Morgunblaðið - 15.06.1973, Blaðsíða 1

32 SÍÐUR
134.. tbl. 60. árg.
FÖSTUDAGUR 15. JtJNÍ 1973
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Nixon boðar
verðbindingu
Misjafnlega tekið af sérfræðingum
Kinar Ágústsson og sir Alec Douglas-Home ræðast við í íundarhléi i Kaupmannahöfn í gær.
Washinigtx>n, 14. júná AP. NTB.
BICHARD Nixon Bandarikjafor
seti flutti á miðvikudagskvöld
ávarp til bandarisku þjóðarinnar
þar sem hann boðaði víðtækar
ráðstafanir til að stöðva verð-
bólguna í landinu.
Ávarpi forsetans vair útvarpað
og sjónvarpað um öll Bandaríkim
og hóf hann mál sitt með því að
rekja i stuttu máli hve vel þjóð-
in væri á vegi stödd fjárhagslega,
en bætti því síðan við að verðlag
— aðallega á matvönum — hefði
hækkað mjög á umdanförnuim
mánuðum. Sagði forsetinm að ver
ið væri að vinna að varamilegum
aðgerðum til að binda enda á
verðbólguna, en á meðan yrði
gripið tii bráðabirgðairáðstafana,
sem meðal annars fælu í sér verð
bindimgu í allt að 60 daga. Ráð-
stafanimar fela hins vegar ek'ki
i sér kaupbindingu.
Verðlag á öllum vörum verð-
ur bundið við það, sem það var
í fyrstu viku þessa mánaðar, en
þó veröur þar undanþága að þvi
er varðar óunnar landbúnaðar-
vörur, sem verðbindingin nœr
I ekki til Þá sagði Nixon að unn-
NATO - fundurinn:
Lausn á f undi Einars
og sir Alecs í dag?
Enginn árangur í gær
Kaupmannahöfn, 14. júní.
Frá Margréti R. Bjarnason,
blaðamanni Mbl.
UTANRÍKISRAÐHERRA ís-
lands, Einar Ágústsson og
sir Alec Douglas-Home, utan-
ríkisráðherra Bretlands,
ræddu fiskveiðideiluna á
hálfrar klukkustundar fundi
þeirra í Kaupmannahöfn í
kvöld. Enginn árangur varð
af þeim fundi annar en sá,
að þeir urðu ásáttir um að
hittast aftur að máli meðan
þeir dveldust í Kaupmanna-
höfn. Ekki var ákveðið hve-
nær sá fundur skyldi hald-
ínn, en sennilegt er að það
verði síðdegis á morgun.
Áður hafði Einar Ágústsson
gert fiskveiðideiliuna oig væntan-
lega endurskoðun varnarsamn-
inigsins að umtalisefmi í framsögu
ræðu sinni á utamrííkisráðherra-
fundi Attan tsha fsbandalagsim.s,
og voru þau mál eftir það ti'l
umræðu næstu kliuklkustundina
þótt þau væru ekká á dagsikrá
fundarins.
Sir Adec Douglas-Home svaraði
ræðu Einars Ágústssonar og
sikýrði aJstöðu Breta. Utanrikis-
ráðherrar Noregs og Danmerkur,
Dagfiinn Várvik og K. B. Ander-
sem, iýstu stuðningi við málistað
Islendinga og skoruðu á Breta
að kalla herskip sín brott af mið
unum við Island. Ýmsir aðrir ráð
herrar hörmuðu að deilan skyldi
hafa komizt á svo alvarlegt stig
og hvöttu til samniniga og tilsiak-
ana af beggja háltfu. William Rog
ers, utanríkisráðherra Bandaríkj
anna sagði um endursikoðun varn
arsamnimgsims að það væiri mál
ísJands og Bandaríkjanna fyrst
og fremst. Loks tók dr. Joseph
Luns f ra m kvæm dastjóri NATO
þátt i umræðunum, itrekaði mik
Wvægi Islands fyrir varnarkerfi
NATO, og kvaðst vilja halda á-
fram að stuðla að jákvæðri lausn
fiskveiðideilunnar.
Dr. Luns hefur lagt mjög hart
að sér til að fá Breta tii að kalla
burt herskip sín af Isiiandsmið-
um, að þvi er Einar Ágústsson
sagði i samtali við blm. Mbl.,
en ekki væri enn menkjamiegt af
orðræðum sir Aiecs að viðleitni
Luns hefði borið mikinn árang-
ur.
Fiskveiðideiilan og væntanleg
endurskoðun varnarsamningsins
eru tvímælalaust þau mál, sem
ið yrði að því að kanna ástæð-
ur fyrir undanförnum verðhækk
unum og hvort þær hafi allar
verið nauðsynlegar.
