússon og Friðrik Jóns-
son á Halldórsstöðum í Reykja-
dai, Jónas Helgason að Græna-
vatni í Mývatnssveit og son
hans Þórodd lækni að Breiðu-
mýri, Stefán og Einar Guðjohn-
sen á Húsavík, Sigurjón Péturs-
son fyrrum bónda að Heiðarbót
í Reykjahverfi og son hans Sig-
urð, Pál H. Jónsson að Laugum,
Magnús Þórarinsson að Hall-
dórsstöðum í Laxárdal, Hjálmar
Stefánsson siðar bónda að Vagn-
brékku í Mývatnssveit, Magnús
Einarsson síðar söngstjóra söng-
félagsins Heklu á Akureyri,
Kristján Sigtryggsson á Hóli i
Húsavlk, Sr. Friðrik A. Friðriks-
son og son hans sr. öm. Er
þetta engin tæmandi talning á
þeim mönnum, sem haft hafa á
hendi frumkvæði og leiðsögu að
kórsöng og annarri tónlistariðk
un í héraðinu til ánægju fyrir
iðkendur og njótendur. Til
marks um það, hvað tónlistar-
iðkun hefur orðið almenn með
köflum í héraðinu má nefna það
að um skeið lögðu milli 10 og
20 manns stund á fiðluleik í
Reykjadal einum og starfaði þá
fiðluhljómsveit þar í dalnum.
Árð 1905 fór söngfélagið
Hekla á Akureyri í fræga söng-
ferð til Noregs. Var söngstjóri
Magnús Einarsson, sem var
Þingeyingur og hafði áður veitt
tilsögn í orgelleik á Húsavík.
Fyrsti viðkomustaður skipsins,
sem flutti þá söngfélaga frá
Akureyri til Noregs var á Húsa-
vík og var þar haldinn konsert
í nýbyggðu húsi „Hliðskjálf",
sem enn stendur. Söng-
skemmtun þessi vakti fádæma
hrifningu áheyrenda og varð
hún kveikjan að þvi, að skömmu
séinna var stofnaður karlakór í
Húsavík, Karlakórinn Þrymur.
Fyrsti stjórnandi kórsins var
Stefán Guðjohnsen, faktor hjá
verzlun Örum og Wulf, sonur
Þórðar faktors og sonarson-
ur Péturs Guðjohnsen organista
við dómkirkjuna í Reykjavik.
Kórinn starfaði síðan af krafti
frá 1905 fram á ár fyrri heims-
styrjaldarinnar, en los mun hafa
komizt á starfsemi hans 1915—
1916 og hann hafa lognazt út af
um 1918. Nokkrir kórfélaganna
munu þá hafa stofnað tvöfald-
an kvartett, sem sðng talsvert
um stutt árabil. Árið 1923 er svo
stofnaður nýr karlakór, Karla-
kórinn Skjálfandi, en söngstjóri
hans var Einar Guðjohnsen
verzlunarmaður. Starfaði sá kór
til ársins 1927. Næstu árin var
talsvert sönglíf í Húsavik m.a.
stofnuðu bílstjórar kór sem söng
undir stjórn Kristjáns Sigtryggs
sonar og Verkamannafélag-
ið kom á fót kór, sem söng undir
stjórn Jóns Sigurjónssonar.
Árið 1933 kom sr. Friðrik A.
Friðriksson sém sóknarprest-
ur til Húsavikur og var hann
þá fenginn til að taka að sér
söngstjóm í nýjum karlakór,
sem hlaut nafnið Þrymur eins
og fyrsti karíakórinn. Kórinn
náði brátt miklum vinsældum
undir stjóm sr. Friðriks og
vakti hann hvarvetna athygli
fyrir skemmtilegt. lagaval
og lagameðferð. Hefur kórinn
starfað óslitið siðan, lengst af
undir stjóm sr. Friðriks, en síð-
an tók Sigurður Sigurjónsson
frá Heiðarbót við og stjómaði
kómum í 16 ár. Aðrir hafa
stjórnað kómum skamman tíma.
Árið 1958 var stofnuð lúðra-
sveit í Húsavík og hefur hún
starfað óslitið siðan. Fyrsti
stjómandi lúðrasveitarinnar var
Friðgeir Axfjörð, en síðan tóku
við af honum þeir Steingrímur
Birgisson, Sigurður Hallmars-
son, Helgi Vigfússon og Reynir
Jónasson.
Árið 1961 tók tónlistarskóli til
starfa í Húsavík. Var fyrsti
kennari skólans Ingibjörg Stein
grímsdóttir, en árið 1963 var
Reynir Jónasson hljómlistarmað-
ur frá Helgastöðum i Reykjadal
ráðinn sem aðalkennari skólans,
en hann hefur jafnframt þvi
starfi verið kirkjuorganleikari
og söngstjóri i Húsavíkur-
kirkju. Árangur af starfi Reynis
kom fljótt í ljós. Þeim sem lagt
hafa stund á hljóðfæraleik fjölg
aði, leikur lúðrasveitarinnar tók
framfömm og kirkjukórinn tók
fyrir vandasamari verkefni.
Haustið 1969 réðust til tónlist
arskólans í Húsavik tékknesk
hjón, Jaroslav og Vera Lauda
frá Prag. Eru þau bæði há-
menntaðir tónlistarmenn og hafa
þau kennt tónlistarfræði og
hljóðfæraleik við tónlistarskól-
ann og aðra skóla Húsavíkur
Jaroslav Lauda.
ásamt Reyni. Jaroslav tók enn-
fremur að sér stjórn Karlakórs-
ins Þryms og Karlakórs Reyk-
dæla og við stjóm Lúðrasveitar
Húsavíkur.
Með komu þeirra hjónanna
barst nýr og ferskur andblær
inn i tónlistarlífið og straumar
tékkneskrar og annarrar miðevr-
ópskrar tónlistarhefðar hafa
þegar sett mark sitt á þjálfun
og verkefnaval karlakóranna og
lúðrasveitarinnar.
Jaroslav er sjálfur tónskáld
og hefur dvöl hans hér orðið hon
um hvatning til tónsmíða. Hafa
karlakórarnir flutt nokkur söng
lög eftir hann þ.á.m. afar til-
komumikið tónverk, sem hann
hefur gert um bænina „Faðir
vor“. Á Húsavíkurhátiðinni s.l.
sumar flutti lúðrasveitin eftir
hann „Húsavíkurmarz", létt og
fjörugt lag.
Hinn 26. desember s.L héldu
Lúðrasveit Húsavíkur og Karla-
kórinn Þrymur jólatónleika í
Húsavíkurkirkju. Voru tónleik-
arnir mjög fjölsóttir. Á efn-
isskrá voru 15 tónverk og
stjórnandi Jaroslav Lauda.
Undirleikari á orgel var Reynir
Jónasson.
í lúðrasveitinni léku nú 19
hljóðfæraleikarar að stjórnanda
meðtöldum, sem lék á klarinett.
Hefur lúðrasveitin að undan-
fömu tekið ótrúlegum framför-
Framhald á blaðsiðu 24.
Góð og
falleg bifreið
þarf góðar og
hagkvæmar
TRYGGINGAR.
Tryggið bifreið yðar
hjá stóru og traustu ^TRV^
fyrirtæki - i
Tryggið hjá okkur. J
SAMYIININUTRYGGINGAR
ÁRMÚLA 3 - SÍMI 38500
S. V.