Morgunblaðið - 11.02.1973, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 1973
Byrjað á loðnu-
frystingu
upp í Mitsubishi-samninginn
FIMM frystíhús á Suðvestur-
landi hafa byrjað frystíngu á
Ioðnu upp i samninga þá, sem
íslenzka mnboðssalan hefur gert
við japanska fyrirtækið Mitsu-
bishi. Sem kunnugt er hefur fyr-
irtæld þetta lýst sig reiðubúið
að kaupa allt að 10 þúsund tonn
af frystri Ioðnu af íslendingum.
Af frystihústmum sem hér um
ræðir eru tvö í Kefiavík, edtt í
Garði, eitt í Vogum og edtt í
Hafmarfirði. Að sögm Bjarna
Maigmússonar hjá Islenzku um-
boðssölunmi er ekki útidokað að
fteiri bætist i hópinn mæstu daga.
Þráitt fyrir það taldi Bjarni litl-
ar ltkur á því, að það tækist að
fnaimleiða nema um 10—15% af
því maignii, sem Japamdr haifa
lýst sig reiðubúna að kaupa eða
um 1000—1500 tonm. Fyrirtækið
Mitsubishi hefur boðizt til að
senda hinigað japanskt firystiskip
— Loðnan
Framhald af bls. 32
mörg hafa þurft að sigla lamga
leið til lönduear og eru nú að
koma aftur á miðim. Hins vegar
sagði Hjálmar, að þeir á Áma
Friðrikssyni hefðu í gær verið
að leita út af Eystra Homi og í
austanverðri Lónsbugt. Þar væri
míkil loðna á stóru svæði en
dreifð og ekki í veiðanlegu
ástandi. Taldi Hjálmar að þetta
væri sama gangam og bátarnir
hefðu verið að kasta á undan-
farna daga út af Eystra Homi
til að taka loðnu núna strax 17.
þ. m.
Safnað í Eyjasjóð
HINN árlegi merkjaisöludagur
Kvemféiags Laugamessó'kmar er
í dag, sumniud. 11. febrúar.
Undanfarim ár hefur ágóðinm af
merkjaisölummi rummið í safnað-
arheimilissjóð. Nú hafa þeir at-
burðir gerzt að sjálfsagt þykir
að breyta út af þeirri venju. AU-
ur ágóðinm af sölummi á morgun
mun verða fnamiag kvemféiags-
ins um hendur Hjálparstofnunar
kirkjuninar tid Vestmammaeyimga.
Gefst nú sóknarbúum á þemnam
hátt tækifæri tál að leggja fram
lítinm sikerf tdl þessa mikla
áhugamáls þjóðarimmar adlrar.
Munu böm og umgiámigar amm-
ast söluma og bið ég alla, að taika
þeim vel um leáð og ég óska
kvemfélagieu hims bezta árang
urs af þessari góðu viðleitmi.
Garðar Svavarsson.
Börkur NK122
— stærsta loðnuskipið
1000 brúttólesta skip fer á loðnuveiðar eftir helgi —
því næst á kolmunnaveiðar með flottroll
Neskaupstað, 10. febrúar.
NÝTT loðnuskip hefur bætzt i
íslenzka fiskveiðiflotann. Er
þetta Börkur NK 122, 1012
brúttólesta skip og tekur það
um 1000 tonn í lest. Verður
Börkur þvi stærsta skipið í
Ioðnuflotanum, en það er bæði
búið nót og flotvörpu. Skipið er
eign Síidarvinnslunnar h.f. og
keypt tll landsins frá Noregi.
Þaðan var það gert út á veiðar
við Kanarieyjar og var við
bræðslu, en sá búnaður var tek-
inn úr skipinu í Noregi og i
þess stað settir í það tankar.
Börkur er hið myndarlegasta
skip í alla staði. Á reynslusiigl-
ingu geklk það 13,5 sjómílur en
um 12 sjómílur á heimleiðinni.
Það er búið skrúfuhritng, oig
tveimur hliðarskrúfum, sem ger
ir það allit meðfærilegra í sitjórn,
Að aftan lítuir sfeipið út eims og
skuttogari, og eins og fyrr seg-
ir hefur það bæði nóit og flot-
Nefnd ræðir
við Spánverja
SPÆNSKA skipasmíðastöðin,
sem er að smíða 6 skuttogara fyr
ir ísiendinga og hefur raunar af-
en hún væri nú tekin að mjakast1 hent hinn fyrsta, Bjarna Bene-
áfram upp að lamdimu og áfram diktsson RE, telur sig tapa um
vestur á bóginn.
