Morgunblaðið - 11.12.1975, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1975
21
Þorskgstríðið:
Stórauka þarf íslenzkar fréttir
og frásagnir af miðunum
HER á sfðunni eru frásagnir
eins þeirra brezku blaða-
manna, sem fengið hafa
levfi brezkra stjórnvalda og
flotayfirvalda til að fylgjast
með þorskastrfðinu,
óhindrað og við þær beztu
aðstæður, sem hugsazt get-
ur. Slfkur fréttaflutningur
af miðunum er brezkum
málstað mikils virði vegna
eðlilegrar upplýsingastarf-
semi og vakna þær spurn-
ingar, hvort fslenzkir fjöl-
miðlar og fslenzk stjórnvöld
séu nógu vel á verði og hvort
ekki sé ástæða fyrir þessa
aðila að taka mið af frétta-
frásögnum f brezkum fjöl-
miðlum um þessar mundir;
hvort ekki sé nauðsynlegt að
þessir aðilar taki höndum
saman til að stórefla frétta-
miðlun og frásagnir af
miðunum, enda er það kunn
staðreynd — studd reynslu
sfðustu ára — að strfð vinn-
ast nú ekki sfzt eða tapast f
fjölmiðlum.
Morgunblaðið birtir
þessar frásagnir hér á sfð-
unni f þvf skyni að vekja
þessar spurningar — og
hvetur eindregið til þess að
réttir aðilar fhugi þær ræki-
lega. Opnari fréttamennska
fslenzkra fjölmiðla er a.m.k.
brýnt nauðsynjamál eins og
nú horfir, og má f þvf sam-
bandi benda á ummæli
Nielsar P. Sigurðssonar,
sendiherra Islands f
Lundúnum, f Mbl. f gær, þar
sem hann segir, að fréttir
frá fslenzkum aðilum berist
allt of seint til útlanda. Slfk
ummæli háttsetts starfs-
manns utanrfkisráðuneytis-
ins geta ekki farið fram hjá
fslenzkum stjórnvöldum.
„Einhver andskotinn skar
ávörpuna,!
Frásögn fréttamanns
Times af þorskastríðinu
UM borð í Miröndu SA af
Islandi 3. desember frá
Michael Horsnell.
Islenzka varðskipið Ægir
gerði mikinn usla meðal brezku
togaranna SA af Islandi í dag
og bætti nýjum ofbeldiskafla
við þorskastríðið. Arásin í dag
var gerð fyrir framan nefið á
brezka flotanum eftir að annað
varðskip hafði verið notað sem
tálbeita til að beina athygli
freigátanna Brighton og
Falmouth frá Ægi. Síðan greip
skipherrann á Ægi til þess ráðs
að trufla talstöðvarskipti til
þess að koma í veg fyrir að
togararnir gætu látið verndar-
skipin vita. Síðar um daginn
héldu brezku herskipa-
herrarnir fund með sér til að
ræða öryggisráðstafanir.
Atburðarásin hófst með þvf
að varðskipið Öðinn sigldi í
námunda við togaraþvöguna í
gærkvöldi og nótt og eltu her-
skipin Óðin. Skömmu fyrir
dögun lét svo Ægir til skarar
skríða eftir að hafa Iæðzt
óséður út frá Seyðisfirði og
skar á vörpu Grimsbytogarans
Boston Commanche auk þess
sem hann gerði tveimur Hull-
togurum lífið leitt með því að
blinda skipstjórnarmenn með
sínum sterku ljóskösturum.
Aðgerðir Ægis voru of snöggar
til þess að verndarskipin næðu
að komast á milli Ægis og
togaranna 34, sem voru að
veiðum í hóp, og þessar snöggu
aðgerðir valda brezku skipherr-
unum miklum áhyggjum.
Sem fyrr segir truflaði Ægir
fjarskipti á VHF (hátíðni-
bylgjunni) sem togaraskip-
stjórarnir nota til að kalla á
aðstoð og kom þannig i veg fyr-
ir að hægt væri að gera
verndarskipunum viðvart.
Truflanirnar voru fram-
kvæmdar á þann kænlega hátt,
að lofskeytamaðurinn á Ægi
þrýsti stöðugt á og sleppti
skiptihnappnum á bylgjunni og
flautaði þannig að Brighton
vissi ekkert hvað var að gerast.
