Morgunblaðið - 26.08.1975, Blaðsíða 1

36 SÍÐUR MEÐ 8 SÍÐNA ÍÞRÓTTABLAÐI
192. Jbl. 62. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 26. ÁGUST 1975
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Erfiðir fundir
um Rhódesíu á
Zambezi-brú
Livingstone, Zambfu, 25. ágúst. Reuter.
LEIÐTOGAR Suður-Afríku, Rhódesfu, Zambfu og afrfskra þjóðernis-
sinna f Rhódesfu ræddust við langt fram á kvöld um framtfð Rhódesfu
f járnbrautarvagni á Viktorfufossabrúnni á Iandamærunum yfir
Zambezifljóti f dag. Allt benti til þess að viðræðurnar gengju crfið-
lega og að Kenneth Kaunda forseti Zambfu og Johannes Vorster,
forsætisráðherra Suður-Afrfku, reyndu að bjarga þeim.
Ian Smith, forsætisráðherra
Rhódesíu, sagði þegar hann fór úr
„friðarvagninum“ til að fá sér að
Hafnbann
í Hollandi
Amsterdam, 25. ágúst. AP.
REIÐIR sjómenn lokuðu rúm-
lega 20 fljótum og sýkjum og
skurðum f HoIIandi með 800
prömmum f dag til að mót-
mæfa áformum rfkisstjórnar-
innar um að endurskipuleggja
siglingar á þeim. Þúsundir
skemmtibáta og prammar, sem
taka ekki þátt f aðgerðunum,
komast ekki leiðar sinnar.
Hafnbannið nær ekki til
Rotterdam og Amsterdam,
stærstu hafnarborgá landsins.
Það nær heldur ekki til sigl-
ingaleiðarinnar til Vestur-
Þýzkalands á Rín.
Leo van Laak, einn af for-
ystumönnum mótmælanna,
sagði að prammarnir gætu
haldið uppi hafnbanni í einn
mánuð. Hann sagði að fyrst í
stað væri ætlunin að halda
uppi þessum aðgerðum þar til
á föstudag þegar þingið á að
ræða fyrirhugaða endurskipu-
lagningu.
Prammarnir, sem taka þátt í
aðgerðunum, eru aðallega í
eigu lítilla fyrirtækja sem mót-
mæla því að áformað er að
leggja niður núverandi tilhög-
un á þvf hvernig farmur skipt-
ist niður milli prammanna.
Samkvæmt núverandi tilhög-
un á farmurinn að skiptast
sem jafnast niður.
Stjórnin vill leggja niður
þetta ríkiskerfi, sem var komið
á 1933, þar sem hún telur að
það hafi drepið niður alla sam-
Framhald á bls. 34
borða: „Við eigum i erfiðleikum."
Hann skellti skuldinni á samtök
afriskra þjóðernissinna ANC, en
kvaðst vona að áfram miðaði í
viðræðunum að loknum kvöld-
verði.
Agreiningurinn mun snúast
um „fretona-samkomulagið" frá
9. ágúst er varð til þess að ákveðið
var að halda fáðstefnuna. Það
mun enn vera krafa Smiths að
Framhald á bls. 34
Símamynd AP
FYRSTI FUNDURINN — Johannes Vorster, forsætisráðherra Suður-Afriku, og Kenneth Kaunda,
forseti Zambíu, er þeir hittust í fyrsta skipti á fundinum á Viktoriufossbrúnni í gær. Fundurinn er
haldinn í járnbrautarvagni á brúnni yfir Zambesi og fjallar um stjórnarskrá Rhódesiu.
Goncalves hefur ekki
stuðning Costa Gomes
Lissabon, 25. ágúst. AP.
