Morgunblaðið - 11.12.1975, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1975
400 milljónir
dregnar út
hjá Háskólanum
í gær var dregið í 12. flokki
Happdrættis Háskóla Islands.
Dregnir voru 31.500 vinningar að
fjárhæð 397.800,000 krónur.
Hæsti vinningurinn, níu
tveggja milljón króna vinningar,
komu á númer 10750. Trompmið-
inn og tveir miðar til viðbótar
voru seldir hjá Frfmanni Frí-
mannssyni f Hafnarhúsinu. Einn
miðinn var seldur í umboðinu í
Vestmannaeyjum og annar í um-
boðinu f Þorlákshöfn.
500.000 krónur komu á númer
23818. Trompmiðinn af þessu
númeri var seldur í Aðalumboð-
inu í Tjarnargötu 4. Tveir miðar
af númerinu voru seldir hjá Frf-
manni Frímannssyni í Hafnarhús-
inu og aðrir tveir hjá Arndísi Þor-
valdsdóttur á Vesturgötu 10.
— Myndir
Framhald af bls. 1
sögur væru Um skrfmsli í stöðu-
vötnum á frlandi, Norður-
löndum og í Kanada en hvergi
væru eins sterkar sannanir
fyrir því að slfk skrímsli væru
til eins og f Loch Ness.
Hann kvaðst telja að Loch
Ness væri fullt af skrfmslum og
taldi skýringuna á þvf að þau
kæmu ekki upp á yfirborðið þá
að þau lifðu hvert á öðru eða að
þau gleyptu steina þannig að
þau sykkju þegar þau hættu að
synda.
— Ajax
Framhald af bls. 38
þar með úr leik. Mark Ajax I leiknum
gerði Geels.
Liverpool vann örugglega og þar
var nýr maður I liðinu hetja dagsins.
Case heitir sá, og gerði öll mörk
liðsins. Barcelona komst sömuleiðis
örugglega áfram. Johan Cruyff átti
heiðurinn af markinu, lék á 3 varnar-
menn og síðan á markvörðinr> gaf á
Fortes og hann skoraði. Brugge frá
Belglu komst áfram, og mark liðsins
gerði Lambert, sá hinn sami og skor-
aði markið gegn íslandi s.l. haust.
Pólverjarnir í Stal Mielec komust
áfram með marki á síðustu mlnútun-
um. Heiðurinn á því átti HM stjarnan
Domarski. í slðustu umferð komust
Pólverjarnir áfram eftir vltspyrnu-
keppni, svo þetta er allt saman held-
ur naumt hjá þeim.
— Freigátan
Framhald af bls. 40
setninguna: „Sigldu gætilega, því
að hér eru smábátar á ferð.“ „Við
svöruðum þessu ekki“, sagði
Helgi, „þvf að við sáum hvergi
neina smábáta."
Þá ræddi Morgunblaðið einnig f
gær við Friðgeir Olgeirsson,
fyrsta stýrimann á Þór. Friðgeir
sagði frá atburði, sem gerðist f
fyrrakvöld og Helgi aðeins minnt-
ist á. Þá hitti Þór, er hann var á
leið í togarahóp, syðst f Vopna-
fjarðargrunni, freigátuna Fal-
mouth, sem kom á móti varðskip-
inu. Dráttarbátur var f togara-
hópnum, en kom ekki í námunda
við Þór. Er Falmouth kom upp að
Þór upphófust slfkað aðfarir frei-
gátunnar, að Friðgeir sagði að það
hafi aðeins verið öruggari skip-
stjórn Helga Hallvarðssonar að
þakka, að ekki hlutust af stór-
áföll. Friðgeir kvað erfitt að lýsa
háttarlagi freigátunnar, en menn
gætu ímyndað sér, að þeir væru á
hraðbraut á litlum Trabant og
óvildarmaður manns væri á 10
hjóla þungaflutningabíl. „Það
væri hinum s' Sra f lófa lagið, að
hjóla fyrir þig og hreinlega gera
út' af við þig,“ sagði Friðgeir og
tók fram að öll skipshöfnin á Þór
dáði Helga og væri stolt af þvf,
hvernig honum hefði tekizt að
koma í veg fyrir árekstur.
