Morgunblaðið - 01.06.1974, Síða 47

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. JUNI
47
*
— Hver kýs
Framhald af bls. 4
prentfrelsi. þó að aógangur að
fjólmiólum sé oft æói erfiður og
margir hafa rekió sig á og villst
í hinu margflókna völundar-
húsi ..kerfisins", þegar ein-
hverjar hreytingartillögur hafa
komió frain. Þá er næstum
nauósynlegt aó þekkja ein-
hverjar valdapersónur. sem
þekkja leióir og ráð. sem unnt
er aó nota við slík tækifæri.
Möguleikinn til þess aó hafa
áhrif á opinberar stófnanir og
ákvaróanir þeirra viróist því
aukast jöfnum skrefum vió
stjórnmálalega þátttöku þar
sem þekking á .gangi mál-
anna" er mikil.
Það hefur sem sagt komið í
ljós. aö kjörsókn er meiri meðal
þeirra. sem hafa sæmilega eða
mikla menntun og oft þar af
leióandi hærri tekjuren þeirra.
sem hafa tiltiilulega litla
menntun og oft minni tekjur.
Þaö er erfitt aó fullyröa nokkuó
um hvers vegna svo er. en ef til
vill kemur hvort tveggja til. _aó
þeir. sem hafa litla sem enga
menntun eiga enn erfiðara með
að skilja stjórnmálamennina
og gang málanna en hinir og
stjórnmálamennirnir gefa þeim
minni gaum en ella — og svo af
mörgum fleiri ástæóum. sem
ekki eru nefndar hér.
Frægur stjórnmálamaóur
sagói einu sinni: Guó skapaói
samfélagió vegna mannanna.
en mennina fyrir Guó."
Allir eru jafnir fvrir Guði. en
ólikir samfélagsþegnar. Guó
elskar alla jafnt hæói ráóherra
og ræningja. lækninn og sjúkl-
inginn. — Hver einstaklingur
er verómæt persóna og hvort
sem þeir eru rikir eóa fátækir.
heilhrigóir eóa sjukir. ungir
eóa gamlir — hafa þeir sama
rétt til lifsins.
— Frystihúsin
Framhald al' bls. 21
trúanlega, sem eftir á hafa komið og
sagt, að hækkanirnar séu meiri en
þeir bjuggust við Þetta lá fyrir, t.d
varðandi verð á landbúnaðarvörum
og mnfluttum varningi. Ég held að
gera megi ráð fyrir, að tveir þriðju
hlutar þess halla, sem fyrirsjáanleg-
ur er hjá frystihúsunum, sé beinlínis
vegna þessara kostnaðarhækkana
innanlands, en einn þriðji stafi af
lækkandi verði á afurðum erlendis
Þá hefur eftirspurnin eftir vinnu-
afli I landinu valdið þvl hjá frystihús-
unum, að þau fá ekki allan þann
mannskap ! vinnu, sem þau þurfa,
og verða þvi að láta vinna mikið í
eftir- og næturvinnu. Hér verður að
koma til samdráttur á vissum svið-
um framkvæmda, þó auðvitað án
atvinnuleysis, og flutningur vinnu-
afls milli atvinnugreina Meðan við
höldum öllum atvinnutækjunum
gangandi og stjórnum fjármálunum
sæmilega þá eigum við að geta
haldið áfram að lífa hér góðu lifi.
Meðal sterkustu stoðanna, sem ég
held, að hér muni blómgast áfram,
er hinn mikli fjöldi nýrra fiskiskipa,
sem keypt hafa verið til landsins og
endurbygging og nýbygginga frysti-
húsanna.
— Varnar-
sinnum
Framhald af bls. 48
Tíman.s vann 3ja sæti á framboós-
lista Framsóknarflokksins í
Revkjavík í hörðu prófkjöri, sem
fram fór um skipan iistans fyrir
þingkosningarnar 1971. I þvi
prófkjöri hlaut Einar Agústsson
flest atkvæði. i 2. sæti var
Þórarinn Þórarinsson og í 3. sæti
Tóinas Karlsson. sem har sigur af
hólmi í harðri viöureign við full-
trúa Möðruvellinga, Baldur
Oskarsson. Á siðustu mánuöum
hefur Tómas Karlsson vakið at-
hygli annars vegar fyrir harða
andstööu við þau vinstri öfl í
Framsóknarflokknum. sem
stofnuðu Möðruvallahreyfinguna
og hafa nú sagt skilið við Fram-
sóknarflokkinn. og hins vegar
fyrir eindreginn stuöning við það,
aó varnir verói áfram tryggðar á
Islandi. Þegar kom aö upp-
stillingu fyrir þingkosningarnar
nú varó ljóst, aö forystumenn
Framsóknarflokksins vildu ýta
Tómasi Karlssyni til hliöar úr 3.
