Morgunblaðið - 25.01.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. JANUAR 1974.
junnar
Thoroddsen:
FVutnvarp sjálfstæðismanna
. m tekjuskatt og eignaskatt kom
ifí framhalds fyrri umræðu á
findi neðri deildar sl. miðviku-
iiag, en ekki hafði tekizt að ljúka
•rmræðunni, er frumvarpið var á
ÓLgskrá deildarinnar fyrir jólin.
Gunnar Thoroddsen (S) tók til
i! 'Jls um frumvarpið og svaraði
; r isum gagnrýnisatriðum, sem
íram höfðu komið í ræðu fjár-
i-álaráðherra, Halldórs E. Sig-
ðssonar, við fyrri hluta umræð-
mnar. Hafði ráðherrann m.a.
.agt, að frumvarpið væri flutt af
algjöru ábyrgðarleysi, þar sem
• ’ ki væri bent á fjáröflunarleið-
ír, sem koma ættu í staðinn fyrir
íkjumissi ríkissjóðs ef frum-
•• rpið yrði að lögum. Gunnar
Töoroddsen benti á mörg atriði,
sem vega myndu upp tekjutapið.
M.a. lagði hann áherzlu á, að ný
- fnnubrögð yrðu upp tekin við að
»• veða fjárhæð ríkisútgjaldanna.
í stað þess að ákveða fyrst út-
giöldin, eins og nú væri gert, og
t« >gja síðan tekjuhliðina til að ná
•'tman endum ætti fyrst að ná
s: nkomulagi um hversu miklar
» igur væri unnt að leggja á
Jvíídsmenn og ákveða sfðan,
?„ ernig þeim tekjum yrði útifeilt.
Gunnar Thoroddsen sagði, að
n.eginefni frumvarpsins væri, að
r rsónufrádráttur yrði hækkaður
• c. ulega, svo að almennar launa-
tvkjur í landinu yrðu skattfrjáls-
b. . Þá væru skattaprósentur
Ikkaðar, þannig að á fyrsta
s -attstiginu lækkuðu þær úr 25 i
1 %, á því næsta úr 35 í 25% og á
f ;.ðja skattstigi úr 44 í 38%. Enn-
li 'mur væru þrepin milh skatt-
s .ga breikkuð. Hér væri aðmegin
Si« ínu um sams konar breytingu
Utilokað að leggja á skatta
eftir núgildandi lögum
að ræða og viðreisnarstjórnin
gerði 1960, en þá hefði verið um
að ræða mestu umbót, sem gerð
hefði verið í skattamálum á ís-
landi.
Til skýringar á þeirri breyt-
ingu, sem þá var gerð, nefndi
Gunnar, að árið 1959 hefðu tekju-
skattgreiðendur verið um 61.900
talsins eða rúm 79% allra fram-
teljenda, en eftir breytinguna,
þ.e. árið 1960, hefðu greiðendur
verið um 15.000, eða um 19%
framteljenda.
Fjármálaráðherra hefði gagn-
rýnt það ákvæði frumvarpsins,
þar sem gert væri ráð fyrir, að
fjármálaráðherra yrði veitt sér-
stök heimild til að veita þeim, er
störfuðu við fiskvinnslu, sérstak-
an frádrátt skv. nánari ákvæðum i
reglugerð. Hefði ráðherrann ekki
talið sér unnt að ganga á milli
starfsstétta og segja þessari stétt,
að hún fengi frádrátt, en hinni, að
hún fengi engan. Ekki þyrfti ráð-
herra svo mjög að óttast þetta, þar
sem gert væri ráð fyrir, að slíkur
frádráttur yrði ákveðinn í reglu-
gerð, eins og margs konar annar
frádráttur, sem nú væri f lögum.
