Morgunblaðið - 08.10.1971, Page 10

38
MORGUNBL.AÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8, OKTÓBER 1971
Öll byggð við sunnanverðan Flóann
hætt að fleygja sorpi í sjóinn
Ástandið í fjörum hefur batnað Menn virðast stefna að því að
en mikið verkefni er framundan Snn Lstnað’. Ind t
MENGUN eða óhreinkun
umhverfisins er mál, sem all-
ir tala nú um. Og það er
vissulega vandamál þar sem
þéttbýli er með öllum sínum
úrgangi frá hverju heimili og
liverjum vinnustað. Margt
smátt gerir eitt stórt og
margar öskutunnur og marg-
ar skolpútrásir valda miklu
magni af óhreinindum, þegar
saman kemur í sjónum, eins
og það hefur gert lengst af.
Ef við lítum á mesta þéttbýl-
ið á íslandi, þ.e. við Faxafló-
ann sunnanverðan, þar sem
býr liðlega helmingur lands-
manna, þá má sjá í sjónhend-
ingu að óþrifin vegna mann-
vistar eru komin langt fram
yfir það, sem viðunandi er.
Þó er þetta heldur að lagast,
eins og rætt verður nánar um
hér á eftir. Og hugurinn til
þessara mála hjá sveitar-
stjórnum og þeim öðrum, sem
um þessi mál fjalla, er mjög
jákvæður gagnvart úrbótum.
Til skamms tíma var sorpi
frá stórum byggðarlögum
dembt í sjóinn fram af Stap-
anum fræga eða út í Straums
vík og barst svo með straum-
uin á allar fjörur á þéttbýlis-
svæðinu inn með ströndinni,
allt út á Seltjarnarnes. Og út-
Iagnir fyrir skolp liggja á
allri strandlengjunni við inn-
anverðan Flóann rétt út í
stórstraumsfjöruborð, og víð-
ast ekki einu sinni það. Við
skulum nú líta á ströndina
frá Garðskaga og upp á
Akranes, þessa strönd við
innanverðan flóa með vogum
sínum, víkum og fjörðum,
þar sem ekki verður eins
mikil þynning og hreinsun,
eins og fyrir opnu hafi. En
á þessari strönd er saman
kominn yfir helmingur þjóð-
arinnar.
Það mun hafa verið á stríðs-
árunum að byrjað var að demba
ölium úrgangi, sem þurfti að
losna við á stóru svæði, fram af
Stapanum og i sjóinn. Þangað
fóru matarleifar og drasl, allt
upp í ónýtar flugvélar. Allt sem
fokið gat, kom svo strax til
baka. Loftstraumurinn bar það
með sér upp með berginu,
og brimið hjálpaði til. Það sem
komst í sjóinn, barst fram og aft
ur með öldunni og með straum-
um inn með ströndinni. Allar
fjörur voru þaktar mjólkur-
hyrnum, matarúrgöngum í plast-
pokum, og hvers kyns drasli,
allt út á Seltjarnarnes.
Þannig var þetta fram á sl. ár,
en þá mun síðasti aðilinn hafa
hætt að aka sorpi sínu á Stap-
ann, og er það víst hvergi gert
lengur á strandlengjunni, eftir
því sem við bezt vitum. Þó vilja
ekki allir sætta sig við þetta og
einstaklingar laumast enn með
bílhlöss af drasli og henda í sjó-
inn, eins og til dæmis á Eiðs-
granda. Eiga yfirvöld á Seltjarn
arnesi í mesta basli við að hafa
hendur í hári þeirra og hreinsa
upp eftir þá.
En hvað verður þá um sorpið
á þessum stöðum, sem áður losn
uðu við það í hafið? Við höfum
leitað okkur upplýsinga um það
á hinum ýmsu stöðum á þessu
umrædda svæði. Fyrir eitthvað
tveimur árum hættu Keflvíking-
ar að aka sorpi fram af Stap-
anum og fara nú með það í gryf j
ur á Sandgerðisheiði, þar sem
því er þjappað niður í rásir og
mokað yfir aftur. Keflvíkingar
nota plastpoka og vörður er dag
langt að störfum við gryfjurnar.
