Morgunblaðið - 25.01.1974, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. JANUAR 1974.
Einar Örn Bjömsson, Mýnesi: Stjórnmálaþróunin
og samskipti Islendinga við
vestrænar lýðræðisþjóðir
Núverandi stjóínarflokkar áttu
litla samleið fyrir síðustu alþirig-
iskosningar nema reyna með ein-
hverjum hætti að ná stjórnarstól-
unum. Ekki birtu þeir neina sam-
eiginlega stefnu i utanríkismál-
um. Landhelgismálið var það
haidreipi, sem treyst var á, og það
síðan notað af kommúnistum til
að reyna að rjúfa tengsl íslands
við vestrænar þjóðir. Sú grein
stjórnarsáttmálans, sem fjallar
um brottför varnarliðsans á
kjörtímabilinu, var gerð í sigur-
vímunni eftir kosningarnar að
undirlagi kommúnista og nokk-
urra framsóknarmanna. Engum
heilvita manni dettur i hug, að
kommúnistar vísi veginn í sam-
skiptum Islendinga við vestrænar
lýðræðisþjóðir.
Ráðherrarframsóknar ogfrjáls
lyndra og vinstri manna reyna
enn að bera sig mannalega,
ríkisstjórnin vinnur að samning-
um við Bandarikin um brottför
varnarliðsins, sem þeir hafa þó
ekki umboð til frá umbjóðendum
sínum, enda ekki sú tíð að rjúfa
samskiptin við Bandaríkin um
varnir og gæzlu hér á landi, sem
er liður í varðgæzlu vestrænna
þjóða, sem verða að halda vöku
sinni eins og ástand heimsmála
er.
Forystumenn framsóknar og
Hannibalista ættu að kanna i liði
sínu hvort þeim var falið að ganga
erinda kommúnista í utanríkis-
málum. En fari svo, að þinglið
nefndra aðila láti véla síg að
fylgja niðurrifsstefnu kommún-
ista í áamskiptunum við Banda-
ríkin, þegar einræðisöfl kommún-
ismans sækja sífellt á og þrengja
kost fólksins i þeim löndum, er
kommúnistar hafa brotið undir
veldi sitt, verður að leita leiða um
aðra forystu fyrir það fólk, er
studdi Framsóknarflokkinn og
frjálslynda í síðustu kosningum.
Þetta ættu leiðtogar nefndra
flokka að íhuga i alvöru, vegna
þess, að það er grár leikur, sem
leikinn er hér á landi af stjórn-
málamönnum, að hirða lítt um
fólkið sem veitti þeim trúnað, en
treysta á flokkinn og listann í
næstu vegferð til að fleyta sér
aftur ínn í þingsalina.
En völubeinið er valt. Þvi má
ekki gleyma, að margir fylgjend-
ur Sósialistaflokksins voru anvig-
ir ósvífnu brölti kreddumanna, er
réðu þvi, að nýsköpunarstjórnin
rofnaði vegna beiðni Bandaríkja-
stjórnar um lendingarleyfi á
Keflavíkurflugvelli, er Stalin
sveik bandamenn sína og reyrði
margar þjóðir Austur-Evrópu í
viðjar kommúnismans.
Kommúnistar spyrja ekki um
það, hver sé vilji fólksins, eftir að
þeir hafa náð undirtökunum. Það
er herkastalinn utan um Þjóðvilj-
ann og önnur afstaða í Reykjavík,
sem ræður ferðinni. Það er Iitla
Kreml á íslandi, þar sem harði
kjarninn ræður ráðum sínum.
Lúðvík Jósepssyni hefur láðst að
skýra Norðfirðingum frá þessu,
en honum er það kannski vor-
kunn. Hið sanna er, að Lúðvxk er
pólitískur „konni'1, sem nefnd öfl
kreista og láta hann gefa frá sér
þau hljóð, er heppileg eru hverju
sinni.
Fólkið, sem býr úti á lands-
byggðinni, verður að taka öflugan
þátt í því, hver hlutur Islendinga
er í samskiptum vestrænna þjóða.
