Morgunblaðið - 01.09.1971, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 1971
Um fáeina kirkjubruna
A Undirfelli, Mælifelli, Möðru
völlum og í Skálholti
ar íram og stóð þá aJOiur bær-
órm svo að segja í björtu báJi.
P'ölikið komist rraeð naiumind-
uim út, suimt aðeins á jiœr-
'Mæðuinum og sjálfur prest-
urimn aðeins á skyrtunni og
yfáríralkika, sem hann náði í
nim leið og hann hijóp út úr
baEsnium,
Eftir því sem frekast heífir
orðið uppvist, mun hatfa
Möðiruv'öllum þennan dag.
Séra Ágúst Sigurðsson frá
Möðruvööum nú prestur í
ÓíaLfsVik, gaif Mbl. eftirfarandi
uppdýsingar um Möðruválla-
brunann:
Séra Davið Guðmundsson á
Hofi var á leið tid kirkjumnar
í hríðarveðri, og þegar hann
kom á svonefnda Fjósihóia sá
hann, að kirkjan stóð i björtu
inu. En kirkj umunum var öil
um bjargað, þar á meðaJ ovg-
eió, sem var uppi á iafti. Kirkj
an brann tii kaldra koia á
stuttum tima. „Nýtt kirkjiu-
blað“ getur þess, að kirkjan
hafi verið vátryggð fyrir 4
KJRKJAN á Brelðai.bólss.tað &
Skógaurströndl brann til kaJclia
feola sl. sunmulag, eins ©g frá
var skýrt S MbL S gær. Vaar
Jm-ss þá eiruiig getið, að þette
væri einl Idrkjubnmkm hír
& landli síðan 1865, er Möðru-
vaHakirkja hrann, en S Ijós
hefur komið að n,.nu.k. tvær
kírkjur hafa brunnið á þess-
ari öid, á Undirfelli S Vatns-
dlal og MæMeffi S Skagafiirði.
Verða hér á eftir rtfjaðax upp
frásagnir af þessiun kirkju-
feninum, svo og Möðrtivalla-
ferurtanuni og tveimtir fraeg-
víim eldsvoótim í Skálholti, —
en tUnumir Mbi. til að finna
tæmandi upplýsingar ttm þá
kirkjubrtma, sem orðið hitfa
hér á iandi, báru Mtinn ár-
angur, þar sem þær imtn
hvergi að finna á eintmi steð.
BRANN Á JÓLUNUM
Á annan í jólum 1913 kvikn
aði í kirkjunni á UndirfeUi í
Vatnsdal og í „Nýju kirkju-
blaði" í ársbyrjiun 1914 segir
sóknarpresturinn, séra Bjami
Pálsson frá Steinnesi frá at-
burðinum, en hann ætlaði að
messa á UndírfelXi þennan
dag.
Lagt hafði verið í kirkju-
ofninn um morguninn, svo
sæmilega heitt gat talizt i
kirkjunmi þegar messa hófst.
KirkjiUigestir voru margir og
þegar leið á rnessiu fóru þeir,
einkum þeir, sem á loftinu
voru, að finna reykjareim.
Var þá farið að athuga ofn-
3nn, en reykurinm magnaðist
skjótt og var guðsþjónustu
þá þegar hætt. Sást þá að
kvifcnað var í kirkju/veggnum
miMi þilja út frá oínimum eða
ofnpípunni. Segir séra Bjami
að söfnuðurinn haifi staðið
sem einn maður við að reyna
að afstýra frekari skaða og
sent var á bæi eftir mann-
skap. Þar sem kirkjuveggir
voru stoppaðir með tréspón-
um iæsti eldurinn sig á svip-
stundu um alit húsið Jafn-
snemma brast á norðan stór-
hrið og varð af hið mesta fár-
viðri með veðurhæð og fann-
komu og var nú óhugsandi
mieð öllu að bjarga kirkjuihús-
.Mynd Arngríms Gíslasonar af Möðruvallabrunapuni 1865.
þúsund krónur, en óvist sé
hvemiig gang.i að fá trygginga
fé greitt þar sem ólag hafi
verið á greiðslu iðgjalda.
MÆLIFELLSBKUNINN
Aðfaranótt miðvikudagsins
21. september 1921 kviífcnaði í
bænúm á Mælifelii í Skaga-
firði og brann hann, svo og
kirkjan og tveir geymsluskúr
ar til kaldra kola án þess að
nokkru yrði bjargað. I Morg-
unbiaðinu 23. september seg-
ir frá atburðinum.
„Fregnir að norðan herma,
að um miðja nótt haíi sókn-
arpresturinn þar, Tryggvi H.
Kvaran, vaknað við það að
bjarma lagði inn um svefnher-
bergisgluggann. Fór hann þeg
kviknað í norðurhúsinu, sem
svo var nefnt og líklega við
neista frá aðalbænum. Enþað
an barst eldurinn yfir í kirkj-
una, sem stóð örskammt frá
og brann hún ,til ösku. —
Hempa og messus/krúði, svo
og embættisbækur og ofur-
Mtið af innanstofcksmunum
mun.u hafa bjargazt. Kirkjan
var óvátryggð, en bærinn
tryggður fyrir 3740 krónur, að
þvi er haft var eftir dr. Jóni
Hei.gasyni biskupi, í blaðinu.