sætinu. Að dómi kunnugra manna
er þó líklegt, aó hann hefði haft
— Grikkir
framhald af hls. 1
henni fyrirfram um ferðir tyrk-
nesku herskipanna og skýrt frá
því, að flotaæfingar yrðu haldnar
á þessu svæði.
Þegar lyrkir fréttu um viöbún-
aö Grikkja vegna deilunnar efndu
þeir einnig vígbúnað sinn sam-
kvæmt heimildum í tvrkneska
hernum. Orrustuflugvélar voru
hafðar til taks í Cigliflugstöðinni
skammt frá Izmir og 53 tyrknesk
herskip voru á varðbergi úti fyrir
ströndinni.
— AðalfundurSH
Framhald af bls. 48
miðað við magn Isbjörninn h.f.,
Revkjavík með 3.436 smálestir.
Utflutningur 1973
Utflutningur S.H. árið 1973 var
68.300 smálestir, 2.3% meira en
'árið áður. Að verðmæti var út-
flutningurinn 6.594 millj. kr.
(C.I.F.) og jókst um 26%.
Helztu markaðir voru:
millj.kr.
Illutdeild.
%
Bandaríkin 4840 73.4
Sovétríkin 536 8.1
Japan 427 6.5
England 340 5.2
Frvst fiskflök og fiskblokkir
voru megin uppistaðan í útflutn-
ingsverðmætinu, en næst kemur
fryst loðna.
Coldwater Seafood Corp.
Arið 1973 var heildarverðmæti
seldra afurða hjá fvrirtæki S.H. i
Bandarikjunum. Coldwater Sea-
food Corp.. 6.069 millj. kr. Miðað
við verðmæti í dollurum jókst
veltan um 17.3% frá árinu áður.
Rekstur fvrirtækisins gekk vel á
sl. ári og hefur það verið i stöð-
ugum vexti á undangengnum ár-
um. I eigu þess er nú starfrækt í
Cambridge, Marvland. stærsta
fiskiðnaðarverksmiðja í Banda-
ríkjunum. Nú er í athugun að
byggja kæligevmslu annars
staðar á austurströnd Bandaríkj-
anna með tillití til aukinna þarfa.
Sovétríkin
Arið 1973 var samið úm 7500
smálestir af flökum og 4000 smál.
af heilfrvstum fiski.
Japan
Hinn jákvæði árangur loðnu-
frystingar veturinn 1973, en þá
fr.vstu hraðfrystihús S.H. 12.145
smál.. sem var þrefalt meira magn
en árið áður. og góðar sölur í
Japan gáfu fyrirheit um mikla
möguleika í þessum efnum á
næstu árum.
Til þess aó sem mestur árangur
mætti nást. stofnaði S.H. til sam-
eiginlegs fyrirtækis í Japan ásamt
fvrirtækinu Tokvo Maruichi
Shoji. TMS hefur selt frvsta
loðnu fvrir Islendinga frá upp-
hafi þessara viðskipta 1968. Það
hefur trvggustu og stærstu dreif-
ingarstöð á frystri loðnu í Japan.
á sl. loðnuvertíð frysti og seldi
S.H. 13.565 smálestir af loónu til
Japans. Mun minna var framleitt
í ár en áætlað hafði verið. en
spádómar höfðu veriö um, að
meirihluta í fulltrúaráði fram-
sóknarfélaganna í Revkjavik til
þess að halda 3ja sætinu. en af
einhverjum ástæðum mun hann
hafa tekið þá ákvörðun að fara
ekki út í þá baráttu. Framsóknar-
foringjarnir munu nú hafa boðið
Tómasi Karlssyni starf í sendiráði
Islands hjá Sameinuðu þjóðunum
í New York og mun hann hafa
tekið þvi boði og lætur því
væntanlega af ritstjórn Tímans
innan skamms. Er þar með horf-
inn úr framboði og úr ritstjórnar-
stóli Tímans einn þeirra manna i
Framsóknarflokknum, sem
forystu höfðu fyrir hinum svo-
nefndu 170-menningum. sem hafa
varað forystumenn Framsöknar-
flokksins við þeirri stefnu, sem
flokkurinn hefur f.vlgt i varnar-
málum.
