Morgunblaðið - 28.08.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐÍÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1971
Markverðar
nýjungar
1 vélvæðingu
fiskiðnaðar
Rætt við Árna Olafsson,
fiskiðnverkfræðing
Nokkrar niarkverðar nýjnnK-
ar hafa nú koniiú frani á sjónar
svióió hjá fyrirtækinu Áma
Ólafssyni ogr Co.f og er fyrir-
tækió að kynna J)ær um þess-
ar mundir. Þetta fyrirtæki hef-
nr undanfarin ár starfaó mikið
á þessn sviði, fyrst einknm í inn
fliitningrsverzliin en hin síðari
ár hefnr það stöðugt meira
fíer/.t inn á svið framleiðslii og
söln á vélum, sérstakleg-a fisk-
vinnsliivéliim. fslenzkar vél-
smiðjur framleiða flestar vél-
arnar og: eru þær seldar bæði á
innlendum ogr erlendum mark-
aði. Morg’unblaðið átti f y ri r
stuttu samtal við Arna Oiafs-
son fiskiðnverkfra'ðing og for-
stjóra fyrirtækisins, um þessar
nýjungar, er fyrirtæki hans er
nii að kynna.
-— Athyglisverðasta nýjunig'n,
sem við höfum nú komið fram
með varðandi fiskvinmsluna, er
að mírnum dómi nýtt kerfi til
framleiðslu á fi.skblokkum, sem
aukið getur nýtingu blokk-
anna allt að 3 4%, segir Árni
— Aðalvandamálið við fram-
le.iðslu fi.skblokka.nna, einnair að
algreinar íslenzks fiskiðnaðar,
hefiuir verið að fá blokkina
jafna á allar hliðar — á breidd,
liengd og þykkt — auk þess að
fá yfirborðið algjörlega slétt og
boluiaust. Að lausin þessa vanda
hefur verið umnið, bæði hér
heirna og erlendis af hæfum
mönnum, og að sjálf.sögðaj hafa
fraimifarir orðið. Samt sem áðiuir
eiga íslenzkir framleiðendu.r og
erlendir töluvert í land að fá
blokikina með þessium eiginleik-
um.
Nýle.ga frétti ég svo af norsik
uim verkfræðingi, sem náð hef
ur mjög athyglisverðum árangri
með nýju framlleiðslukerf'i á
fi.skblokk sem mér er óhætt að
segja að mumii auka nýtingu
biokkarinnar um 3—4%. Fyrir-
tæki mitt er fulltrúi hans hér á
i frysltihúsum og um borð í bát-
um. Vél þessi er mjög afkasta-
mikii, og er raumar fyrsta stiig-
ið í framleiðslu á humiri. V erk-
svið hen.nar i frystihúsuim er e.jg
imteiga þriþætt: í fyrsta lagi að-
skiluir hún svonefnda „scampi“
stærðir, sem sendar eru á
Evrópumarkað, frá svomefndiu.m
„k>hster-tail“ stærðum, sem ein-
gömgu fara á Amieirikumiarkað.
,,Scampi“-stærðirnar eru al-
mennt ekki gamadregnar, held
u.r eru það eingömgu „lobsiter-
taiil“-stærð:rnar, sem fa.ra í
gegnium garniaúrtökusamsitæður
okkar. 1 öðru lagi sameimar vél
in þvott og forflökkun, og ætti
að hljótast af því hagræðing. í
þrlðja lagi ætti tilkoma vélar-
imnar að auika nýtimgu, þar sem
bumariwn kemur forflioiklkaðuir
að garnaúrtöku.samstæðu;nmi, og
er þvi hægt að nota þá stúta-
stærð við garnaúir.tökuina, sem
bezt hæfir hverjum filokki!. Ætti
þvi litið sem ekkert huma.rhold
að fara forgörðum við garnaúr-
tökuna. Ekki þori ég með vissu
að segja til um niýtinigar-
auknmigu, en þó aö auknin.gim
yrði aðeims 3/4% tál 1% þá er
það ekkent smáræði, þegar haflt
er í buiga, að markaðsverð á
sitærri huimirinum er alk upp í
700 krónur kg. Þessi vél er
Hraðflokkunar- og þvo ttavél fyrir humar.
hraðvirkan hátt að umgviðimiu
er skilað .litfamdii í hafCð aftur.
Rækjan fier beint úr troilinu í
vélina, sem aðstki.liu.r umgviðið
frá þe'tm stærðum, sem leyfilegt
er að veiða. Er hér u.m mjög
víðtækt haigsmuna.mál að ræða.
Frá sjónairmiði sjómanins'ns og
útgerðarmiannisins situðiar vétín
að því að koma aflamum í hærri

Garnaúrtöku- og fínflokkunarvé 1 fyrir humar — árgerð 1971.
Árni Olafsson
íslandi og i Færeyjum. Reynsl-
an af þessu kerfi gefur til
kynna að með notkun þess v'nn
ist einkum tvennt —■ annars veg
ar er um að ræða sparnað í yfir
vig.t u.m allit að 80% og hins
ve,gar ætti en.ginm afskurðu.r að
verða við vinnslu úr blokkinni,
þar eð lögun hennar á allar hlið
ar er nákvæm, yfirborð slétt og
holulausit.
Se.nnilega yrði of flók'.ð mál
að lýsa þessu kerfi í smáatrið-
um í stuttu blaðaviðtali, en það
er þó kynmit á alþjóðléigu vöru-
sýnimgunni í Laugairdal, sem nú
stendur yfir. >ví miðuir getum
við aðeins sýnt grundvállarat-
riði þess á sýninigumni, en í
októbermánuði n.k. verðurn við
búniir að setja kerfilð upp í eimu
frystihúsii hértendis og ef dæma
má af áhuiga þeirra frysl húsa-
manina, sem talað hefur verið
við, má búast við að þar verði
gestkvæmt.
