Morgunblaðið - 05.02.1972, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 1972
Samskiptin við borg-
arstarfsmenn
Ræða flutt á fundi BSRB í
Háskólabíói sl. miðvikudag
ÞAÐ heíur kotniíi í minn hlul
að mæta hér á þessum fundi
af hálfu Reykjavikurborgar
og gera grein fyrir samnings-
málum af há'! i borgarráðs
Ég vil taka þa5 skýrt fram i
upphc-fi, að R .•vkjavíkurb.rg
er ekki aðili að þeirri kjara-
teilu opinber-a starfsmanna,
sein fvrst og fras'; er tilefni
oessa fundar og verið hefur
mjög á dagskrá á opinberum
vettvangi undanfamar vikur.
Sú kjaradeila er' eingöingu
milli ríkisstjórnarinnar a;nn-
ars vegar og Bandalags starfs
manna ríkis og bæja hins veg
ar. Engu að síður hefur borg
arráð þegið með þökkum að
koma hér á þennan fund, fylgj
ast með umræðum og gera
stuttlega grein fyrir gangi
samningamála hjá Reykjavík
urborg.
Reykjavík hefur eins og
önnur sveitarfélög sjálfstæð
an samningsrétt við sína starfs
menn, sem eru nú um 1500
talsins. Af hálfu starfsmanna
borgarinnar eru þrir samnings
aðilar, þ.e. Lögreglufélag
Reykjavíkur, sem semur fyrir
lögreglumenn, Hjúkrunarfé-
lag fslands, sem hefur samn
ingsrétt fyrir hjúkrunarfólk
og Starfsmannafélag Reykja-
víkur, sem er lang stærst þess
ara félaga, enda fer það með
samningsrétt fyrir alla aðra
starfsmenn.
SAMA GRUNDVALLAR-
KERFI
Allt frá 1963, þegar veiga-
miklar breytingar voru gerð-
ar á kjaramálum opinberra
starfsmanna og núverandi
kerfi komst á í aðalatriðurn,
hefur Reykjavíkurborg eins
og önnur sveitarfélög í megin
atriðum samið við starfsmenn
sína um sama grundvallar-
kerfi og gilt hefur hjá ríkis-
starfsmönnum. Þetta hefur
fyrst og fremst gilt um sjálf
an launastigann og um launa
flokkun hefur verið samið um
sömu flokkaskipan og hjá rík
inu, þegar um alveg sambæri-
leg störf og starfsheiti er að
ræða hjá riki og borg. Um
sum önnur atriði samninganna
hefur stundum vei'ið blæ-
brigðamunur. Ég minni á sem
dæmi í þvi sambandi, að við
samninga í árslok 1969 var
samkvæmt eindreginni ósk
Starfsmannafélags Reykjavík
urborgar samið um annað fyr
irkomulag vinnutíma sknf-
stofufólks en þá tíðkaðist, þ.e.
að vinna hófst að sumarlagi
kl. 8,30 og lauk kl. 4 virka
daga, en hálf klukkustund
í matartíma í hádeginu. Nú
er þetta framkvæmt allt árið,
þannig að vinna hefst kl. 8,20
að morgni og lýkur kl. 4 um
eftirmiðdaginn. Þá var borg
in og fyrst ti] að ríða á vaðið
með laugardaigsiokun. — Um
þessi mál hafði starfsmainna-
félag Reykjavíkur frum-
kvæði, bæjaryfirvöld féllust
á rök félagsins og góð reynsla
hefu fengizt af þessu fyrir-
komulagi.
Um gildistíma samninga hef
ur oftast verið samið á sama
hátt hjá Reykj avíkurborg og
ríkinu, en þó varð á því veiga
mikil undantekning í árslok
1969. Þá samþykkti B.S.R.B
og þáveramdi riikisstjórn að
fresta samningum í eitt ár.
B 'vkjavikurborg og samnings
aðilar hennar gerðu þá nýjan
kjarasiamning, með ýmsum
lagfæringum starfsmönnum
til handa. Sá sammingur átti
að gilda til ársloka 1971, en
var tekinin til endurskoðunar
á því ári til samræmis við
þær miklu breytingar, sem
urðu á samningum ríkisins og
B.S.R.B. í árslok 1970. Grund
völlur þeirrar endurskoðunar
var sjálfstætt starfsmat, sem
framkvæmt var fyrir starfs-
menn borgairinnar. Núgildandi
samningur Reykjavíkur og
starfsmainnafélaganna hefur
sama gildistíma og ríkissamn
ingurinn, þ.e. tii ársioka 1973.
