Morgunblaðið - 11.05.1972, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. MAÍ 1972
Islenzkan og Oxford
fj'árhœð, sem verja skyldi til
að koma á íót sérstakri
kennarastöðu í fomíslenzku
við hjáskó’arm í Oxford. Ef
svo færi, að Oxfordháskóli
kærði sig ekki um að koma
u.pp slíkri stöðiu átti að bjóða
Cambridge peningana og ef
Cambriélge vildi þá ekki átti
að bjóða þá Lundúnahiáskóia.
Til þess kom ekki, því Ox-
ford þáði þetta með þökkum
Ci'oss *by gig 1 mg'un n i, sem er
ein af nýbygiginganm háskól-
ans. Þar hangir uppi á vegg
mynd af GuSbrandi Vigfús-
syni og þar eru bækiur hans
geymdar. Bækunnar eru
reyndar i elga Ohrist Churcti
eins af ooilegeunum í Ox-
fo.rd, og þar voru þær lengi
geymdar á geymsluloifti með
þeim affleiðingum, að þær eru
nú í mjög slæmu ástandi. En
mikill fræð’maður og iiggur
mikið eftir hann á prenti. —
Árið 1855 kom út rigerð eftir
hann um timataJ ís'end.nga-
sagnanna ag er það enn not-
að. Eftir að Guðbrandur
kom tffl Oxford vann hann
ása<mt Riahard Qearby að
gerð íslenzkrar-enskrar orða-
bókair, sem var gefin út í Ox-
ford árið 1873. Árið 1957 var
St. Cross-byggingin þar sem enskaideildin og þar með ís-
lenzkan eru til húsa.
hún endurútigiefin og segir
TurviM<e-Petre þetta beztiu ís-
lenzku orðabókina, sem völ
er á, þ.e. svo lang't semn hún
nær. í bókina vantar mikið af
orðum, en þau or,ð sem þar
eru þýdd eru ekki betur
skýrð annars staðar. í>á l;gg-
ur m.a. eftir G<uðbrand „Gorp
us Foeticum Borealae“, safn
islenzkra kvæða ásamt þýð-
ingiurn og „Oriigines Isíand-
icae“, prósasafn áisamit skýr-
iniguim ag þýðing<um. Þýðing-
ar í því- siðastnefnda ssgir
TurviT'.e-Petre þó það slæm-
ar, að þær gieti tsepfega verið
eftir Guðbramd.
1 enskudeiidinni er nú
hæg't að taika þrjár ísienzku-
greinar: forníslenzlku., fornís-
lenzka texta og fom-norskar
ag íislenzkar bókmenntir. Er
alltaf nokkii ð um að ensku-
nemendur taki fomíslenzku
með, þó mismiuina'ndi mikið frá
ári til árs. Afitur á rrtóti hefur
farið vaxandi að nemendur
taki íslenzk rannsóknaverk-
efni að lo<knu háskóilapráfi.
Sean stendur eru einir 6 að
vinna að slikum verkefnum.
Ei.nn er t.d. að vinna að rann
sóknum á Fíöamannasögu,
armar á Bárðarsögu Snæfells-
áss, sá þriðji er að vinna að
rannsóknum á kenninigum i
dróttkvæðum. Einn hefur ver
ið á Isíandi í vetur í sam-
bandi við rannsóknir sínar,
en annars er meira um að
þesisir stúdentar fari tii Kaup
mannahafnar — þvi þar eru
handritin. Turville-Petre
prófessor tekur undir þá ósk
að þess verði ekki langt að
bíða að stúdentarnir geti skoð
að þessi handrit á íslandi —
það sé svo miklu eðlitegra
fyrir þessa stúdenta að vinna
að rannsóíknusn sínum í land-
tou, þar sem ísflenzkan er enn
töluð.
Jafnframt kennsiliuinni hefur
Tui'viTle-Petre unnið að elgin
rannsóknum. Hefur hann m.a.
þýtt Guðmundar sögu góða
og á síðustu árum hefur hann
verið að vtona að dróttkvæð-
um. Er hann búton að skrifa
um þau bók. en segisit ekki
vera farinn að hugsa fyrlr út
gáfu á benni. Aftiuir á móti
hef'ur hann látið taka lj<ós-
myndír af handritinu fyrir
bókasafn ensku-deildartonar.
Þeigar ég hitti TVirvilffle-
Pebre um miðjan janúar var
hann að búa sig undir að
yfirgefa að leaknisráði kuld-
ann og rakann í Oxflord um
tvaggja mánaða skeið og
brogða sér suður í sumarið
í' Ástralíu. Þar hefur hann
verið oftar en etou sinni sem
gistiprófessor, og segir áhug-
an.n á íslenzbu þar alveg
ótrúlag.a mikinn. Keimiur
hann þvi tiT með að halda fyr
irlestra í Melbourne, meðan
hann divelst þar — og meðan
hann kennir Á'Stralíubúium
aetla istenzkukennaramir við
Lundúnaháiskóia að taka að
sér nemendur hans hér í Ox-
ford.