Freigátan Falmouth sigldi i
fyrstu í sífellu framan við varð-
skipið og freistaði þess að láta Þór
sigla á sig. Þegar þetta tókst ekki
fór freigátan frá, en tók þá upp
annað háttariag. Aftan á skut
freigátanna eru svokallaðir
íshnífar sinn á hvorri hlið,
rétt ofan við kjölinn, ramm-
ger járnstykki, sem notuð eru
við siglingu f ís og til þess
að bægja honum frá skrúfun-
um. Þetta gerir freigátan með því
að slá skutnum til sitt hvorrar
hliðar. Þessa aðferð reyndi frei-
gátan við Þór og hvað eftir annað,
var fjarlægðin milli skipanna inn-
an við hálfan metra. Itrekaðar
tilraunir hennar misheppnuðust
þó því ávallt tðkst Þór að koma í
veg fyrir árekstur. Þessi viður-
eign stóð í rúma klukkustund, en
þá hvarf Þór á braut.
Þá kvað Friðgeir það mjög áber-
andi, hvernig yfirmenn flotans á
miðunum spiluðu á brezka frétta-
menn. Hann sagði sem dæmi um
„góða fréttamennsku", að þegar f
fyrrakvöld og fyrrinótt hefðu yf-
irmenn freigátanna þegar verið
byrjaðir að undirbúa fréttir af
miðunum í gær. Tilganginum
kvað hann bezt lýst með þeirra
eigin orðum, en þeir létu boð út
ganga, að á morgun (þ.e. i gær),
myndu varðskipin koma út á mið-
in í þeim tilgangi að láta dráttar-
bátinn Lloydsman sigla á sig.
Þetta væri Islendingum nauðsyn-
legt til þess að Einar Ágústsson
hefði fréttir að færa inn á ráð-
herrafund NATO í Briissel. „Við
reiknuðum hins vegar dæmið
þannig," sagði Friðgeir Olgeirs-
son, „að brezku sjóliðsforingjarn-
ir ætluðu að beita Lloydsman
gegn okkur, en þetta tal væri ein-
ungis til þess að undirbúa jarð-
veginn, því að á miðunum er
fjöldi brezkra blaðamanna. Þegar
svo að árekstrinum kæmi, áttu
allir að vita ástæðurnar fyrir hon-
um.“
Þá spurðum við Friðgeir einnig
um atburðina á laugardag, er
Euroman sigldi á Þór. Hann sagði
að tilkynning yfirmanna á
Brighton um að þeir á Þór hefðu
tekið yfirbreiðsluna af aftari
byssunni væri aðeins áróðurs-
bragð Breta. Engin orðaskipti
hefðu farið fram á milli Helga
Hallvarðssonar og yfirmanns frei-
gátanna eins og brezkir blaða-
menn hefðu skýrt frá og Friðgeir
sagði að yfirmanni væri I lófa
lagið að blekkja blaðamenn, sem
sagzt hefðu orðið vitni að orða-
skiptum. T.d. kvað hann sjóiiðs-
foringjann hafa getað kallað hvað
sem hann vildi í hljóðnema —
hljóðneminn þyrfti t.d. ekki að
vera í sambandi. Friðgeir taldi að
yfirmenn freigátunnar hefðu
verið orðnir svo bálreiðir þeim á
Þór, að hjá þeim hefði gripið um
sig örvænting og þvi hefðu þeir
leikið á blaðamenn í áróðursskyni
til þess að gera hlut sinn meiri —
því að þennan dag hefði Þór
klippt og varnaraðgerðir þeirra
gjörsamlega mistekizt.
