Morgunblaðið - 28.08.1971, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 28.08.1971, Blaðsíða 8
8 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1971 Bréf frá Ástralíu: Átök — erf ið búskapar- ár -- menntunaraðstaða Frá Kuri Bay. — Úrgangsskeljar fara á markaðinn tU tölugerðar o.fl. Eftir Einar S. Erlingsson. Broorne 4. ágúst. Til stórvii<5buirð& dró hjá þessiu perlufélagi, er ég starfa fyrir og imá að nokkru kenna umn að við yf- irmemin á birgðaflutnmga- skipum félagsins, sem eru tvö, fórum í verkfaill og kröfðumst bsetitra launa og meiri frldaga, siem við mun- um fá. Einhverja nasasjón muiniu aðrir staxtfsmienn' fólaig®- ins hafa haft af þassari kröfu okkar og vildu einnig ná bætffcum kjörum og fylgdu því stórvaniciræði. Verkamenin félagsins eru aMir frá Fimmtudagseyju, en hún er uindan norðaiustur- sfcrömd Ástrailiiu. fbúar henn- ar anu þeMökkiir en óskyMir Ástraliunegrum. Meinin þessir eru myindarlegir, glaðværir og góðir starfskraffcar, en srboltir og sikapheitir til góðs óg iM®, ef því er að skipta. Félagið borgair þessum möain ‘um mánaðarlaun og hefur lengi soðið í pofctinum og íkom fcil átaflca miiiLii þeiinra og Japananna, er stjórna verk- inu í Kuri Bay og bruitu þeir i nofldcur japönsk bein í þess- ari kjarabajráttu sinni. Þama var auiðlvitiað aJrajnigit að ifarið ‘tl að ná bsetit- um Ikjörum og ajufc þess eru Japainimir aðeins sfeairfs- menn með lítið betri laiun. Sem sagt heitar tiifinninigar réðu, en ekki hin kalda of- beldislausa fyrirhyggja, sem þarf til að meðhöndtia slík máfl með árangri. Við vorum sendir frá Broome með lög- reglulið tífl að sflcalkka leik- inn. Vair Ijófct um að litast í Kuri Bay ofMir átökin, ailt brotið og bramiiaðu Þegar ég skrifa þessar llín ur erum við með 40 fainiga um borð á leið tdl Broome, þar sem mál þeirra verðia tekin til meðférðar. Þeir innfæddu virðast ha'fa jafnað sig og er allt með Ikyrrum kjörum hér um borð hjá okkur. Mér er sagt að ílestir þesisara manna eigi þungan dóm yfir höfðd sér. Hef ég sjaldan unnið leið ara verk en að keyra véflam- ar undir þessum náttúm- bömum í áfct táá famigelsa hvifca matnnsins. Ekki munu eigendur félagisins bonga þessum mönnum sannvirði vinnu sinnar því ágóði var á síðasta ári 32 miljónir dala og eru hlutabréfin í fáum höndlum. Hluitaibrélflaeigendiuir eru ástralskir og japainskir. Sonur aðaleigamdajns hefu.r unnið sem hásetí. hér á sflcip- inu og mun vera taugastríð milli þeiirra feðga. David heitir soniurinin og hefur hann látið hár siitt og Skegg vaxa villt að sið svoflcailaðra hippa. Ekfld er hann samt hippi í merkiragu orðsins, þvi hiann er afligjör reglumað- ur og ákafleiga vinmusamur og góður félagi, Þessí hár- og sflcegigvöxtur fler mjög í tauigiar gamia mauns- ins og vill hainn hvorki sjá né heyra þennan einkason sinn fyrr en hann hefur skor ið hár sifct og skegg. Svona hefur genigið í ár og ekki má á milii sjá, hvorum genigur befcur að safna, David hári eða þeim gamla seðlunum. Sagt er að sá gamli drekki fcvser flösikur af wisky á dag, og iget ég vel skilið að það