Morgunblaðið - 27.02.1971, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1971
Stefán Ásgeirsson
- Minning
Sunnudaginn 21. febrúar s.l.
lézt að heimild sínu, Sólheima-
tungu í Mýrdal, Stefán Ásgeirs-
son aðeins 43 ára að aldri (og
verður útför hans gerð frá Sól-
heimakapellu í dag). Mér hefur
jafnan brugðið við fráfall
kunningja, jafnt eldri sem
yngri. Þó fer það aldrei svo, að
það sé ekki mismikið og fer það
auðvitað eftir ýmsum ástœðum.
En við fráfall Stefáns í Sólheima
tungu setti mig alveg hljóðan.
Það var svo langt frá því, að
ég gæti áttað mig á því, hvað
hefði gerzt. Maður á bezta aldri
og í fullu fjöri, að þvi er virt-
ist, með glæstar vonir og í óða-
önn að búa sig undir framtíðar-
störfin, er hrifinn burt frá
konu og bömum i blóma lífsins.
Að okkar dómi á slíkur maður
ekki að falla fyrir aldur fram,
en þetta er einu sinni gangur
lífsins með unga og gamla og
þessu verður ekki komizt hjá.
Maðurinn með ljáinn er alltaf á
ferðinni og tekur sitt. Sárið er
stórt fyrir fámennt sveitarfélag,
já, svo stórt, að ekkert græðir
nema tíminn.
Það var raunar vitað að
Stefán h»fði ekki gengið alveg
heill til skógar öðru hvoru, að
hans sögn og fleiri, er til
Jekktu. Fór hann því á spítala
til rannsóknar eftir áramót-
in, en út úr því virtist ekki
koma neitt það, er benti til
neinnar hættu og vann því
Stefán hvað sem fyrir kom, bæði
létta og þunga vinnu.
Stefán var fæddur að
Ytri-Sólheimum 28. júní 1927.
Voru foreldrar hans hjónin
Kristín Tómasdóttir og Ásgeir
Pálsson, hreppsstjóri. Ólst
Stefán þar upp til 9 ára aldurs,
en fluttist þá með foreldrum sin
um að Framnesi og átti
þar heima síðan til 1964. Var
Stefán næstelztur af átta systk-
inum og eru nú fimm eftir á lífi.
Óefað hefur uppeldi og heimil-
isbragur mótað Stefán snemma.
Heimilið var mannmargt, systk-
inahópurinn glaðvær og lund-
góður, hlutur nágrannanna virt-
ur af húsbændum. Þetta er
meira veganesti, en ýmsir gera
sér ljóst, þegar þessu er fylgt,
er út í lífið kemur, sem hér var
gert. í uppvexti vandist Stefán
allri vinnu við algeng sveita-
störf, og er vélamenningin
nam land í sveitum almennt,
reyndist Stefán þar strax mjög
laginn. Fljótlega eftir fermingu
fór hann í atvinnuleit yfir vetr-
arvertíðina, einkum til Vest-
mannaeyja og víðar. Stundaði
þá aðallega sjó og aðra vinnu
er til féll, en vann oftast heima
yfir sumartímann eða var heima-
t
Faðir okkar, tengdafaðir og
afi,
Bjarni Marinó Einarsson,
Stórholti 22,
lézt í Landspítalanum 25. þ.m.
Georg Bjarnason,
Þórey Bjarnadóttir,
María Bjarnadóttir,
Ólafur Metúsalemsson
og barnaböm.
t
Þökkum innilega auðsýnda
sajmúð við andlát og útför
Mínervu Jósteinsdóttur,
Akurgerði 40.
Börn, bamabörn,
barnabarnabörn, tengdabörn
og systkin.
við með annarri vinnu. Ár-
ið 1962, á sumardaginn fyrsta,
stígur Stefán eflaust sitt mesta
heillaspor í lifinu, kvænist hann
þá eftirlifandi eiginkonu sinni,
Áslaugu Kjartansdóttur frá
Suður-Hvammi. Byrja þau bú-
skap í Framnesi sama ár í fé-
lagi við foreldra Stefáns og eru
þar næstu tvö árin. Flytjast þau
þá til Víkur og fæst Stefán þar
við ýmsa vinnu við verzlanim-
ar, einkum þó smíðar. Ekki undi
harm sér lengi í Vík, og er hald
inn átthagaþrá, sem mun hafa
verið sterk, og hefur verið vont
fyrir mann, sem jafnmikið hafði
unnað útilífi, heiðargöngum,
hættusömum hamraferðum til að
bjarga fénaði úr sjálfheldum og
veiðimennsku að standa gegn
henni, en hann var lengi grenja-
og skotmaður á stóru svæði
ásamt Sigurði bróður sínum. En
þessa þætti leysa ekki nema
léttfærir menn og var Stefán
þar jafnan í fremstu röð.
