Morgunblaðið - 24.07.1973, Page 25

Morgunblaðið - 24.07.1973, Page 25
MORGIFNBLAÐIÐ — ÞFUÐJUDAGUR 24. JÚLl 1973 25 Björn S. Stefánsson: Fangelsin að tæmast, en ... 1 VETUR sendi sjónvarpið út umræður um fangelsismál. Þá, og oftar í vetur, var deilt hart á yfirvöld fyrir það að margt manma ætti óafplánað fangelsis- dóma. Því var svarað að fangels- isrúm vantaði og hefði vantað len,gi, og sameinuðust núverandi og fyrrverandi dómsmálaráð- herrar um að hreinsa sig af öll- um ásöku.num um þetta efni, meðan Alþingi veitti ekki fé tál að byggja fangelsi. 1 sjónvarps- þættimum var sýnt frá Litla- Hrauni, og kom þar fram, án þess að það væri nokkuð útskýrt, að famgelsið var þá ekki fullskip að. Úr tölum, sem dómsmálaráð- herra lagði fram í vetur sem svar við fyrirspurn í Alþingi, mátti lesa það, að þau þrjú ár, sem þar greindi, var meira en nóg rúm í fangelsum landsims ttl að fullnægja uppkveðnum dómum á sama tíma. Það var hvergi útskýrt af opinberum að- ilurn hvers vegna þyrfti að auka við fangelsim, þegar hlutföllm voru þessi, og ekki var einu sinmi nýtt það, sem til var. Það fór Kka svo, að Alþingi samþykkti lög snemma í vor, sem skuld- bimda rlkið tiil þess að leggja ár- iega fram 15 milljónir króna til byggingar fangelsa. Þó var þar ekki um að ræða fé til endur- bóta á Steiminum eða til annars húsnæðis fyrir svokallað gæzlu- varðhald. Tiil þess stkal veita sér- stakt fé hverju sinmi. Þetba hefur mér þótt æði furðu leg samþykkt. Það er fyrst það, eims og ég hef rakið, að ekki hefur verið sýnt fram á hvers vegna þurfi að stækka fangelsi, meðan núverandi fangelsi eru ekki nýtt. Hitt er ekki síður merkilegt, að Alþimgi skuli þann ig binda hendur sínar við af- greiðsiu fjárlaga, meðan alit er á huldu hvað á að byggja, en þó vitað að 15 milljónir í ár draga skammt. Mér skittet að stefnt hafi verið að því umdanfarið i A1 þimgi að það bindi hendur simair sem minnst td „meðvitundar- lausra" fjárveitinga til fram- kvæmda, sem eru ekki einu simmi kommar á teiikniborðið og jafm- vel ekki vitað hvað eigi að biðja urn að teikna. Ofam á þetta bætt- ist að í vetur var rikisstjómimni veitt heimild til að skera niður allverulega fjárveitimgar til fram kvæmda, þegar önnuir lög en f jár lög mæltu ekki fyrir um fjárveit inguna. Það sýnist þvi hafa ver- ið ærið tilefmi til að láta vera að bimda fjárveitingar til byggingar fangetea með lögum. Fyrst svo varð ekki, hlýtur að hafa verið einhver meira en lítil ástæða til þessarar lagasetningar. Hver sú ástæða er, kom hvergi fram, og skal ég ekki gizka á hver hún kunni að vera. í miðjum maí segir Alþýðu- blaðið frá því, að Litla-Hraun sé hálftómt; þar sitji 26 fangar, en það rúmi 51. Fleiri rúmuðust Mka á Kvíabryggju en þar eru. Af því sem Alþýðublaðið segiir af svörum stjórnarráðsmamns og af spurnum, sem ég hef haft af þessu máli, má ráða það, að margir gangi nú með óafplánaða fangelsisdóma vegna þess að það sé svo mikil þörf fyrir þá til viinnu. Þetta gerist á tvo vegu. Annars vegar er ásókn í það frá atvimnurekendum að halda hverj um sem fæst til verka og sleppa ekki hendi af honum, og kann það að halda nokkuð aftur af yfirvöldum að setja menn með fangeteisdóm inn, og hins vegar er það að dæmdir afbrotamenn eru miklu frekar til friðs, þegar svona mikil þörf er fyrir þá til vinnu. Það er talsvert um það að menn, sem dæmdir hafa verið í fangetei og eru frekar ófriðar- seggir og skemmdarvargar en ill virkjar, séu náðaðir skilorðsbund ið, þ. e. a. s. þeir fá að ganga lausir meðan þeir eru ti'l friðs og er jafnvel sleppt lausurn úr fang elsi áður en þeir hafa afplánað *. 