fari i taiuigar hans að sjá hið loðna hötfuð einkasonar síns, lcannski margfalt! (David segist efldd vanta pentaga föður sins). Góður kunningi minn ís- lenzkur, er var bóndi á Suð- umesjum, flutti hingað til Ástralíu með fjölskyMu slna og er nú bústjóri hjá ensk- um fiotaiflorinigja, sem komimn er á efltirlaun. Þessi fyrrver- aindi íslenzki bóndi hefur sagt mér, að erfifct hafi verið að búa á íslandi, en ekfld séu búsflcaparsifcörf létitari hér í W.A., og fcrúi ég hon- um vel. Hann saigði mér að feikileg vinna fælist í að vökva rækfcað land og fylgdi því mikið erfiði, þvi þungar vatnsLeiðsIu'r eru bornar til á höndum um svæði það er rækbað er. Síðastliðin tivö ár hafa verið ákaflega erfið hér til búskapar og hafa margir bændur fllosnað upp af jörðum sinum vegna þurrka. Af þessium ásifcæðum hafa jarðir stórlælklcað í verði, kvtiflcflénaöur heflur hrunið niður vegna hungurs og þorsta. Ég vann í iandi um noflck- unra miánaða sfloeilð, og var sitarf miiitt fölgið í að giera við vafcnsdaeflur opinbenra sfcofn- ana í nágrannasveifcum Perfch. Vorum við fcveir saman á við- gierðarbíl, ég og Griflcki er nýfcominn var frá Tang- aniku í Afriku, þar sem hann var fæddur og uppaflinn. Ekflci var Grilcki þessi hrif- inn af Ástrailiu og flufliiynfci að betra væri að vera negri í Suður-Afríflcu en innflytj- andi í ÁstraiMu. Á þessu ferðalaigi um sveit irnar sáuim við oft fjárhópa á Jandi, er engiinn l'f- andi giróðuir var á, alflt svið- ið undan sóliinni. ísflenzka sauðkindin hefiur oflt orð- ið að lifa við erfið sflcilyrðl, en ekki er léfctara iífið hjá þeirri ásfcröisku. Það er efldki aðeins mikil söl, er hrjáir haina, heMur lika hinn snjall ásbraflsfld viMiundur. Dingóinn neyddi Ásfcraia tiil að byigigja eifct af umdrum ver aldar, 6000 mílna Vírgirðimgu tál að verja fjóxsfcofln sinn, er fceflur um 160 miilljónir. Eiins og kumnuigt er, er áströlsk uiil um 45% he.imstflraimiieiðlsl- unnar og er uill aðaflútifiLuitm- ingsvam þeirm. Hundur þessi, sem er ekki óiílcur þýZkum fljárhiumdi heiflur slægð refsins og grimmid minlksins. Eru dæmi til að eirnn hundur hafli direpið 100 fjár á einni nóttu. Á 11 ára tímabili dnap hann fi einu fjár ræflcfcarsvæði Queenslands 600.000 Ikindur, meira en 5 milljöna dafla virði. Las ég um, að bóndi einn missti 900 af 5000 kindum siinum á 4 mánuðum. Þessi felkilega girðinig, sem á að verja fén- aðinn frá dingónum, kemur ekki að fulflu gagni, þvi vilU svin ryðjaat í gegnum hana, kengúran tætir hana með kröflfcuigum affcuoifótium sónuim, kanlinan grefiur siig umdir hana, eimuifluigiiinn, siem er ekfld ólííkuir strúfci, hamastt á henni þanigað til haimm fesitir sig og diriepsit. Þetta opnar aiit Ueiðir flyirlir dimgöinm inm á fjárræktarsvæði Quieensiands og New Soufch WaJiesu Kaninupiágan mun eifct- hvað vera í rénun og hefiur Framh. á bls. 20 Sverrir Runólfssoo: Valfrelsi um menn og málefni KOSNINGAB NÝ- AFSTABNAR Nú, er við lítum atftur fcil sein- ustu aLþimgiskosm'ingia, þá hefld ég að það séu fáir sem álíta, að það hefði ekld verið heilbrigð- ara, ef við hefðum