Nixon tók það skýrt fram að
hér væri aðeins um bráðabirgða-
ráðstafanir að ræða, því hann
Vildi ekki hneppa viðskiptamál-
in í neina spennitreyju. Þvert á
móti sagði hann að stefna hans
væri sú, að strax og auðið yrðl
þyrfti að láta framboð og etftór-
spurn ráða verðlagi, þótt tryggja
þyrfti með frjálsum aðgerðwn
sanngjarnt verð á matvöru og
bensiíni.
Þessum ráðstöfunum forsetans
hefur verið misjafnlega tekið í
Bandaríkjunum, og hafa sumir
þekktustu efnahagssérfræðin'gar
þar í iandi iýst þeirri skoðun
sinni að aðgerðirnar kæmu of
se nt og gengju ekki nógu langt
Þó taka þeir fram að eftir eigi
að koma i ljós hver úrræðin
verða að loknu þessu miliibiis-
ástandi, eða í lok tveggja mán-
aða verðbindingar. Þannig segir
Hendrik Houthakker prófessor
við Harvard-háskóla: „Ég sé ekki
að verðbindingin sjálf leysd
neinn vanda. Allt veltur á þvi
hvað 'gert verður í næsta
áfanga.“ 1 sama streng tekur
Gardner Ackley, sem var formað
ur ráðgjafanefnda, er störfuðu á
forsetatímum Kennedys og John-
sons. „Forsetinn be;ð of lemgi,“
sagði Ackley. „Það þurfti eitt-
hvað að gera strax upp úr ára-
mótunum."
mesta athygli vekja hér á fund-
imium — enn s©m kornið er a.m.
k. virðast önnur dagskrárefni
fuindarins haía faMið í skugga Is-
landsmálanna.
Fundur Einars
og sir Alecs
Fundiur þeirra Einars Ágústs-
sonair og sir Alecs Douglas-
Homes hófst hér í Beílllasenitireit
kl. 5 að íisJenzkum tíma þegar
hJlé var gert á regliutegu fundar-
haildii. Hann fór fram að frum-
Franihald á bls. 17.
Friðsam-
leg ganga
Kaupmannahöfn 14. júní —
NTB.
Milli 4000—5000 nianns tóku
þátt j mótmælagöngu að
BeUahöjsenteret i Kaup-
mannahöfn í dag, þar sem
ráðlierrafundur N-Atlants-
hafsbandalagsins er haldinn.
Um 500 lögreglumenn með
hjálima vörnuðu göngumonn-
um leiðina að Bellehöj-senter-
et, en ekiki kom til neinna
átaka.
Breytilegt gengi krónunnar
Gengishækkun 2,2% gagnvart
Bandaríkjadollar
GENGI íslenzkrar krónu er
frá og með deginum í dag
fljótandi upp á við, þ.e.a.s.
efri vikmörk frá stofngengi
hafa verið numin úr gildi
með bráðabirgðalögum, sem
gefin voru út í gær. Vik-
mörk þessi hafa verið 2.25%
upp eða niður fyrir stofn-
gengi. Jafnframt þessu var
gengi íslenzkrar krónu í gær
hækkað, sem nemur því næst
lækkun á meðaltalsútflutn-
ingsgengi krónunuar frá 30.
apríl, en það hefur lækkað
um 2,62%. Samkvæmt skrán-
ingu nú er kaupgengi Banda-
ríkjadollars 89 krónur, en
var 91 króna. Sölugengi er
nú 89,30 krónur, en var 91,30
krónur.
Eins og Morgunblaðið sfkýrði
frá siðastliðinin miðvikudaig,
hefur ísLenzk króna iíekkað aJl-
mjög frá þvi er gengishæiklk'un-
in 30. april var framkvæmd, en
þá var gemgið hækikað um 6%.
Verst var sitaða krómunnar gagn-
vart vestur-þýzkum mörkum, en
þar var fali hennar 7,47%, gagn-
vart austurristeuim schillingum
6,68%, gagnvart portúgölsteum
esoudos 6,50%, gagnvart hol-
iiemzikium gyllimum 6,12%, gagn-
vart norskri krónu 6,11% og
gagnvart sænsteri terónu 6,04%.
1 gær barst Morgunblaðinu
svo eftirfarandi fréttaitilkynning
frá viðsteiptaráðumeytinu um
bráðabirgðalög, sem forseti Is-
lands, herra Kristján Eldjárn
settt í gæa::
„Forseti Islands gjörir kunn-
ugt:
Viðskiptaráðherra hefur tjáð
mér, að gengi margra helztu við-
skiptalanda Islendinga, sem hafa
fljótandi gengi gagnvart Banda-
rikjadollar, hafi færzt verulega
upp fyrir mörk þau, sem sett
eru af Aiþjóðagjaldeyrisisjóðnum.
Þau mörk, svo og gildandi frá-
vik teaup- og sölugengis frá stofn
gengi hér á landi, eru nú 214%.
Ber brýna nauðsyn til að fá nú
þegar rýmri heimitdir tíl hækte-
unar á daglegri skráningu kaup-
og sölugengis til þess að mæta
hinum breyttu aðstæðum og
Framhald á bls. 10.