VIÐRÆÐUR HEFJAST
Þegar hinum umfangsmiklu
kj arasamningum á himum al-
menna vinnumarkaði lauk í
desember sl. varð fljótlega
ljóst, að starfsmenn Reykja-
víkurborgar, eins og ríkisins
og annarra sveitarfélaga
myndu óska eftir leiðréttingu
á sínum samningum til sam-
ræm.is við hina almennu kjara
samninga. I lok desember rit
uðu félögin þrjú borgarráði
bréf, þar sem þau settu fram
vissar kröfur og voru þær að
meginefni i samræmi við kröf
ur B.S.R.B. Borgarráð vísaði
máli þessu til launamála-
nefndar borgarinnar, en það
er sú nefnd, sem fer með
heildarsamninga af hálfu
borgarinnar. Launamálanefnd
samþykkti að taka upp viðræð
ur við starfsmannaí'élögin. Á
viðræðufundi þann 20. janúar
sl. varð það að samkomulagi
að vísa málinu til meðferðar
sáttasemjara ríkisims, enda þá
liðinn u.þ.b. mánuður frá því
kröfurnaæ voru fyrst settar
fram og þvi nauðsynlegt til
að uppfylla formskilyrði að fá
sáttasemjara málið í hend-
ur. Rituðu aðilar sameigin-
legt bréf um þetta til sátta-
semjara. Hann hefur haldið
ei'nn fund með aðilum og á
þeim fundi varð samkomulag
um að bíða átekta og sjá
hverju fram yndi i samning-
um B.S.R.B. og ríkisstjómar-
innair. Um efnisatriði þeirra
umræðna, sem fram haf farið
og fram munu faira, er erfitt
að hefja umræður á jafn fjöl
mennum fundi, eins og þesisi
fundur hér í Háskólabíói er.
Ég vil þó segja að samúð hlýt
ur að vera með kröfunum um
kjarabætur til handa þeim
lægst launuðu. Um stöðuna í
dag vil ég þó árétta nokkur
atriði.
FJÓRIR PUNKTAR
í fyrsta lagi vil ég láta - þá
skoðun í ljós, að sjálfsagt var
og eðliiegt að taka upp viðræð
ur við samningsaðila Reykja-
víkurborgar, þegar þeir ósk-
uðu þess nú um áramótin. Þær
BORCAR
-fflAl
miklu breyting rr, sem urðu á
hinum almenna launamark-
aði í desember eru vissulega
umræðu- og samningsefni.
Með dóm á kröfur þær, sem
starfsmenn Reykjavikurborg-
ar settu fram, en Reykjavík-
urborg taldi viðræður um
þessi efni sjálfsagðar.
í öðru lagi vil ég segja, að
mjög líklégt er, að stefna borg
aryfirvalda og annarra sveit-
arfélaga verði nú, að neyna í
lengstu lög að hafa samræmi
milli launastiga rikisins og
borgarinnair. Um þetta sjón-
armið hefur hingað til verið
samkomulag , milli starfs-
manna Reykjavíkur og borg-
aryfirvalda, enda kann það
til lengdar að hafa alvarlegair
afleiðingar í för með sér, ef
launagstigiarnir ganga á mis-
víxl í verulegum atriðum.
í þriðja lagi vil ég vekja at
Framhald á bls. 20.
Leifur Sveinsson, formaöur Ilúseigendafélags Reykjavíkur:
Hvað sagði Tíminn um fast-
eignaskatta 11. okt. 1964?
i.
f TÍMANUM 11.10. 1964 birtist
merk ritstjómargrein, þar sem
eindregið er varað við hækkun
fasteignaskatta. Segir þar m.a.:
„f þessu sambandi er ekki úr
vegi að vekja athygli á því, að
allir helztu stjórnmálaflokkarn-
ir í Danmörku hafa lýst sig fylgj
andi lækkun fasteignaskatta þar
í landi. Rökin fyrir því eru aug-
ljós.