Árásin hófst kl. 04.15 rétt fyrir
dögun f sæmilega kyrrum sjó.
Allt í einu heyrðist rödd Joe
Harris á Aldershot yfir ljós-
vakann: „Einhver andskotinn
skar á vörpuna." Harris sá
skurðinn, er klippur Ægis
sneiddu vörpuna frá eins og
hnífur sker smjör. Roy Harris
skipstjóri á Boston Commanche
staðfesti skurðinn sjóðandi
illur. Skipherrann á Euroman
heyrði fréttina og sigldi á fullri
ferð á staðinn ásamt Lloyds-
man, sem slóst í förina, en það
var of seint. Ægir hafði sett
Brighton úr leik með truflunar-
aðgerðunum og hélt áfram á
fullri ferð að Hulltogurunum
Falstaff og Ross Leonis og
blindaði þá með ljósköstur-
unum.
Ægir gerði síðan hina skip-
stjórana snarruglaða með þvi
að kalla sífellt f loftskeyta-
stöðina: „Týr, halló Týr, hér er
Ægir, Týr, halló Týr, hér er
Ægir.“ Togaraskipstjórarnir,
sem voru æfareiðir, reyndu að
hefna sín með því að trufla
hátíðnibylgjuna svo að Ægir
gæti ekki náð sambandi við Tý,
en það hafði verið leikið á þá.
Týr var hvergi nálægur. Þegar
hér var komið sögu höfðu allir
togararnir híft trollið inn.
Verndarskipin voru ráðalaus
gegn þessum leifturaðgerðum,
því að fallbyssur freigátanna
eru stjórnmálalega ónothæfar.
Ægir skreið óséður út frá
Seyðisfirði til árásarinnar og
sneri algerlega á verndarskipa-
flotann með því að sigla fyrir
norðan togarana milli þeirra og
lands og koma sfðan að þeim á
blindu hliðinni úr austri
þannig að verndarskipin, sem
voru fyrir SV og NV togarana
sáu Ægi ekki á ratsjánni. Eina
hefndaraðgerðin kom gegnum
stöðina,' er föðurlandsvinur-
inn Joe Harris á Aldershot, sem
þolir ekki að heyra orði hallað
að landi sínu, lék „Land of
Hope and Glory" f talstöðina af
segulbandi. Þá var Ægir
horfinn.
Við sáum Ægi næst á Nörð-
firði, en þangað hafði hann
fylgt Miröndu sem var að flytja
slasaðan sjómann f land. Gráa
byssu varðskipsins bar við
snæviþaktar hlíðar fjallanna.
Ægir sigldi upp að okkur og
kallaði: „Miranda, hvað ertu að
gera hér?“ Landhelgisgæzlan
hafði ekki látið skipherrann
vita um ferðir okkar. „Við
óskum sjúklingum ykkar alls
hins bezta, en við erum
hræddir um að til vandræða
Freigátan Falmouth
hafði tvíhandleggsbrotnað og
margfingurbrotnað en sagði:
„Ég hefði getað misst hand-
legginn og allt þetta fyrir 10
körfur af fiski.“
4. desember. Lagt á ráðin.
Skipherrar verndarskipanna
hittust um borð f freigátunni
Falstaff til þess að leggja á
ráðin i kjölfar ófaranna, sem
þeir urðu að þola af völdum
Ægis í gær. John Tait, yfir-
maður verndarflotans, boðaði
tæki verða sett um borð f
dráttarbátana, sem eru aðeins
aðstoðarskip við olfuboranir og
illa búnir slíkum tækjum.
Þá munu verndarskipin
eirinig nota blikkljós til þess að
togaraskipstjórarnir geti greint
þau frá varðskipunum. Þetta
var ákveðið eftir að varðskipið
Árvakur hafði blekkt Port Vale
og skorið vörpuna frá honum
eftir að hafa læðzt að honum
með togljós kveikt. Þá eru
einnig uppi áætlanir um að
5. desember: Enn sker Þór og
stingur verndarskipin af.
íslenzka varðskipinu Þór
tókst enn á ný að skríða gegn-
um verndarnet brezku
skipanna og skera á vörpu
Grimsbytogarans Ross
Ramilles, en Lloydsman tókst
að koma í veg fyrir að hann
næði að skera á vörpu annars
togara.