MÖÐRUVALLABRUNINN
Þar,n 5. marz árið 1865
brann kirkjan á Möðruvö)!
um til kaidra boia, en svo
viidi til að Arngrimur Gisia-
son máiari var staddur á
báii. Hafði átt að hita hana
upp vegna messugerðar þenn
an dag. Kirkjan varð alelda
á skömmum tíma og brann
tii grunna, án þess að nokk-
uð væri hægt að aðhafast.
Með kirkjunni brunnu ýmsir
igripir og dýrmætir, en þó
bj'örguðust Guðbrandsbibiía
og Summaria, sem enn eru
til í Möðruvallakirkju. —
Þessa kirkju lét Stefán Þór-
arinsson amtmaður reisa ár-
ið 1787, en tuminn var byggð-
ur 1856 og sá Þorsteinn Dand-
eisson á Skipalóni um það
verk. Sumarið eftir brunann
byggði Þorsteinn nýja kirkju
á Möðruvöllum og stendur
Fombald á bls. 18
LEYNDARMÁL
fyrir konur (lesizt með spegli)
Btél Sb b 19c) Bbnod öb guri i tíBb iu>l>IO
íaBmuBl i>i>l9 nnicj nninnBm
-slBbiBQUBJ i BnuQninys b riBnÍ9
nr,, .innillörl
m9vrl tsvaiví tu>llúís isgnu oEA snya ibc!
5sc| tlls 0S.8 go .l>l QBb ns>hiv
.munimi9riu>ls]í i sísBÍyn
DMIMÝ2UHÖV D3JGÖ14JA m
STAKSTEII\IAR
Athyglisverð
yfirlýsing
Athyglisverð yfirlýsing Biiii
áfornn ríkisstjórnarinnar í va.rm-
armálum birtist í íorystugrein
Þjóðviljans sl. sunnudag, en höf-
undur þeirrar forystugreinar var
Kagiiar Arnaid.s, formaður Al-
þjðubandalagsiiis, sem nú liefur
hækkað I tign á Þjóðviljannm.
Skrifar nú forystugreinar í stað
þess að svara lesendabréfum. 1
forysftigrein þessari sagði svo:
„Um áramót hefjast viðræður
við fullfrúa Bandaríkjastjórnar
um herstöðvarmálið og verður
reynt að ná samkomulagi nm
árlega fækkun herliðsins. Takist
samningar hins vegar ekki, er
um það fullt samkomulag miíli
stjórnarfiokkanna, að herstöðva-
sammingnnm skuli sagt upp."
Káðlierrar Framsóknarflokksins
lögðu fyrstu vikurnar eftir
stjórtiarnivndunina ríka áberzlu
á að fyrst og fremst væri uwi
að ræða athngnn og endurskoð-
un og þá yrðl m. a. kannað,
hvort unnt yrði að korna vörn-
um landsins fyrir með öðrunt
hætti en nú er. Nú hefur annað
aðal málgagn ríkisstjórnarimiar
lýst því yfir, að viðræður ríkis-
stjórnarinnar við Bandaríkja- j
menn, sem hefjast eiga snemroa
á næsta á,ri, eigi eingöngn að
smiast iim brottflutning varnar-
liðsins I áföngum. Þetta er allt
önriur túlkun á niálefnasamn-
ingnum en ráðherrar Framsókn-
arflokksins hafa látið í veðrl
vaka. Þess vegna er hér ivseð
krafizt skýlausra svara af hálfu
utanríkisráðherra, Einars Ágústs
sonar eða telsmanna lians, hvort
rétt sé bermt í þessari forystu-
grein Þjóðviljans, að viðræðurn-
ar, sem hefjast eiga í janúar urn
varnarmálin muni snúast unt
brottflutning varnarliðsins í
áföngum.
j
Tvær forsíður
Stjórnarblöðin virtust held-
nr döpur í bragði í gær vegna
þeirrar ákvörðunar ríkisstjórn-
arinnar að segja ekki upp land-
helgissamningiinum við Breta og
Þjóðverja fyrir 1. september
heldur fallast á þau sjónarmið
Sjálfstæðisflokksins að leita beri
heimildar Alþingis til þeirrar
uppsagnar. A. m. k. er það svo,
að nndanfarnar vikur hefur Tím
tttn oft notað stærra letur til
þess að segja frá minni ákvörð-
ttnum rikisstjórnarinnar en hann
gerði að þessu sinni.
Hér birtast myndir af tveim-
ur forsíðum Tímans. Önnur er
af forsíðu blaðsins daginn eftir
blaðantannaf itnd utanríkisráð-
herra, þar sem hann skýrði frá
ferð sinni. Eftirvæntingin leynir
sér ekki. f fjögurra dálka fyrir-
sögn yfir jnc.ra forsíðu er spurt,
hvort landhelgissamningunttm
verðl sagt ttpp í vikunni. Hin
myndin er a.f forstðu Tirnans í
gær. f tveggja' dálka lítilli frétt
á forsiðu er skýrt frá þeini
ákvörðun ríkisstjórnarinnar að
segja ekki uttp samningumim
fyrir 1. sept. heldttr leita heim-
ildar Alþittgis til þess.