Morgunblaðið - 29.01.1974, Blaðsíða 20

/
20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. JANUAR 1974
Jófríður Jónsdóttir
frá Rifi — Minning
JÓFRlÐUR Jónsdóttir fyrrum
húsfreyja að Rifi var fædd þ. 16.
júlí árið 1879 að Undirtúni í
Helgafellsveit. Foreldrar -hennar
voru þau hjónin Jón Oddsson og
Jóhanna Sveinbjörnsdóttir, en
þriggja vikna gömul var hún
tekin í fóstur af Jófríði Halls-
dóttur og Magnúsi Márussyni er
bjuggu að leiti á Skógaströnd. Þar
ólst hún upp og vann öll algeng
heimilisstörf, nema hvað hún fór
að heiman til þess að læra
fatasaum o.fl. til undirbúnings
húsmóðurstarfsins; því í heima-
högum kynntist hún Guðmundi
Guðmundssyni frá Ósi í sömu
sveit og gengu þau í hjónaband
árið 1903 og fluttust þá sama ár að
Selhóli á Hellissandi.
Var sú ferð allsöguleg á nútíma
mælikvarða því tvö lögðu þau upp
með búslóð sína á áttæringi, sem
Guðmundur átti, lentu þau í
hrakningum á leiðinni, þó að allt
færi vel að lokum. En ekki verður
það rakið hér nánar. A Selhóli
áttu þau heima til ársins 1914 að
þau fluttust að Rifi, þar sem þau
voru um 30 ára skeið eða til ársins
1944, en þá andaðist Guðmundur.
Eftir það bjó Jófríður með
börnum sínum, þar til hún fluttist
til Reykjavíkur árið 1951 ásamt
Maríu dóttur sinni, sem reyndist
styrk stoð er árin færðust yfir.
Kynni mín af Jófríði byrjuðu,
er hún bjó á Selhóli en foreldrar
mínir að Bjölluhóli, sem var
næsta býli. Lágu túnin saman og
man ég glöggt er ég var að klifra
yfir girðinguna til þess að komast
á fund Jófríðar og dóttur hennar,
sem var jafnaldra mín. Með okkur
tókst þá sú vinátta, sem varað
hefur um 60 ára skeið, þrátt fyrir
aldursmuninn. — Ég hef
stundum furðað mig á, að í
þessum bernskuminningum ber
ávallt hæst hlut húsmóðurinnar,
sem þrátt fyrir mikið annríki gaf
sér ávallt tíma til að víkja ein-
hverju góðu að okkur krökkunum
og amaðist aldrei við ærslum
okkar.
Það var mjög algent á þessum
árum, að menn stunduðu sjóinn
og höfðu búskap jafnframt, voru
þvi mikil umsvif á slíkum
heimilum, þar sem nýta þurfti
hvort tveggja til hins ýtrasta.
Bæði voru þau hjón vinnusöm og
dugleg með afbrigðum enda
þurfti mikils með, því barna-
hópurinn varð stór. Þau
eignuðust 9 börn og ólu þar að
auki upp tvo dóttursyni sína, er
þau urðu á bak að sjá móður
þeirra á bezta aldri, en hún dó frá
ungum börnum. Atta árum áður
höfðu. þau misst aðra dóttur
einnig i blóma lífsins. Af framan-
sögðu má ráða, að ekki var ávallt
blundað á rósum í starfsævi
Jófríðar. Andleg og líkamleg
áreynsla fylgdust að, en ekki var
það Jófríði að skapi að bera til-
finningar sinar á torg. Hóglát en
sterk axlaði hún sína byrði
æðrulaust; líka þegar hún varð að
liggja langtímum saman til þess
að vernda það líf, er hún bar
undir brjósti. Ef til vill hefur það
ekki verið minnsta átakið fyrir
hina starfsömu konu, að vera
þannig kippt frá störfum, þvi
vinnusamari manneskju hef ég
varla þekkt. — Það vakti Því oft
undrun mina, hve Jófriður komst
yfir að lesa með öllum öðrum
störfum. Hún las allt, sem hún
náði i, jafnt fræðibækur sem
kvæði og sögur, enda vel hagmælt
ef hún vildi það við hafa.
A siðari árum, þegar börnin
voru uppkomin, var ekki óalgengt
að sjá Jófríði þeyta rokkinn og
hafa jafnframt bók til lestrar,
enda var umræðuefnið oft um
það, sem hún var að enda við að
lesa þá stundina. Meðfædd greind
og raunsæi komu þá glöggt í ljós í
rökræðum hennar, en lífsviðhorf
Jófríðar var fastmótað af kristinni
trú. Það var bjargið, sem byggt
var á í upphafi ferðar og entist til
æviloka.
