Morgunblaðið - 28.03.1971, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1971
15
— Hjarta-
sjúkdómar
Framhald af bls. 11.
að ktxmið yrði á fót miðstöð í
borginni þar sem allir sjúkling
ar með kransæðasjúkdóma
væru lagðir inn. Það myridi
draga stórkostlega úr rekstrar
kostnaði og mun betri nýting
fenigist á sérhæfð'um lækniUtm.
— Fyrst þartf að skipulegja og
síðan á að fara út í tækjakaup.
í>á væri einnig eðlilegt, að í
framtíðinni, þegar farið verðujr
að framkvæma hér opnar að-
' gerðir í hjarta, væru þær gerð-
ar á slíkum stað.
Aðspúrður um hvaða skoð-
un hann hefði á því að sjúkl-
ingar með hjartasjúkdóma
væru fluttir utan til aðgerða,
þó hæfir læknar væru hér til
staðar, sagði Magnús Karl að
hann teldi að vissulega bæri
okkur að stefna að því að geta
framkvæmt uppskurði hér
heima.
— Að vísu er ég þeirrar
Skoðunar að oikikur beri ektki að
fara út í aðgerðir vegna krans-
æðasjúlkdóm'a eins oig er, en
það gæti orðið tímabært í nán-
ustu framtíðinni. Málin standa
þannig i dag að ekki er alveg
lióst hvaða stefnu þau taka.
Fram til þessa hefur svoköliuð
Vineberg-aðferð verið notuð
við kransæðaaðgerðir en hún
er fólgin í því að tekin er siag-
æð úr brjóstholi sjúklingsins
og tengd inn í hjartavöðvann.
Menn eru ekki sammála um ár-
angur af þessari aðgerð, en
hins vegar eru nú miklar von-
ít biundinar við að fflyfja æð
úr sjúklingnum t.d., frá læri og
tengja hana í ósæðina og leiða
æðina fram hjá stíflunni í
kransæðinni. Hefur náðst mjög
góður árangur með þeirri að-
ferð, en enn er of skammur tími
liðinn frá því þessi aðferð var
tekin upp, til þess að hægt sé
að segja nákvæmlega um
hvernig ending lækningarinn-
ar verður. Því er ráðlegt fyrir
okkur að bíða um sinn og sjá
hvða setur.
Samkvæmt upplýsingum
Magnúsar Karls er álitið að
67% af þeim sem deyja af
kransæðasjúkdómum deyji á
fyrsta klukkutímanum eftir
áfallið, og frá læknisfræði-
legu sjónarmiði væri þvi mjög
æskilegt að við eignuðumst
hja rtabníl, sem haagt yrði að
gripa til þegar sjúklingur
fenigi kaist, þvi biarga mæitti stór
um hluta þeirra aðeins ef nægi
lega fll jótt næðist tiil þeirra. Hins
vegar verð ég einnig að benda
á þá staðrevnd að bílar, sem
þessi eru mjög d'irir í rekstri,
sagði Ma.gnús Karl. Þó mætti
hugsa sér að rekstrarkostnað-
ur bílsins yrði mun minni ef
læknir sern vnni á áðurnetndri
miðstöð gæti einnig verið á
vakt tilbúinn til þess að fara
með bílnum og aðstoða sjúkl-
ing á staðnum. Auk þess byrfti
að fræða fólk um hvenær nota
æitti biila þessa, og kenna fó’Bci
að þekkja kransæðastifluein-
kenni þannig að læknirinn á
vakt væri ekki kallaður á stað
inn að óbörfu.
Að lokum snéri Magnú^ Karl
Pétursson sér að þriðja og síð-
asta atriðinu, þ.e.a.s. eftirmeð
ferð og endurhæflngu.
— Eftirmeðferð og endur-
hæfing sjúklinga sem fengið
hafa kransæðastíflu er mjög
miikilvægt atriði, oig ég ál'ít
að henni yrði bezt stjórn-
að frá þessari sömu miðstöð.
Sjíiklingur, sem fengið hefur
kransæðastiflu, getur náð sér
svo vel að hann verði áfram
fullkomlega starfshæfur, en til
þess þarf hann rétta endurhæf
mgu. Mörgum sjúklingum hætt
ir til þess að hlífa sér um of
eftir að hafa fengið kransæða-
sj'úikdfnn, en skynsaimilieg
áreynsla er mun árangursrík-
ari, sagði Magnús Karl, og gæti
trimmið komið sér vel þar. Vel
mætti hugsa sér að landssam-
tök sjúklinga með kransæða
Hjartaþræðing framkvæmd á Iaindspít alaiium.
um aðgierðir vegna kransæða-
stiif lna, sem eru tiHölu'tega nýj-
ar af nálinni, en lofa mjög góóu.
