Morgunblaðið - 29.01.1974, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. JANUAR 1974
15
Harðir bardagar á 1
árs vopnahlésafmæli
Saigon, 28. janúar, AP.
HARÐIR bardagar geisuðu I dag
á eins árs afmæli vopnahlésins,
sem átti að binda enda á stríðið í
Víetnam, en gerði það ekki.
Suður-vietnamska hérstjórnin
segir, að 62 hermenn Viet Cong
hafi fallið i þremur orrustum, 45
til 110 mílur suðvestur af Saigon
á’ Mekongóshólmasvæðinu. 15
Hér sjást þeir Makaríos erki-
biskup ög Grivas hershöfðingi
áður en þeir urðu erkifjendur.
Myndin er tekin árið 1964.
Andlát Grivasar talið auð-
velda lausn á vanda Kýpur
Nikósiu, Aþenu,
28. janúar, AP — NTB.
GEORG Grivas hershöfðingi og
hinn annálaði leiðtogi EOKA-
skæruliðahreyfingarinnar, sem
barðist fyrir sameiningu Kýpur
og Grikklands, lézt sfðdegis á
sunnudag úr hjartaslagi, 75 ára
að aidri. Andlát hans bar að, er
hann dvaldi I feium á heimili
eins af liðsforingjum hans, en
Grivas hafði ekki komið fram
opinberlega í meir en tvö ár.
Makarfos forseti hafði skorið
upp herör gegn neðanjarðar-
hreyfingu Grivasar, þar eð hún
lét ekki af hinni hatrömmu og
oft blóðugu baráttu sinni fvrir
sameiningu, — sameiningu,
sem raunar var hvorki vilji
ríkisstjórna Kýpur né Grikk-
lands.
Georg Grivas átti að baki lit-
ríkan feril í hernaði, flutti m.a.
fyrirlestra um hernaðartækni i
herskólum, og skæruliða-
barátta hans síðar meir varð
hliðstæðum hreyfingum víða
um heim fyrirmynd, hvað
varðaði aðferðir og upp-
byggingu slikra hópa. I síðari
heimsstyrjöldinni stofnaði
Grivas og stjórnaði andspyrnu-
hreyfingu i Aþenu undir her-
setu Þjóðverja, en Grivas var
grískur ríkisborgari, þótt hann
væri fæddur á Kýpur. Hann
sneri aftur til Kýpur árið 1951,
myndaði þá fljótlega EOKA-
hreyfinguna og stjórnaði bar-
áttu hennar i viðureigninni við
Breta um sjálfstæði Kýpur.
Arið 1959 hélt hann enn á ný til
Grikklands, dvaldist þar að
mestu til ársins 1964, er hann
sneri sér að þvi, að sameina
griska þjóðarbrotið á Kýpur til
baráttu fyrir sameiningu við
Grikkland. Makaríosi stóð
stuggur af þessari starfsemi
Grivasar, sem aflað hafði sér
talsverðrar virðingar og fylgis.
Síðan hafði staðið yfir svo til
stöðug togstreita milli þessara
tveggja manna og markmiða
þeirra, en hin seinni ár hafði
hallað undan fæti fyrir Grivasi
og hreyfingu hans. Undir lokin
hafði hann glatað stuðningi og
trausti grísku ríkisstjórnar-
innar, og á siðari ári hóf
Makaríos afgerandi herferð til
að ganga milli bols og höfuðs á
EOKA-hreyfingunni.
Fréttinni um andlát Grivasar
var að sjálfsögðu tekið með
nokkrum létti í Nikósíu, og er
nú almennt talið, að Makaríosi
muni reynast auðveldara að
finna endanlega lausn á vanda-
málum eyjarinnar og ólgunni
meðal grísku og tyrknesku
þjóðarbrotanna.
Utför Grivasar mun fara
fram á miðvikudag, og varupp-
haflega gert ráð fyrir, að hann
yrði jarðsettur í Aþenu. Hins
vegar hermdu fregnir frá
Aþenu I dag, að gríska rikis-
stjórnin væri því mótfallin, að
lík hershöfðingjans yrði flutt
til Grikklands, þrátt fyrir það
að hún hefði áður lýst því yfir,
að öll griska þjóðin væri í
djúpri sorg yfir fráfalli hans.
Ríkisstjórn Kýpur skýrði hins
vegar frá því i dag, að lik Gri-
vasar myndi liggja á viðhafnar-
börum i Nikósíu þar til á mið-
vikudag, en þá yrði það sent til
Aþenu. Makaríos forseti til-
kynnti ennfremur, að öllum
stuðningsmönnum Grivasar,
sem gæfu sig fram við yfirvöld
innan fimm daga, yrðu gefnar
upp sakir. Kvaðst hann vonast
eftir jákvæðum viðbrögðum við
þessu tilboði. „Ég er viss um, að
allir óska eftir friði og ástandið
i landinu komist I eðlilegt
horf,“ sagði Makaríos.