Hjálimar sa-gði að loðnan
sem bátarnir hefðu femgið í gær
út af Hval'bak væri því úr göngu
II., sem undanfama daga og vik-
ur hefur gengið siuður með Aust-
fjörðmm og er því fyrsti hluti
hennar nú að gamga upp að lamd-
imu við Hvalbak. Sagði Hjálmar,
að ganga II. væri örugglega mjög ! fjóra.
90 minjónum peseta á smíði skip-
anna, en það eru um 135 milljón-
ir islenzkra króna. Hefur stöðin
þegar farið fram á að verð
tveggja síðiistu togaranna hækki
um 10 milljónir króna umfram
samningsbundið verð, og likur
benda til að hún fari fram á eitt-
hvað svipað með fyrri togarana
stór.
í dag fer utan til Spánar nefnd
fjögurra manna, sem rík'sstjórm-
im hefur beðið að eiga viðræður
við talsmenn skipasmíðastöðvar-
innar. Þeir, sem fara utan eru
Jón Sigurðsson, ráðuneytisstjóri
í fjármáiaráðuneytinu, Halldór
V. S'gurðsson, ríkisendurskoð-
andi, Gylfi Þórðarson, deildar-
stjóri í sj ávarútvegsráðiumeytirnu
og Guðrmumdur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Framkvæmda-
sjóðs, en hann átti sæti í samn-
inigamefndmni, sem upphaflega
samdi um smið: skuttogaranna á
Spáni.
— Milljóna
verðmæti
Framhald af bls. 32
mjölsverksmiðja kostar í dag
um 500 milljónir króna. Verk-
smiðjurmar tvær í Eyjum eru
samtals með um 2 þúsund
íesta afköst. Þar gæti þvi ver-
ið um þúsund milljónir króna
að ræða, þegar til endurbygg-
ingar kæmi, ef svo illa tækisit
til að alit yrði eyðilegginigunni
að bráð.
Nýtt meðal frystihús er
áætlað að kosti um 200 millj-
ónir króna, en fjögur af
fimm frystihúsumum i Eyjum
eru langt fyrir ofan meðallag
hvað stærð snertir, svo að hér
væru emgar smáfúlgur i veði,
ef endurbyggja þyrfti allt frá
grunni.
Vinnsiusitöð Einars Sigurðs-
sonar í Eyjum stendur næst
syðri hafnargarðimum á hafm-
arsvæðinu, og var hamm því
spurður álits á hraunstraum-
imum.
— Nú er talið að hraunið
sé aðeins um 90 metra frá.
hafnargarðimum em frá honum j
og að fyrstu vinnslustöðimni,!
Hraðfrystistöðinni og fiski- j
mjölsverksmiðju minni eru ;
50 til 100 metrar. Ég held, að j
haldi hraunið áfram að renna,
eins og þegar það nálgaðist
hafnargarðimn, þá veiti garð-
urinn því ekki meiri fyr-
irstöðu en eldspýta. Og
remni hraunið á annað
borð inn í höfnina og upp
á hafmarsvæðið, sem Iigg-
ur rétt ofam við sjávairmál á
flóði, þá gætu vimnslustöðv-
arnar eimfaldlega sópazt
burtu eims og eldspý t ustok k -
ar. Hraundð á urðumum hjá
þurrkhúsinu var hátt yfir
sjávarmál, og þar að auki
margar mammhæðir yfir þurrk
húsið, sem þó stemdur á
hamri.
— Ég ál'it því, sagði Eimiar
ennfremur, að nú þegar eigi
að snúa sér að því að bjarga
öllu sem hægt er úr vinnslu-
stöðvunum og verksin’iðjun-
um, og þá dettuir mér helzt í
hug að véliarnar og tækin
verði flutt á einihverm örugg-
am stað út á eyju, ef hanm er
til, svo sem upp fyrir hraum,
sem liggur hátt og er nálægt
flugvelliinum. En - sli'k björg-
un verður ekki friam’kvæmd
nema með mifelu liði og stór-
virkum tækjuim. En ef svo
illa fer, að hraumið flæddi yf-
ir, þá væri með þessari björg
un forðað feikma verðmætum
frá glötun, sem afitur kæmu
til góða þegar ráðizt yrðd í
endurbyggimgu — verðmæt-
um sem sjálfsagt nema um
1000 1500 milljómum króna
og mumar um minma.