Ekki er sjáanlegt, að önnur skip-
an sé betri en áframhald á varnar-
samvinnu íslendinga og Banda-
ríkjamanna þó nauðsyn beri til að
endurskoðun fari fram á þann
veg, að félagsþjóðir islendinga,
en einkum þó Bandaríkin, leggi
því lið, að tryggar samgöngur séu
frá þéttbýlissvæðinu við Faxaflóa
um landið allt með traustu vega-
kerfi. i’lugvellir verði byggðir
í öllum landsfjórðungum úr var-
ánlegu efni, sem þjóni nútíma-
flugi og séu tiltækir, ef hættu ber
að höndum. Þetta á að vera krafa,
sem gerð er til ráðamanna, að
verði að veruleika.
Ekki stóð á því að byggja nýja
flugbraut á Keflavíkurflugvelli,
sem kommar urðu að kingja og
utanrikisráðherra að þakka, þrátt
fyrir stóru orðin, að islendingar
mundu greiða þá framkvæmd. En
það eru til skammsýn öfl, sem
spinka um á spariskónum á götum
Reykjavíkur og spyrna gegn
neíndum framkvæmdum úti á
landi, er tengdar væru við þær
varnir, er ákveðnar eru á hverj-
um tíma. Það er enginn allsherjar
friður kominn á, og ekki fyrirsjá-
anlegt, að vestrænar lýðræðis-
þjóðir slaki á vörnum sínum um
sinn. Almannavarnir eru hér í
ólestri og þarf því að samræma
almannavarnarkerfið varnar-
stöðvunum hér og hefði átt að
vera í þeim samningum, er gerðir
voru 1951.
Ráðherrar framsóknar og
Hannibalista láta niðurrifsöflum
kommúnista haldast það uppi
óátalið að niða samskipti islend-
inga og Bandaríkjamanna og bera
því ábyrgð á, að slík öfl hafi að-
stöðu í ríkisstjórn til að stunda
Einar Örn Björnsson.
hér neðanjarðarstarfsemi, en það
hefur verið þeirra iðja í þeim
ríkisstjórnum, er þeir hafa tekið
þátt í. Athæfi þessara afla í Há-
skólanum 1. desember s.l., ólætin
og siðleysið, þegar forsetar
Frakklands og Bandaríkjanna
hittust hér á fundi, eru glöggt
dæmi um, hvert þessi öfl stefna.
Ragnar Arnalds telur klíkuna,
sem stjórnar Alþýðubandalaginu,
hafa meira samband við sósíal-
demókratana á Norðurlöndum en
kommúnistaflokka þar og annars
staðar. Það væri nær fyrir hann
að viðurkenna, að eyðingar- og
niðurrifsöf 1 kommúnista hafa gert
innrás í sósíaldemókrataflokkana
í Skandinavíu i þeim tilgangi að
splundra þeim og reyna meðþeim
hætti að veikja viðnámsþrótt
þessara þjóða, eins og gert er hér
á íslandi, svo greiðari verði leiðin
að því marki, sem Kremlverjar
stefna að og merkt hefur verið
ínn á kort sovétherranna allt frá
dögum Lenins, að ná Norðurlönd-
unum og íslandi inn á yfirráða-
svæði sín.
Ef Ragnar Arnalds veit þetta
ekki, þá er hann fjarstýrt verk-
færi í hendi klíkunnar, sem ræð-
ur í því gervibandalagi, sem hann
er formaður fyrir.
Það er engin tilviljun að Lúðvík
Jósepsson skipaði Guðmund
Hjartarson sem bankastjóra
Seðlabankans. Hann vann sín verk
í Búnaðarbankanum sællar
minningar, þegar kommar keyptu
prentsmiðjuna, en komu i veg fyr-
ir, að bændastétt landsins, sem
hefði átt að stjórna þeim banka,
fengi þar aukin ráð. Það verður
ekki fagur viðskilnaður, þegar
kommúnistar leggja upp laupana
í ríkisstjórninni og vinnubrögð
þeirra verða dregin fram í dags-
ljósið. Það var því engin tilviljun,
að foræstisráðherra vann að
bráðabirgðasamkomulagi í land-
helgisdeilunni. Ólafur Jóhannes-
son forsætisráðherra sýndi þar
mikið þrek og á heiður skilið fyrir
að tjóðra Lúðvík og klíkuna með
hennar eigin óheilindum.
