Morgunblaðið - 27.01.1973, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JANIJAR .1973
12
HAMFARIRNAR I VESTMANNAEYJUM
MKILDA KI'MÖLDI Vestmanna-
eyjabáta er 77. Nefnd sú, sem út
vegsmenn í Eyjum skipuðu J>eg-
ar að morgni 23. janúar hefur
þegar fengið vilyrði fyrir löndun
úr öllum þessum bátum — nán-
ar tiltekið fyrir löndun úr 75 til
, 85 bátum. Meðtaidir í þessnm
bátafjölda eru bátar Einars Sig-
urðssonar, en þar sem Einar hef
ur sjálfur aðstöðu í Reyk.javik,
er ekki gert ráð fyrir þvi að
bjarga þurfi honiun úr þeim
vandra'ðum, sem að öðrum
steðja. Má því telja að nokkxið
öryggistforskot hafi náðst i þess-
um efnum.
Nefndim fór þess á lei't við fisk
verku n arstö ðva rn ar, að þær
tækju við aÆla þeirra báta, sem
uim yrði samið mieðan þess gerð-
ist þörf, seeju um viðgerð og
uppsetningu veiðarifæra þeirra,
svo að þeir sætu gjörsamlega við
sama borð og þeirra eiigin báitar.
p $
:
Vestmannaeyjakaupstaður öskugrár af völdum hins ógnþrungna nágranna. — Ljósm.: Ól.K.M.
Flytja þarf helming loðnu-
aflans til fjarlægra hafna
en sá hængur er á því, að bæði
eru þeir það litlir, að þeir taka
lítið meira maign en stærstu
loðmuveiðiiskipin og eins þartf
mjög marga vélamenn til þess
að reka þá og er reikstur þeirra
því mjög óhagkvæmur.
Þá er eitt úrræðið að stofna
— njóti Vestmannaeyja ekki við sem verstöðvar
Hatfa allir aðilar samþykikt þetta
og sýnt með þvt einstaka hjálp-
seimi og góðan skiining á öllum
þessum vandamálum.
Sú nefnd, sem rikisstjórnin
skipaði til þess að ramnsaka áhrif
eldgossins á efnahagslif þjóðar-
tnmar hiefur haft samband við út
vieigsimenn í Eyjurn og óskað
góðs samstar'fs við þá. Hefur ver
ið skipaður tengiliður milli nefnd
ar riikisstjórnarinnar og nefndar
útvegsmannsunna. Útvegsmenn í
Eyjum eru einhuga í að takast á
við þann vanda, Srem við blasir
með öllum tiitækum ráðum.
Bæjarútgerð Reykjavíkur hef-
*ur m. a. boðizt tii að kaupa afla
atf 10 Vestmannaeyjabátum. Að
svo stöddiu hietfur verið ákveðið
að enigir flutninigar fari fram á
framleiðs 1 utækj um úr Eyjum, en
í sambandi við komandi loðnu-
veritíð er það nú tii athugunar
hjá rikiísstjónniJTni á hvem hátt
verður unnt að flytja loðnu á
miili verstöðva og jafna þannig
álaginu eftir göngu loðnunnnar,
verði eigi unnt að bra'ða loðnu i
Eyjum, eins og ail't útlit virðist
benda til.
Öll veiðarfæri Eyjabáta eða
svo til hafa mú náðst í land og
vr úð bjargað. Hér er um hundr-
uð millj. kr. í verðmætum að
ræða, og ekki var unnt að bæta
það tjón, sem hefði orðið af því
að veiðarfærin lokuðust inni, þar
sern atfgreiðsiufrestur á t. d.
loðnumótum er upp undir eitt
ár. 1 björgunaraðgerðuim þessum
hafa báitamir verið í stöðugum
flutningum milli Eyja og lands
umdanfama tvo sólarhringa. Þá
er Bátaábyrgðarfélag Vestmanna
eyja að koma sér upp aðstöðu í
Reykjavíik og eins og áður hetfur
komið fram í fréttum, hetfur Út-
vegsbanikaútibúið í Eyjum femg-
ið inni í aðalbankanum i Reykja
vík ásamt Sparisjóði Vestmanna
eyja.