'St i 1 . k JEANEDIXON S W \ zírútiirinn, 21. marz — 19. apríl. Ef þá Ifitar vel, færðu ákveftnar upi>lýsing:ar um p:«tt tækifæri. I»örf þtn fyrir athafnir er mikil. Nautlð, 20. apríl — 20. maí. MikiA er afl gerast i félag:slifiiiu, en þú þarft aft ganga vel frá hnútunum, áður en þú lætur til skarar skríúa. Tvíburarnir, 21. maí — 20. júní Kkkert geugur eftir þíuu höfúi, og þvi breytirftu ým»u, fferir eiu hverjar tilraunir og einfuldar hlutina eftir mætti. I*ú R»*tur breytt dagskráuni, ef þú vilt. og nýtur þess, er út I þaft er komið. Krabbinn, 21. júní — 22. júlí. l»ú peíur þér tima til tómstundaiftju, og hrindir kannski einliverj um ferftaáætluuum í framkvæmd. Samband þitt vift fólk langt i burtu er ágætt. Ljónið. 23. júlí — 22. ágúst. t»ú heimtar bezta sa»tift og beztu aftstöftuna. f»ú verftur aft taka stórákvarftanir, sem þ»»t;ar hafa lw»óid of leugú. Mærin, 23. ágúst — 22. september. l*ú treystir s.j:íifur vimVttubiitgdiii. I.ífiú virðist óeorlega flókið í dag:. en mjíie: skemmtilegt. Vogin, 23. septentber — 22. október. l*ú reynir að nema startur um sluiid, annaðhvort að verki loknu eða |»á í því ástandi, að það niegi híða um sinn. I»ú þarft að kanna opinber málefni betur. Sporðdrekinn, ?3. október — 21. nóvember. Ýmsar breyting;ar, sem hafa beðið, gera það áfram, en ástandið, sem liefur verið mjiig hreytilegt, krefst þess, að skjótar ákvarðanir séu teknar. Bogmaðurlnn, 22. nóvember — 21. dewmiber. Það, sem þú aðhefst núna, hefur lanrvarandi áhrif. (.átlaus framkoma er áhrifaríkust. Steingeitin, 22. desember — 19. janúar. Þú leggur áherzlu á ólicrsónulegar ákvarðanir í starfi. Vtgjóldin hækka eitthvað, þött þú eyðir ekki miklu. Vatnsberinn, 20. janúar — 18. febrúar. Skintnr skoðanir þurfa ekki að leiða til ágreiniogs. Virtkvn-mni annarra í einkamálum er vandmeðfarln. Fiskarnir, 19. febrúar — 20. marz. Kf eudurskoða þarf fjiilskyldiimúlin, er liezt að fara að eiizu óðsteg'a. Þetta á reyndar við um flest tækniatriði i biti. allan dóminn, með sömu skilyrð- um. Þessar skýringar eru þó ekki nýjar af náliinni. í haust and- mælti Ingólfur á Hellu þvi (i Mbl. 11. nóv.) að veitt væri fé tiil fangelsisbygginga, en mælti þó með lagfæriingu á Steininum og sagði fagmenn telja að hún myndi ekki kosta nema brot af því sem ný bygging kostaði. Þar skýrði hann ei.nnig það að menn eru ekki látnir afplána dóma og taldi það til fyrirmyndar, eins og það hefði verið framkvæmt, þar sem hann gerði ráð fyrir því að þeir gengju sízt lausir sem þyngsta hefðu hlotið dóma eða of t gerzt brotiegir. Ég ætla ekki að rekja nánar það sem hann sagði, en vil hálda því fram að hann hafi gert máliinu svo góð skil í þessari greiin, að glöggur og jafnvel frábær maður sér- menntaður á þessu sviði hefði ekki gert betur í svo fáum orð- um. Hins vegar sýna málalok í vetur að það dugði ekki til að maður með fortíð og álit Ingólfls á HeMu tæki slíka afstöðu til málsins. Það sýnist ekki hafa verið tekið tillit til skoðunar hans frekar en þarna hefði skrif að grein ungur menntamaður, sem afgreiða hefði mátt með þvi að segja: Hann er nýkomimn frá námi erlendis og þarf fyrst að átta sig á landinu, eða: Hann er með einhverjar teoríur, eða í mjög stuttu