Fasteignaskattar áttu mikinn
rétt á sér á 19. öldinni og fyrri
áratugum þessarar aldar. Þá
voru fasteignir yfirleitt i hönd-
um efnaðra manna. Með réttlát-
ari þj'óðfélagsháttum hefur
þetta breytzt þannig, að fleiri
og fleiri hafa eignazt nokkrar
fasteignir. Einkum gildir þetta
um millistéttir bæjanna, sem
hafa í vaxandi mæli eignazt eig-
ið húsnæði. Háir fasteignaskatt-
ar bitna nú sérstaklega á milii-
stéttunum, nema viss lágmarks-
eign verði undanþegin þeim, t.d.
verðmæti hæfilegrar ibúðar. Það
væri skrýtið af þjóðfélaginu að
hvetja menn til að eiga eigið hús
næði, en skattleggja það svo sér-
staklega á eftir. Fasteignaskatt-
ar leggjast og misjafnlega á fyr
irtæki, því að sum þurfa að hafa
meiri fasteignir en önnur vegna
reksturs síns, t.d. frystihúsin.
Þá er hætt við, að hár fasteigna-
skattur gæti hamlað gegn fram-
leiðni, því að menn legðu síður
í framkvæmdir til að auka hana,
þar sem það gæti hækkað skatt-
ana." Þvi næst kemur i fyrr-
nefndu Tímabiaði stór millifyr-
irsögn — EKKI NÝJA SKATTA,
—- en síðan heldur rr,íminn á-
fram: „Það, sem rakið hefur ver-
ið hér á undan, sýnir vel, að vert
er að hugsa sig vel um áður
en hafizt er handa um að auka
fasteignaskattana að ráði. Þeir
myndu lika alveg eins og aðrir
skattar verða beint og óbeint til
þess að auka dýrtíðina. Því eiga
nýjar skattálögur ekki að koma
til greina, heldur að dregið sé
úr þeim, sem fyrir eru. Þetta er
líka vafalaust hægt með því að
auka sparnað, ráðdeild og hag-
ræðingu í opinberum rekstri og
endurbæta skattainnheimtuna,
ekki sízt á söluskattinum." Þessi
orð eru í fullu gildi enn þann
dag í dag og verðúr því ekki
með nokkru móti trúað, að þing-
menn Framsóknarflokksins
greiði atkvæði með þeirri hækk
un fasteignaskatta, sem nú ligg-
ur fyrir Alþingi, því enginn hús-
eigandi á íslandi myndi fylgja
slíkum flolíki eftir þá kollsteypu,
og það skyldu stjórnmálamenn
athuga vel, að húseigendur eru
orðin fjöimenn stétt á fsiandi.
II.
AFTURVIRKNI SKATTALAGA
íslenzka stjórnarskráin er
grundvölluð á þeirri meginreglu,
að lög megi aldrei verka aftur
fyrir sig. Því er það nú, er skatt-
borgarar landsins skila skatt-
framtölum sínum, að þá eiga
þeir fullan rétt á því, að álagn-
ing skatta, útsvara og annarra
gjalda fari eftir þeim lögum,
sem í gildi voru 31. 12. 1971.
Skipi ríkisstjórnin skattýfir-
völdum að leggja á skattborgar-
ana eftir lögum, sem nú eru í
frumvarpsformi hjá Alþingi, og
síðar kunna að verða samþykkt
þar með afturverkandi áhrifum,
þá hafa samtök húseigenda í
landinu ákveðið að fara þegar i
stað í prófmál út af atriði þessu
og telja sig örugga um að vinna
það mál fyrir dómstólunum.
Fjármálaráðherra hefur verið
skýrt frá þessari ákvörðun
munnlega.
Ráðuneytisstjóri f jármálaráðu-
neytisins Jón Sigurðsson skýrði
frá því á fundi er ég sat með
embættismannanefnd þeirri, er
samdi tekjuskattslagafrumvarp
það, sem lagt var fram af frá-
farandi ríkisstjórn, að skattalög
verkuðu aklrei íþyngjandi aftur
fyrir sig.
Húp eigendasamtökin eru ákveð
in í því, að láta fjármálaráðu-
neytið standa við þessa yfirlýs-
ingu og er t.d. viðhald allt, sem
húseigendur hafa framkvæmt á
árinu 1971 við fasteignir þær,
sem þeir búa sjálfir í, svo og
þær húseignir, sem þeir leigja
út, frádráttarbært til skatts,
þrátt fyrir ákvæði reglugerðar
fjármáiaráðuneytisins um sam-
eiginlegt 2 Vi % fyrir viðhald og
fyrningu, íaf fast.mati.)
