Morgunblaðið - 25.01.1974, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 1974.
® 22-0-22-
RAUÐARÁRSTIG 311
BÍLALEIGA
CAR RENTAL
1T 21190 21188
TEl 14444 • 25555
im
BlLALEIGA CAR RENTAL
<g
BÍLALEIGAN
5IEYSIR
CAR RENTAL
■3W24460
í HVERJUM BÍL
PIOIVIŒŒR
ÚTVARP OG STEREO
KASETTUTÆKI
’SKODA EÝÐIR MINNA.
Shodh
UtCM
AUÐBREKKU 44-46.
SIMI 42600.
__:_____
FERÐABILAR HF.
Bílaieiga. — Sími 81260.
Fimm manna Citroen G S. stat-
ion. Fimm manna Citroen G. S.
8 — 22 manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m. bíístjórum).
Bílaleiga
CflR RENTAL
Sendum
41660 - 42902
Jfidirgimíí'teíiífe
nuGLVsincnR
g.^22480
STAKSTEINAR
Fastur liður
ÞAÐ er að verða fastur liður
hjá Þjóðviljdnum fyrir hverjar
almennar kosningar að upp-
hefja miklar árásir á þá stofn-
un borgarinnar, sem mest á
mæðir við kosningaundir-
húninginn í Reykjavík, en það
er Manntalsskrifstofa Reykja-
víkurborgar. í sl. viku birtist
grein í Þjóðviljanum um þessa
stofnun, þar sem henni er lýst
sem kosningaskrifstofu Sjálf-
stæðisflokksins og sem algjör-
lega óþarfri. Er sagt, að þau
storf, sem þar séu unnin séu
einnig unnin á öðrum stofnun-
um, sem fyrir eru, svo sem Hag-
stofunni og Lögreglustjóra-
embættinu.
Þessi pistill Þjóðviljans er
skrifaður af lítilli þekkingu á
þeim störfum, sem fram fara á
iManntalsskrifstofunni, og þarf
það engum að koma á óvart,
þegar litið er á, að stafirnir úþ
eru undir pistlinum. Morgun-
blaðinu þykir þó rétt að fara
nokkrum orðum um verkefni
þessarar stofnunar. þar sem svo
Aldrei hefur maður farið í
grafgötur með það, að
maggnústorvi er lángsnjallast-
ur ráðherranna. Hann er svo
bráðassgoti gáfaður, að
jabbnvel Björn á Laungumýri
má vara sig. Og svo hefur hann
líka sérstakt lag á að velja sér
ráðgjafa, sem skilja þjóðlífið óg
mannlífið og jabbnvel sálarlífið
og svo mætti leingi telja.
Siðasta snilldarbragð ráð-
herrans og ráðgjafanna er upp-
fyndíng námslánakerfisins
nýja. Það er svo geníöl lausn á
öllum mögulegum vanda, að ef
maggnústorvi væri ameríkani,
hefði hann strax sótt um einka-
gjörsamlega er hallað réttu
máli f umræddum pistli.
Skv. lögum um manntal ber
hverju sveitarfélagi að sjá um
allan undirbúning og fram-
kvæmd almennra kosninga í
sveitarfélaginu, hvort sem um
er að ræða sveitarstjórnar- eða
alþingiskosningar. Veigamesti
hluti þessa starfs í Reykjavík
fer fram hjá Manntalsskrif-
stofunni. sem samanstendur af
þremur starfsmönnum. Til
þessa starfs telst fyrst og
fremst að sjá um að kjörskrá sé
rétt. Fer þetta þannig fram, að
Hagstofan lætur Reykjavíkur-
borg í té svonefndan stofn að
kjörskrá. Langt er frá því, að
stofn þessi verði lagður til
grundvallar sem kjörskrá. Á
honum þarf að gera veiga-
miklar leiðréttingar, sem gerð-
ar eru af Manntalsskrif-
stofunni. Þá sér skrifstofan um
að gera tillögur um hverfa og
kjördei Idaskiptingu borgar-
innar, gerir tillögur um skipan
undirkjörstjðrna ofl. ofl., sem
lýtur að framkvæmd kosninga.
Skv. lögum skal hvert sveitar-
leyfi á hugmyndinni.
Ráðherrann leysir semsagt
vandann á þann gamla og þjóð-
lega máta að vísa námsmönnum
og fjölskyldum þeirra heim til
föðurhúsanna: Héðanífrá skulu
foreldrar ekkí alleinasta for-
sorga börn sín, meðan þau enn
eru ófjárráða krakkaskinn,
heldur gott betur. Hálfþrítugur
fjölskyldufaðir, sem tekur uppá
þeirri ósvinnu að fara að auka
þekkingu sína (og þarmeð kvöl
sína) skal eingin námslán fá, ef
hann er svo óheppinn að eiga
foreldra, sem vinna fyrir
þokkalegu kaupi og teljast fyrir
húsræbbli.
félag fyrir sig sjá um manntals-
skráningu í sínu umdæmi, en
síðan sér þjóðskrá, sem aðsetur
hefur hjá Hagstofu íslands.um
gerð íbúaskrár fyrir'allt landið.
