Morgunblaðið - 11.08.1973, Blaðsíða 5

MORGÖN'BLAÐIÐ — LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1973
Gisli Guðmundsson:
Ferðaspjall
ÍSLENDINGAR eru stundum
einkeniniiega jafinvægislausir,
jafnvel gálausir, í framferði
og afstöðu sinni til ýmissa
mála, sem eru ofarlega á
baugi frá degi tii dags, þar
sannast á okkur orðtakið
gamla: „Ýmist í ökkla eða
eym.“ Raunar þarf þetta ekki
að koma einum eða neinum
á övart, þvi að þetta stafar
einfaldlega af okkar mikla
i'eynsluleysi á flestum svið-
um samfara staðfastri trú
ótrúlega margra á orðtak Óla
norska: „Ég getur allt á sjó-
ar og land.“ Raunarlegt dæmi
um þetta gálausa framfei'ði
eru ferðamálin okkar, þar
sem umhugsunarverð eftir-
köst eru að koma í ljós.
Á ferðamálaráðstefnu sem
haldin var á Hótel Borg fyrxr
einum 7—8 árum, var flutt er
indi um framtíð ferðamála á
íslandi. Það var ein af þess-
um snöggsoðnu dagskrárfyll
ingum, lítið sagt á laglegan
hátt í 15 mín. Að erindinu
loknu gerði ég nokkrar fyrir-
spurnir ti‘l ræðumanns, þar á
meðal um hvers konar fólk
við ættum að reyna að laða að
okkur. Sýnilega fannst hon-
um fávitalega spurt og úr and
litunum við stjórnarborðið
mátti lesa svipaðar hugsanir.
Ekki man ég lengur svar hans
orðrétt en það var á þá leið,
að vitanlega yrði þetta allt
sómafólk og stjómarborðiö
kinkaði kollii með ánægjusvip.
Ég hafði ekki brjóst í mér að
ergja þá frekar með því að
spyrja um hver ætti að standa
í þvi að skilja þá góðu sauði
frá hafrahjörðinni.
Á Ilöfn í Hornafirði, ári
síðar, vakti ég máls á því, að
e. t. v. væru flugfélögin okk-
ar einum of athafnasöm í
áróðri sínum um Island, og
að ef hann bæri verulegan ár-
angur yrðum við kannski van
búnir að mæta honum hér
heima auk þess sem hann
gæti krafizt meiri fjárfesti-ng
ar og mannafla en talizt gæti
réttlætanlegt vegna okkar
stuttu vertiðar. Fulltrúd ann-
ars flugfélagsins varð. fyrir
svörum og talaði við mig eins
og þolinmóður kennari við
tornæman nemanda, fullviss-
aði miig um, að þetta væri allt
í öruggum höndum og að ég
skyldi engar áhyggjur hafa.
Þar með var það útrætt og
farið að tala um veigameira
mál, mig minnir hi-na þurru
miðvikudaga. Ég mun hafa
vakið máls á þessu varasama
atriði á fleiri ráðstefnum en
tðkst aldrei að ná neinum
hljómgrunni hjá þeim er sátu
þær. Þeir horfðu fjálgum aug-
um á skýrslur ferðamálaráðs,
sem sýndu stöðuga tölulega
aukningu á aðstreymi ferða-
manna fi'á ári tii árs og var
það ekki aðalatriðið.
En Paradísarvi’stin varð þó
lítið lengri en hjá Adam garm
inum. Ferðamannaeplið varð
tormeltara en flesta grunaði,
hinir stóru lostætu bitar reynd
ust verk- og vindaukandi. Það
kom i ljós, að gestafjöldinn
dreifði-st mjög misjafnt á
landið og varð fámennum
sveitum meiri búsifjar en
blessun. Svo sem við var að
búast reyndust sauðirnir tölu-
vert misjáfnir og töluvert að
farami-klir á stundum. Svo
kom alveg spánýtt hugtak tii
sögunnar, náttúrnvernd, og
það vax'ð á skömmum tíma
að hinum eina og sanna fagn-
aðarboðskap, sem allir urðu
að aðhyllast skilyrðislaust eða
að teljast óalandi og óferj-
andi. Atvinnupostularnir tóku
þessum fagnaðarboðskap
tveim höndum, voru enda farn
ir að þreytast dálitið á stagl-
inu um hinn spillta æskulýð,
og því minni kynni þeirra af
málinu því fjálgari og há-
stemmdari voru þeir í orðum.
Skyndilega urðu blessaðir
„túristamir" að óþurftarlýð,
aðeins hi-ngað komnir til að
fordjarfa okkar fagra, ó-
snortna land og gera það
óbyggilegt komandi kynslóð-
um. Og bændumir okkar, sem
um aldir hafa þó verið heidur
purkunarlitlir i nytjum og um
gengni við landið sitt (sbr.
ofbeit, eyðingu skóga, fordjöf-
un fagurs mýrlendis), geyst-
ust fram og sögðu þennan
rumpulýð jafnvel verri en
ótætis minkirm. Ekki laust
við að manni fyndist elgurinn
kominn upp fyrir augu, mál
að lofa heilbrigðri skynsemi
og rólegri yfirvegun að kom-
ast að.
Hvað svo sem hægt er að
segja um andvaraleysi i ferða
málum okkar á liðnum ára-
tugum er það staðreynd, að
Island er orðið ferðamanna-
land og að það hefur upp á
mairgt og mikið að bjóða sem
ferðamenn sækjast eftdr og
eiga ekki kost á að sjá í öðr-
um löndum. Þessai'i þróvm
verðu-r ekkii snúið við og því
verður að setja henni sky-n-
samlegar skorður og hafa
vald á hen-ni. Til slíkra nytja
starfa er himum sjálfumglöðu
hneykslunarpostulum ekki
treystandi, þvi að á stundum
finnst manmi þeir ekki einu
sinni v-i-ta, að þeir vita ekkert.
Því skora ég eindregið á
okkar nýja samgönguráð-
lxerra, Björn Jónsson, sem ég
án persónulegra kynna t-reysti
til nýtra verka, að hafa skel-
egga forgöngu um að koma
skynsamlegri skipan á þessi
mál í fullri samstöðu og sam
vinnu við ábyrga aðila, og
leggja þannig traustan grund-
völl að heillavænlegri þróun
þeirra á komandi áratuguni.
í næsta spjalli mun ég ræða
um hinar ört vaxandi ferðir
um hálendi Islands og reyna
að lægja svolítið moldviðrið,
sem þyrlað hefur verið upp
um þær að undanförnu.
Okkar landsfræga
ágústútsala hefst mánudaginn
13. ÁGÚST
LAUGAVEGI 89
Peysur dömu-herra 590,- * Skyrtur 490.- * Bolir dömu-herra 390.-
Terylene buxur 890.- * Gallabuxur 490.- -k Stakir ullarjakkar 2900.-
Stakir loðfóðraðir jakkar 1500.- -)< Föt 3900.-
Terylene-bútar — íslenzk alullarteppi 890.-
Hljómplötur frá kr. 290.-
Aldrei meira úrval allt á útsöluverði -K Þetta er útsala ársins!