Skynsamlegast væri fyrir rík-
isstjórnina að hætta við allt þetta
skattabrölt sitt, því langvinn
málaferli við skattþegnana geta
ekki eflt þjóðarhag.
m.
ALLIR I KIGIN ÍBÚÐUM
Eins og ég hefi margoft bent
á í skrifum mínum um fasteign-
ir og gjöld af þeim, þá er þjóð-
hagslega hagkvæmast, að þegn-
ar landsins eigi sjálfir sem allra
flestir eigið húsnæði, enda er
ísland frægt um allan heim fyr-
ir þá sérstöðu, að 80- 90%’þjóð-
arinnar býr í eigin húsnæði.
Verði hafnar ofsóknir á hendur
húseigendum í mynd nýrra og
stórhækkaðra fasteignaskatta,
missir unga fólkið áhuga fyrir
því að eignast eigið húsnæði, og
krefst þess í stáðinn, að sveitar-
félögin sjái sér fyrir íbúðum,
eins og tíðkast í Svíþjóð og Dan
mörku, þar sem biðlisti eftir íbúð
er svo langur, að umsækjendur
eru orðnir afar og ömmur, þegar
að þeim kemur með íbúð.
Það væri kátbroslegt, ef fast-
eignaskattar þeir, sem nú liggja
fyrir Alþingi í frumvarpsformi
kölluðu yfir sveitarfélögin stór-
hækkuð útgjöld í stað þess mikla
tekjuauka, sem þeir áttu að
verða.
V.
NAUÐSYNLEGAR BREYTING-
AR Á FRIIMVÖRPUM
Á þingi Hús- og landeigenda-
sambands íslands, sem haldið
var á Akureyri sl. vor var sam-
þykkt áskorun til Alþingis, að
hóflegt húsnæði til eigin afnota
væri algerlega skattfrjálst.
Þetta er enn meginkrafa sam-
takanna, en það er persónuleg
skoðun mín, að hámarksprósenta
fasteignaskatts á annað íbúðar-
húsnæði eigi að vera 14%, en
%% á atvinnuhúsnæði. Sveitar-
félögin eiga enga heimild að fá
til hækkunar frá þessum tölum.
Ennfremur þarf að gera eft-
irfarandi breytingar:
a) Viðhaldskostnaður verði
aftur frádráttarbær að fullu, þeg
ar um viðhald eigin húsnæðis er
að ræða, ella hættu menn að
halda við húsum sínum, sem
væri óheillaþróun. Þetta verði
ákveðið með lögum, og heimild
fjármá!aráðherra til að ákiveða
þetta með reglugerð afnumin.
b) Eigin húsaleiga, sem hús-
eigendum hefur verið reiknuð til
tekna, á að hverfa, en ríkisskatta
nefnd hefur nú ákveðið hana
2% af fasteignamati húss og lóð-
ar. Til að byrja með mætti reikna
aðeins 2% af húsinu, en sleppa
lóðinni.
c) Þegar fólk hefur náð 67 ára
aldri finnst mér það eiga skil-
yrðislausan rétt á því, að íbúð
ir þess séu algerlega skattfrjáls-
ar.
Ég þekki dæmi þess frá undan-
förnum árum, að allur ellistyrk-
ur hjóna fór i að greiða eigna-
skatta, eignarútsvör og fasteigna
gjöld af húsi þeirra. 1 frumvarpi
því um tekjustofna sveitarfélaga,
sem nú liggur fyrir Alþingi, eiga
fátækir elli- og örorkulífþegar
að sækja um það til viðkomandi
sveitarfélags, að vera undanþegn
ir fasteignaskatti. Það hefur allt-
af þótt ákaflega óíslenzkt að kné-
krjúpa fyrir stjórnvöldum og
það er hrein ósvífni að fara fram
á slíkt. Gamla fólkið á ekki að
ofsækja í ellinni, heldur verð-
launa það fyrir langan og farsæi-
an starfsdag.
Reykjavík, 3. febr.úar 1972
Leifur Sveinsson.