- Eyjagosiö
Framhald af bls. 32
taka loðnubáta hér imn. Það er
bænum bæði fjárhagsdega og
siðferðiiega nauðsynlegt að
bræðsla geti hafizt og til þess
að svo megi verða tel ég að
megi taka anzi mikl áhættu.
Það er líka áhætta að sigla fyrir
Rey'kjanesiið þegar svo ber und-
ir.“ M'aigmús saigði að sér íymdist
„gott hijóð“ í Vestimanmaeying-
um á megimlamdiniu og að margir
troll. Er það raunar búið floit-
troll'srúlilu, þanmig að trollið er
tekið um borð í heilu lagi. Er
gert ráð fyrir að skipið fari á
kolmunnaveiðar þegar loðnuveiði
lýkur og noti þá flottrollið.
Alls verða um 15 menm á skip-
imu. Skipstjóri á heimsi.glStngunni
var Sigurjón Valdimarssion, en
hamn og bróðir hams Hjörvar
munu verða með sfcipið til skipt-
is í framtíðimni. Gert er ráð fyr-
ir að Börfeiur NK haidd til veiða
fljótlega eftir hel'gina.
Á föstudag voru 11 þúsund lest
ir af loðnu komnar hér á land
og í dag biða sex skip efitir lömd
un sem samtals um 1350 lest-
ir. Ein þró mun losna i kvöld
en sú tekur um 1200 tomn. Mun
hún því fyllast svo að segja um
leið og hún losmar. — Ásgei.r.
Aílabátarnir
með skásta
hráefnið
ÞAÐ hefur löngrum verið út-
breidd skoðun, að aflahæstu bát-
arnir á vetrarvertíð lönduðu lé-
legTÍ flsld en þeir sem minna
afla. Jóhanni Guðmundssyni hjá
Rannsóknastofmm fisikiðnaðar-
ins gafst gott tækifæri tíl að
fylgjast með hráefni netabáta á
vetrarvertíð í fyrra, meðan tíl-
raunir varðandi bætta meðferð
á netafiski stóðu yfir. Virtíst hon
nm þá, að framamgreind skoð-
un hefði ekki við rök að styðj-
ast. Þvert á mótí virtust afla-
bátarnir koma með skásta hrá-
efnið.
Frá þessu skýrir Jóhann í
Tæknitdðimdum rannsókmasrtofn-
unarinnar. Segdr þar að honuen
hafi leikið hugur á að feanma
hvaða niðurstöður fers'kfískseftir
liit lieiddiu í Ijós um þetta mál
og veiitti Fisbm&ts®tjóri góðlfús-
lega aðgang að matsniðurs'töð-
um og voru Grimdavífeurbátar
flokikaðir eftir aflamaigmi og
stærð.
Könmun þessi leiddi í Ijós, að
netatoátar er mikið afla, landa
einniig stoásta fisfeinm. Skýring
á þessu gæti veritð, að betri á-
hafnir ráðist á aflabátana oig
dragi þeir því netin oif'tar, þrátit
fyrir það að þeir kunni að haía
fleiri net i sjö, segir Jóhann.
Ennfremur er sennilegt, að þeir
vitji netanna í verri veðrum, þeg
ar aðrir liigigja í höfin. Þetta vterð
ur þó ekki skýrt ti'l fullnustu,
nerna fram fari sérstöfe könm-
un..
Hins vegar virðist ekki vera
samband miJli stærðar bátanna
og hráefnisgæða, þrátt fyrir það,
að betri aðstaða sé tiU veiða og
góðnar meðferðar hráefnis í s-tór
um bátum.
þeirra hefðu sagzt vilja komia
aftur til Eyja. „Allir skipstjórar
sem ég hef talað við segjast
ætla að koma aftur og með flot-
anum kermur fólfcið," sagðd
Magnús H. Magnússon bæjar-
stjóri.
1 nótt gekk hraunið um 70
metra i austur frá SA-ikanti
hnaunsins. En rennsli þar virt-
ist fara m'nnkandi með mongn-
inum. Rennsli þar var „ósköp
rólegt" í morigun, að þvd er
Kristján Sæimundisson, jarðfræð-
inigur, sa'gði Monguntolaðimu.
Kiukkan 11 í morgun urðu
fjórar öflugar sprengingar í
giigmum og mátti sjá gosefni
þeytast yfiir í hlíðar Heligafells.