Verkalýðssamtökin í landinu
gerðu nú í vinnudeilunum kröfu
um stórfelldar breytingar á
skattalögum vin'stri stjórnarinnar
en í ljós væri nú komið, að þau
skattalög væru mestu mistök, sem
gerð hefðu verið í skattamálum á
íslandi. Meðal þeirra breytinga,
sem verkalýðshreyfingin krefðist,
væri einmitt sérstakur frádrátt-
ur til handa fólki, sem starfaði við
fiskvinnslu. „Við sjálfstæðismenn
höfum tekið undir þessa einróma
kröfu,“ sagði Gunnar Thorodd-
sen, „verður fróðlegt fyrir verka-
lýðshreyfinguna að heyra undir-
tektir ríkisstjórnarinnar."
Gunnar lagði á það áherzlu, að
margs konar frádráttarheimildir
væru óæskilegar, en þó yrði ekki
komizt hjá þvi að heimila ýmiss
konar frádrátt vegna félagslegra,
mannúðarlegra og lfknarástæðna.
Væri harla einkennilegt, að rikis-
stjórn, sem kenndi sig við hinar
vinnandi stéttir, legðist á móti
slikum tilvikum.
Þá vék hann að því, að fjármála-
ráðherra hefði talið tillögur sjálf-

yrirspumatími
þriðjudag voru tvær fyrir-
s^^rnir á dagskrá í sameinuðu
píégi. Verður hér stuttlega sagt
fr* þeim.svörum ráðherra og um-
tæ« um, sem af því tilefni
s»j,.nnust.
Skipulag
cliusölunnar
Fggert G. Þorsteinsson (A)
sp'trði viðskiptaráðherra;
!. Hvað líður endurskoðun á
sTt'julagi olíusölu i landinu?
2. Hvernær er þess að vænta, að
hugsanleg endurskipulagning á
olf'^dreyfingunni geti komið til
framkvæmda?
t.úðv ík Jósepsson sagði, að við-
skiptaráðuneytið hefði 29. okt. sl.
skipað 6 manna nefnd í málið.
Nefndin hefði ekki enn lokið
störfum. í skipunarbréfi
nefndarinnar hefði verið lögð á
það áherzla, að hún skilaði störf-
utn svo snemma, að unnt yrði að
le;'jgja niðurstöður hennar fyrir
Af þtngi í vetur.
Éggert G. Þorsteinsson kvað
sví?r ráðherra ekki gefa miklar
votúr um, að niðurstaðna væri að
vamta á næstunni. Lagði hann að
ráðherra að reka á eftir störfum
nefidarinnar.
Ra«nar Arnalds (Ab) sagði
st( inu Alþýðuflokksins í þessu
mi'fi vera óljósa. A hinn Ijóginn
væH stefna Alþýðubandalagsins
sk. um, aðþjóðnýta bæri olíusöl-
ur i í landinu.
Lúðvík Jósepsson sagði, að ís-
le:s<dingar gætu, ef þeir vildu,
betnt olíukaupum sínum til
atrnarra ríkja en Sovétrikjanna.
H' s vegar hefðum við notið
gói.-a viðskiptakjara hjá Sovét-
m jíinum.
í jnedikt Gröndal (A) sagði, að
Ragnar Arnalds hefði talað gegn
betii vitund, þegar hann hefði
s«:•? . að stefna Alþýðuflokksins
væti ekki skýr. Allir vissu, að
floKkurinn vildi þjóðnýtingu olíu-
sölunnar. A hinn bóginn virtist
ekki vera meirihluti fyrir þeirri
skoðun á Alþingi og því hefðu
Alþýðuflokksmenn gert mála-
miðlunartillögur, svo sem um að
sameina olíufélögin.
Halldór Blöndal (S) gerði orku-
málin á Norðurlandi nokkuð að
umræðuefni, og frammistöðu^
orkuráðherra þar. Kvað hann svo
virðast, sem ráðherrann væri and-
vígur því að nýta vatns- og gufu-
afl tíl orkuframleiðslu og vildi
einungis nota rafstöðvar knúðar
með olíu. Væri þá vert að vita,
hvort ráðherrann hefði gert nokk-
uð til að tryggja, að nægar oliu-
birgðir væru til í landinu á hverj-
um tima.