Ymis þjónustufyrirtæki við
bátaflota Vestmannaeyja, svo
sem netagerðir, vélaverkstæði o.
fl. þjónustufyrirtæki eru um
þetssar mundir að koma sér fyrir
i verstöðvumum, þar sam þessi
fyrirtæki munu áfram reyna að
fullniægja þeim kröfum, sem
Eyjaflotinn þarfnast. Sum fyrir-
tækin munu starfrækt á fleiri en
einuim stað.
Gylfi Þórðarson, deiidarstjóri í
sjávarútvegsmálaráðuneytinu,
siem er formaður svokaMaðrar
loðnunefndar, sem stofnuð' var
mieð lögum rétt fyrir jól sagði i
viðtali við Morgunblaðið í gær
að verið væri að hefja ramnsókn
á fi utn i ng.svandamálu num.
Nietfndin, sem í eiiga sæti auk
Gylfa, Jóhanm Guðmundsson,
efnafræðingur og Andrés Finn-
bogason, skipstjóri, hóf störf i
gær og sagði Gylfi að hún hetfði
byrjað á því að reyma að gera
sér grein fyrir þeim vandamál-
um, sem við blöstu, þegar Vest-
manmaieyjar væru ekki lemgur í
myndinni.
Gylfi sagði að afkastagetia fisk
mjöisverksimiðjanma frá Seyðis-
firði tii Boiiumgarvikur væri
6.800 lestir atf loðnu á sólarthring,
og eru Vestmannaieyjar þar ekki
fcaldar með. Verksmiðjurnar á
Ausitfjörðum hafa afkastagetuna
3.500 liesitir á sólarhrimg og hinn
hluti verksmiðjanna, sem eftir
væri frá Hornafirði og um Faxa
flóa, hefur afkastagetuna urn
3.000 tiil 3.500 l.estir á sólarhring.
Nefndin hefur aðeins tekið til
íhugunar flutningaskip til ÍSiuitn-
inga á loðnu, tankskip eða jaifn-
vel verksmiðjuskip, en vafasamt
er, hvort umnt verður að útvega
1 slíkt skip með svo stuttum fyrir
vara, því að helzt þyrfti það að
vera tilbúið, enginm tími væri til
þass að breyta skipi í verksmiðju
skip. Þá hefur komið til tals að
i nota görn/u togarana, sem lagt
I hetfur verið, til loðnuflutniniga,
flutiningasjóð, eins og raunar var
búið að ákveða við ákvörðun
loðnuverð. Þá myndu stærri skip
in fá styrk tid þess að sigla til
fjarlaagra hafna mieð afianm. 1
verðinu, sem ákveðið var um
óaginn, en aldrei var birt, var
gert ráð fyrir 5 aurum í flutn-
ingasjóð af hverju kilói, en við
þessar aðstæður er Ijóst að það
er aMs ekki nógu há upphæð.
Sagði Gylfi að verðlagsráð yrði
sýnilega að fjalia aftur um verð
ið og skipta verðinu miður á ný
og myndi þá aukin greiðs’.a í
flutm.sjóð vera á k'ostnað annarra
liða, svo sem verðjöfnunarsjóð,
en til hans hafði verið ákveðið
að 53 aurar gengju aif hverju
kílói loðmi. Sagði Gylfi Þórðar-
son að búizt væri við þvi niú, er
Vestmanmaeyjar hyrf-u úr mynd-
inmi, að flytja þyrfti til fjarlægna
hafna um heiming loðnuatfians,
en við eðlilegt ástand var gert
ráð fyrir því að niauðsymlegt
hefði verið að flytja 20% afians.
Við þær aðstæður hefði 5 aurar
á hvert kg verið nóg.