Þá er einnig í sívaxandi mæli
farið að gera við lofouigalla og
svo framvegis, þannig að við
hljótum að nálgast það mark
að þurfa að taka upp þessa teg-
und af skurðlækningum hér á
landi. Hins vegar liggja eng-
ar ákveðnar tölur fyrir um hve
margir þeir sjúkldnigar eru hér
sem þunfa meiri báfttar hjarta-
aðgerðar við, en persóntutega
myndi ég telja 1 til 2 aðgerð-
ir á viku nauðsynlegar til
þess að haöda sérþjiálifluðu
fólki í æfingu. Meiri háttar
hjartaaðgerðir þarfnast tækis,
svokalliaóar h ja r ta-1 ung n a vél -
ar, sem yfirtekur starf hjarta
og lungna á meðan á aðgerð
stendur. Hún mun vera nokk-
uð dýr, en myndi trúlega
verða keypt er fullkannað
væri hvort grundvöllur er fyr-
ir þessum skurðlækningum hér
á landi eða ekki. Sú sboðun er
einnig uppi að nú þegar eða
i náinni framtíð eigi að hefjast
handa á þessu sviði. Það mun
t:d. álit Gunnars Gunnlaugsson
ar læknis hér á skurðdeildinni,
en Gunnar er nýkominn hing-
að frá Aimieríikiu, þar sem hann
vann við þessar aðgerðir. —
Flesitir hjartasjúklimgar, sem
himgað koma, njóta umönmun-
ar lyfll'ækna, en þó höfum við
femgið til okkar sjúklimga með
hjartaáverka, sem hefur þurft
að gera aðgerðir á hið bráðasta.
En í fllestium til'vikium gefst þó
tími tiil að gera sj'úlkdómis'grein-
imgiu ag .etf með þa.rf, að senda
sj'úklimgiinn uitan tiil aðgerðar.
Síðan sagði Frosti að hann
teldi að nú á dögum tæki svo
stuttan tíma að koma sjúklingi
á skurðarborðið erlendis þar
sem hann fengi fyrsta flokks
þjónustu, að ekkert vafamál
væri, eins og nú er í pottinn
búið, að semda bæri sjúkling-
imn frá sér. Hvað við kæmi
skyndilegum slysatilfellum þá
hefðum við hér tœlki til þess að
gera neyðaraðgerðir sem siðar
mæfcti fufflkomna eri-emdis.
Næst vék Frosti að því að
nýbúið væri að stofna klúbb
sérfróðra lækna, lyf- og skurð-
lækna sem hefðd það hilufcverk
m.a. að kanna þetta mál og
byggja svo á niðurstöðum þeirr
ar könnunar hvenær tímabært
væri að hefja undirbúning áð-
urnefndra aðgerða. Að lokum
sagði Frosti Sigurjónsson að
þóbt tækjabúnaður sjúikrahúss-
ins í dag væri góður þá vant-
aði fyrst og fremst
meira húsnæði. Hins vegar
hefði aldrei staðið á útvegum
tækja hér í Borgarspátalanum,
samvinna við yfirvöid hefði
verið með ágætum. Þó
bæri að haifa í hiu*ga, bæði
með tilliti til tækja og aðgerða,
Hjartasjúklingur búinn nndir geginmilýsingu í rúmi hans á
lijartagæz áideUdinni.
sjúlkdóma gætiu orðið farsæl
lausn á endurhæfingarvanda
málum þessa fólks í líkingu við
landssamtök berklasjúklinga á
sinum tíma.
★
Dr. Frosti Sigurjónsson,
skurðlæknir á Borgarsjúkra-
húsinu, sagði í viðtali að á
sjúkrahúsinu væru öll nauð-
synleg tæki til minniháttar
bráðra hjartaaðgerða og ný-
lega hafi verið komið þar á fót
gjörgæzludeild, sem væri mjög
til fyrirmyndar. Inn á þá deild,
sagði Frosti, væru lagðir sjúikl-
irngar, sem gemgizt hefðu und-
ir meiri hátfcar uppstourðd eða
þjáðust af alvarl&gium sjúk-
dómum.
