Morgunblaðið - 19.02.1974, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRUAR 1974
Árni Helgasson:
Hagur ellilífeyris-
þegna hefur versnað
KOMMARNIR og málgagn þeirra
rauðiviljinn hafa aldrei við að
lýsa því hversu þeir hafi með al-
mannatryggingarhækkunum bætt
kjör hinna verst settu í þjóðfélag-
inu. Ellilifeyrir hafi hvorki hækk-
að um meira né minna en 60% í
þeirra skömmu stjórnartið og svo
tönnlast þeir sí og æ á vaxandi
kaupmætti sem ekki finnst nema
hjá hinum nýríku öreigabroddum
sem hafa hlotið vegtyllur, ráð-
herraembætti o.fl. og verða að tí-
unda fyrir þrjár milljónir á næstu
skattskrá. Hvað skyldu þeir hafa
sagt við svona hjá viðreisnar-
stjórninni. Já, almannatrygging-
arnar hafa vaxið en þó ekki eins
og sú óðaverðbólga sem öllu rlður
í dag á slig og þessi vinstri stjórn
taldi sig eina hafa máttinn og
dýrðina til að stöðva, og með
geilsabaug um höfuðið settist hún
á valdastólinn og hélt einhverja
þá mestu veislu sem um getur...
ekki var viðskilnaður viðreisnar-
innar verri en það.
En um daginn kom til mín aldr-
aður maður. Hann verður að
kaupa fæði sitt á matsölu og hefir
litið annað sér til framdráttar en
ellilifeyri, en þó eru þessar 5 þús-
undir sem hann getur unnið sér
inn á mánuði nægar til þess að
hann fær ekki annað en venjuleg-
an ellilífeyri. Þannig er að honum
búið. Hann sagði mér að það væri
rétt að ellilaunin hefðu í tíð þess-
ararar hamingjusnauðu stjórnar
hækkað um 60% en hann sagði
líka að þeir háu herrar hefðu
gleymt að geta þess að fæðið hefði
ekki hækkað um 60% heldur um
90% og því væri hánn 30% verr
staddur en þegar viðreisnar-
stjórnin var við völd. Kannski
reikna þeir kaupmáttinn aftur á
bak eins og annað og hér er þá
komin skýringin á kaupmáttar
aukningunni?
Þessi maður kaus á móti við-
reisnarstjórninni síðast því hann
hélt að betra tæki við. Nú sér
hann, að það var að fara úr ösk-
unni i eldinn. Hvað gerir hann
næst?
Svarbréf til Magnúsar Gestssonar
Heiðraði Magnús Gestsson!
í opnu bréfí til mín í Morgun-
blaðinu 26/1 — 74 segir þú, að
ummæli rmn um bók þína: Ur
vesturbyggðum Barðastandar-
sýslu er ég hafði um hana nokkru
áður í sama blaði, og voru í aðal-
atriðum á þá leið, að þar væri
sumt illa sagt og ósatt um látið
fólk og lifandi, séu ósvífinn, raka-
laus áburður, þar sem ég nefni
engin dæmi.
Jú, mikið rétt, ég nefndi engin
sérstök dæmi, því ég ætlaði að
segja sem minnst um bókina, og
fannst hún eitt samfellt dæmi, en
úr því skal nú litillega bætt, en
nokkur orð fyrst, okkur báðum til
glöggvunar:
Svo mun það vera um flest fólk,
að það segi eitt og annað í sinn
hóp, jafnvel um vini og
kunningja, sem það mundi alls
ekki segja á opinberum vettvangi,
eða til að skrásetjast i bók, mál-
tæki hafa orðið til, sem benda i þá
átt, eins og til dæmis: „Oft má sat.t
kyrrt liggja-* og „gakktu fyrir
hvers manns dyr, og segðu aldrei
nema satt, og muntu þó hverjum
manni hvumleíður verða.“
Eg geri mér ljóst Magnús, að
efnið, sem þú hefir valið í bók
þína, og þér hefir verið trúað
fyrir, er viðkvæmt og vandmeð-
farið, en að minu mati hefði bók
þin einskis i mísst, þótt þú hefðir
látið niður falla sumt af þvi, sem
þar stendur, eða farið öðrum
höndum um það en þú gerir. Fara
svo hér á eftirörfá dæmi, og nefni
ég bókarkaflana, sem ég gríp
niður í.
„Frá Helga íRaknadal.'1
I þættinum' um Helga
Fjeldsted, þegar Björn Blöndal
kemur i heimsókn til hans að
óvörum, ásamt tveimur lögreglu-
mönnum og fleirum til þess að
leita að bruggi, sem hann og fann,
þá hefir þú eftir Helga, sem nú er
látinn, að Björn hafi þreifað á
mörgum brennívínsflöskum bak
við divaninn, og látið sem ekkert
væri, og þegið pela í vasann er
hann fór. Er nú þetta ekki heldur
illa sagt uin opinberan embættis-
mann i starfi. Og hafi þetta gerzt,
er það þá ekki lítið vinarbragð af
Helga að segja þetta um vin sinn
Björn til að láta skrá það á bók.