Sjór tekinn að renna
inn í gossprunguna
Á SÍÐASTA sólarhring hafa
tvisvar orðið þáttaskil í þessu
gosi, sagði Þorleifur Einarsson,
jarðfraeðingur við fréttamanm
Morgumblaðsims í Vestmanna-
eyjum í gær. í fyrsta lagi kl.
3—4 í nótt, þegar annar aðal-
gígurinn, sem framleiddi mesta
ösku hætti. Öskumagnið hafði
verið mikið á hádegi daginn áður
en ekki kornið að sök fyrr en
vimdátt smerist í suðaustur og
tók að ausa því yfir bæinm. Dró
því úr öskufalliniu þegar kom
fram á morgun. Hln þáttaskilin
urðu svo um hádegið, þegar
tveir nýiir gígar byrjuðu að
gjósa sinn hvorurn megim við aðal
gíginn og lengja þeir þar með
gosið. Flytur sá nyrðri mikla
ösku. Nú rétt fyrir myrkur
semda gígarmir kolsvört ský upp
í himininm en í augnablikimu
bjargar að logm er og mökkur-
imm berst því ekki yfir bæinn.
Þá telur Þorleifur það nýtt að
líklega er sjór farinn að remma
inn í sprunguna og var það
orsökin til þess að nyrðri gígur-
inn fór að gjósa. Þetta sýndist
honum, þegar hann fór með lóðs-1
inum í mæiimigaferð út fýrir
höfnina. Fréttamaður Morgum-
blaðsins fór rnieð í þá ferð,
hraunið nær lítið lengra út í sjó
en það hefur gert. Virðist hraun-
renmsli í sjó hafa nær stöðvazt
Frá sjó að sjá stamda þarna
hrauninabbar, nýtt land upp úr
sjó, að sjá í mekkinum. Og mikið
vikurfall er úr honum sjávar-
megin.
Jón Ólafsson, haffræðimigur,
mældi hitann í höfninmi og
sagði, að sjór hefði þar orðið
heitastur 25 stig í gærmorgum,
en síðam hefði hitinn verið að
lækika og væri nú um 15 stig.
Kemur þetta heim og samam við
þær mælingar, sem gerðar hafa
verið um borð í Lóðsinum úti
á höfminni, en þær sýna að
hraumið hafi um það bil stöðv-
azt.
Ein ástæða til þess, hve vel
er fylgzt með útfærsiu hraumsins
á hafsbotni, er vantsleiðslam, en
góður spölur er enm í hana.
Dr. Sigurður Þórarimiasom, jarð-
fræðinguir, tjáði fréttamanmi
Mbl., að hanm hefði í dag orðið
var við, að sprungam mumi hafa
lemgzt í NA-átt, þ.e. hjá flug-
vellinum, því að um 300 metra
úti í sjónum hefur , dag komið
vikur.
í mótt í öskufallimu hlóðst gíg-
barmurinm,, siem nær er bænum
mjög upp og ætti því að vera
meiri vönn í honum. Hanm mun
nú vera um 30 metra hár en
hinum megim var barmurinm orð-
imm 40 metrar þegar vindáttin
breyttist, en það er lán í ólán-
inu þvi það minnkaði hættuna á
hraunremmsli í átt til bæjarins.
En húsin hafa hlaðizt ösku í
öskufalldnu í nótt og sum horfin
alveg í öskuma, og á öðrum eru
þökin gemigin inn.
í nótt höfðu þeir hugsað sér
að reyna að ýta upp með ýtuim,
varnarvegg tíl að beina hugsan-
legum hraunlækjum frá bæmum.
Ýtur komu þó ekki með skipinu
til Eyja, því ekki var hægt að
útskipa þeim í Þorlákshöfn, enda
var ekki hægt að vera úti í ösku-
fallimiu. En það veigamesta var
þó að nú hefur öskufallið fyllt
allar þær lægðir, sem hugsan-
legt var að beina straummum
eftdr og jaiinað allt landslag i
kringum gígana, svo að áætlan-
ir um slíkar tilraumir mumu vera
úr sögunmii.