— Reynslan af þessari deild
er mjög góð og óhætt er að fu'll
yrða að hún sfuðli að lækk-
andi dánartölu. Gjörgæzlu-
deild sem þessi er auk þess al-
gjört frumskilyrði fyrir því að
hægt verði að framkvæma
meiri háttar skurðaðgerðir á
hjarta í framtíðinni hér á
landi.
Um meiri háttar hjartaað-
gerðir sagði Frosti:
— Þegar talað er um meiri
háttar hjartaaðgerðir verður
Dr. Frosti Sigurjónsson.
að hafa í huga hve þjóðin er
fámenn, þar kemur aftur á móti
að tala þeirra sjúklinga sem
hægt er að gera eitthvað fyr-
ir fer sívaxandi. Þess má geta
að á þingi brjóstholsskurð-
lækna í Washington árið 1970,
snérust umræðurnar aðallega
að það sem þætti gott í dag
væri ef til vill orðið úrelt á
morgun.
★
Guðmundur Oddsson, lyf-
læknir á Borgarsjúkrahúsinu,
hóf mál sitt með þvi að segja,
að sem hjartasérfræðingur
væri hann tiltölulega ánægður
með það ástand, seim rílkiti hér
í dag á sviði lyflækninga á
h’Rrtasfúkdómum, en bætti síð-
an við, að vissulega væri þó
enn margt ógert.
— Til að byria með vil ég
benda á, að brýn þörf er á
bvi að fá betur útbúna hjarta-
þræðingastöð en þá, sem nú er
til í Revk.iavík. Með hjarta-
þræðinvu fást mikilsverðar
unnlvsinoar um ástand og starf
semi hiartans, sem eru nauð-
synlegar, begar hjartaskurðað
gerð er fyrirhuguð. Einnig eru
h’artaþræðingar stundum gagn
le^ar i erfiðum vafatilfellum og
geta þá skorið úr um, hvort
siúlk!.in''sr þiást af hjartasjúk-
dómi eða ekki. Um þessar
mundir eru gerðar tilraunir
með nýia skurðaðgerð vegna
krn mo'æðas 'iúikdóma í ákveðnum
tiiviikwm, og eif ved fcekist fcffl,
höfum við fengið nýtt vopn í
hendumar í baráttunni við
kransæðasjúkdóma. Þá verðum
við að vera við því búin
að geta sjáif fullrannsakað
kransæðasiúklinga hér á landi
og einnig að framkvæma þéss-
ar skurðaðgerðir hér. Tíðni
krarsæðasiúlkcláma er slik, að
læknar erlendis eiga nóg með
að sinna sínu eigin fólki, og
við getum þvi ekki alltaf
reiknað með hjálp erlendis frá
og verðum að vera sjálfbjarga
á þessu sviði.
Aðspurður taldi Guðmundur
lítinn vafa leika á því, að
kransæðasiúkdómar færu í
vöxt hér á. landi sem annars
staðar.
-— Eríitt er þó að gera sér
glögga grein fyrir, hve mijiil
aukningin er, þegar haft er i
huga, að fyrst var farið að
Guðimmdur Oddsson.
greina kransæðastiflu á ís-
landi fyrir tæpum 3 áratugum
síðan, sagði Guðmundur. Ekki
er vitað með vissu, hvað hef-
ur valdið þessari aukningu, en
vafalaust ráða breyttir lifnað-
arhættir einhverju þar um, og
eru streita, miklar reykingar,
offita og hreyfingarieysi oftast
nefnd í þessu sambandi. Ég
tel, að fræðsla meðal almenn-
ings um orsakir kransæðasjúk
dóma og hvað við getum heizt
gert til að draga úr þeim sé
mjög æskileg, en hins vegar
verði slík fræðsla að vera
framkvæmd á skynsamlegan
hátt, til þess að skapa ekki of
mikla hræðslu og taugaveikl-
un meðal fólks. Sjónvarp og
blöð eru æskilegur vettvangur
fyrir slíka fræðslu að ógleymd
um skólunum, en hætta er við
að heilsufræðikennslu í skól-
um sé í töluverðu ábótavairt. Að
láta hjarta springa á 30 sek.
fresti á sjónvarpsskerminum,
svo sem sýnt var i sjónvarps-
dagskrá hér á dögunum, getur
hins vegar varia talizt sérlega
uppbyggjandi og ekki til ann-
Fra.mhald á bls. 3«.