Morgunblaðið - 28.03.1971, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 28.03.1971, Blaðsíða 10
10 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1971 FRAMHALD AF FORSÍÐU Verötd á yngri árum Smástyttur af ýmsum kunnum persónum úr sögrum Dickens. — Urðu þær mjög algrengrar á etnsk- um heimiliun í lok Viktoríutimans. Dickens verið tvær fóstrur á ferð (önn ur göð og ástrtk, hin öllu sku'ggalegar innrætt — eins og Dickens hefur það gjarnan); til þess skortir þó líkur. Hvað það, sem hún kann að hafa gert til þess að stuðla að hamingju Dickens hins unga, þá fékk hún það fulliaunað sið ar meir, er hann tók að nota nafn hennar í sögur sinar. Ein.kum mætti minna á brúði Sam Wellers, „hina bráð- greindu og snoppufrtðu þjón- ustuetúltou" Nupkins dómara, en hún hét — Mary. Og hafi hin upprunalega Mary komizt í hál'fkvisti við Pegigotty, fóstru Daviðs Copperfields, þá hlýtur hún að hafa verið sann- kölluð fyrirmyndar fóstra. Hins vegar birtist hún í öðru ljósi í „Nurses Stories“, ritigerð eða essegju, sam kom í „Ail Year Round“ árið 1860, og ennfremur í „The Holly Tree“, jólasögunni, árið 1855. „Hin unga kona hafði djöfui- legt gaman af skelfingu minni," og „hún hét Miskunn, enda þótt hún hefði enga með mér.“ Henni er lýst svo:.......guggin ko-na, með dautfleg augu, kónga nef oig á grænum kjðl.“ Þetta er heldur ólíikt brúði Sam Welilers. „Ég vona að hún hafi fengið þakkarskuld múna greidda í sömu mynt, martröð- um og svitaböðum," bætir hann svo við. Eins og aligengt er uim sögur þær, sem þjónuistuifóilk segir sikjödstæðingum síniuim, þá var voveiflegur tónn í sögum fóstr- unnar og það eru þessar sög- ur, sem Didkens á við, er hann segir lö.n,gu siðar: „Mig igrun- ar, að fóstrur oikkar eigi sök á flestum þeim dimmu slkúmaskot urn, sem við verðuim nauðuigir viljiugir að heimisækja atftur." Þeissuim „dimmu sikúmastoot um“ lýsir hann á þann hátt í grein þessari, að þau verða hlá leg í augum okkar. Diokens ræðir um þau í hinnm föður- iega tóni sögumannsinis, sem hann bregður einnig fyrir siig, er hann minnist leikfanga sinna. Þarna er að finna „Morð ingja kaftein", sem brytjar eig- intoonur siínar niður i spað (æfcli Mary Weller hafi yfir- fært „Bláskegg" á enska Mynd Williani Rainey frá 1915 sýnir »<> hann er undir sterkum áiirifiun frá teiknaranum Hugh Tliomson og þeirri teiknimynda- hefði, sem spratt af Játvarðar tímabilinu. grund?). Gaman væri, ef satt reyndist, að ef „Morðingi katft einn“ hefði verið aðalfúímenn ið i sögum þeim, sem Dickens voru sagðar í æstou, þessum manni, hvers verk voru þrung i.n því sérstæða og næstum heligisiðakennda hlutvertoi, sem morð gegna í mannldifinu. En hér eruim við enn að ræða um minnið oig það er hlutdrægt. Þessari sögu og mörgum öðr um um reiimileika oig hræðilega gdæpi reyndi hiinn ungi Didk- ens að vísa á bug seim upp- spuna einum, en Mary Weller (hafi það verið hún) sá ævin- lega við þvi með því að bæta við, að þetta heíði kornið fyrir mág sinn, miágkonu, eða ein- hvern annan vandamann. Raunar gerði hún sjálfa sig að söguhietju a.m.ik. einnar sögu, uim: . . . „góða og fatHlega þjón ustustúlku, sem gift var sveitar kráreiganda einum; þessi krár eiigandi hafði það merkilega einkenni, að hann gekk alltatf með sillk'ináitthúfiu og vildi undir enigum kringiumstæðum taka hana ofan. Loks kom þar, nótt eina, þegar hann var í fasta svefni, að hin góða og fagra kona lyifti silkihúfunni llíitið eifct upp hægra miegin og komst þá að raun um það, að 'hann hafði ekkiert eyra þeim megin. Hún álytotaði þeigar af miikilili skarpskyiggni, að hann væri hinn stýfði húsbrjótur (iillræmdiur innbrotsþjöfur, sem hafði misst amnað eyrað við framikvæmd eins hinna hroða- lagu glæpa sinna), og hefði kvænzit benni í þvá au'gnamiði að eiga hægara með að koma henni fyrir kattarnef. Hún brá skjótt við, hitaði eldsikörung inn og batt snöggan enda á feril hans. Vegna þessa var hún kölluð fy.rir Georg kon- ung í höll hems og launaði tiignin henni, mörgum fögrum orðum, hygigni hennar og hug- dirfð." 1 þessari endursöign Dickens koma fyrir motokrir orðshættir þeirrar tegundar, sem hann not aði tiil að lýsa fráleitum atvik- um eims og þessu: t.d. „hafði það mertoilega einkenni" o.s.frv. Það er augljióst, að hamn hefur hafit geysigaman af frálleitni og fáránleik þessara sagna barnfóstru sinnar og sömiu ánægju virðist hann hafa haft af samningu og orðun ým- issa hinna fráleitari og voveif legri atburða í eigin skáldsög um. En hann befur bersýnilega einnig haft mikla ánægju af hinum n&kvæmu, hlóðidrifhiu lýsingum sagnanna i sjiálfum sér. Tilvitn'un hans i „djöfu'l- lega ánægju" hennar (sjá að framan), er einkennileg blanda aðdáunar og áisökunar. Hann hlýfcur að hafa gert sér grein fyrir þwí, að hann hefði eikki Auglýsendur notfærðu sér sögu framd „Rauðhetta litla var fyrsta ásti fengið áð kvænast Rauðhet fyrir nokkurn mitn viiljað vera án martraðanna og svitabað- anna, sem síðar komiu honum i svo góðar þarfir. Ánægja sú, sem hann hafði af því að spinna upp voveif- lega atburði virðist hafa dvín að, er árin færðuist yfir hann. En í fyrri verkum hans t.d. þar sem Squeers kúgar skjói- stæðiniga sina í Dotheboyis Hall eða QuHp kveliur konu sína Hér fer Dirk Bogarde með aða ir sögu Dickens „A r

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.