Síðan kyrrðist glíigurinn aftur og
virðist nú gosið svipað og það
hefur verið síðustu dajga.
t nótt var geysdfaigurt að horfa
til gígsins, eldsú'lurnar voru
þrjár og hneig ein til norðurs,
önnur til suðurs og annað slagið
geystist þriðja súlan upp á miili
hinna. Þegar biaðamaður Morg-
unblaðsims gekk austur fyrir bæ-
inn í nótt hitti hamn einn Vest-
mannaeying, sam stóð upp á ein
um vikurgarðinum oig horfði agn
dofa á gosið. „Þetta er óneitam-
lega ægifögur sjóm,“ sagði hamm,
„em nokkuð þykir með aðgöngu-
verði hátt,“ sagði hann og benti
út yfir vikunmörkina þar sem
áður stóðu glæsilieg heimkynni
Vestmannaeyinga.
1 morgun var hér ágætis veð-
ur, aðeins norðan andvari og
lentu sex flugvéiar hér á fi'ugve'.J
inum. Um hádegisbilið gekk bann
í SA-átt og lokaðist þá flugvöll-
urinn. Árvakur fór úr Vest-
mannaeyjahöfn um háifedtt Jeyt-
ið í dag.
SKYNDIHUSIN
í BREIÐHOLT
bærust óskir um lódir fyrir þau
FARIÐ hefur fram lausleg at-
hugun á vegum Reykjavíkur-
borgur á hugsanlegu lóðasvæði
fyrir innflutt tréhús fyrir Vest-
mannaeyinga, ef borgaryfirvöld-
um skyldi berast óskir um að
leggja til lóðir fyrir slík hús.
Samkvæmt þessari athugum er
tai'ið koma tiil greina að reisa slík
hús í útjaðri Breiðholts án veru-
legra vandkvæða, en að sjálf-
sögðu yrði ekki hægt að veita
þar alla þjónustu á stundinni,
eins og tíðkast i fudlskipulögðum
hverfum, þó að takast mætti að
koma einhverju til Jeiðar í þeim
efmum á 2—3 mánuðum, að því
er Jón G. Tómasson skrifstofu-
stjóiri Reykjavikurborgar tjáði
Mlbl. í gær.
— Vietnam
Framhald af bls. 1
Nguyen Thi Birnh, sakaði forseta
S-Vietnam, Nguyen Van Thieu,
um að rjúfa vopnahléið ítrekað
og af ásettu ráði.
Talsmaður Saigonstjórnar svar
aði, að það bæri að harma að
frú Binh hefði aftur tekið upp
„sinn gamla þekkta áróður" eins
og bann komst að orði og sagði,
að í Suður-Vietnam væru hundr-
uð blaðam'amima víðsvegar að úr
heimimum, sem gætu sannfærzt
nm að það væru N-Vietnamar
og skæruliðar, sem vopnahléið
hefðu rofiið með þvi að herða á-
rásir siíniar á þorp og þjóðvegi
rétt áð'ur og eftir að vopnahléið
gekk í gildi.
— Gjaldeyrir
Framhald af bls. 1
mámudag. Þar rJkir nokkur ugg-
ur yfir því, að Japan yrði ætlað
að bera byrðamnar af þeirri gífur
legu spákaupmennsku, sem nú á
sér stað með dolliaraxm, unz
gjaldeyrismarkaðir Evrópu opna
aftur eftir helgina. Þjóðibanfeinn
í Japam keypti í síðustu viku
yfir 1000 milij. dollara í því sfeyni
að koima í veg fyriir breytingar
á gengimu mi'lli dollarans og jens-
ins innbyrðis.
William Eberle, sérstafeur full-
trúi Bandaríkjastjórnar, sem
undanfarna þrjá daga heifur
dvalizt í Japam tíl samninga um
viðsikipti liandanna, sagði í dag,
að Japan yrði að grípa til sann-
færsindi ráðstafana inn'an næstu
þriggja mánaða til þess að jafna
þann mismun, sem verið hefur
á viðskiptajöfnuði landsins við
Banidaríkin. Ellegar mættu Jap-
anir eiga á hættu einhliða að-
gerðir af hálfu Bandaríkja-
manna og jafimvel annarra þjóða.
ÞJÓÐBANKAFUNDUR
I BASEL
Athygli fjáirmálaimanna beinist
nú mjög að Basel í Sviss, en þar
koma yfirmemn þjóð'bankanna í
10 auðugustu iðlnaðarlöndum
heims saman nú um helgina.
Þessi fundur er haldinn sam-
kvæmt reglubumdinni vemju og
var ákveðiinn fyrir löngu, en
vegna gjaldeyri^kreppum.nar
skdptiir þessi fuindur nú málklu
meira máli en edla.