Morgunblaðið - 26.10.1975, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTOBER 1975 11
•sSfófr THE OBSEKVER THE OBSERVER THE OBSERVER uStóí. THE OBSERVER *Síá& THE OBSEKVER
Offramleiðsla matvæla 1
Efn ahagsbandalaginu
mun halda áfram
Eftir
David Haworth
Brussel
Rétt einu sinni koma í ljós
stórfelldir vankantar á land-
búnaðarstefnu Efnahagsbanda-
lagslandanna, og enn á ný er
offramleiðsla á landbúnaðar-
vörum meginvandamálið. Lokið
er nú löngum en misheppn-
uðum samningaviðræðum um
ágreining vínyrkjubænda í
Frakklandi og ítalíu. Tókst
fulltrúum þessara tveggja
landa ekki að ná samkomulagi
um, hvernig Efnahagsbanda-
laginu bæri að taka á vand-
anum, þannig að samningavið-
ræður fóru út um þúfur.
Einnig er mikil offramleiðsla
á mjólkurdufti i aðildarlöndum
Efnahagsbandalagsins, en van-
þróaðar þjóðir heims hafa mjög
mikla þörf fyrir þá afurð. Enn-
fremur situr bandalagið uppi
með miklar umframbirgðir af
smjöri og nautakjöti.
En enda þótt rikisstjórnir
aðildarlandanna einbeiti sér að
því að finna einhverja leið, er
virkað gæti sem hemill á of-
framleiðslu landbúnaðarvara,
en það vandamál vefst stöðugt
fyrir þeim, eru til menn, sem
eru gersamlega á öndverðum
meiði við þær í þessu máli. Þar
á meðal er mjög virtur stjórn-
málamaður í Vestur-
Þýzkalandi, Willi Gorlach, en
hann gegnir nú embætti land-
búnaðarráðherra í Hessen.
Hann hvetur til stóraukinnar
offramleiðslu á Iandbúnaðar-
vörum í Efnahagsbandalags-
löndunum, og dreymir hann
um, að innan tíðar verði „mikil
offramleiðsla á öllum sviðum
landbúnaðar í Evrópu,“ svo að
notuð séu hans eigin orð.
Gorlach telur að bændur í
aðildarríkjum EBE eigi ekki að
bera nokkurn kinnroða fyrir
þvf að framleiða langt umfram
það sem svarar þörfum innan
bandalagsins. Og hver er svo
ástæðan? Hún er sú, að
umframbirgðir eigi að flytja til
vanþróaðra ríkja sem skerf
EBE til að bægja hungurvof-
unni frá dyrum, þar sem hún
knýr hvað fastast á. Hann segir,
að þar sem EBE tryggi bændum
hátt vöruverð til að koma í veg
fyrir uppflosnun af smájörðum,
muni bandalagið með þessu
móti hreinlega flytja sín eigin
þjóðfélagsvandamál til þriðja
heimsins.
Þótt Gorlach sé velviljaður
maður, eru litlar likur á þvi, að
ráð landbúnaðarráðherra Efna-
hagsbandalagsríkjanna gíni við
þessum hugmyndum hans. Slik
offramleiðsla sem hann vill
stuðla að myndi setja hið við-
kvæma og flókna landbúnaðar-
kerfi bandalagsins gersamlega
úr skorðum.
Þar með er ekki öll sagan
sögð. Landbúnaðarafurðir í
Vestur-Evrópu eru að meðaltali
50—100% dýrari en sambæri-
legar vörur í þriðja heiminum,
og þyrftu að koma til ríflegar
útflutningsuppbætur úr
sjóðum bandalagsins, ef nokkr-
ar horfur ættu að vera á því að
selja þær.
Ráðamenn í Efnahagsbanda-
laginu hafa sitthvað fleira við
hugmyndir Gorlachs að athuga.
Til dæmis má nefna það, að
þróunarrikin sjálf æskja þess
fremur að Efnahagsbandalagið
veiti þeim aðstoð til að byggja
upp eiginn landbúnaðariðnað i
stað þess að veita viðtöku fé og
gjafakorni, sem skammvinnur
akkur væri i.