Væri ekki rétt fyrir forsætis-
ráðherra að faræeins að i varnar-
málunum? Er það ekki eina leiðin
til að bjarga honum og flokki
hans úr klóm kommúnista og
skapa þannig skilyrði til samstöðu
um utanríkismálin i heild, sem
yrðu rekin fyrir Íslendinga alla,
en ekki að fámennur hópur
manna í innsta hring stjórnmála-
flokkanna ráði þar ferðinni og
feli embættismannakerfinu að
hafa þau sem laumusRil og „reg-
ulator" i þéttbýlinu við Faxaflóa.
Þetta notfæra kommúnistar sér
og styðja dyggilega með framferði
sinu. Enda eru þeir sjálfsagðir í
sjónvarps- og útvarpsþáttum með
hinum sjálfskipuðu ungu mönn-
um, sem tíðum láta birta myndir
af sér og sýna sig í sjónvarpinu,
en hafa enga heildarstefnu í utan-
rikismálum og því síður, hver
hlutur islendinga á að vera í sam-
starfi Atlantshafsþjóðanna. En
þeir hafa gaman af að ferðast til
annarra landa, en ætla nú suður á
Keflavíkurflugvöll að kynna sér
ástandið þar. Það er hart, ef slikir
menn með silkihanzka og stofu-
uppeldi eiga að Ieiða íslenzku
þjóðina í samskiptum hennar út á
við, og vinna óvart að því með
glamri sínu að lama samskipti ís-
lendinga við Bandaríkin, sem eru
mikilvæg fyrir samheldni vest-
rænna þjóða.
Er ekki kominn tími til fyrir
islendinga að skilja þessi sann-
indi, og sjá sjálfa sig i hinu vold-
uga þjóðasamstarfi, en láta ekkí
æra sig af niðurriísöflum og upp-
gjafarmönnum, sem líta á forrétt-
indi sín, en láta sig engu varða
fólkið, sem ber hitann og þung-
ann og vinnur erfiðustu verkin
við framleiðslustörfin og tryggir
undirstöður þess, að við lifum
sem þjóð í landinu?
Það fer ekki framhjá neinum,
að forsætisráðherra hefur lýst því
yfir, að það fari vel á með Banda-
ríkjamönnum og islendingum í
samskiptum þeirra!
Ríkisstjórn Bandaríkjanna varð
fyrst til að viðurkenna lýðveldis-
tökuna 1944. Ekki má gleyma
Leifsstyttunni á Skólavörðuhæð,
sem Bandaríkjamenn gáfu islend-
ingum í tilefni Alþingishátíðar-
innar 1930 sem viðurkenningu á
landafundi Leifs heppna f Vestur-
heimi. Margt fleira mætti telja, er
sannar góð samskipti þessara
þjóða, svo sem hin miklu viðskipti
með fiskafurðir vestur um haf.
Við islendingar erum landnemar
hér á þessari eyju og höldum upp
á 1100 ára byggð á þessu ári.
Sennilegt er, að þeir, sem komu
hingað fyrir 11 öldum, hafi verið
á leið til hins mikla lands í vestri.
Það er því eðlilegt, að við islend-
ingar og þjóðirnar, sem byggja
Bandaríkin og Kanada, eigi betur
saman í samstarfi en þær, sem
byggja hinn gamla heim. Enda
urðum við, sem búum í norðrinu,
að sanna tilveru okkar i verki.