FRANSISCO da Costa Gomes forseti hefur ákveðið að reka Vasco
Goncalves forsætisráðherra samkvæmt áreiðanlegum heimildum f
dag. Samkvæmt heimildunum hefur forsetinn sagt frá þessari fyrir-
ætlun sinni f trúnaði og hann vonar að Goncalves samþykki að fara frá
af fúsum vilja svo að hófsamir herforingjar láti ekki verða af hótunum
um að vfkja honum með valdi.
Talsmaður forsetans sagði
seinna í kvöld að fréttir um að
hann hefði ákveðið að vlkja for-
sætisráðherranum væru rangar.
Hann sagði að forsetinn hefði
ákveðið að Vasco Goncalves
skyldi áfram gegna embætti for-
sætisráðherra.
Seinna aflýsti Goncalves opin-
berri ræðu sem hann ætlaði að
halda og heimildir I hernum
hermdu að hófsamir herforingjar
væru að búa sig undir að láta til
skarar skríða gegn honum.
Goncalves kvaðst ekki geta haldið
ræðuna þar sem hann þyrfti að
sækja fund byltingarráðsins, en
þar sem dregið hefur verið úr
áhrifum þess þykir" sá fundur
ekki mikilvægur.
Yfirmaður landhersins, Carlos
Fabiao hershöfðingi, mun hafa
krafizt þess á sex tíma fundi
þríeykisstjórnar Costa Gomes for-
seta, Goncalves forsætisráðherra
og Otelo Carvalho, yfirmanns
öryggisþjónustunnar Copcon, og
yfirmanna hinna þriggja greina
heraflans að Goncalves legði nið-
ur völd innan eins sólarhrings.
Samkvæmt heimildunum lagði
Fabiao hershöfðingi fram nýjan
ráðherralista á fundinum.
Kunnugir segja að Costa Gomes
forseti eigi fullt I fangi með að
ráða við ástandið sem geti leitt til
algers borgarastriðs. En ekkert
bendir til þess að Goncalves ætli
að segja af sér þótt fréttir hermi
að hann sé á báðum áttum. Á
föstudaginn sagði hann ættingj-
um að hann hefði fengið sig full-
saddan, en daginn eftir kvaðst
hann staðráðinn I að þrauka áfr- var borið til baka að hann hefði
am, segja góðar heimildir.
Flokkur kommúnista sendi frá
sér óljósa hótun um „útkall stuðn-
ingsmanna" Goncalves honum til
varnar og nokkrar herdeildir holl-
ar honum eru sagðar við öllu bún-
ar. Það er til marks um rikjandi
óvissu að skrifstofa Goncalves
birti I dag yfirlýsingu þar sem það
sagt af sér.
Samkvæmt áformum andstæð-
inga Goncalves á Fabiao hershöfð-
ingi að verða forsætisráðherra og
honum til ráðuneytis eiga að vera
tveir varaforsætisráðherrar: Ern-
esto Melo Antunes majór og Vitor
Crespo sjóliðsforingi. Auk þess á
Framhald á bls. 34
Kissinger f ær
afhenta kröfu
Jerúsalem, 25. ágúst.
AP.
ÍSARELSMENN hafa borið fram
nýja kröfu þess efnis að hvers
konar tilslakanir sem Egyptar
kunni að gera f nýjum samningi
um Sinai-skaga, bæði efnahags-
legar og pólitfskar, verði birtai
opinberlega að þvf er bandarísk
Dauðadómunum í Grikklandi
á að breyta í ævilangt fangelsi
Aþenu, 25. ágúst. AP. Reuter.
GRfSKA stjórnin mælti með því f dag, að dauðadómun-
um yfir Georgi Papadopoulosi og tveimur nánustu sam-
starfsmönnum hans yrði breytt í ævilangt fangelsi. Þessi
afstaða hefur sætt harðri gagnrýni andstæðinga stjórn-
arinnar.
