Morgunblaðið - 28.03.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1971
TIÐ NI kransæðasjúkdóma hefur aukizt mjög
mikið á xmdanförnum árum og er nú svp komið að
kransæðasjúkdómar munu vera algengasta dánaror-
sökin í dag á Islandi. Höggva þeir stór skörð jafnt með-
al imgra sem gamalla, oft með litlum sem engum fyr-
irvara. — Rannsóknastarfsemi ýmis konar, t.d. upp-
götvunin á bakteríum, bóluefni, radíum, hormónum,
fúkkalyfjum o.fl. hefur losað mannkynið við ýmsa af
skæðustu sjúkdómunum, sem hrjáð hafa það og þar
með lengt meðalaldur manna mjög mikið. Á tímum
Loðvíks 16. var meðalaldur manna t.d. aðeins 29 ár, ár-
ið 1870 var hann kominn upp í 40 ár og á síðustu
hundrað árunum hefur hann næstum tvöfaldazt. En
nú glíma vísindamenn m.a. við lausn á þeim vanda
hvernig koma megi í veg fyrir kransæðasjúkdóma svo
og hvemig bregðast skuli við þegar sjúkdómurinn
kemst á hættulegt stig. Margt hefur verið reynt, en
árangurinn reynst misjafnlega vel. Talið er, að helm-
ingur þeirra, sem koma til með að deyja af völdum
kransæðasjúkdóma á einu ári, deyi á fyrstu fjórum
klukkutímunum eftir að áfallið ber að höndum og
hefur því víða verið lögð mikil áherzla á að koma upp
sérstöku kerfi til þess að koma sjúklingum sem allra
fyrst imdir læknishendur. Einnig hefur verið unnið
mikið starf í sambandi við skurðaðgerðir til þess að
reyna að ráða bót á kransæðasjúkdómum. — Allt bend-
ir til þess að tíðni kransæðasjúkdóma hér sé svipuð og
í öðrum vestrænum löndum. Árið 1969 dóu t.d. 380
íslendingar af völdum kransæðasjúkdóma, en ekki
liggja enn fyrir tölur um það, hve margir dóu á sl. ári.
Nýlega var sýnd kvikmynd í íslenzka sjónvarpinu
þar sem sýndar voru ýmsar nýjungar, sem teknar hafa
verið upp víða í borgum erlendis til þess að reyna að
draga úr tíðni dauðsfalla af völdum kransæðasjúk-
dóma. Kom þar margt mjög athyglisvert fram, m.a,
var sýndur bíll, útbúinn fullkomnum tækjum, sem
hægt er að aka til sjúklings, sem fengið hefur krans-
æðasjúkdóm. Eftir að hafa horft á kvikmynd þessa
vaknar sú spurning hvar Islendingar séu á vegi stadd-
ir í baráttunni gegn kransæðasjúkdómum? Því hefur
Morgunblaðið snúið sér til nokkurra lækna, sem sér-
hæfðir eru í hjartasjúkdómum, og spurt þá um ástand-
ið í sjúkrahúsunum hvað snertir tækjabúnað, sem þarf
til hjartaaðgerða og þá sérstaklega aðgerða vegna
kransæðasjúkdóma, hvort þeir telji slíkar aðgerðir
tímabærar hér og hvort þeir telji að bót yrði í því að
fá bíl af þeirri gerð, sem sýnd var í kvikmyndinni,
til Reykjavíkur?
Sjúklingur sem fengið hefur kransaeðastíflu. Á brjósti hans
hefur verið komið fyrir leiðslu. Hún sendir síðan upplýsingar
um hjartsláttinn í tæki, sem aftur varpar upplýsingun-
um yfir á sjónvarpsskerm, en þar er fylgzt með þeim.
Tæki sem þessi hafa bjargað mörgum sjúklingum með hjarta
sjúkdóma frá dauða.
(Ljósm. Kr. Ben.)
Á sl. ári var byrjað að framkvæma hjartaþræðingar á Landspítalanum, til þess að greina
hjartasjúkdóma. — Ef sjúklingurinn þarf að gangast undir uppskurð vegna hjatrasjúkdóms-
ins verður að senda hann utan, þar sem hér vantar nauðsynleg tæki tii slíkra aðgerða.
Hvert stefnir
1 baráttunni
gegn hjarta-
sjúkdómum?
