Morgunblaðið - 26.10.1975, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1975
Hið misheppnaða „groupie"
(hljómsveitarskækja) Suzy
Creamcheese, sem löngum var
í eftirdragi með Zappa og
Mæðrum hans gaf eftirfarandi
Iýsingu:
„Þessar“ mæður eru brjálaðar.
Það sést á fötunum. Ein þeirra
er meira að segja með háls-
festi og svo er lika vond lykt af
þeim. Við ætluðum að fá þá til
að spila eftir körfubolta-
leikinn en besti vinur minn
aðvaraði mig. Hann sagði að
það væri aldrei hægt að vita
hvað margir þeirra kæmu,
stundum kemur náunginn í
pelsinum ekki og stundum
kemur hann og þá með slatta
af hálfbrjáluðu fólki og það
dansar út um allt. Ekkert
krakkanna f skólanum líkar
við þessar Mæður, sérstaklega
eftir að kennarinn okkar
skýrði út fyrir okkur hvað
textarnir þýddu sem þeir
syngju.“
Þín einlæg að eilífu
öllum tónlistarstefnum var sull-
að saman, en útkoman var sam-
stæð heild, nokkurskonar rokk-
ópera. Meinfyndið háð skar sig
í gegn bæði i tali og tónum.
Upphaf plötunnar lýsir henni
nokkuð vel; forsetinn er veik-
ur, konan hans er á leiðinni
með hænsnasoð. Síðan kemur
hver árásin á fætur annarri:
„Taktu þér frí, fáðu þér göngu-
túr, sjáðu hvernig nasistarnir
stjórna bænum þinum, farðu
siðan heim, líttu í spegil, þú
heldur kannski að við séum að
tala um einhvern annan.“
í beinu framhaldi kom siðan
„Were only in it for the
money“, hámark þessarar trí-
lógíu hljómsveitarinnar. Um-
slagið var hnífskörp ádeila, eft-
irliking af umslagi „Sgt. Pepp-
er’s lonely Hearts Club Band“,
Bítlanna. Bítlarnir voru klædd-
ir silki fötum, Mothers kvenföt-
um. Nafn bitlanna gert úr
blómum, Mothers úr sundur
skornum ávöxtum, blár himinn
gagnvart eldingum á þungbún-
um kvöldhimni, I stað vaxbrúða
óásjálegar gínur. Þannig mætti
lengi telja, hverju smáatriði
var fylgt. Zappa gaf út þá yfir-
lýsingu að þetta væri barna-
plata! Söngurinn var hækkaður
upp um áttund sumstaðar og
lfktist einna heist röddum i
teiknimyndum, hljóðfæraleik-
urinn var einfaldur, en hnit-
miðaður og miklar tæknibrell-
ur voru notaðar við upptökuna.
Verkið var byggt svipað og
Absolutly Free, en mun hnit-
miðaðra, skiptingar hraðari og
hlustandinn áreittur með sí-
felldum tilkynningum og trufl-
unum sem allstaðar er skotið
inn í: „Halló strákar og stelpur,
ég heiti Jimmy Carl Black og er
indjáni hljómsveitarinnar,"
heyrist nokkrum sinnum.
Elektrónískt tónverk sem bann-
að er að hlusta á án þess að hafa
lesið smásögu eftir Franz
Kafka!
Framhald á bls. 20
MOTHERS OF INVENTION
Árið 1966 kom út allsérstæð
plata með yfirskriftinni „Freak
out“. Þetta var fyrsta tvöfalda
albúmið í rokktónlist sem gefið
var út, (Blonde On Blonde
Dylans kom út nokkrum mán-
uðum síðar). Bæði innihaldið
og umbúnaðurinn voru óvenju-
leg svo ekki sé meira sagt. Um-
slagið var hlaðið upplýsingum,
skilgreining á titlinum „Freak
Out", langur listi yfir þá sem
höfðu haft áhrif á hugmyndir
þeirra sem spiluðu á plötunni,
athugasemdir við lögin, tilvitn-
anir úr óliklegustu áttum o.fl.