Manntalsskrifstofan sér um
þetta starf f Reykjavík og
safnar saman upplýsingum um
breytingar á heimilisfangi,
leiðréttingar á íbúaskrám
o.s.frv. Rétt er hjá Þjóðviljan-
um, að lögregluvarðstofur
borgarinnar taka á móti að-
seturstilkynningum, og er það
gert til hagræðis fyrir borgar-
búa, þar sem varðstofurnar eru
opnar allan sólarhringinn.
Vindhögg
Þjóðviljans
Það er svo í þessu máli sem
öðrum, að Þjóðviljinn talar út,
þegar staðreyndir tala í suður.
Ef Þjóðviljinn vill breyta lög-
um um manntal og fela Hag-
stofunni þau störf, sem Mann-
talsskrifstofa Reykjavíkur
hefur með höndum, ætti hann
Allir (nema kannski sumir
þíngmenn) hljóta að sjá, að hér
er um að ræða meiri fídus en
nokkur meðalgreindur ráð-
herra hefði getað upphugsað,
enda ku hafa þurft nefndar við.
Næsta skrefið, ef öllu réttlæti
er fullnægt, er auðvitað að
neita fólki um húsnæðismála-
stjórnarlán, ef pabbi gamli
skrimtir enn og er sæmilega
vinnufær. Nú og svo er náttúr-
lega eingin meining að láta
úngt fólk, sem á sæmilega dug-
lega foreldra, fá vfxla með
ven.julegum vöxtum. Það getur
hara heðið pabha um aura til að
horga hærri vexti.
að gera sér grein fyrir, að slík
breyting myndi kosta aukið
starfslið á Hagstofunni. Það
vita allir, sem til þekkja, að allt
önnur störf fara fram á Mann-
talsskrifstofunni en Hagstof-
unni. Hefur verið sýnt fram á
það hér.
Auðvitað má bjóða
almenningi upp á, að starfs-
menn Manntalsskrifstofunnar
gæti ekki pólitfsks hlutleysis í
störfum sínum við kosningar.
Fullyrða má þó, að þar slær
Þjóðviljinn algjört vindhögg,
því að allir, sem að kosningum
hafa unnið og átt samskipti við
þessa stofnun vita, að hér er
rangt með farið. Á það örugg-
lega ekki síður við um fulltrúa
minnihlutaflokkanna í borgar-
stjórn Reykjavíkur. Er hætt
við, að úþ þessi hafi ekki haft
samband við fulltrúa Alþýðu-
bandalagsins í borgarstjórn,
áður en hann ritaði pistil sinn.
Þvf verður ekki trúað, að þeir
standi að þessum árásum.
Annars væri fróðlegt að heyra,
hvað þeir hefðu um málið að
segja.
Lika má hafa endaskipti á
kerfinu. Gamalt fólk, sem á
börn með sæmilegar tekjur,
hefur ekkert með eftirlaun að
gera. Börnin geta nokk blætt.
Og ráðherrar og alþíngis-
menn, sem eiga teingdamömmu
á lifi, skulu fá greidd 20
prósent launa, en þeir, sem eiga
teingdaföður á ellilaunum, hafa
ekkert að gera með meira en 5
prósent af kaupinu sínu.
ORÐ í EYRA Snilldarverk
Armin Múnch
Úr myndaflokknum
„Gamli maðurinn og
hafið“.
IM u " <■ I, *.
Graflist frá Þýska
alþýöulýðveldinu
I Bogasalnum á Þjóðminjasafn-
inu stendur nú yfir sýning á graf-
Iíst frá Austur-Þýskalandi. Það
eru ekki mörg ár síðan graflistar-
sýningar fóru að tíðkast að
nokkru ráði hér. Graflist var svo
algerlega utan við myndlistarlíf
okkar hér á Islandi, að líklegast
má með einsdæmum kalla. En
síðari árin hafa ungir myndlistar-
menn okkar farið vel af stað og
blásið lífi í þessa öldnu listgrein.
Vonandi gefast þeir ekki upp á
fyrirtækinu, því að sannast að
segja vantaðí þennan þátt í ís-
lenska myndlist, og var það miö-
ur. Má vera, að þær erlendu graf-
listarsýningar, sem skotið hafa
upp kolli hér hjá okkur á undan-
förnum árum sé óbeinn árangur
af starfi hinna ungu listamanna
okkar, og ef þetta er rétt hjá mér,
eiga þeir þakkir skilið.