Málefni Sverris
Runólfssonar
Bjarni Guðnason (FF) spurði
samgönguráðherra:
1. Hvað líður framkvæmdum á
þeim vegarkafla, sem Sverri
Runólfssyni var skammtað á
Kjalarnesi?
2. Hefur Vegagerð ríkisins ekki
tök á þvi að útvega þau vega-
vínnutæki, sem vantar til að fram-
kvæma þetta verk, ef undan er
skilin sú hrærivél, sem Sverrir
Runólfsson flutti til landsins frá
Kanada?
3. Væri ekki sú aðferð, sem
Sverrir Runólfsson vill beita við
vegagerð, heppileg á söndum
Suðurlandsundirlendis, t.d. á Þor-
lákshafnarvegi? Ef svo er, væri
ekki vert að fela honum þar vega-
gerð, a.m.k. í tilraunaskyni?
Björn Jónsson sagði, að Sverrir
Runólfsson hefði átt að leggja
fram verklýsingu og kostnaðar-
áætlun fyrir þeim framkvaémd-
um, sem hann átti að gera á
Kjalarnesi. Væri þar um sömu
kröfur að ræða og gerðar væru til
verktaka almennt, sem tækju að
sér verk á vegum Vegagerðar
ríkisins. Sverrir hefði skilað verk-
lýsinéu, en engri kostnaðaráætl-
un og hefði verklýsingin verið svo
ófullkomin, að engin leið hefði
verið að gera kostnaðaráætlun
eftir henni.
2. lið fyrirspurnarinnar svaraði
ráðherrann þannig, að Sverri
hefði verið tilkynnt, að honum
stæðu til boða nokkrar vélar, sem
Vegagerðin ætti. Hins vegar yrði
hann að fá lánaðar annars staðar
vélar, sem Vegagerðin ætti ekki
til. Hefði Vegagerðin boðist til að
sjá um greiðslur fyrir leigu á slík-
um vélum.
Stórt verktakafyrirtæki hefði
tilkynnt Vegagerðinni, að það
væri fúst til að lána Sverri þær
vélar, sem hann vanhagaði um.
Kvað ráðherrann því vélarleysi
vart hafa háð Sverri svo mjög.
Þriðja liðnum svaraði ráðherra
svo, að ekki væri ljóst, hvernig
aðferðir Sverris myndu duga á
söndum Suðurlandsundirlendis.
Eðlilegt væri, að hann lyki fyrst
við þann vegarkafla, sem hann
hefði fengið úthlutaðan.
Bjarni Guðnason taldi erfið-
leika Sverris Runólfssonar eiga
rót sína að rekja til stirðleika
embættismannakerfisins. Lagði
hann áherzlu á, að aðferð Sverris
yrði raunverulega reynd, og
beindi þvf.til ráðherra, að hann
tæki sjálfur að sér að sjá um að
svo yrði.
Björn Jónsson sagði, að minni
kröfur hefðu verið gerðar til
Sverris Runólfssonar en annars
giltu.
Ólafur G. Einarsson (S) taldi
fyrirspurnina gera ráð fyrir sér-
stakri tilætlunarsemi á hendur
Vegageiðinni Sverri Runólfssyni
til handa. Hefði inaðurinn haft
næg tækifæri til að bjóða í verk
og sanna þar með ágæti aðferðar
sinnar.
stæðismanna ábyrgðarlausar yfir-
borðstillögur, þar sem ekki væri
lagt til um nýja tekjuöflun. Rakti
hann, hvernig mál myndu þróast
ef tillögurnar næðu fram að
ganga og hvað jafnframt þyrfti að
gera.
I fyrsta lagi myndi afnám hinn-
ar þungu skattbyrði hafa i för
með sér meiri framtaksvilja og
aukin afköst manna og þar með
stuðla að aukningu þjóðartekna
og þjóðarframleiðslu.
I öðru lagi myndi þetta leiða til
betri framtala, þar sem vitað
væri, að skattaálögur úr hófi ýttu
undir skattsvik.
í þriðja lagi yrði innheimta
gjaldanna hlutfallslega betri en
áður.
ut
1 Tv'
i
niÞina
i fjórða lagi yrði að taka upp
breytta stefnu í efnahagsmálum.