Það er ólíkt þeim Helga
Fjeldsted, við sveitungar hans
þekk.tum hann fyrir.
„Frá Erlendi ríka áLátrum".
í þætti um Erlend á Látrum,
frænda minn, finnst mér langt
sótt og seilizt í það, sem sízt
skyldi, og meðal annars fær hann
eftirfarandi dóm, orðrétt: „Ráð-
ríkur var hann og urðu allfr að
sitja og standa svo sem hann vildi,
og náði sá háttur mannsins til
annarra búenda áLátrum."
Þessu leyfi ég mér að mótmæla,
og tel það bæi illa sagt og ósatt,
því með Erlendi á Látrum voru
engir aumingjar, sem létu segja
sér hvar þeir ættu að sitja og
standa, allir vildu ráða sínu og
gerðu það. Hér á Látrum var allt-
af mikil og góð samvinna, þar sem
hver var boðinn og búinn að
greiða fyrir öðrum. Sem dæmi um
samvinnu og höfðingsskap Er-
lendar, vil ég nefna, að 1920 þeg-
ar Látramenn réðust í það að láta
smíða sér vélbát til flutninga og
hákarlaveiða, gekkst Erlendur
fyrir því og vildi, að hver
heimilisfaðir á Látrum ætti jafn-
an hlut í bátnum og jafnan rétt til
nota, og bauðst að Iána þeim fé,
sem ekki hefðu handbært skot-
silfur, svo allir gætu verið með, og
þannig varð það, og þannig var
Erlendur, hann var ávallt stærst-
ur þegar mest reyndi á hann, og
ekki síður hans ágæta kona frú
Steinunn 0. Thorlacíus.' Svo ég
held, að þessi þáttur þinn um
Erlend á Látrum gleðji engan
sem þekkti þau sæmdarhjón, og
þeirra stóra heimili.
.Æliríkur á Konungsstöðuin."
Þátturinn um Eirík á Konungs-
stöðum, sem þú kallar svo til að
fela nafn hans, er efnismikill af
pappír, á Eirík verð þú 10 síðum i
bók þinni, og ég held, að það fari
varla hjá því, að sá, sem les þessar
10 siður, og þekkir ekki annað til
mannsins, telji mann þennan al-
gjört fífl til einskis hæft, en því
fer fjarri, að hann sé það. 1 loka-
þættinum segir þú um Eirík, orð-
rétt: „Seinustu ár ævi sinnar var
Eiríkur farinn að heilsu og dvaldi
þá á sjúkrahúsi." Svo ætla mætti,
að maðurinn væri látinn, en svo
er ekki, sem betur fer, hann er nú
að ég bezt veit í Hveragerði við
góða heilsu og velliðan, svo hann
ætti að geta lesið þennan þátt um
sig, og sína ágætu og vel greindu
konu, sem nú er látin.
Það kann að vera, að einhver,
sem les þennan þátt, verði hugsað
til þess, að einhver tæki sig til og
skrifaði um hann slíkan þátt, lát-
inn eða lifandi, og sendi á jóla-
markaðinn, fyrir slíku er fólk
varnarlaust í okkar menningar-
þjóðfélagi.
í þessum þætti Eiríks koma
margir við sögu, þar á meðal
heimili tengdaforeldra minna i
Vatnsdal, Ólínu og Ólafs Thorodd-
sens, en þar átti Eirikur að vera
grátt leikinn sem gestur þeirra.
Fáir held ég hafi þó kynnzt því
ágæta heimili og húsráðendum á
þann hátt, og voru þó gestir marg-
ir, og allra sízt Eiríkur þinn, og
vissi ég ekki annað en hann væri
þar alltaf velkominn og vel tekið
sem öðrum, enda mun hann bezt
geta borið um það sjálfur. En I
heild finnst mér skömm að þess-
um þætti, og lái mér hver sem vill
og tilþekkir.
„Bóndinn i Breiðavík."
Þá er einn maður, sem þú vilt
fela nafn á og kallar „Jón í Vík“.
Sá átti að hafa tekið við jörðinni
Vatnsdal af tengdaforeldrum
mínum, en vitanlega er það ekki
rétt með farið sem fleira i bók
þinni, sá hét Jón Torfason, sem
tók við af Ölafi, og bjó þar I
nokkur ár, en Jón þinn í Vík og
kona hans áttu eftir að eignast
Vatnsdal og búa þar, keyptu þau
jörðina þegar Jón Torfason fór.
Þau hjón urðu þar fyrir þeim
mikla harmi að missa þar son sinn
Erlend, og annan dreng, sem hjá
þeim var í sumardvöl. í bók þinni
segir, að þetta hörmulega slys
hafi orðið vorið 1961, eða vorið
eftir að Egill Ólafsson o.fl. höfðu
mætt dularfullum manni í Hafn-
armúla, sem hann taldi fyrirboða
slyss á þessum slóðum, og búið að
stilla því saman í bók þinni, en þá
vill svo illa tíl, að það er ári eftir
að umrætt slys varð, en það varð
13. júní 1960, sem öllum hér er
minnisstætt.
„Reimleikar í bíl."