Þá hafa sérfræðingar i land-
búnaðarmálum bent á, að enda
þótt Efnahagsbandalagið vildi
stuðla að offramleiðslu á land-
búnaðarafurðum, gætu aðildar-
löndin engan veginn svarað
þörfum þróunarríkjanna á
næstkomandi árum. Spár, sem
gerðar hafa verið á þessu sviði,
benda til þess, að á næsta ára-
tug muni matvælaþörfin í
þróunarríkjunum aukast um
70% að minnsta kosti, frá þvi
sem nú er. Hins vegar
muni matvælaframleiðslan i
heiminum aðeins aukast um
46%, ef nú haldi sem horfi.
Sérfræðingar telja, að eftir
u.þ.b. 15 ár muni kornskortur í
þróunarríkjunum nema að
minnsta kosti 100 milljónum
tonna á ári hverju miðað við
núverandi þróun mála. Geti
ríki þessi engan veginn ráðið
við að brúa þetta bil með korn-
kaupum erlendis frá, því að
með þvl móti yrðu gjaldeyris-
sjóðir þeirra fljótlega þurr-
ausnir. Aðeins á einn hátt sé
unnt að leysa þennan vanda,
þ.e. með því að viðkomandi ríki
auki matvælaframleiðslu sina i
stað þess að treysta á útflutning
frá auðugum rikjum Vestur-
Evrópu.
Sérfræðingar hjá Matvæla"
og landbúnaðarstofnun Sam-
einuðu þjóðanna telja, að geti
þróunarlöndin tileinkað sér
nýjustu tækni í landbúnaði
kunni það að hafa I för með sér
framleiðsluaukningu sem svari
27% á næsta áratug, og muni
það svara rúmum helmingi auk-
innar þarfar, sé miðað við 51%
aukningu.
í ljósi þess, sem hér hefur
verið greint frá, eru engar líkur
á þvi að róttækra breytinga sé
að vænta í landbúnaðarstefnu
efnahagsbandalags Evrópu.
Þ.e.a.s. offramleiðslan mun
halda áfram, en ekki mun unnt
að nota hana til hagsbóta van-
þróuðum ríkjum. Þó er ekki
þar með sagt, að bandalagið
muni ekki auka aðstoð sina við
þriðja heiminn, annaðhvort
bandalagið i heild eða hvert
aðildarriki fyrir sig.
En þótt hugmyndin um að
flytja offramleiðsluna þangað
sem þörf er fyrir hana, sé I
fljótu bragði ekki óeðlileg,
virðist hún mjög óraunhæf.
A.m.k. hafa forkólfarnir í Efna-
hagsbandalaginu fullan hug á
að kveða hana niður hið skjót-
asta, því að þeir óttast, að ella
muni bændur i aðildarrikj-
unum bregðast við skjótt og
framleiða enn meiri umfram-
birgðir en bandalagið hefur við
að kljást um þessar mundir.
Nýr áfangi á Kanarí
blómaeyjan
Tenerife
Reynsla okkar af óskum íslendinga undanfarin 5 ár
og sá frábæri árangur sem náöst hefur í Kanarí-
eyjaferöum okkar, er þaö sem nú hvetur okkur til
aö færa enn út kvíarnar.
Viö höfum nú skipulagt feröir til blómaeyjunnar
Tenerife, sem af mörgum er talin fegurst Kanarí-
eyja, en hún er granneyja Gran Canaría, þar sem
þúsundir íslendinga hafa notiö hvíldar og hressing-
ar á undanförnum árum.
í vetur veröa farnar 7 feröir til Tenerife. Hin fyrsta
14. desember en hin síðasta 4. apríl og er hún
jafnframt páskaferö.
Dvaliö verður í íbúöum og á þriggja og fjögurra
stjörnu hótelum og verðið í tvær vikur er frá
47.900 krónum, sem er þaö hagstæðasta sem
býöst.
Sért þú aö hugsa um sólarferð í skammdeginu,
þá snúöu þér til okkar.
FLUGFÉLAG LOFTLEIÐIR
ISLAJVDS
Fyrstir með skipulagðar sólarferðir i skammdeginu