Mikill hiti komst í menn og
yfirmaður flotans, John Tait,
skipaði mönnum að taka það
rólega eftir snörp orðaskipti
milli skipherrans á Þór og Nick
Kettleweil skipherra á Brigh-
ton, en Þór fór hörmulega illa
með Brighton f eltingarleikn-
um.
Engu munaði að árekstur
yrði milli Þórs og Lloydsman og
voru aðeins 2 metrar á milli
skipanna, er Þór komst í burtu.
Yfirmenn . flotans sögðu að
aðgerðir Lloydsman til að koma
I veg fyrir að Þór skæri á aðra
vörpu væri fyrsti sigurinn fyrir
verndarskipin.
Þór gerði árásina í skjóli
blindhríðar og f 8 vindstigum
og sem fyrr var Oðinn notaður
sem tálbeita til að draga gthygli
herskipanna frá árásinni.
Óðinn sigldi upp að togurunum
i gærkvöldi án þess að hafast
að, en batt þar með Falmouth
og Star Aquarius við að elta sig.
Þór sigldi sfðan að togurunum í
skjóli bylsins og næturinnar.
Star Aquarius kom siglandi úr
vestri til að kanna hvaða skip
væri á ferðinni og þegar skipið
var komið alveg upp að Þór
setti varðskipið á fulla ferð og
stakk dráttarbátinn af. Brigh-
ton, Euroman og Lloydsman
komu siglandi á fullri ferð en
Þór var þegar kominn með
klippurnar í sjóinn og Ross
Ramilles missti vörpuna. Þór
sigldi síðan að Grimsby-
togaranum Black Watch, en
hann rétt náði vörpunni inn
áður en varðskipið gat látið til
skarar skríða og verndarskipin
gátu snúið Þór frá. Tait, yfir-
maður flotans, sagði þá yfir
talstöðina við verndarskipin, að
þeirra hlutverk væri aðeins
„friður á vorum tímum og gott
fiskiri"
Meðan á eltingaleiknum stóð
kallaði skipherrann á Þór með
hæðnistón til skipherrans á
Brighton: „Hvilíkur sjómaður,
hvilíkur sjómaður." Kettlewell
skipherra svaraði að islenzki
skipherrann ætti að fara á
sjómennskunámskeið hjá
brezka flotanum í Portsmouth.
Kettlewell var þá vinsamlegast
beðinn um að detta niður
dauður.
Yfirmaður brezka verndarflotans og skipherrar hans. F.v. J.M. Tait, G.A. Plumer, R.H. Whvte-
Melville-Jackson og N.I.C. Kettlewell. Kettlewell er sem fyrr segir á Brighton, Plumer á Falmouth og
Jackson á Leopard. Tait er um borð I Falmouth.
kunni að koma.“ Um 100 manns
voru á bryggjunni, er
gúmmíbátur mannaður 5
hraustustu skipsmönnum
Miröndu lagði að bryggju en
lögregluþjónar voru meðal
mannfjöldans í þvi tilfelli að til
átaka kæmi. Ekkert gerðist og
hinn slasaði Michael Blacknell,
21 árs gamall háseti af Alder-
shot, var fluttur í land. Hann
fundinn, vegna þess að hann
hafði áhyggjur af sambands-
leysinu milli togaranna og
verndarskipanna í stríðinu við
varðskipin. Eftir fundinn var
tilkynnt að dulmálskerfi hefði
verið samið til að koma I veg
fyrir að varðskipin gætu hlust-
að á samtöl og til að tryggja að
togaraskipstjórarnir gætu
kallað á hjálp. Ný fjarskipta-
skipta verndarsvæðinu i
tvennt. Togaraskipstjórarnir
taka hótanir varðskipanna um
handtöku alvarlega en litlar llk-
ur eru taldar á því að vopnaðir
menn verði sendir um borð i
togarana. Varðskipiri héldu i
kvöld áfram að sigla upp að
togaraskipstjórunum, sem
muna vel eftir skotárásinni á
Everton í síðasta þorskastríði
og vita hversu langt íslenzku
varðskipsmennirnir geta
gengið.