Njarðvíkingar hafa um þetta
samvinnu við Keflvikinga og
aka sinu sorpi á haugana í Sand
gerðisheiði. Sömuleiðis íbúar
Sandgerðis og nú Grindvikingar
einnig. Þá munu Vogamenn vera
farnir að grafa sorp nálægt
Stapanum. Flugvöllurinn losar
sitt sorp aftur á móti skammt frá
Hafnaveginum og er kveikt i
því þar. Slíku fylgir að sjálf-
sögðu að bæði getur flokið úr
gryfjunum og reykurinn berst
yfir. En vegurinn á flugvöllinn
er þarna skammt frá.
Hafnfirðingar létu lengi vel
allt sitt sorp í sjó við Straums-
vik, en 1966 var þvi hætt og
næstu tvö árin var sorpinu ekið
út í hraun, sem auðvitað var
engan veginn gott. En nú er bú-
ið að koma upp sorphaugum í
Hamranesi, þar sem vaktmenn
eru og grafa það. Þó fýkur allt-
af eitthvað úr haugunum. En
nýlega var sett upp há girðing
fyrir verstu vindáttinni, svo það
virðist sæmilegt í bili. Með
Hafnarfirði um þessa sorpstaði
eru Garðahreppur og Kópavog-
ur, og greiða hluta af rekstrin-
um. Báðir sjá þó um hreinsun-
ina sjálfir, Garðahreppur með
útboði á verkinu. Og Kópavogs
búar hyggjast vera komnir með
poka og grindur undir allt sorp
um áramót.
1 Reykjavík er farið með sorp
upp í Gufunes, þar sem það er
grafið og þjappað með jarðvegs-
lögum á milli. En þar er gerð
ný uppfylling með þessu. Og
hafa Seltirningar aðgang að
sama stað fyrir sitt sorp. Sömu-
leiðis Mosfellshreppur.
Ef litið er á kortið sést, að
Akranes hlýtur að koma inn í
þessa mynd af sorplosun við
Faxaflóann sunnanverðan. Akur
nesingar setja heldur ekki leng-
ur sitt sorp í sjóinn, heldur
grafa það í 4 m djúpar gryfj-
ur og kveikja í því. Þetta er
bráðabirgðalausn, enda hvergi
nærri góð, því bæði eru gryfj-
urnar of nærri þjóðveginum og
reykur og lykt vill berast það-
an.
Á öllum þessum stöðum koma
menn sér saman um, að þó
ástandið hafi mikið batnað, þá
sé margt handtakið enn eftir til
úrbóta. Það hefur þó áunnizt á
síðustu árum, að ekkert þéttbýli
á þessum stöðum losar sorp sitt
fram af bökkum í sjóinn. Virðist
þvi kominn tími til að þrífa f jör
urnar, sem ekki þýddi meðan
alltaf bættist á þær. Sumir hafa
þegar gert það. Til dæmis tók
Kiwanisklúbbur á Seltjam-
arnesi sig til i sumar og hreins-
aði f jörurnar þar og virðast þær
ætla að halda áfram að vera til-
tölulega hreinar af rusli. Ættu
fleiri klúbbar eða félög að fara
að þvi fordæmi og hreinsa til
dæmis fjörurnar á Bessastaða
nesinu og raunar viðar, svo
hægt sé að fara í gönguferðir
eftir þessum skemmtilegu fjör-
um og leyfa börnum að leika
sér þar.