En þessi kona átti einnig sina
dagdrauma. — „Gaman væri að
eiga fallegt hús úti á Virkis-
klettum," sagði hún eitt sinn við
mig, en eins og kunnugir vita er
útsýni þarna undrafagurt.
Þó Jófríður flyttist aldrei í
slíkan bústað sá hún samt draum-
inn rætast í lífi barna sinna og
barnabarna, því að segja má. að
afkomendur hennar hafi lagt
Valið úr 1200 Vatnajökulsmyndum
NÝ VATNAJÖKULSBÓK er í
undirbúningi hjá útgáfunni Ice-
land Review, og verður hún í
sama bókaflokki og nýútkomin
Reykjavíkurbók. Texta skrifar dr.
Sigurður Þórarinsson, en mynd-
irnar eftir Gunnar Hannesson
ljósmyndara, allt litmyndir, en
hann hefur farið 7 ferðir á Vatna-
jökul og tekið ógrynni af mynd-
um.
Er Gísli B. Björnsson nú að
velja úr myndunum, sem búið var
að fækka niður í 1200, þegar hann
byrjaði. I fyrsta umgangi segir
hann, að sér hafi tekizt að fækka
um 30—40, og eftir margs konar
flokkun og útilokun voru eftir
200—300 myndir, sem honum
finnst varla mega sleppa. En loks
verður að skera myndirnar niður
i 70. Og með þeim kemur bókin
væntanlega út næsta haust.
grundvöllinn að þeirri uppbygg-
ingu, sem nú fer ört vaxandi á
Rifi.
Eftir að Jófríður fluttist suður
dvaldi hún oft um sumur hér
vestra hjá Fiðþjófi syni sín-
um og konu hans, en með þeim
var einkar kært. Þar var
hana að finna á niræðisaf-
mælinu. Umkringd hópi kærra
vina gat hún litið yfir far-
inn veg með gleði þeirrar konu,
sem aldrei brást neinu því, sem
henni var trúað fyrir. Mun henni
ekki hafa fundizt margborgað
það, sem hún Iagði á sig fyrir
börnin sín, svo þau mættu lifa?
Afkomendur Jófriðar og Guð-
mundar eru nú 112 á lífi.
Jófríður var ein af stofnendum
Kvenfélags Hellissands og
heiðursfélagi um margra ára
skeið.
Með djúpri virðingu og þökk,
kveð ég mína öldnu vinkonu. Hún
var að mínum dómi ein af þessum
sjálfmenntuðu alþýðukonum, sem
þrátt fyrir allt baslið og stritið
urðu aldrei þrælar meðal-
mennsku og múgsefjunar, en áttu
í hjarta sér þann andans auð, sem
ornað hefur afkomendum þeirra
kynslpð fram af kynslóð.
Dugnaður og trygglyndi er ein-
kenni afkomenda Jófríðar,
þeirra, sem ég þekki bezt, ásamt
ræktarsemi við kirkju og kristin-
dóm.
Jófriður andaðist þ. 10. des. sl.
þá fullra 94 ára.
Það var stór hópur afkomenda,
sem fylgdi henni vestur síðustu
ferðina, þrátt fyrir erfiða færð.
Hún var jarðsett þ. 15. des. á
hinum fornhelga kirkjustað
Ingjaldshóli. Táknrænt fannst
mér að hlusta á þessar fögru ljóð-
línur hljóma í helgidóminum:
„Kynslóðir koma, kynslóðir fara,
allar sömu ævigöng.
Gleymist þó aldrei eilífa lagið
við pílagrímsins gleðisöng".
Guði sé lof að hið eilífa lag,
sigursöngur kristinnar trúar,
mun enduróma í hjörtum kyn-
síoðanná mánn fram af manni,
þar sem Orðinu hefur verið sáð
með trúmennsku. I því stefi er
fólginn draumurinn um heill og
hamingju þjóðarinnar.
Austanvert við gamla húsið á
Rifi hvoLfir gamall áttæringur;
hinir fúnu viðir munu innan tíðar
sameinast þeirri jörð, sem geymir
flest spor hinna ungu hjóna, er
hann skilaði svo farsællega á land
fyrir röskum 70 árum.
Það eru bara nokkrir faðmar
niður að hinu nýja athafnasvæði
við Rifshöfn. — Fortíð og nútíð
mætast svo sannarlega á þessum
stað, en á milli liggur löng og að
mestu óskráð saga um baráttu og
sigra þeirra einstaklinga, sem
byggt hafa þetta land á einum
þeirra mestu breytinga- og
umbrotatímum, sem yfir þjóðina
hafa gengið.
Þessar minningar eru aðeins
sekúndubrot úr þeirri sögu.
En að læra af fortíð er forsenda
þess að geta heilsað komanda degi
með öruggum huga.