Utanrikisráðherrar Kýpur og
Grikklands ræða í dag í Aþenu
um friðsamlega lausn á deilu-
málum þjóðarbrotanna á Kýp-
ur
stjórnarhermenn eru sagðir hafa
fallið og 10 særzt.
Hvorki stjórnin né Viet Cong
minntust friðarsamningsins, sem
leiddi til þess, að bandariskir
striðsfangar voru látnir lausir og
bandaríska herliðið flutt burtu.
Saigon-stjórnin segir, að á því
eina ári, sem er liðið siðan vopna-
hléð gekk í gildi, hafi 45.202 her-
menn kommúnista fallið, en úr
liði stjórnarinnar hafi 12.803 her-
menn fallið, 56.085 særzt og 4.223
er saknað 2.163 óbreyttir
borgarar hafa fallið á yfirráða-
svæði stjórnarinnar og 5.983
særzt.
Mannfall hermanna er um það
bil helmingi minna en siðasta árið
' áður en vopnahléð gekk i gildi.
Kommúnistar hafa neitað að
skýra frá manntjóni sinu og engin
leið er að sannprófa tölur
stjórnarinnar.
í Kambódíu gerðu uppreisnar-
menn storskotaárás á suðurhluta
Phnom Penh fyrir dögun og aftur
i morgun. Sex biðu bana og 19
særðust.
Þar með hafa 152 fallið og 375
særzt í daglegum stórskotaárásum
á höfuðborgina síðan á Þorláks-
messu.
I Washington er sagt, að einu
ákvæði friðarsamninganna, sem
hafi verið framfylgt, hafi verið
ákvæðin unt brottfluttning banda-
ríska herliðsins og heimsendingu
bandarísku stríðsfanganna.
Nokkur helztu vopnahlésbrotin
eru talin þessi: stöðugir flutn-
ingar herliðs milli staða. van-
efndir á fangaskiptum og ötryggt
öryggi leitarflokka, stöðugir
flutningar norður-víetnamskra
hermanna suður á bóginn (og
flutningar á 500 skriðdrekunt, 495
fallbyssum og 800 loftvarnabyss-
um), vanefndir á loforðum uni
stofnun þjóðarráðs, birgða-
flutningar um Kambódiu og
ágreiningur um fjárhagsaðstoð
Bandarikjanna við viðreisnina í
Norður-Víetnam.
Bandariskir embættismenn
telja, að 200,000 norður-
vietnamskir hermenn séu nú i
Suður-Víetnam.
Petrosjan
sigraði
Augusta, 28. janúar — AP
VIKTOR Korchnoi stórmeistari
frá Sovétríkjunuin hefur eins
vinnings forskot gegn Brazilíu-
manninuin Henrique Mecking
eftir að hafa teflt upp á — og náð
— jafntefli f sjöttu einvfgisskák
þeirra á laugardag.
Þá sigraði Petrosjan Portiseh í
fimmtu skák þeirra á Mallorea i
gær, en fyrstu fjórum skákunum
lauk með jafntefll
Tóku Búlgara
í landhelgi
New York, 28. janúar, AP.
BANUARlSKA strandgæzlan tók
búlgarskan togara að meintum
ólöglegum veiðum innan 12
mflna markanna undan strönd
New Jersey um helgina.
Búlgarski skipstjórinn, Peter
Todorov Denehev, var leiddur
fyrir rétt, en fékk sfðan að snúa
aftur til togarans. 79 manna
áhöfn togararns var kyrr um
borð.
Togarinn, Limoza, var staðinn
að veiðum 10.5 mílur frá Little
Egg Harbor, þegar gæzluskipið
Unimak kom að lionum og sendi
menn um borð, að sögn strand-
gæzlunnar.
Amerískir hermenn enn
í fangelsi 1 Síberíu?
Flugslys:
61 fórst
Izmir, 28. janúar, AP.
TVEGGJA hreyfla tyrknesk þota
með 73 mönnum innanborðs fórst
skömmu eftir flugtak á herflug-
vellinum f Izmir um helgina.
61 maður týndi lífi, en þeir sem
af komust eru mikið særðir.
Phnom Penh, 26. jan. AP.
SEX manns biðu bana og 22 særð-
ust í stórskotaliðsárás skæruliða á
Phnom Penh, höfuðborg Cambod-
iu, og Poehentong flugvöllinn í
gærkveldi. Hafa árásir skæruliða
á höfuðborgina magnazt jafnt og
þétt frá því þær hófust að nýju 23.
desember sl. og síðustu dagana
hafa þeir beitt stórskótaliðsvopn-
um. Samtals hafa 95 manns látið
lífið f árásunum og 284 særzt, að
því er herstjórnin í Phnom Penli
upplýsir.