Þó bót sé að þvi að losna við
sorpið af fjörum, þá dugar það
ekki eitt til að halda ströndun-
um hreinum. Með allri þessart
standlengju, sem hér er talað
um, liggja skolpræsin út í fjör-
urnar og gubbast þar óþverrinn
ýmist í f jörurnar sjálfar eða rétt
út fyrir þær. Hingað til hefur
þótt gott ef ræsin ná út fyrir
stórstraumsfjöruborð og eiga
þau að gera það samkvæmt
gildandi reglugerðum. En þar er
víða pottur brotinn og má oft
sjá stútana á þurru um fjöru og
jafnvel krakka að leika sér
þar.
Þarna er sama sagan og með
sorpið. Öllum er orðið ljóst, að
þar þarf úrbóta við. En Reykja-
vík og nágrannabyggðarlögin
hafa beðið eftir niðurstöðum af
vísindalegri rannsókn, sem þau
létu danska sérfræðinga gera
um mengun í sjónum frá Álfta
nesi í Geldinganes. Nú er sú nið
urstaða fengin og staðfestir það
sem vitað var, að sjórinn er
mengaður umfram það sem hægt
er að umbera, eins og t.d. í
Skerjafirði og út af Skúlagötu í
Reykjavík, og á þetta eftir að
versna og breiðast út yfir svæð-
ið allt nema vandinn sé tekinn
föstum tökum og gerbreytt um
stefnu. En dýrt er það. Lausn-
irnar, sem Danirnir benda á,
kosta frá 557 til 872 milljónir
bara fyrir Reykjavík, Kópavog
og Seltjarnarnes, og fara eftir
þvi hve miklar kröfur eru gerð-
ar til að hafa hreinan sjó alls
staðar. En þá eiga öll hin byggð
arlögin eftir að leysa sinn
vanda, hvað þetta snertir.
Allir virðast þó hafa hug á
að gera eitthvað I málinu. Til
dæmis stefna Hafnfirðingar að
þvi að koma öllu skolpi a.m.k.
út fyrir hafnargarða. Garða-
hreppur hefur beðið eftir fyrr-
nefndri rannsökn og hyggst
a.m.k. lengja sínar útrásir, en
ein þeirra , útrásin við Kópavogs-
lækinn nær til dæmis engan veg
inn út fyrir stórstraumsfjöru.
Kópavogsmenn hafa að undan-
förnu beint byggingum í norður
hverfi bæjarins, þar sem þau
geta tengzt Fossvogsræsinu, en
sett bann á nýbyggð sunnan við
þarsem holræsin renna út í vog
inn, meðan beðið var fyrrnefndr
ar rannsóknar, þvi Kópavogur-
inn er orðinn mjög slæmur. Sel
tirningar segja að þessi mál séu
ekki komin í það horf sem þeir
vildu, þó þeir séu tiltölulega
heppnir að hafa mikla strauma
frá landinu og sæmilega góða
blöndun 15—20 m frá landi. Og
á Akranesi gera menn sér ljóst
Atvinna
Verkamenn óskast, mötuneyti á staðnum
Upplýsingar gefur yfirverkstjórinn.
Slippfélagið í Reykjavík hf.,
Mýrargötu, sími 10123
ÖSKAR EFTIR
STARFSFÓLKI
1 EFTIRTALIN
STÖRF:
Blaðburðarfólk óskast
Laugavegur, frá 34-80
Laugavegur frá 114-171 — Úfhlíð
Höfðahverfi — Efstasund
Afgreiðslan. Sími 10100.
Blaðburðarfólk óskast
til að bera út bfaðið í Ytri-Njarðvík.
Sími 2698.
Frá 1. október
vantar fólk
til að bera út Morgunbfaðið í Hveragerði.
Blaðburðariólk óskast
við Hlíðarveg
í Kópavogi - Sími 40748
Telpa óskast
til sendiferða fyrir hádegi á skrifstofunni.
Sími 10100.
Atvinna
Lagtæka menn vantar okkur nú þegar i trésmiðju okkar,
Sigurður Elíasson hf.,
Auðbrekku 52,
sími 41380.
(Heimasími 41601).