Þeir, sem ekki þora að viður-
kenna hina gagnlegu samvinnu
íslendinga og Bandarfkjamanna,
en njóta hennar, eru litlir karlar,
sem þola enga stærð fyrir þjóð
sína og nærast á sínum eigin ræf-
ildómi, sem ekkert á skylt við
íslendingseðlið og baráttu kyn-
slóðanna að halda velli i landi
sinu. Slíkir menn eru ekki líklegir
til að halda hátt á loft 1100 ára
búsetu á íslandi, sem er öðru
fremur hátíð íslenzkrar bænda-
stéttar. Hvað eru margir bændur i
þjóðhátiðarnefndinni, sem stjórn-
málamennirnir fæddu af sér?
Svar óskast.
Eins og nú horfir, verður að
krefjast þess, að víðsýn og skel-
egg utanrikisstefna liggi fyrir hjá
stærsta stjórnmálaflokki þjóðar-
innar, er miðist við hugmyndir og
vilja fylgjenda hans og margra
fleiri, sem vilja vera með í áð
móta hana, þó að þeir séu ekki
innmúraðir í flokksfélögum. Það
er ekki ráðið að gera stjórnmála-
félög að katakombum, þar sem
fáeinir útvaldir dásami sjálfa sig i
jafn örlagaríkum málum og utan-
rikismál islendinga eru. Það er
því réttara fyrir forystumenn í
stjórnmálum að taka tillit til hins
almenna manns og hlusta á hið
rétta bergmál. En ekki það sem
hverfur í hola urðina í kringum
þá. Því að það er hinn rétti tónn,
sem skiptir máli.
ísland er nú i þjóðbraut milli
tveggja heimsálfa, þar sem sam-
starfsþjóðir islendinga búa báð-
um megin Atlantshafsins og
margir íslendingar og afkomend-
ur þeirra búsettir í Bandaríkjun-
um og Kanada. Það er því ekkí að
öfyrirsynju, að vel fari á með
Bandarikjamönnum og íslending-
um, og þeim sé það I blóð borið, að
vinna saman að frelsi, öryggi og
framförum i löndum sínum. Það,
sem íslendingum tókst ekki I ár-
daga, hefur nú rætzt í samstarfi,
er nú á sér stað milli nefndra
þjóða. Það eru því verðug verk-
efni Íslendínga að standa vörð og
virkja betur samskipti sín við
Bandaríkin.
Ekki er nægilegt að minna á
þann glundroða og óvissu, sem
skapazt hefur vegna samvinnu
framsóknar og frjálslyndra við
kommúnista, sem Bjarni Guðna-
son tekur þátt í, og mun leiða til
ófarnaðar, ef slik áform verða
ekki stöðvuð hið fyrsta. Það
verður þvf að skapast öflug
forysta þeirra, sem eru and-
vígir því, að kommúnistum
og fylgifiskum þeirra takist
að lama samskipti íslendinga
vjð ‘Bandarikin. En það
vantar í umræður og ályktan-
ir Sjálfstapðisflokksins, hver á að
vera forsendan fyrir varnarsam-
vinnu hér á landi og af hvaða toga
hún er spunnin, og hvert ber að
stefna af islendinga hálfu í þeim
efnum. Það dugir ekki að hrópa
„Gísli, Eirikur, Helgi, faðir vor
kallar á kútinn '. Eða Norðmenn,
Danir eða einhverjir aðrir segi
þetta eða hitt, heldur hver er
skoðun islendinga í þessum mál-
um, og sér í lagi þeirra, sem and-
vígireru hráskinnsleik núverandi
rikisstjórnar. Og vinna með þeim
hætti traust þjóðarinnar í hinu
mikla máli.
Samþjöppun pólitisks valds í
Reykjavfk hefur sjaldan verið
óhugnanlegra en nú, þar sem
flokksvélarnar og fjölmiðlar eins
og sjónvarp og útvarp vinna sam-
an leynt og ljóst að halda slíku
kerfi í gangi. Það hafa að vísu æði
margir orðið gegnsæir í sjónvarp-
inu, það er bót f máli.