Einar Agústsson utanríkisráð-
herra mun hafa unað þvi iila að
skipa 2. sæti á framboðslista
Framsóknarflokksins í Reykja-
vik, þar sem hann telur hættu á
því, að Framsóknarflokkurinn
missi 2. þingsæti sitt i Reykjavik í
þingkosningunum. Af þeim sök-
um gerði utanríkisráðherra til-
raun til að hreppa efsta sæti á
framleiðslan gæti orðið um og
yfir 35.000 smálestir. Otíð o.fl. réð
hér mestu.
Snax Ltd. — S.H. i London
Utflutningur S.H. til Englands
árið 1973 var 2900 smálestir. að
verðmæti kr. 340 inillj. Heildar-
velta Snax (Ross) Ltd., sem rekur
nú 22 „Fish og Chips" búðir i
London, var 49.1 millj. kr. árið
1973.
Aðalfundur S.H. samþykkti
samhljóða ályktun, þar sem itrek-
aðar eru fvrri samþykktir um
nauðsvn þess. að allt verði gert til
þess að vinna gegn hinni öru verð-
bólguþróun í landinu og fer álvkt-
unin hér á eftir:
Aðalfundur Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna. haldinn i
Reykjavík 30.—31. mai 1974.
itrekar fyrri samþvkktir sinar um
nauðsvn þess, að allt verði gert til
þess að vinna gegn hinni öru verð-
bólguþróun. sem verið hefir hér á
landi um langt árabil.
Bendir fundurinn á. að þrátt
fvrir óvenjulega hagstæða mark-
aðsþróun undanfarin ár, hafði hin
mikla innlenda verðbólga, ásamt
stórfelldum erlendum verðhækk-
unum á ýmsum þýðingarmiklum
rekstrarvörum og 114% hækkun
fiskverðs fyrir nýafstaðna vertíð
veikt svo stöðu frvstiiðnaðarins.
að frekari kostnaðarhækkanir
híutu að ofbjóða greiðslugetu
vinnslunnar.
Síðustu kaupgjaldssamningar
ásamt vísitöluhækkun 1. marz.
þýddu um það bil 800 milljón
króna útgjaldahækkun fyrir
frystihúsin. miðað við heilt ár.
Hækkun annarra kostnaðarliða af
þessum sökum og erlendar verð-
hækkanir nema frá 300 til 400
milljónum króna vfir árið.
A sama tíma hefur markaðs-
verð heldur farið lækkandi og þá
sérstaklega verð á fiskiinjöli. sem
hefur bein áhrif á verð fiskúr-
gangs frá frystihúsunum. Þessi
verðlækkun er mjög tílfinnanleg.
þar eð hún er að engu bætt úr
Verðjöfnunarsjóði.
Þvf er nú svo komið. að frvsti-
húsin standa frammi fyrir rekstr-
artapi, sem nemur yfir einum
milljarði króna á ári. Hefir
gengisbreyting krónunnar að
undanförnu ekki gert betur
heldur en að vegagegn þeim verð-
lækkunum. sem orðið hafa á
frystum fiskafurðum.
Leggur fundurinn áherziu á. aö
þrátt fvrir þær ráðstafanir. sem
nýlega hafa verið gerðar til við-
náms gegn verðbólgunni. er vandi
frystiiðnaðarins ennþá óleystur.
Fundarstjóri á aðalfundinum
var Jón Þ. Arnason fv. alþingis-
maður frá Akranesi og til vara
Björn Guömundsson, Vestmanna-
e.vjum. Fundarritari var Bjarni
Elíasson.