Eftirlifandi börn Jófríðar og
Guðmundar frá Rifi eru þessi:
Friðþjófur, útvegsbóndi á Rifi.
kvæntur Halldóru Krist-
leifsdóttur. Pétur, búsettur
í Reykjavík, missti konu sína
fyrir nokkrum árum. Guð-
björg gift og búsett í Ame-
ríku. Steingrímur, ógiftur hér
á Hellissandi. Katrín og Maria
báðar ógiftar í Reykjavík. Asta
Lára hjúkrunarkona, gift Stefáni
Björnssyni lækni í Reykjavík.
Börnum Jófríðar og afkom-
endum sendi ég samúðarkveðjur.
Skrifað í jan. 1974.
Jóhanna Vigfúsdóttir.
Ræða um
fiskiskipa-
útgerðina
FÉLAG áhugamanna um sjávar-
útvegsmál efnir til umræðufund-
ar um fiskiskipaútgerðina í land-
inu I kvöld, þriðjudag. Fundur-
inn verður haldinn í húsi Slysa-
varnafélags Islands á Granda-
gerði og hefst kl. 21.00.
Þetta er fyrsti fundur félagsins
á þessu ári, en í nóvember s.l. var
haldinn fundur um fiskveiðilaga-
frumvarpið og þótti sá fundur
takast mjög vel. Að þessu sinni
verður fyrirkomulag með nokkr-
um öðrum hætti en venjulega.
Fengnir hafa verið nokkrir
frammámenn í sjávarútvegi, svo
sem forráðamenn ýmissa sam-
taka, útgerðarmenn og skipstjór-
ar, margir hverjir landskunnir
menn, til að ræða málin í hring-
borðsumræðum. Eggert Jóns-
son borgarhagfræðingur hefur
tekið að sér að stjórna umræðun-
um.
Að loknum hringborðsumræð-
unum varða frjálsar umræður, og
gefst þá fundarmönnum tækifæri
til að varpa spurningum til þátt-
takenda.
Sjö stafa kverið á ensku
Útgáfa Iceland Review hefur að
undanförnu unnið að kynningu á
íslenzkri menningu erlendis og
m.a. gefið út í bókaflokki tvær
bækur með íslenzkum smásögum
og íslenzkum ljóðum. Nú er í ráði
að gefa út fyrir erlendan markað
Sjö stafa kverið eftir Halldór Lax-
ness í enskri þýðingu Alans
Bouchers.
- Á Hótel Esju í kvöld kl. 20.30. ^—mm^^mmm—mm
Almennur borgarafundur um:
VARNARMÁL ÍSLANDS
OG HERSTÖÐINA í KEFLAVÍK
Á fundinum verður sýnd kvikmynd um varnarmál.
Framsögumenn:
Ólafur Harðarson, kennari
Marias Sveinsson. varaform.
F.U.J.
Fundarstjóri: Sighvatur Björgvinsson.
Þetta er mesta hitamál dagsins í dag.
Á herinn aðfara, eða á hann aðvera?
Hvað villt þú? Einnig þín viðhorf geta komið fram því ,
fundurinn er öllum opinn.
Mætum öll á Esju í kvöld.
Félag ungra jafnaðarmanna. ■
Þeir f lytja ávörp:
Magnús Þórðarson frá varð-
berg.
Svavar Gestsson frá stöðvar
hernámsandstæðingum
Hjúkrunarkonu
Rannsóknarstofa
Mjólkursamsölunnar,
óskar að ráða stúlku í hálfsdagsstarf. Vinnutimi kl.
13—17, fimm daga vikunnar.
Frekari upplýsingar veitir Guðbrandur Hlíðar, dýra-
læknir, sími 10700 (kl. 9,30 — 15,30).
Skrifstofustarf
Stúlka óskast til almennra skrif-
stofustarfa, banka, tollferða og fl.
Þarf að geta byrjað strax. Starfið er
fjölbreytt og vel launað. Umsóknir
ásamt upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf, sendist afgr.
Mbl. eigi síðar en þann 1. feb. n.k.
merkt: „Skrifstofustarf — 3165“.
Bókari — ritari
Óskum að ráða bókara og ritara til
starfa á aðalskrifstofu vorri í
Reykjavík.
Umsóknir, er tilgreini aldur,
menntun og fyrri störf, sendist fyrir
1. feb. n.k. merktar skrifstofustjóra.
Olíufélagið Skeljungur h.f.
vantar að Sjúkrahúsinu
Hvammstanga, frá 15. febrúar.
Upplýsingar í síma 1329.
Sjúkrahúsið Hvammstanga.
TæknifræÖingur
Vegagerð ríkisins óskar að ráða
tæknifræðing til starfa nú þegar.
Æskilegt starfssvið jarðtækni, þó
fleiri starfssvið komi til greina.
Laun skv. kjarasamningi opinberra
starfsmanna.
Vegamálastjóri