Innihaldið var jafn fjölbreytt,
slagarar, líkir þeim sem fyllt
höfðu vinsældalistana um ’6Ó,
ófullgerður ballet, „Afturkoma
sonar segulstálsskrimslisins"
og eintal manns sem er að gera
það upp viðsig hvort hanneigi
að verða lögregla eða vörubíl
stjóri. Aðalmunurinn á því sem
undan hafði komið þessu verki
var þó afstaðan til áheyrand-
ans, í stað þess að syngja mót-
mælasöngva likt og þjóðlaga-
söngvararnir: „Bróðir sérðu
ekki allt ranglætið í heimin-
um“, voru beinar árásir,
Mothers voru mótmælin holdi
klædd. Beinar árásir á þann
sem hlustaði. Tónlistin var að
meginuppstöðu dæmigert
gaddavírsrokk, söngurinn
óheflaður. Platan seldist furð-
anlega, en aðallega á vestur-
strönd Bandarikjanna því hún
fékkst ekki spiluð i útvarpi og
var ekkert auglýst. Fljótlega
mynduðust goðsögur um hljóm-
sveitina. Ein slík barst meira að
segja til íslands nokkrum árum
síðar og birtist í Vikunni. Þar
sagði að ný hljómsvéit væri
komin fram í Bandaríkjunum
sem hefði það að aðalmarkmiði
að dáleiða áhorfendur sína með
hávaða og Ijósum. Með grein-
inni birtist mynd af stúlku sem
var undir áhrifum tónlistarinn-
ar!
Hverjir voru það sem stóðu á
bak við þetta framtak? Megin-
uppistaðan voru meðlimir fyrr-
verandi slagarahljómsveitar;
The Soul Giants og sjálflærður
gítarleikari og tónsmiður, sem
unnið hafði við gerð tónlistar
fyrir auglýsingakvikmyndir
o.fl. Hljómsveitin kallaði sig
fyrst Captain Glasspack and the
Magie Mufflers og meðlimirnir
voru Jimmy Carl Black
(trommur), Ray Collins (söng-
ur), Roy Estrada (bassi), Elliot
Ingber (gítar) og Frank Zappa
(gítar, söngur). 1967 bættust
fjórir í hópinn Billy Mundi
(trommur) Don Preston
(hljómborð), Bunk Gardner
(blásturshljóðfæri) og Jim
Sherwood (blásturshljóðfæri),
áður hafði Elliot Ingber hætt.
Við þessar breytingar batnaði
tónlistarflutningur þeirra til
muna.
Sama ár gáfu þeir út aðra
plötu sína (Absolutly Free).
Hér fékk fólk forsmekkinn af
því sem síðar átti eftir að koma;
ÞEIR SEM lesa þessa grein um furðufyrirbærið Frank Zappa og Mæður hans, sem Stuttslðan
fékk senda, ættu að vera mjög vel inni f þeim hugarheimi er tónlist hans rfs upp úr. Þess má
einnig geta að kvikmynd Zappa, „200 Motels", verður væntanlega sýnd f kvikmyndaklúbbnum
Fjalarkettinum f vetur.
A.J., Bald. J.B.
Á árunum 1960—70 áttu sér stað miklar hræringar meðal ungs fólks á
Vesturlöndum. Margir voru orðnir þreyttir á vonleysinu sem fylgdi kalda
stríðinu, hvernig öll mótmæli gegn kjarnorkuvopnum höfðu farið út um þúfur
og stöðug hætta á gjöreyðingarstríði vofði yfir.
Fljótlega fóru þessar hræringar að setja mark sitt á poptónlistina, fjölmiðil
þeirra. Þjóðlagatónlistin breiddist út frá þröngum menningarkima farand-
söngvara til fjölmenns áheyrendahóps. I Bandaríkjunum kom þetta skýrast
fram og kristallaðist í tónlist Dylans, sem varð hetja áratugarins. Þessi
breyting innan poptónlistarinnar, frá því að vera barátta um efstu sæti
vinsældalistanna í að vera fjölmiðill þar sem skáld og tónlistarmenn gátu
komið hugmyndum sfnum og skoðunum á framfæri átti eftir að hafa víðtæk
áhrif.
í stað þess að textarnir fjölluðu um prinsinn sem kom ríðandi á hvítum hesti
og stelpuna í næsta húsi sem varð gyðja við að ná sextán ára aldrinum, voru nú
tekin fyrir raunveruleg vandmál samtíðarinnar. Tónlistin breyttist, skýr mörk
milli jass, rokks og þjóðlagatónlistar rofnuðu. Dægurlagatónlist var ekki
lengur skammaryrði og margir jassistar fóru að leika með poppurum og öfugt.
Ætlunin er að líta á tvær afurðir þessa tfmabils sem fram komu í Bandarfkj-
unum: The Mothers of Invention og Captain Beefheart and his Magic band
(sem birtast mun síðar).