Þessi sýning i Bogasalnum er
sannarlega forvitnileg, þar sem
ekki hefur verið mikið um, að við
fengjum að kynnast list þeirra
ríkja, sem oftast eru kölluð „aust-
antjaldslöndin“. Ég man ekki eft-
ir, að hingað hafi komið ein ein-
asta sýning þaðan á málverkum
eða höggmyndum, en graflist höf-
um við séð þaðan, samt ekki í
neinu mæli. Þetta er ef til skilj
aniegt, þarsemlistireruyfirleitt
í þessum löndum bundnarvissum
ríkjandi skoðunum, og eiga því
takmarkað erindi til annarra en
ef til vill heimafólks. Nú er ég
hræddum um, að listfræðingar
fyrir austan tjald yrðu ekki sam-
mála mér.en hvaðum það.Heims
myndin er misjöfn, eftirþví hvað-
an horft er. En nú bregður svo við
á þessari sýningu, að maður er
hvergi þrúgaður af því endemis
fyrirbæri, sem nefnt hefur verið
SÓSÍALREALISMI. Hér er á ferð
vönduð svartlist, gerð af mikillli
kunnáttu og beitt við hana hefð-
bundnum vinnubrögðum. Hér
sést ekkert af þeirri tilrauna-
tækni og brambolti, sem er svo
áberandi hjá sumum þeim þjóð-
um, sem halda að þær einar séu
nútímafólk og með á nótunum.
Þessi listaverk eru sprottin af
langri og merkilegri hefð, sem
löngum hefur verið i hávegum
höfð í Evrópu, og ekki hvað sist i
Þýskalandi. Svo sterk er graflist-
in í sögu Þjóðvergja, að jafnvel
mætti nefna sjálfan Guthenberg
sem frumkvöðul hennar. Svartlist
Durers sáum við einnig ekki fyrir
löngu, í Bogasalnum. Þar var að
vísu ekki um frummyndir að
ræða, en góða hugmynd mátti
samt gera sér um hinn mikla
meistara.
Ekki er gott að gera verulega
upp á milli þeirra listamanna,
sem verk eiga á þessari sýningu,
svo vandað og fellt er allt þeirra
handverk. Samt er það nú svo, að
sumt finnst mér miður og annað
bera af. Ég held, að sterkasti mað-
ur þessarar sýningar sé Armin
Múnch, en myndaflokkur hans
við hina alkunnu bók Hemming-
ways „Gamli maðunnn og hatiö"
finnst mér jafngóð og áhrifamikil
myndlist. Bernhard Heisig hefur
gert sjálfsmynd, sem er sérlega
viðkvæmt og snjlldarlega gerð i
steinprenti. Tréristur Wolfgang
Mattheuer eru stílhreinar og
gerðar af mikilli íþrótt. Af verk-
um Fritz Cremer fannst mér
steinprentið „Víet Nam“ vera ein-
falt og áhrifamikið og sýnir leikni
listamannsins fyllilega. Arno
Mohr sýnir þarna einnig sérstak-
lega vel gerðar steinprentanir,
sem sýna okkur, hve miklum á-
rangri má ná með rökréttri og
einfaldri myndbyggingu þegar
svart og hvítt er aðeins notað.
Ekki nefni ég fleiri nöfn, en allir
þessir listamenn eru þess verðir,
að þeim sé veitt eftirtekt. Það
mætti ef til vill segja, að þessi
sýning sé of jöfn til að gefa heild-
armynd af því, sem er að gerast i
Austur-Þýskalandi. Um það veit
ég ekki neitt, en mér virðist eftir
aldri viðkomandi listamanna, að
það megi draga þá ályktun, að hér
sé verið að sýna okkur svartlist,
sem bæði er gerð af ungum og
gömlum listamönnum, en öll eru
þessi verk unnin á seinustu árum,
þ.e.a.s. frá árinu 1966 fram tii
1973.
Á þessari sýningu er ekkert af
nýjungum í myndlist að finna, en
því verður ekki neitað, að heildar-
svipur hennar er miklu frjálslegri
en við mátti búast. Þessi verk eru
að vísu nátengd lífi fólksins í
landinu, en samt ekki um of. Það
er vissan boðskap um gott hand-
verk að finna í þessum verkum,
og ekki veitir nú af í öllum subbu-
skapnum á Vesturlöndum. Því á
þessi sýning erindi til okkar, og
látum þá njóta sammælis, sem til
hafa unnið. Va,týr Pétursson