Árásin i gærkveldi beindist
Parfs, 28. janúar, AP.
Bandarfskur klerkur sagði um
helgina, að hann hefði skjöl und-
ir höndum, er sönnuðu, að
nokkrir bandarfskir hermenn
væru enn í haldi f þrælkunar-
búðum f austurhlutum Sovét-
rfkjanna.
Presturinn, séra Paul
einkum að fátækrahverfum i suð-
urjaðri borgarinnar en jafnframt
var gerð snörp fallbyssuskothrið
að flugvellinum, sem er miðstöð
alls farþegaflugs i Cambodiu.
Árásir skæruliða á suðurhluta
borgarinnar hófust fyrir átta dög-
um. Þá tóku einnig að berast
fréttir af hörðum bardagahryðj-
um meðfram fljótinu Prek Thnot.
Hefur stjórnin sent þangað þús-
undir hermanna til að efla varnir
á norðurbakka fljótsins, þar sem
er aðal varnarlína stjórnarhers-
ins.
Lindstroin framkvæmdastjóri
Christian Defense League (CDL)
í Illinois sagði, að hér væru um að
ræða áhöfn bandarískrar
sprengjuflugvélar, sem rússnesk-
ar þotur skutu niður i júli 1953
yfir Japanshafi.
Hann sagði, að upplýsingarnar
hefðu borizt frá starfsmanni
sendiráðs kommúnistaríkis i
Algeirsborg, er hefði aðgang að
skjölum og bréfum, sem vörðuðu
fanga.
Bandariska landvarnaráðu-
neytið staðfestir, að flugvélin hafi
verið skotin niður og segir, að
einum manni hafi verið bjargað,
en aðrir 16, sem í vélinni voru,
hafi verið taldir af.
Lindstrom kveðst hins vegar
vita, að nokkrir þeirra séu enn á
lifi og vinni i kolanámu. — Þó
8 sígarettur
á dag á mann
Washington, 28. janúar, NTB.
ALLS seldust 582 milljarðar
vindlinga i Bandaríkjunum 1973
eða 8 vindlingar á dag á hvern
Bandaríkjamanna. Aukningin er
3.8% miðaðviðárið 1972.
segist hann ekki vita um fjölda og
nöfn þeirra.
Hann segir, að Bandaríkja-
Framhalá á bls. 31.
Berlin, 28. janúar. NTB.
AUSTUR ÞJOÐVER.1AR neituðu
því í dag, að austur-þýzkir lög-
reglumenn hefðu vísvitandi re.vnt
að hindra uinferð til og frá Vest-
ur-Berlín uin helgina.
Vegatálmunum var hins vegar
komið fyrir á nokkrum stöðum
við aðalvegina milli Vestur-Þýzka
lands og Vestur-Berlinar vegna
leitar að nokkrum glæpamönnuin,
að þvi er segir i greinargerð, sem
hefur borizt vestur-þýzka sanv
gönguráðuneytinu.
Ekki er látið uppi um hvers
konar glæpamenn sé að ræða, en
austur-þýzkir lögreglumenn, sem
tóku þátt i umferðareftirlítinu,
Búlgararnir veittu ekki viðnám
og engin vandkvæði voru á því að
senda menn um borð í togarann,
að sögn strandgæzlunnar. Þetta
er i fyrsta skipti, sem búlgarskt
skip hefur verið tekið að ólögleg-
um veiðum í bandariskri fisk-
veiðilögsögu.
Skipstjórinn á yfir höfði sér allt
að 100.000 dollara sekt eða eins
árs fangelsi og getur nnsst skip
sitt og aíla.
sögðu nokkrum ferðamiinnum, að
þeir væru að leita að liðhlaupum
úr austur-þýzka hernum.
Sovézkt og autur-þýzkt herlið tek
ur þátt í miklum heræfingum
þessa dagana í austurhlutum
Austur-Þýzkalands.
Góðar heimildir herma, að skýr-
ingin verði tekin til greina og
málinu ekki fylgt eftir, þcitt eftir-
lit'ð sé skýlaust brot á fjórvelda-
sainningnum um Berlín.
KarlSehutz.imrgarsl jún Vestur-
Berlinar, er þii ekki á'uegður ineð
greinargerð Austur-Þjóðverja:
„K'tta var mjijg alvarlegt brot á
fjórveldasainningnum," sagði
hann i dagÁf'Í.U'VtJTSÁ7-
Arásir magnast
á Phnom Penh
A-Þjóðverjar
teQa umferð