Fór honum nú fyrir alvöru að
detta í hug að flytja á bernsku-
stöðvar sínar, og þegar svo var
komið, hefur óefað ráðið úrslit-
um, hvaða mat konan lagði á
átthagaþrá manns síns og hún
reyndist vandanum vaxin. Hika
ég ekki við að segja, að með
þessu hófst bjartasti tíminn í
ævi Stefáns heitins. Þau festu
kaup á jörð úr Ytri-Sólheima-
landi og byrjuðu síðan á hús-
byggingu rétt við æsku-
heimili Stefáns og unnu að henni
með miklum dugnaði og mynd-
arbrag. Kom þá bezt i Ijós, hve
Stefán var fjölhæfur, þótt
enga hefði hann skólagöngu ut-
an barnaskóla. Vann hann jafnt
tréverk, múrverk, rafmagns- og
miðstöðvarlagnir sem lærður
væri í þeim greinum, og rétt fyr-
ir jólin 1967 fiuttust þau í sitt
nýja hús, næstum fullgert, og
nefndu Sólheimatungu. Nutu
þau síðan hinna nýju heim-
kynna þau fáu ár, er Stefán átti
eftir ólifuð, sem aldrei munu
gleymast hvorki þeim né ná-
grönnum, er urðu aðnjót-
andi margháttaðrar hjálpsemi
þeirra, sem var alþekkt.
Stefán byggði lífsafkomu sína
að nokkru á búskap, afl-
aði hann heyja og seldi siðan,
töluverða garðrækt var hann og
með. Einnig stundaði hann oft
smíðar og raflagnir nú að sið-
ustu. 1 hópi vinnufélaga var
hann mjög upplífgandi, tók vel
eftir broslegu hlutunum engu
síður en þeim gagnlegu og ég
held, að fátt hafi farið fram hjá
honum á vinnustað, er gat vak-
ið kátínu. Sjómennsku hér við
sandinn hafði hann oft stundað
á skipi með föður sínum, er var
lengi formaður. í seinni tíð kom
fyrir að við fórum saman til
fiskjar. Þar var hann hrókur
alls fagnaðar. Fylgdi slíkum ferð
um hans hugur máli, var hann
netfiskinn og iðandi veiðimaður.
Af framansögðu sést, að Síefán
var mörgum kostum búinn og
gaf hann þeirri fjölhæfni, er
hann bjó yfir, tækifæri eftir
því sem unnt var, og er það ekki
lítil gæfa hverjum manni, er býr
yfir frjálsri hugsun.
Ég er ekki viss um, að ég
hafi séð öllu samhentari hjón
en Stefán og Áslaugu. Sam-
búð þeirra mun hafa verið
alveg sérstök. Og þvl er harm-
urinn mikill við fráfall elskaðs
eiginmanns og föður. En þeim
mun stærri er huggunin að mik-
ið er misst. Við skulum gæta að
því, að sá sem getur ekki eign-
azt harm, hefur ekkert að
missa. En hvað er framundan?
mun margur spyrja, þegar svona
er komið. Hvað stendur eftir?
Jú, því er auðsvarað, þrjú mann-
vænleg böm, Kjartan 9 ára,
Kristinn sjö ára og Ásta Ósk
fimm ára. Böm eru sá falleg-
asti meiður, er hugsazt getur,
og sú mesta eign, er nokkur get-
ur eignazt og er hinni ungu
móður falið uppeldi þeirra, göf-
ugasta starf í hverju þjóðfélagi.
Kæri vintu-. Nú á ég ekki oft-
ar von á þér að ræða þá hluti,
sem okkur báðum voru svo hug-
stæðir og ég finn, að ég er
miklu sviptur. Góður og fals-
laus vinur er horfinn. Fyrir
stuttu ákvaðst þú að koma tll
mín og við færum saman á Dyr-
hólaey. Það verður að biða, þar
til ég er jafn vel ferðafær og þú.