Giorgios Mangakis úr Mið-
flokkasambandinu kallaði þetta
„þjóðhættuleg mistök". Hreyfing
sósíalista og flokkur kommúnista
kröfðust þess að dauðadómunum
yrði fullnægt. Stjórnarandstæð-
ingar kröfðust þess ennfremur að
stjórnin segði af sér og þjóðþingið
yrði kallað saman til aukafundar
til að ræða málið.
I tilkynningu sem var gefin út
að loknum stjórnarfundi sagði að
samþykkt hefði verið einróma að
„leggja til“ að dómarnir yrðu
mildaðir. Dómsmálaráðherra
mundi gera ráðstafanir til þess að
dómarnir yfir Papadopoulosi,
Stylianos Patakos og Niklaus
Makarezos yrðu mildaðir. Sam-
kvæmt stjórnarskránni getur að-
eins forsetinn, Konstantín Tsats-
os, mildað dómana en það var
ekki tekið fram í tilkynningunni.
Stjórnin vísaði gagnrýni and-
stæðinga sinna á bug og tók fram
að ákvörðunin hefði verið tekin
án. utanaðkomandi þrýstings. Því
var neitað að samkomulag hefði
verið gert við sakborninga I rétt-
arhöldunum sem lauk á laugar-
dag áður en þau hófust. Fimmtán
samstarfsmenn hinna þriggja
dauðadæmdu voru dæmdir til
langrar fangelsisvistar, átta
þeirra i ævilangt fangelsi.
Um 500 vinstrisinnar efndu til
mótmælaaðgerða fyrir framan
Aþenu-háskóla í dag og kröfðust
þess að dauðadómunum yrði full-
nægt. Yfirvöldin óttast fleiri
mótmælaaðgerðir. öflugur vörður
er við margar opinberar bygging-
ar í höfuðborginni.
Seinna sagði Konstantín Stefan-
akis dómsmálaráðherra á blaða-
mannafundi að dauðadómarnir
gætu valdið alvarlegri óánægju
t.d. meðal foringja I hernum.
„Ákvörðunin var tekin af mann-
úðarástæðum,“ sagði hann. Vitað
er að stjórnin hefur óttazt upp-
reisnaröfl í hernum.
Lögmaður Papadopoulosar
sagði að skjólstæðingur sinn
mundi ekki fara fram á ný réttar-
höld. Sautján sakborninganna
sem voru dæmdir um leið og
Papadopoulos segjast hins vegar
munu fara fram á ný réttarhöld.
ur embættismaður sagði f dag.
Samt var Henry Kissinger utan-
rfkisráðherra sagður vongóður
um að geta rekið endahnútinn á
samninginn eftir nokkra daga,
þegar hann kom til Jerúsalcm f
kvöld til þriðja fundar sfns með
fsraelskum ráðamönnum frá
Alexandrfu þar sem hann ræddi
við Anwar Sadat forseta.
Kissinger ræddi hina nýju
kröfu Israelsmanna við Sadat og
skýrði þeim sfðan frá viðbrögðum
hans. Sadat sagði fréttamönnum f
Alexandrfu: „Engu verður haldið
leyndu." Aðspurður hvort hann
ætti við tilslakanir og hernaðar-
legar og aðrar hliðar samningsins
sagði hann: „Það er rétt.“ Kunn-
ugir telja að með þessu hafi Sadat
almennt átt við að áherzla yrði
lögð á hreinskilni en ekki endi-
lega gefið f skyn að hann hefði
slakað til gagnvart Israelsmönn-
um í þessu máli.
Þeir möguleikar á tilslökunum
sem eru ræddir eru meðal annars
á þá leið að bandarískum fyrir-
tækjum sem skipta við Israel
verði leyft að starfa f Egypta-
landi, að dregið verði úr áróðri
gegn Israelsmönnum og að flutn-
ingar til Israels verði leyfðir um
Súez-skurð. Hingað til hefur verið
talið að þessum og öðrum íilslök-
unum verði heitið í einkasam-
komulagi milli Egypta og Banda-
rfkjamanna.
Framhald á bls. 34