Læknar segja álit sitt á stöðu
okkar í dag, helztu nýjungum
og þörfum framtíðarinnar
1 viðtali við Dr. Árna Krist-
insson á Landisspíitalanum sagði
hann að áður en hægt yrði
að fara inn á ný svið 5 læfcna
visinduim á Landspitaianum
væri aXgjört frumskilyrði að
fleira starfisifóllk iflenigist tl spit
alans. Sagði hann að á sl. tveim
ur árum hefði aðeins ednn lækn
ir bætzt við á lyfllækninga-
deild s'júkrahússins oig að-
eins í hálflu starfi, en á sama
iflíima heíðu efltirtalin atriði ver
ið tekin upp, sem öil kreifðust
aufcins starfskrafts: Á árinu
1969 var opnuð hjiartaigeezliu-
dieild, byrjað var að græða
gangráða í sjiúklinga, tekin var
upp sérstök neyðarvakt og um
fangsmikii kennisla ílyrir sitarifs
flóik tekin upp. Árið 1970 var
byrjað á hjartaþrseðingum, tek
in upp liínuritsiþjóniusta fyrir
allít sj'úkrahiúsið, göngudeild
opnuð og mikil vinna skapaðist
við að senda sjúklinga utan
til hjartaaðgerða.
— 1 dag vinna á hjartasjúk-
dómadeildinni, hjartagœziiu-
deildinni o,g hjartaþræðimga-
deiid aðeins einn sérfrseðing-
ur, tveir aðstoðarlæfcnar, þar
af annar aðeins 3 háiflu starifi
og einn kandidat. Geflur það
því auga leið, að þráitt íyrir
þann tækjabúnað sem við höif-
um nú þegar, þá höflum við
eklki tíima tii að ráðast í flLeiri
nýjungar nema að við fáum
fleiri lækna ag tæiknifólk,
sagði Ámi. Síðan hólt hann
áfram og sagði: Um sl. áramót
var ástandið mieira að seigja svo
slæmt að minnstu munaði að
við yrðum að Iloka einni sjúkra
deildinni á lyfl aak n i n g a de ild
vegna leeknaskorts.
Árni Kriistinisson er nýkom-
inn heirn úr ferðaiagi frá
Bandaríkjunium þar sem hann
kynntd sér sérstaMega hvem-
iig kranisæðasjúikdómar væru
meðhöncllaðir. 1 því sambandi
sagði hann að strax og búið
væri að flá meiri starfskraflt tii
Lanidispiitaians yrði ékfci umflú
ið að innlieiða hér fleiri nýjunig
ar í lselkningum kransiæðasjúk-
dóma.
—'Fyrst vil ég drepa á þau
atriði, sem ég tel að þurtfi að
igiera þagar í stað hér á landi,
sagði Ámi. Þegar þarf að
kynna almenninigi einkennd
kranisæðastíifl u, skipuleggja
'fDiutniniga og móttöku sjúklinga
í sijúkrahiús, kenna sjúikrafliuitn
inigaimönnuim meðferð fylgi-
kviifla sjúkdómsins eða láta
lækn.iislært fðlk sækja sjúfcl-
ingana í heimahús. Þá þarf að
útvega sjúkrabifreið oig tæki
til efitiirlits og meðlférðar í
fllurtninigi, og flæki, sem hæigt er
að ffliyrtja í flliuigvél, og samræma
þartf starflsemi hjartagæzliu
deilda Landis'piitaians og Borgar
spitaflans.
Efltir að hatfa talið upp þessi
atriði sneri Árni sér að hvemig
flytja eigi sjú'Mimga með krans
æðas j úikdóma:
Fram til þessa hefur ekkert
sérstakt skipuilaig verið á fliutn
ingi kransæðasjúlkiliniga, oig otft
getur jafnvel liðið langur tími
frá því að veikindi ber að
höndiuim og þar til kallað er í
lækni og sjúkflinigurinn kernst í
sjúkrahús. En þar sem mjög
áríðandi er að sjúMingurinn
komist sem allra fyrst undir
læknishendur er nauðsynlegt
að kenna almenningi einkenni
kransæðastifliu og koma skipu-
lagi á fllutningana. — Ég tel,
sagði Ámi, að hér þurfi að
koma upp miðstöð, sem sjái um
að senda sjúkrabifreið og búa
hjartagæzludeild viðkiomandi
sjúkrahúss undir móttöikiu
sjúfcl-imgs. Sjúkrabitfreið þessi
þarf að vera rúmgóð og vera