getað kos- ið flulifcrúa okkar persönulega, SérslfcaflcLega vegna ágireiniiingis um máileflmasaimmLnig flloflckanina. Persónubundnar fcosningar skapa þann mögulleika, að al- þtogi'smenn gæfcu starfað sjáMf- stæðara samflcvæmt hugisjón simni, en ekflci undir þeiim flokks aga, þegar aðeins er kosið um fiokka Undir ifllokksaga eiga kosnir fulitrúiar það á hætfcu, að þeim yrði vikið úr öxai'ggu sæti við næsfcu kosningar, ef þeir genigju að einhverju teyti í ber- hðgig við flokksflorysfcu siína, þeg ar maifmaflcöM eru vlðlhöfð við aifc- kvæðagireiðslu málefna, sem mér sfldlst. að yfirleitt séu viðhöifð á Alþingi. Prófkjör eru i álfctina tU betra vaíis mairuna, en þvi xniður var ekkert eftir úrsflitum þeiirra fiarið í suimjum fciifelium. Fram- bjóðendur höfðu litið sem ekk ert aðihaM frá flokki sinum, svo að þeim fláu reglluim sem sefctar voru, væri framfylgt. Það er varta hægt að ætlast tfl, að kjósendur fcaki mark á þaínnig próflkjörum, því að nauð syntegir vaimiaglar voru efldd teknir með í reiikninginn. Það er oí langt mál að fara hér flið fyr- ir lið úit í þá vamaigla sem nauð- syntegir eru, þagar mannum er igefið a'jfldð fcraust og aufldn ábjnrgð, en aðhald að per- sónunni sjálfri er flyrst og fremst nauðsyniegt. Ég get þó teflcið smá dæmi: Maður er sefct- ur í ábyrgðarembætti, hann not- ar sína aðstöðu og „matiaæ sinn eigin fcrðk“, sflcaitfcgreiðend- ur verða þess vegna að vera í þeirri aðstöðu að gefca vilkið hon um frá embætti. Ef sögumar eru sannar, sem ég heyri, þá er ástamdið ekld gofct, þar sem emb ættismenn nota sína aðstöðu tíl eigin hagsmuna. Múndu það sflcattgreiðandi góður, að þetfca eru þímir pen- ingar og ekkert amnað, í fyrri greinum minum hef ég reynit að gefia eins glögga mynd og ég gat af því sem ég áfliít, að eesflcilegt væri að fcaka ætti inn 1 flcosnimga- ilögigjöf oldcar, sem flyrst Þje. að aflflega persónubumdnar kosning ar og þjóðaratflcvæðagreiðslulög gljöf, því að meiri bein áihritf á stjórn landsins verðum við að heimta. Það er mjög athyiglis- vert, að I þeim lömdum, sem hirun aimenni kjósandi heflur bein áhritf á stjóm lands sins, er einmitt velmegunin meet. T.d. var Svíish looisið . bezit stjórt> aða land í heimi í skoðanaflcönn- un hjá stjömfræðingum og stjómarerindreflcum 40 þjóða. 1 Sviss em þjóðarafclcvæðagreiðsl ur viðlhafðar um mildlvæg máfl- efni rmeira heldur en í noklcru öðru landi. 1 litiu þjóðfélagi sem íslandi, verða hrossakaup milli flokka stóritæk otg dýrfceypt, en ef einstalca menn gerðu smá kaup á milli sin, þá væri það í svo smá'ujm sfcíl, að þjóðin fyindi lífcið fyrir því. Þar að aufci myndi það spyrjaist út fljóttega, sérstalk- lega ef við hefðum fulflikomna, sfcerka, kvörtunar- og upplýs- iimgaskr i' f s to f u, sbr. umboðs- mamnirm í Svíþjóð. Mér finnst algjör nauðsyn að lcoma á þann- ig þjónusfcu strax. Þá væri auð- vel’t að losna við menn, sem við vildum ekki sem fulltrúa oklcar i næsfcu lcosmimgum. Helzt vildi ég sjá löggjöf sefcta þannig, að hinir aLmennu kjósendiur (skafct- greiðendur) gæfcu vikið frá þeim mönnum, sem