Gunnar Guðjónsson var endur-
kjörinn formaður Sölumiðstöðv-
arinnar og aðrir í stjórn eru:
Einar Sigurjónsson. Einar Sig-
urðsson varaform.. Gísli Konráðs-
son, Olafur Gunnarsson. Agúst
Flvgenring, Ólafur Jónsson,
Rögnvaldur Olafsson og Guðfinn-
ur Einarsson ritari.
framboðslista Framsóknarflokks-
ins i Suðurlandskjördæmi, en
eins og Morgunblaðið hefur áður
skýrt frá, var tillaga um það felld
með 9 atkvæöum gegn 3 i upp-
stillingarnefnd flokksins i Suður-
landskjördæmi. Eins og að
framan greinir, hlaut Einar
Agústsson fleiri atkvæði í próf-
kjöri framsóknarmanna fyrir
þingkosningarnar 1971 en
Þórarinn Þórarinsson. Samt sem
áður tókst Þórarni að halda fyrsta
sæti sinu á framboðslistanum og
honum tókst það einnig nú. þótt
utanrfkisráðherra teldi sig hafa
nokkurn rétt til öruggs sætis i
Reykjavfk. Astæðan fyrir þeim
ótta Einars Ágústssonar. að hann
nái ekki kjöri i Re.vkjavik er m.a.
sú, að raddir heyrast um, að þeir
stuðningsmenn Framsóknar-
flok.ksins i Reykjavik. sem st.vðja
sjónarmið 170-menninga, telji. að
með brotthvarfi Tómasar Karls-
sonar af framboðslistanum hafi
þeirra fulltrúa verið vtt til hliðar
og vilji þeir mótmæla þvi og af-
stöðu Framsóknarflokksins til
varnarmálanna meö þvi að kjósa
ekki lista flokksins í þing-
kosningunum 30. júní.
Sumarferðir Heimdallar
HEIMDALLUR S.U.S. hefur
tekið upp þá nýbrevtni að efna til
feróalaga. bæði innanlands og
utan, nú i sumar.
Af innanlandsferðum má nefna
gönguferð á Esju, ferð í Land-
mannalaugar, Þórsmörk og Veiði-
vötn.
Heimdallur hefur náð mjög
góðum samningum vió Ferða-
skrifstofuna Utsýn um utanlands-
ferðir.
Þann 25. júli verður farið til
Færeyja á Olafsvökuna og dvalið
þar i 6 daga.I þessari ferð eru
aðeins sæti fyrir 30 manns.
Fvrirhuguð er vikuferð til
Kaupmannahafnar þann 24.
ágúst. Þar verða skoðaðir ýmsir
sögufrægir staðir og skemmtana-
lífið kannað eftir föngum.
An efa verður vinsælasta ferð
sumarsins á vegum Heimdallar lil
Costa Del Sol. Er hér um hálfs-
mánaðarferð að ræða og dvalið i
ibúðum á Las Palmeras. Hver
ibúð er loftkæld með einu eða
tveimur svefnherbergjum. setu-
stofu. eldhúsi. baðherbergi og
svölum. Byggingarnar eru mjög
vel staðsettar og eru i hverri
sundlaug. gufubað. íþróttasalur.
nuddstofa. tennisvöllur. 4 mat-
salir. kaffistofa. 6 barir og diskó-
tek.
Verði þessara ferða er stillt
mjög í hóf. Þeir, sem áhuga hafa.
eru hvattir til þess að láta skrá sig
sem fyrst.
Skrifstofa Heimdallar. sem er i
Siðumúla 8. sími 86333. og Ferða-
skrifstofan Utsýn. sími 26611.
veita nánari upplýsingar og taka
við pöntunum.
— Ólafur 5.
Framhald af bls. 1
Birgir ísleifur Gunnarsson.
Eftir að forseti Islands og frú
hafa heilsaö Noregskonungi og
fylgdarliði hans verða leiknir
þjóðsöngvar tslands og Noregs.
Þvf næst kynna forsetahjónin
konungi viðstadda. Þegar þvf er
lokið verður ekið að Ráðherra-
bústaðnum um Tryggvagötu,
Kalkofnsveg, Lækjargötu, Frí-
kirkjuveg, Skothúsveg og
Tjarnargötu.
Klukkan 11.55 verður haldið
til Bessastaða, en þar verður
snæddur hádegisverður og að
honum loknum. kl. 14.30,
heldur konungur I Fossvogs-
kirkjugarð, þar sem hann mun
leggja blómsveig á minnis-
merki norskra hermanna. sem
féllu f sfðustu heimsstvrjöld.
Ólafur konungur mun kl. 17.00
taka á móti sendiherrum er-
lendra ríkja í Ráðherrabú-
staðnum og kl. 19.30 verður
kvöldverðarboð forseta islands
á Hótel Sögu. Mun það standa
fram til kl. 23.00.