Svo hljóðar nafnið á einni sög-
unni í bók þessari, og er hún gott
dæmi um sumar aðrar sögur bók-
arinnar. Þar sem ég undirritaður
kem þar við sögu, vil ég taka fram
eftirfarandi: Ég átti þennan á-
gæta bíl, ekki í eitt ár eins og
kemur fram í bókinni, heldur sjö
ár, þá var hann orðinn illa farinn
og eyðslufrekur, svoégseldi hann
Vistheimilinu Breiðavik f vara-
hluti, en það átti þá sams konar
bfl. í þessi ár kom aldrei neitt
óhapp fyrir þennan bíl, og ég varð
aldrei var neinna reimleika
í sambandi við hann, en
mér var sagt þeim mun
meira af þeim, sem ég lét
gott heita, var þó sumt all
mergjað eins og kemur fram í bók
þinni, en umrædd saga í bók
þinni tók þó öllu öðru fram, en ég
hélt að enginn hefði trúað henni,
þar til ég sé hana nú á prenti, þó
þeirril litlu fyndni, sem f henni
var, sé sleppt, eða kannski til-
gangi atburðarins.
Ég ók sjálfur bilnum í þeirri
ferð, er sagan greinir, og ök á 60
km hraða. Þó átti maðurinn, sem
afturí sat, að fara með þeim mun
meiri hraða, að þegar hann kemur
til jarðar úr gandreið sinni fyrir
framan Hnjót, sér hann okkur
koma á bílum fram að Hnjóti. Nei,
Magnús minn, að bera svona
sögur fyrir fólk á seinni hluta 20.
aldarinnar í bókarformi, er það
ekki einum of mikið?
Hér að framan hef ég aðeins
tekið smá dæmi úr umræddri
bók, sem eru, meðal annars í
henni, valdurinn að því, sem ég
sagði um bókina i fréttabréfi er
fyrrgetur.
Skal ég þar með láta útrætt um
bók þína. Þú segir i bréfi þínu, að
sveitungar mfnir séu ánægðir
með bókina, um það veit ég ekki,
en dreg þó í efa, að allir séu það,
en það breytir í engu mfnu áliti.
Með beztu kveðju
Látrum 4/2 ‘74.
Þórður Jónsson.
Hljómplötur
eftir HAUK
INGIBERGSSON
Azteca: □ Pyramid of
the Moon □ LP,
Stereo □ Plötuportiö
Þessi plata er tekin upp í San
Francisco og trúlega eru heim-
kynni hljómsveitarinnar ein-
hvers staðar þar f nánd, e.t.v. í
Mexíkó, a.m.k. gæti nafnið
Azteca svo og eftirnöfn nokk-
urra hljómsveitarmeðlima bent
til þess. Þetta er 15 manna
hljómsveit og tónlistin er ekki
ósvipuð og maður gæti hugsað
sér að væri, ef Santana og Chi-
cago slægju saman, þar sem
fjórir blásarar eru í framlín-
unni, en jafnmargir leika á ým-
iss konar trommur. Þá eru þrír
söngvarar, og meðal þeirra er
Wendy Haas, sem kom fram á
Welcome, seinustu plötu San-
tana. Aðalmenn þessarar
hljómsveitar virðast vera Pete
og Coke Escovedo, en þeir hafa
samið slangur af efninu.
Þessi plata kemur á óvart þvf
að hún er skemmtilega spiluð
og bestu lögin t.d. Someday
We’ll get by, Red onions og A
night in Nazca eru perlur, sem
hægt er að hlusta á aftur og
aftur án þess að verða leiður.
Er ekki ótrúlegt, að nafnið Azt-
eca eigi eftir að verða frægara
en það er í dag. A plötuhulstr-
inu stendur, að plata þessi sé
tileinkuð Stevie Wonder.
Alvin Lee & Mylon LeFevre
On the road to freedom
LP, Stereo
Fálkinn
Þetta er ein af þessum plöt-
um, sem þægilegt er að hafa á
fóninum, án þess þó að vera
beint að hlusta. Tónlistin er af-
slöppuð og ekki krefjandi,
þarna eru kúrekalög, þjóðlaga-
rokk og létt rokklög, og má
segja, að þetta sé heldur betur
breytt frá þvf er Alvin Lee
framdi sem rafmagnaðasta gít-
artónlist með Ten Years After
hér fyrr á árum. Gamla stflnum
bregður að vísu fyrir í titillag-
inu og Fallen Angel, en mest
leikur hann þó á kassagitara.
Hann syngur aðeins eitt lag,
Carry my load, sem er næstum
því sálmur, en hann hefur sam-
ið fleiri lög á plötuna, sem er að
mestu sungin af LeFevre, og
virðist það vera óþarfa lítillæti
hjá Alvin Lee. Undirleikur er
fremur einfaldur en þar koma
við sögu kappar eins og Stevie
Winwood, Jim Capaldi, Roy
Wood og Mick Fleetwood. Text-
ar plötunnar eru misjafnir en
þó er komizt að þeirri niður-
stöðu, að „Freedom’s in your
head“, sem vissulega er virð-
ingarverð niðurstaða.
Haukur Ingibergsson.