Fyrir alla kynningu okkar hjón-
anna við þig, skal þakkað hér
og einnig þakkir og samúðar-
kveðjur til aldurhniginna for-
eldra og systkina og að siðustu
eiginkonu og barna. Megi guðs-
blessun hvila yfir heimilum
ykkar í hinni sáru sorg.
Sigurþór Sigurðsson.
Valbjörg Jónsdóttir
- Minning
Fædd 21. maí 1895.
Dáin 19. febrúar 1971.
VALBJÖRG verður j airðsett í
Borgannesi í dag. Foreldrar herun
ar voru Jón Guðmundsson,
hreppsstjóri og Seaselja Jónsdótt
ir, Valbj anniarvölilium, Borgar-
hreppi í Mýrarsýslu.
19. febráar 1916 gifitist hún Ás-
birni Guðmundssyni, er lézt
1962, en brúðfeaiup þeiana var
sérstakt, því þá gifibu si'g saim-
tímis þrjú systkiini: Guðrún,
Maignúsi, sparisj óðsstj óra og Guð
munidur, Þónumni Jómsdóttur frá
Galtarholti.
55 árum seiininia lézt Válbjöirg
á igiftinigairdegi sinium 19. febrúar
sl Böm þeirra eriu Finmibogi, bú-
settiur í Borgamesi, Ihin í Reykja
vík, Þorbjörtn tollþjónm, kvæntuir
Guðríði Ágústu Bj ömsson, Sig-
uirigeir Borgfjörð, fulltrúi, kvæmt-
uir Guðfininu Þóru Þórðardóttur,
Sesselja Sigríðúr, gift Skúla Þor-
kalsisyni, ralkarameiistairia og Guð
jón bygginigam-eistairi, kvæmtur
Ágúsitu Jóhamnisdóttur.
Valbjörg fékk í vögguigjöf sér-
lega góða lund, vildi allra
mamn/a vamda leysa og sizt mátti
hún heyra mokkrum mairunii haH-
mælt. Hún sá aðallega björtu
hliðamar í iífiinu. Ásbjöm hafði
ireist sér hús í Borgarnesi. —
Lögðu martgir leið sínia þamgað
og vaæ Vaibjörg með faðm siinn
opinin fyrir gestuim. Efmiin voru
ekki milkiil, en hjarfarúmið því
meira og enginin fór svamigur frá
þeirra heimilL
SjáMur á ég óendainlega mairg-
-air ljúfar endurminaiiinigar um
Valbj örgu móðursystur mína og
hanmiair heimili. Þær ætlia ég ekki
að reikja hér, em. ofarlega í huiga
miíniuim er kvæði efitir sfcáldið
Guðmuind frá Samdi, sem mér
finmist vera sem ort til þessarar
ljúfu fræniku mdmmar og því
emda ég þessi orð mán með hans
ljóðlmum:
Þú lifiiir þótt þú deyir
í landsinis nýtu somium,
en lemigst og bezt og feguirst
í skyld'uræknulm komium.
Ég er sainnifærðuir um að aElt
sem gott er þesisia heims og ainm-
aiis mumi vemda og fyOigjia þesis-
ari fræmfcu mimmi á þær sióð'ir,
sem heranii eru nú ætlaðar.
Jón Magnússon.
ÞAÐ ER erfitt að kveðja,
í hinzta sinn. Ég mun
alltaf minnast hennar dásam-
lega viðmóts, brosið hennar var
ógleymanlegt.
Á þessari stundu er engin eft-
ir af systrunum frá Valbjam-
arvöllum, en þreföld sé þeirra
minning.
Ernst Thorbjörn Pedersen,
Kaupmannahöfn.
Fjárskortur hamlar
rannsóknum i
vanþróuðu löndunum
„FURÐULEG mótsögn, sem
á sér stað í fleiri en einu
vanþróuðu landi, verður bezt
skýrð með eftirfarandi
dæmi. Tilrauna-kjamakljúf-
ur, sem hefur kostað þrjá
fjórðu úr milljón til einnar
milljónar dollara, getur stað-
ið ónotaður, vegna þess að
skipta þarf um loftsneril,
sem kostar þúsund dollara."
Það er helzti vísindamaður
við argentínsku kjamorku-
stofnunina, Jorge A. Sabato,
sem meS þessum orðum lýsir
þeirri óvæntu uppgötvun
sinni, að í vanþróuðum lönd-
um eru eimatt til stórar fjár-
hæðiri til að kaupa dýr rann
sóknatæki, á sama tíma og
það getur verið nálega
ómögulegt að útvega minni-
háttar upphæðir til rekstrar-
útgjalda.
