Morgunblaðið - 01.06.1974, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. JUNI 1974
eftir á sinn venjulega „hlutlausa"
hátt!: „Mótmæli Einars gegn of-
beldi stjórnarliðsins hitti áreiðan
lega í mark, þvi Stefán Jóhann
Stefánsson forsætisráðherra tók
að roðna og þrútna I framan. |
Missti hann loks alla stjórn á sér,
rak upp reiðiöskur og hellti sér
yfir Einar með svo götustráksleg-
um fúkyrðaaustri, svo einsdæmi
mun að íslenzkur forsætisráð-
herra hafi hagað sér svo í þingsöl-
um. Linnti hann ekki látum fyrr
en forseti hafði marghringt bjöllu
sinni til að rninna forsætisráð-
herra á að gæta mannasiða og
valda ekki þingspjöllum.
En það voru fleiri en þingmenn
kommúnista sem gerðu grein fyr-.
ir atkvæði sínu og skulu hér til-
færð ummæli Finns Jónssonar:
„Ég mótmæli þeirri svívirðu,
sem hér er höfð í frammi af
kommúnistum, og ég mótmæli
einnig, að meiri hluti þingsins
geti ekki tekið sínar ákvarðanir,
og segi því já."
Að atkvæðagreiðslunni iokinni
gat síðari umræða um tillöguna
hafist. Framsögumaður meiri
hluta utanríkisnefndar var Ólaf-
ur Thors, Hermann Jónsson var
framsögumaður 1. minni hiuta og
Einar Olgeirsson framsögumaður
2. minnihluta. Aðrir sem þátt
tóku I umræðunum voru Bjarni
Benediktsson, Gylfi Þ. Glslason,
Katrín Thoroddsen, Hannibal
Valdimarsson, Sigfús Sigurhjart-
arson, Ásmundur Sigurðsson, Áki
Jakobsson, Finnur Jónsson, Jónas
Jónsson. Lúðvfk Jósefsson og Sig-
urður Guðnason.
Þegar langt var liðið á fundar-
tímann tók Sigurður Guðnason til
máls og las þá ályktun þá, sem
síðar verður vikið að hvernig til
var komin. Var hún svohljóðandi:
„Almennur útifundur, haldinn
í Reykjavík, miðvikudaginn 30.
marz 1949, að tíihlutan fulltrúa-
ráðs verkalýðsfélaganna mótmæl-
ir harðlega þátttöku Islands í Atl-
antshafsbandalaginu og vill á úr-
slitastundu málsins. enn einu
sinni undirstrika mótmæli og
kröfur 70—80 félagssamtaka
þjóðarinnar um, að þessu örlaga-
ríka stórmáli verði ekki ráðið til
lykta án þess, að leitað sé álits
þjóðarinnar sjálfrar. Fundurinn
skorar því alvarlega á Alþingi að
taka ekki lokaákvörðun um málið
án þess að leitað sé álits þjóðar-
innar, og krefst þess að afgreiðslu
málsins sé skotið undir aimenna
þjóðaratkvæðagreiðslu. Fundur-
inn samþykkir að fela fundarboð-
endum að færa Alþingi og þing-
flokkunum þessa kröfu og óskar
skýrra svara formanna þingflokk-
anna um afstöðu þeirra til kröfu
fundarins.
Ráðfærði forseti sig við for-
menn þingflokkanna, en mælti
síðan:
,,Út af þeirri fyrirspurn sem
fram er komin frá háttvirtum 8.
þingmanni Reykjavíkur vil ég
taka það fram, að ég hef sýnt
öllum formönnum þingflokka
þeirra, er að ríkisstjórnínni
standa, þessa fyrirspurn og segja
þeir, að þeir hafi þegar svarað og
svarið sé neitandi."
Var þá komið að atkvæða-
greiðslunni. Nafnakall var við-
haft og tillagan samþykkt með 37
atkvæðum gegn 13, en 2 þing-
menn sátu hjá við atkvæðagreiðsl-
una, en það voru þeir Hermann
Jónsson og Skúli Guðmundsson.
Kommúnistaþingmennirnir
greiddu auðvitað allir atkvæði
gegn tillögunni, en auk þeirra
framsóknarþingmaðurinn Páll
Zóphaniasson og alþýðuflokks-
maðurinn Gylfi Þ. Gislason.
Gerðu þeir grein fyrir atkvæði
sfnu á eftirfarandi hátt:
Páll Zóphaníasson: Með því að
búið er að fella tillögu á þing-
skjali 508 og þar með neita að lofa
þjóðinni að segja álit sitt á samn-
ingi þessum, svo og að neita að
gera við hann viðauka, er tryggi
rétt okkar Islendinga, þá get ég
ekki verið samþykkur þessari til-
lögu.
Gylfi Þ. Gíslason, sagði m.a. i
sinni greinargerð:
„Þess vegna hefði ég viljað gera
tvennt að skilyrði fyrir fylgi mínu
við aðild Islendinga að Norður-
Atlantshafsbandalaginu. 1. Að
það verði algerlega ótvírætt. að sú
sérstaða tslands sé viðurkennd,
að Islendingar geti aldrei sagt
öðrum þjóðum strið á hendur og
aldrei háð styrjöld gegn nokkurri
þjóð. 2. Að Keflavfkursamningur-
inn verði endurskoðaður þannig
að Islendingar taki rekstur flug-
vallarins i Kefalvik algerlega í
eigin hendur, svo að þeir öðlist
óskoruð yfirráð yfir öllu íslenzku
landi, en ella geta Islendingar
ekki talizt jafn réttháir öðrum
samningsaðilum.
Þar eð tillögur um þessi atriði
hafa verið felldar segi ég, nei."
Þegar atkvæðagreiðslu var lok-
ið og búið að afgreiða tillöguna til
ríkisstjórnarinnar sem ályktun
Alþingis bað forseti Jón Pálma-
son menn að biða i húsinu, og fara
þaðan ekki nema með samþykki
lögreglustjóra, vegna þeirra
ókyrrðar og ærsla sem úti fyrir
væru.
Stóll forseta Alþingis eftir árásina.
Fyrstu táragassprengjunum kastað.
Lögreglan re.vnir að ryðja Austurvöll.
w