Stefna núverandi stjórnar, ef
stefnu skyldi kalla, hefði haft
mjög örvandi áhrif á verðbólguna
ogaukið útgjöld ríkisins.
i fimmta lagi yrði að taka upp
sparnað i ríkísútgjöldum og
aukna hagræðingu i ríkisrekstri.
Þá sagði Gunnar, að sjálfstæðis-
menn hefðu lagt á það áherzfu, að
ný vinnubrögð yrðu tekin uj^p við
fjárlagagerðina. Við gerð fjárlag-
anna nú hefði þurft að ná sam-
komulagi eða traustum meiri-
hluta á þingi um hámark rikisút-
gjalda, svokallað þak t.d. 26 millj-
arða, sem fjárveitinganefnd
deildi síðan út til hinna ýmsu
þarfa.
Sem dæmi um þróun ríkisút-
gjaldanna nefndi Gunnar Thor-
oddsen, að á síðasta áratug hefði
hlutfall rikisútgjalda af þjóðar-
framleiðslu verið að jafnaði
16—19%. Síðan vinstri stjórnin
hefði tekið við hefði þjóðarfram-
leiðslan aukizt gifurlega, svo að
hægt hefði átt að vera að lækka
þetta hlutfall verulega. Þvert á
móti stæðu nú málin þannig, að á
næsta ári yrði þetta hlutfall lík-
Iega um 30% og þar með væru
fjárlögin mikill verðbólguvaldur.
Að lokum sagði hann, að útilok-
að væri, að unnt væri að leggja á
skatta á þessu ári eftir núgildandi
skattalögum. „Ég er sannfærður
um, að þjóðin vill það ekki og
þjóðin þolirþað ekki.“
Halldór E. Sigurðsson fjármála-
ráðherra sagði, að menn mættu
ekki gleyma því, að við þær breyt-
ingar, sem gerðar hefðu verið á
skattalögunum 1972, hefðu per-
sónuskattar og sjúkrasamlags-
gjöld verið lögð niður og felld inn
í tekjuskattinn. Auk þess hefðu
sveitarfélögin orðið að greiða
1150 milljónir kr„ sem nú væri af
þeim létt.
Þá sagði ráðherrann, að ekki
hefði dregið úr innheimtu skatta.
Arið 1972 hefðu innheimzt 75%,
og hefði innheimtan ekki verið
svo mikil áður. Enn væri ekki
unnt að fullyrða, hve mikið inn-
heimtist fyrir árið 1973.
Nú færu fram viðræður milli
ríkisins og verkalýðshreyfingar-
innar um, hvernig unnt yrði að
koma á móts við kröfur launþega í
skattamálum. Ekki væri enn hægt
að segja til um, hvað út úr þeim
viðræðum kæmi.
Pétur Sigurðsson (S) sagði, að
launþegar í landinu væru algjör-
lega andvígir þeirri stefnu ríkis-
stjórnarinnar, að ríkið tæki af
mönnum peningana og ákvæði
síðan til hverra hluta þeim væri
ráðstafað, í stað þess að menn
ákvæðu það sjálfir.
Þá rakti hann nokkuð, hvernig
ríkisstjórnin hefði með skattalög-
um sínum og lögum um tekju-
stofna sveitarfélaga haft af
sjómönnum ýmiss konar
hlunnindi, sem þeir hefðu verið
búnir að vinna sér á mörgum ár-
um í kjarasamningum.
Að lokum krafðist hann svara
um, hvað gera ætti í þeim vinnu-
deilum, sem nú stæðu yfir. Fjöldi
vinnandi manna krefðist þess, að
eitthvað raunhæft kæmi frá ríkis-
valdinu og vinnuveitendum i
þeirri deilu. Engin svör bárust.
Að umræðu lokinni var frum-
varpinu vísað til 2. umræðu og
fjárhags- og viðskiptanefndar.
Eysleinn Jónsson forseti sameinaðs þings og skrifarar Lárus
Jónsson og Bjarni Guðbjörnsson að störfum.