— Landbúnaður
Framhald af bls. 48
milljónir handbærar. Endirinn
verður kannski sá, að allar þessar
vélar liggja ónýttar fram á næsta
vor, því að enginn le.vsir út land-
búnaðarvélar eftir 30. september.
en þá falla ákvæðin um innborg-
unargjaldíð úr gildi. En ég vil í
lengstu lög vera bjartsýnn á. að
stjórnvöld leysi þetta erfiða mál "
— Byssurnar
Framhald af bsl. 1.
höfn. Heimildir herma, að
Israelar hafi beðið Kissinger að
ræða þau mál við sýrlenzka ráða-
menn, en þeir munu hafa neitað
því algerlega. Frelsishreyfingar
Palestinu-Araba hafa heitió því
að berjast til síðasta manns fyrir
rétti sinum. Þetta er eitt af þvi.
sem menn óttast mjög. Arabarnir
hafa sýnt að þeir svífast einskis i
baráttu sinni og láta sig lif sitt
engu skipta. Israelar hafa haldið
uppi heiftarlegum hefndarárás-
um á stöðvar skæruliða, einkum i
Líbanon, og menn óttast, að
frekari hrvðjuverk og svo
hefndarárásir geti orðið til þess
að eyðileggja það samkomulag,
sem Kissinger hefur nú loks
tekizt að berja i gegn.
Djúpsta'ð tortrvggni
Henry Kissinger fékk litla hvild
fyrsta daginn eftir heimskomuna,
þvi að hann var á stöðugum fund-
um í allan dag. Hann snæddi
morgunverð með Nixon og fór
síðan á fund með honum og 20
þingmönnum, þar sem hann
skýrði frá atburðarás siðasta
mánaðar. Síóar i dag átti hann svo
langan fund með utanrikismála-
nefnd þingsins. þar sem hann
gerði nánari grein fyrir samnings-
umleitunum. Hann sagði frétta-
.nönnum á fundi i dag, að
erfiðasti hjallinn hefði verið hin
djúpstæða tortryggni, sem ráða-
menn i Tel-Aviv og Damaskus
bera hverjir til annarra, en hann
sagðist halda, að þeir hefðu nú
brúað það bil að nokkru. Hann
sagði að erfiðustu málin, sém eft-
ir væru, vörðuðu Palestínu-
Araba, framtiðarlandamærin og
Jerúsalem. I skoðanakönnun. sem
Harrisstofnunin í Bandaríkjun-
um lét gera skömmu áður en sam-
komulag náðist í deilunni, kemur
fram. aó 85% Bandaríkjamanna
telja, að Kissinger hafi staðið sig
frábærlega vel í starfi.
Búizt er við, að Nixon forseti
fari í heimsókn til Miðaustur-
landa 8. eða 9. júni og fer
Kissinger þá með honum. Forset-
inn fer siðan í vikuheimsókn til
Sovétríkjanna 27. júni.
1 dag var hafizt handa um
undirbúning á skiptum á striðs-
föngum milli Israela og Sýrlend-
inga, en þau fara fram á morguri.
tsraelar halda 382 Sýrlendingum,
en Sýrlendingar 68 Israelum.
— Keflavíkur-
hátíðin
Framhald af bls. 2
pósthús og sérstakur stimpill
notaður. Þá má minnast á
náttúrugripasýningu.
I iðnskólanum er mjög fjöl-
breytt málverkasýning með
myndum eftir flesta þekktustu
málara landsins. sem eru í eigu
Keflavikurkaupstaðar eða ein-
stakra aðila. ennfremur sýning
á alþýðulist og keramik. I
gagnfræðaskólanuin er skóla-
sýning.
A þriðjudagskvöld verður
bókmennta- og tónlistarkýnn-
ing í Félagsbíói. en þar koma
fram sex rithöfundar og nem-
endur tónlistarskólans. Karla-
kór Keflavíkur heldur svo tón-
leika á fimmtudagskvöldið.
I kvöld kl. 21.00 verður
hátiðarsamkoma i tilefni 25
ára afmælis kaupstaðarins. A
samkomunni koma fram
Karlakór Keflavikur. Kvenna-
kör Suðurnesja. Tónlistarskóli
Suðurnesja. hátiðarljóð verður
flutt og stutt ávörp.
.-A