standa sig eldd í starfi símu, t.d. með 10— 20% uindirsikrifltium lcjösendá, eflCki aðeins í enda kjörfcímabils- ins, heldur hvenær sem viæri, Mér fininst það vera afligjör skyMa ifyrir ríkisstjóm flands, að setja mifciflvæg máletflnd tfyrir dóm þjóðarinnar, t.d. með þjóð- araöbvæðaigreiöslu, sénstiafls- lega þegar ráðherrair geta elcki flcomið sér saman um málefln- ta. Þjóðaratkvæðagreiðslulög- gjöf mundi að mestu eða kannski að öllu leyti afnerna „hrossakaup“ milli floflCkanna. Þess vegna varð ég undranidli, þetgar ég ias það í blöðum að aðalásfcæðan fyrir því að það tók svo flamgam fcíma að koma hinni nýju stjóm saman, voru erfið- lieiikar í samfoandi við málefna- samning flofldcanna, Mér finmist, að fcíml sé til þess kominm, að ráðherrar okkar byrjd að spyrja þjóðina rneira (með þjóðarat- bvæðagreiðslium), hvernig eigiað framkvæma ýmis mibilvæg máfl- efini. Ég hétf sagt það áður opin- berlega, að ofldcur vamfcar aðeins beint persónulegt aðhald að embæt tismönnum okkar, hvort sem er Skipuðum eða kjömum og heíd ég, að það sé iyfldllinn að þeiirri paradís (tfyrir aflfla), sem ísland heifur upp á að bjóða. Aðhaldið væri viricara, ef við notfserðum oflckur útstrikan- ir við flcosningar, en það er mjög slkiljiajnteigit, að við nofcfærum okk- ur þær akflcii, þvi þær viirka aðal- flega gegn efsfcu mönnum listans, og þar að auild eru þær mei- lcvæðar. Hitt er anmað, mér fannst það mjög einkemnilegt að kjósendur igátu ekki strikað út fraimbjóð- enduir, sem þeir vildu efldd sem flulltrúa siirua, e;f kjiósendur þurtfitu af einhveijri. ásfcæðu að kjósa fyrir kjördag, þ.e.a.s. nöfn flram bjóðenda voru efldd á kjörseðl- imum, sam nofcaður var tfyrir kjördag. Þetfca sýtnir ennfremiuif nauðsyndna fyrir jáíkvæðrx pec- sónubundinni kosninigalöggjöf. Frá þeim hiundruðum bréfa, simfcafla ag slceyta, sem ég hetf tfemgið í sa’mbandi við vegagierð- ar- og valfreflsisih'Ugsjónir mlta- ar, — og þakka ég allan þamn sfcuðninig, viMi aðeins að ég gæti gert meira, — þá er ég samn- færður uim, að méirlMuti þjlðð- arinnar er á sama máli um þesstf mál, og ætfcum við að koma þeim í heila höfn sem fyrsfc. Þegar persónubundin flcosm- ingaJöggjöf yrði sett, miyndi það gera það að verkum, að al- þimgismenn gætu þá þagar byrj að að vinna sjálfstæðara, sanx- lcvæmt hugsjónum sínum, að mestu leyti án flofldcsaga. Ég iotfa þvi að ég mun gera alflt í mínu valdi táll að koma þessum málum í gegn, og eru þassar greinar mánar aðeiins smábyrj- un. T.d. vorum við nofldcrir áhugamenn, við lcöllium oldcur „Valfrelsi“, álcveðnir í þvi að brölfca svolífcið fyrir Jcosningar í sambandi við útstrikanir (ekk- ert pemsóruuteigt), bajra að benda kjósendum á að nota þær, en því miður sá útvarpið sér eldd fært að birta tilkynningar okik- ar, og >nú viifcum við að það verð- ur kannsld við ramman reip að draga. Aðalmarfcmið félagssflcapar ofldcar er þrenns konar: 1. að persónubundinar kosn- iwgar verði tieflcnar upp og heflzt verði hægt að kjósa flrairmbjöð- Framh. & bls. 20

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.