Þau látálæti, sem voru höfð í
frammi um frjálsræði i prófkjöri,
er sett var á svið i stjórnmála-
flokkunum fyrir síðustu kosning-
ar, var mengað af afskiptum
flokksfélaga, þar sem alls konar
prelátar otuðu sínum tota. Það
var því fangamark flokkanna,
sem réð úrslitum um þá, er valdir
voru víðast hvar. Þess vegna
breikkaði svið stjórnmálaflokk-
anna ekki við þessa tilraun. Til
þess að slíkt mætti verða þarf að
heyja forkosningar, þar sem
menn sýni hæfni sína og síðan
velji kjósendur þá, sem þeim fell-
ur bezt í geð.
Nú eru forystumenn flokkanna
áhyggjufullir út af þeim þunga,
sem þrýstir á utan af landsbyggð-
inni um, að stjórnmálabarátta
þjóðarinnar renni í þá farvegi, er
séu í samræmi við baráttu fólks-
ins um byggðarlög sín, og sam-
ræmdur verði stuðningur samfé-
lagsins við atorkuna og atvinnu-
lffið, svo að byggðir fólksins um
allt Island þróist við eðlileg skil-
yrði. En snúið verði frá þeirri
óheillabraut aðstefna megin fjár-
magni og aðstöðu þjóðarinnar að
einum farvegi á Faxaflóasvæðið,
þar sem það er þvingað upp á
móti brekkunni. Slík starfsemi
leiðir af sér ófyrirsjáanlegar efna-
hagslegar þrengingar og rótleysi,
er ekki verður læknað með með-
ulum eins og þeim, að rfkið ausi
milljónum i skrifstofuhald fyrir
þingflokkana, til tækniaðstoðar
við þingmenn, sem eru launaðir
allt árið með ýmsum fríðindum og
með glóandi símann í hendinni
greiddan af ríkisfé. Er verið að
gera þingið að brúðuleikhúsi með
þessum hætti?
En út yfir tekur, þegar 30 þing-
menn samþykktu á alþingi fyrir
jólin yfir 30 milljón króna fram-
lag til dagblaðanna, sem flytja oft
gjaldþrota pólitík. Þess skal getið,
að sjálfstæðismenn á þingi og ein-
hverjir með þeim greiddu at-
kvæði á móti þessu tiltæki og rit-
stjórnargrein í Moi'gunblaðinu
mótmælti siðleysinu.
Ef það siðferði á að gilda, að
menn nenni ekki að vinna sig upp
á vettvangi stjórnmálanna með
öðrum hætti en vera keyrðir
áfram af flokksvaldinu og
mataðir af ríkisvaldinu sem
viljalaus verkfæri, er ekki
von um breytingar til batnaðar
í stjórnmálastarfi á íslandi.
Þess vegna þarf að brjóta mann
múr skammsýni og forrétt-
inda, sem þessu veldur, svo að
unnt sé að ganga um á víðum velli
og berjast heiðarlegri baráttu um
stjórnmálahæfni og þýðingu
hennar fyrir fólkið í landinu.
Samfélagið mætti gjarnan verð-
launa slíka starfsemi, þegar hún
sýndi sig í verki.
Við lifum á örlagastund og
miklum tímamótum í lifi þjóðar-
innar og verðum því að gera upp
hug okkar, hvernig bezt verður
fyrir komið lífi okkar og starfi í
þessu landi. Við erum svo heppn-
ir, íslendingar, að vera í samfé-
lagi sterkustu og mestu lýðræðis-
þjóða veraldar með tryggar sam-
gönguleiðir til tveggja heimsálfa,
þar sem félagsþjóðir okkar búa.
Það má því ekki koma fyrir, að
skammsýn stjórnmálaöfl og ósvíf-
in niðurrifsöfl kommúnista nái
fram þeirri fyrirætlan að koma
höggi á samskipti íslendinga og
Bandaríkjamanna, sem tryggja
með varnarsamvinnu sinni og öðr-
um samskiptum þá sameiginlegu
heild, er Atlantshafssáttmálinn
markar. Það eru þvi stórbrotin
verkefni, að íslendingar skilji
sinn vitjunartíma og skapi órofa
samstöðu um þá utanríkisstefnu,
sem hér hefur verið drepið á, ef
við viljum halda velli, sem þjóð í
þessu sérstæða landi.
6. jan. 1974.