Sabato heldur því fram,
að meginorsökin til þessa
ástands liggi í skriffinnsku-
kerfum 20. aldar, sem séu
ekki í samhljóðan við þarfir
nútímans og hafi haft lam-
andi áhrif á visindarannsókn-
ir. Af þessu leiði, að rann-
sóknastofananir í vanþróuð-
um löndum einkennist af
„meðalmennsku, skriffinnsku
og leiða, og mönnum er gert
með öllu ókleift að inna af
hendi nokkurt skapandi
starf.“
Þessi sjónarmið eru lögð
fram af Sabato í hvassri
grein um rannsóknir í van-
þróuðum löndum í síðasta
hefti ársfjórðungsritsins Imp
act of Science on Society,
sem er gefið út af Menning-
ar- og vísindastofnuin Sam-
einuðu þjóðanna (UNESCO).
Heftið er allt helgað um-
ræðuefninu „Magn eða
gæði“.
Til að varpa ljósi á stað-
hæfingu sína lýsir Sabato í
fáum dráttum famaði dæmi-
gerðrar rannsóknamiðstöðv-
ar í vanþróuðu landi. í
fyrsta áfanga, þegar hinar
miklu fjárfestingar eiga sér
stað, eru allir hrifnir — eink
anlega stjómmálamennimir,
það á að vígja nýjar bygg-
ingar, það á að kaupa ný
tæki í stórum stíl, sem er
góður blaðamatur, og það á
að halda ræður.
Næsti áfangi hefst um það
bil fimm árum síðar. öll hin
miklu kaup hafa verið gerð.
Nú þarf einungis að standa
straum af rekstrarkostnaði,
og þá getur farið svo, eins
og Sabato orðar það, að
„glersmiður sé eins verð-
mætur og doktor." En núna,
þegar árangurinn ætti að
geta farið að koma í ljós, er
erfiðara að afla fjár, og rann
sóknirnar eru tafðar eða
stöðvaðar: miðstöðiin „verð-
ur sannkallaður kirkjugarð-
ur dýrra tækja, þar sem ein-
ungis eru eftir miðlungs-
menn til að sinna þeim.“
Snjöllu vísindamennirnir eru
farnir burt og hafa orðið
,,heilaveitunni“ að bráð.
f þriðja áfanga, þegar þjóð
félagið ætti að njóta ávaxt-
anna af ranmsóknum stöðvar
innar, er allt runnið út í
sandinn, vegna þess að skrif-
finnskan hefur kæft allt
frumkvæði.
EINNIG ÁVIRÐINGAR I
IÐNAÐARLÖNDUNUM
í iðnaðarlöndunum getur
einnig verið full ástæða til
að hafa áhyggjur af gæðum
og árangri vísindarannsókma.
G. A. Boutry, prófessor við
Conservatoire National des
Arts et Metiers í París, ræð-
ír hið feikilega magn af vís-
indalegum ritgerðum, sem
birtar eru; í Bamdaríkjunum
einum fimmtugfaldaðist
fjöldi ritgerða um eðlisfræði
á árunum 1922 til 1966.
Boutry spyr, hvort slík
aukning á mjög kröfuhörðu
vísindasviði geti verið eðlileg
nema gæði vísindamanmanna
hafi rýrnað þegar á heildina
er litið. Hanm getur þess, að
magn hins birta vísindalega
lesefnia ákvarðist sýnilega
ekki af því, hve mikið nýtt
eða verðmætt efni liggi fyr-
ir, heldur af því að vísinda-
mennlmír eru nauðbeygðir
til að • birta eitthvað —
kannski er of gróft að segja
hvað sem er — með jöfnu
millibili. í Bandaríkjunum
er þetta tjáð með orðtakimu
„Publish or Perish".
í vissum skilningi er dóm-
ur Uoutrys alveg eins stramg
ur og dómur Sabatos. Hann
segir: „Sá andi ungæðislegr-
ar hrifningar blamdaður
þeirri ráðdeild og atillingu,
sem áður fyrr einkenndi all-
ar rannsóknastofnanir —
bæði stórar og smáar — er
smám sama að víkja fyrir
umsvifum og óðagoti, æsi-
fréttagerð og þeirri siðvemju
að dreifa óviðeigandi og oft
Framh. á bls. 23