máM: Ætli hann sé komtni? Þetta eru allt viðbrögð, sem ég veit að koma fyrir i slik- um tilvikum. Hvað sem líður ágætum og raunar snjöllum málflutningi Ingólfs á Hellu, þá var þar um mjög stuttort álit að ræða. Það hefði verið og er enn full þörf á þvi að fá greinargerð sérmenntaðs manns um allt sem lýtur að framkvæmd refsimga, svo að vinnubrögðin frá í vetur endurtaki sig ekki. í stuttu máli spurt: Hvernig hefur fram- kvæmd refsinga verið og hvernig mætti hún vera öðruvísi? Ég vænti þess að slík álitsgerð mundi styðja þá skoðun mína, Ingólfs á Hellu og flejri manina til hægri og vinstri og þar í miðju að framkvæmd refsimga, en hún er í höndum stjórnarráðs ins, sé ekki eins fordæmanleg og látið var í vetur. Af einhverjum ástæðum treystist framkvæmda- vaidið ekki til þess í vetur að verja gerð'r sínar. Mér finmst það ekki dæmalaust um stjórnar hætti íslendinga að menn vita ekki af því sem er nokkuð gott, en halda án athugunar að öll mál séu í betra horfi á Norður- löndum og flinna því ótal tilefni til að rassskella siig, þjóð sína og ráðamenn, og löngunin til slíkra refsinga virðist vera mikil. Það liggur stundum við að Ísíending- ar mættu segja um stjómarhætbi sina: Hið góða, sem ég geri, geri ég óvairt og án þess að gera mér greiin fyrir því. Ég biðst aflsökun ar. — Ég vænti þess að sú grein- argerð, sem ég lýsi éfiflir um af- brotamálin, hjálpi sumum að rétta úr sér, en þó mætti hún fremuir verða til þess að mann sæju leiðir til að gera enn betur. Ég víl svo þegar ég hef reifað framkvæmd refsinga, segja frá því, sem kom mér til þess að skrifa þetta greinarkorn. Ég þóttist læra það af fréttinni um það, hvaða áhrif atvinnuástand- ið hefði á fangatöluna, að af- brotamenn væru yflirleitt tiil minni vandræða fyrir sig og aðra, þegar miikil þörf væri fyrir þá tiil vinnu. Ég þykist skilja þetta miklu viðtækari skiln ingi. Ef við eigum heima í mann félagi, sem er þanniig iinnréttað að okkur finnst vera þörf yfir okku-r hvert fyrir sig, einniig þeim, sem heldur lítið hafa fram að leggja, þá verðum við til lít- illa vandræða fyrir okkur sjálf og aðra, og þá verður lítið um þá tegund afbrota, sem helzt koma till kasta telenzkra yfir- valda. Viðfangsefnið hlýtur því að vera það að immrétta þjóðfé- lagið þannig, að þar finni hver maður til þess að harts sé þörf. Þetta er auðvitað mikið og vanda samt vtðfangseflnii. 1 stuttu máll má segja að þjóðfélag, sem er þannig innréttað að það skilar af sér mörgum síbrotamönnum, hýsir mairga aðra sem Uður iffia eins og þeir eigi hvergi heima. Þaoniig skiilið varðar þessi hluti af innréttingu þjóðfélagsims ekki aðeins afbrotamenn, heldur hvern þann sem ekki veit lalltaf vel hvar hann á eiginlega heima, og þar með alíla lands- menn. Björn S. Stefámsson. MARGFALOAB MíilMílííl MARGFALDAR tz. wds¥(D!M3 FVRIR ALLA Fjölmargar mismunandi gerðír. VICTOR 19-1421. Vél fyrir verð og launaútreikning. Einföld í notkun. Verð kr. 29.550,- Vekjum athygli a mjög hagstæðu verðí bandarískra véla. Sérhæfð varahluta- og viðgerðaþjónusta. HVERFISGÖTU 89 REYKJAViK tó.VfHrtilN 0 G VUKSTÚOI PÓSTHÓLF 1427 SiMAR 2^41-30 Terylenekápur kr. 1.200,00 Jakkar kr. 1.000,00 Ullarkápur kr. 1.500,00 Krumplakkkápur kr. 1.200,00 Dragtir kr. 1.500,00 ÚTSALA að Hverfisgötu 44 PEYSUR SÍÐBUXUR BLÚSSUR 500,00 KJÖLAR stuttir og síöir kr. 1.000,00 BREYTINGARÞJÓNUSTA.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.