Það er alt útl't fyrir að hið
nýja k,erfi mumi fafla mjög vel
imn í alia aðstöðu í fryst húsum
okkar og mu.ni því verða tilitölu
lega auðvel't í uppsetn'nigu og
kositnaður er mjög hóflegur m'.ð
að við tekj'uaukniniguna.
En ég vil til gamans og fróð
leiks geta þess hér, að éj spurði
islenzkan frystihússeiganda
hvaða fjárhagslega þýðingu það
hefð: fyrir rekstur fyrirtækis
hans . ef hamm fengi 3—4%
aukma niýtingu í blokkarfram-
tei'ðsluna. Taldi ha.nn að auikn-
ingin hefði í för með sér um 5
millj. króma tekjuaukn'ngu fyr-
ir frystihúslð.
■— Þessu næst vil ég víkja að
hraðflökkumar- og þvottavél
fyrir huimar, sem nota má bæðí
mjög eimiföld í sniðum og með
henm.i má setja að við séum
komnir með aligera vélvæð'nigu
á ölluim aðalstiigum framteiðsl-
unnar - þ.e. umirædda vél,
garnaúrtöku- og finfl'okkiunar-
samstæðu og loks humarpilllun-
arvélar. Þá er pökikunrn ein eft
iir í vélvæðin.gu,
1 Lauigardalshöllinni sýnum
við aðeins nýjiusitu ár.gerð'rnar
af humarvélium okfcar, þar sem
við komum árlega fram mieð
breytiinigair og endu.rbætur, því
að sikoðu.n okkar er sú, að emg-
in vél sé svo fullfcom'm að ekki
miegi bæta eigimte'fca hennar í
vinnLsluihæfni, afköstum og end-
imgu. 1 því s'amibandi má sér-
sitaktega benda á stökikbreytnig
ar þær sem orð ð hafa varðandi
ofangre'nd atriði, svo og nýj-
ustu árgerð okkar af garnaúr-
töfcu- og fínifiokkuniarsamsitæð-
uim. AWar eru þessair vélar fram
leiddar f.yri.r ok’kur hjá vél-
sm'ðju Haralds E'narssonar í
Kópavogi, sem ber hita og
þunga þeirrar fraimþróunar, er
orðið hefiur í framleiðsliu Okkar
á þessu sviði.
— Þá er rétit að víkja að
rækjuifiliokkunarvél flyrir báita.
Hún ræður fram úr þe'rn vanda,
við rækjuveiðar sem skapast aí
því að ekki e,r leyfLlieigt að veiða
og nýta rækju uindir vissri
stærð. Engu að siðuir er ókleif.t
að k'om,a í veg fyrir að smárækj
an komi í troliið, en sjómöninun
um ber þá að komia henni aftur
liiifaindi fyrir borð. Veltur þá
mesit á því, að þetta sé gert e:ns
skjótt og auðið er, en um Leið
sé þess gætt að rækjan verði
fyrir sem minnstu hnjasíki. Vél-
i,n aðskiliur smárækj'uina á svo
verðflokk. Frá sjóniarmiði
rækjuiframlefðandans stuðlar
vélin að betri nýtiwgiu og hag-
kvæm'ari vinnsliu þar sem
smæsta rækjain er ekki le.ngur
tii sitaðar. Frá sjónarm'ði út-
fliytjandans eykur véliin mark-
aðshæfnii rækjunnar og ætti að
stuðla að hærra útfluitnrimgs-
verði, vegna þess að fiullunna
rækja.n verðuir nú rniikið jafnari
að sitærð.
| Og síðasit en ekki sízt stuðlar
vélin að verndun rækjustofns-
ins, þar sem umgviðinu er sk.il-
að liifandi í hafið, sem að sjáltf-
sögðu er hagsmunamál allira of
an.gre'.ndra aðila.
Má því segja að með tilkomu
þessarar vél'ar sé loks mögutegt
flyrlr opinibera aðila að setja
ákveðniar.i reglur um láigmairks
stærð þeirrar rækju, sem lieyfi-
legt er að nýta öllum aðilum til
hagsældlar.
Siigu.rður Kristiinisison eigandi
Véismiðju Sigurðar Kristiinisson
ar, Hólimavík, hefur laigt mikla
vinnu í hönnun og tilrauniir við
þessa vél. Vélarnair eru nú þeg
ar komnar um borð í tvo rækju-
báta og haifa saninað giildi siitt.
Vélin er fyrirflerðal'itil og
hæfir því jafn.t smæstu rækju-
bátum s,em þeirn stærstu.
Þá erum við loks komnir að
fjórðu nýjunigiininii, og þeinri
seim ýmsium kann að flnnast
hvað forvitnileiguisit. Nú á dög-
uim er milkið talað um vöruvönd
un, og flestir ganga út frá því
sem vi.su að alLir farsælir fram-
leiðendur geri allt til þess að
vanda vöru sína. En hversu
mikið hieyrum við taiað um vöru
vernduin ? Þegar við fláurn gall-
aða vöru í hendur, kentnum við
þá ekki framleiðandanum um
uindantekniinigarlauist? Samt sem
áðuir vitum við að framleiðsian
hefuir farið í gegnum fj'öl.þætt
dreif inigarkerfi áður en hún
berst til okkar — neytemdanna.
1 þesisu kerfi er fjöldi aðiia,
svo siem skipa.félögin, vöruihús-
:n, landifliuitni n.gafyrirtæki,
Franiliald á hls. 21.
Rækjuflokkunarvélin l’yrir báta.