Ég hef hér rætt iitiTiega
um Oxford og íslen-zikuna og
get bætt því við að Sigurð-
ur Nordal er heið.urs'dioktor
hér. Ekki er það þó ein-
göngu isienzkan, sem tengir
Oxford og Island, því hér
hafa oftast verið eimhverjir Is
lendto’gar við nám og rann-
sóknir í ýmsum greinum, svo
sem hei'mspeki, ensku, lesknis
fræði, jarðfræði, myndlist ag
lögiuim — en út í þá sálma
miun ég ekki fara að þessu
stani.
og kom strax upp prófessors-
stöðu í foraliStlenziku ag er
hún kennd við Guðbrand
Viglússon. Hefur þessi staða
að þvT leyti sérstöðu hér i Ox
ford, að hún er prófessors-
staða án sérstalkrar deildar,
en yfirleitt eru þeir kennarar
etair kallaðir prófessorar,
sem eru yfir háisköiadeildun-
um.
Sá, sem hieíur skipað Guð-
Brandar Viigfúsarstöðuina frá
upphafi er Turvilte-Petre,
sem möirgum Is'.endtoigum er
að góðu kunnur. Hann lagði
upp'haflega stund á ensku, en
að loknu háskólaprófi sneri
hann sér að íslandi til forna
og skrifaði B-titt. ritgerð um
Víiga-Glúims sögu. (B-Jitt,
eto af framhaldsgráðunuim
við Oxfordh'áskóia). Var rit-
g'erð hans gefin út á prenti oig
emdurúitlgiefin fyrir skömmn.
TurvMe-Pe.tre kom fyirst til
íslands á háiskóCaáium sínuim,
til að læra að tala íslenzku.
Hlýddí haunn þá m.a á fyrir-
lestra Sigurðar Nordal, seno
hann segir hafa haft mikil
áhrif á siig. Síðan hefur hann
oft komið til fslands ag það
var á lýtaiausri nútí.miais-
lenZku, sem hann spjallaði
við mig yfir síðdegiskafíi.
TurviiTe-Petre prófessor
starfar innan enskudeiidar há
skóians og hefur aðsetur í St.
Fyrir um þremur áratugum
lét maður að naifni Fowler,
sem verið Iiafði prófessor í
dýrafræði, eftir sig nokkra
því miður eru ekki fyrir
hendi peningar, til að láita
btoda þær inn ag gera við
þær sem skyldi.
Þótt þetta bókasafn Guð-
brandar Vigifússonar sé
mjerki.tegt, þá hefur það, sem
hann lagði sjálfiur af mörkum
til isilenzkra fræða, þó meiri
þýðtoigu. Var hann afkasta-
Turville-Petre prófessor í ís-
leinzku við OxfordháskiMa.
Fyrir áttatíu otg þremur ár
uan lézt íslendmguir hér í Ox-
ford. Hanm var jarðisettur í
kirkj'ugairði í náigrenni járn-
brautarstöð'vartainar og er
grof hans þar nú flestuim
gileymd. En nafn hans lifir í
Oxford, því við hann er
kerrnd ein kennslustaðan við
háskólann, Guðbrandar Vig-
fússonar prófessorsstaðian.
Guðbrandur Viigfússon var
fæididiur árið 1827, stondaði
náim í Bessa.staðaskóTa og
Reykjavökurskóla, áður en
hann hélt til Kaupmannahafn
ar til náms í mái'vísindum. f
Kaupmannahöfn var hann
m.a. einn af ritstjórum Nýrra
félagsTÍta. í uppslát.tarbökum
segir, að Gruðbrandur hafi
verið „stipendarius" Áma-
safns á árunuim 1856—66, en
áirin 1864—66 er hann í Lond
an. Frá London mun hann
hafa flutzt til Oxford, þar
sem hann var tii dau.ðadags,
1889. f Oxford kenndi Guð
brandur íslenzku, hflaut héið-
ursgráðu sem „Master of
Arts“ og var síðar gerður að
heiðursprófessor Auk þess
var hann heiðursdoktor við
háskólana í Munchen og
Uppsölum.
Húsbyggjendur
Ennþá er verðið á okkar viðurkenndu milliveggjaplötum úr Seyðis-
hólarauðamölinni óbreytt (200 kr. fm m/ sölusk.). Ódýrasti, fljótleg-
asti og traustasti milliveggurinn,
er nú sem fyrr, úr 7 em x 50 x 50 Seyðisólaplötunum.
Hagstæðir greiðsluskilmálar á öllum byggingaefnum.
Verzlið þar sem úi*valið er mest og kjörin bezt.
IIH JÓN LOFTSSON HF.
V 8bbh Hringbraut 121 @ 10 600
Vörubíl/
Til sölu nú þegar Benz 1418 13 tonn með
lyftihásingu.
Upplýsingar í síma 99-1461 í kvöld og
næstu kvöld.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu skiptaréttar Siglufjarðar verða neðangreind tæki,
eign þrb. Kaupfélags Siglfirðinga, seld á opinberu uppboði,
sem fram fer í Suðurgötu 4 hér í bæ föstudaginn 12. maí n.k.
kl. 14.00:
Kæliborð ásamt sambyggðum djúpfrysti og kæliafgreiðslu-
borð, hvorutveggja af gerðinni Levin, en án frystivélar.
Greiðsla við hamarshögg.
Bæjarfógetinn á Siglufirði, 2. maí 1972.