Brian Williams, fréttamaður
Reuters, sem er um borð f
Brighton skýrði frá því i frétta-
skeyti í gær að varðskipið Týr
hefði gert tilraun til þess að
klippa á togvíra brezkra togara,
en ekki tekizt. Um hálfa klukku-
stund stóðu yfir átök milli
Brighton og Týs og segir frétta-
maðurinn að Nigel Kettlewell
skipherra hafi aðvarað Guðmund
Kjærnested skipherra, að hann
væri að skipta sér af löglegum
veiðum. I fréttinni segir að
Guðmundur hafi daufheyrzt við
viðvöruninni. I eitt skipti voru
aðeins 2 metrar i milli skipanna
og þá segir fréttamaðurinn að
freigátuskipherrann hafi kallað
að hegðan varðskipsins væri stór-
hættuleg — erin lét Týr sem hann
heyrði ekki — segir fréttamaður-
inn. A meðan á þessu stóð
sveimaði Nimrod-þota yfir
skipunum og kom í lágflug rétt
yfir skipin nokkrum sinnum og
var búizt við að áhöfn flugvélar-
innar væri að taka myndir, sem
sönnunargögn fyrir ólöglegum
siglingum varðskipsins.
— Friðar’-
verðlaun
Framhald af bls. 1
barátta fyrir framtið mannkyns-
ins.“
Dr. Sakharov kvaðst vera „mjög
þakklátur og mjög stoltur . . . að
sjá nafn sitt ritað við hlið nafna
margra frábærra manna, þeirra á
meðal Albert Schweitzers." Hann
er fyrsti Rússinn sem fær fríðar-
verðlaunin.
Frú Lionás sagði að Sakharov
hefðu verið veitt verðlaunin fyrir
baráttu hans fyrir mann-
réttindum, afvopnun og sam-
vinnu allra þjóða, þvi endanlegt
markmið baráttunnar væri friður.
„Við vottum honum virðingu
fyrir viðleitni hans til að bæta
hag fólksins í öllum löndum . . .
Nóbelsnefndin harmar að Sakhar-
ov var meinað að vera viðstaddur
hér í dag til að taka sjálfur við
verðlaununum."
(Nánar segir frá ræðum Sak-
harovs og frú Lionas á bls. 24).
Seinna gengu stuðningsmenn
mannréttinda fylktu liði fram hjá
Grand Hotel þar sem frú Sakhar-
ova dvelst og hún kom fram á
svalir hótelsins.
Æskulýðsfélög allra stjórn-
málaflokka nema vinstri-
sósíalista efndu til fundar á há-
skólatorginu til „stuðnings mann-
réttindum". Þar var einnig lögð
áherzla á málfrelsi, trúfrelsi,
ferðafrelsi, félagafrelsi, réttlæti,
félagslegt og efnahagslegt öryggi.
— Aðgerðir
Framhald af bls. 1
Jafnframt ræddi Arias Navarro
tilraun sína til stjórnarmyndunar
við ýmsa stjórnmálamenrv þeirra
á meðal greifann af Motrico,
Josse Maria de Areilza, fyrrver-
andi sendiherra í Bandaríkjunum
og Frakklandi, og Manuel Fraga,
fyrrverandi sendiherra f Bret-
landi. Báðir eru taldir umbóta-
sinnaðir miðjumenn.
Kommúnistaforinginn Marve-
lino Camacho kom í dag fyr-
ir rétt, ákærður fyrir að hafa
skipulagt mótmælaaðgerðir fyrir
utan aðalfangelsið í Madrid á
sunnudaginn til að krefjast al-
gerrar náðunar allra pólitiskra
fanga. Hann var í handjárnum.
Pólitfskir fangar á Spáni munu
vera um 2.000 og ættingjar þeirra
segja að aðeins 240 hafi verið
látnir lausir. Þeir reyndu f dag að
afhenda bréf með beiðni um
stuðning við frelsun pólitískra
fanga í vestur-evrópskum sendi-
ráðum en segja að lögregla hafi
komið í veg fyrir það.
I verkföllunum í dag tók lög-
regla f sfna vörzlu nokkra vinstri-
menn sem héldu á kröfuspjöidum
við byggingarlóðir.
— Ráðherra
ákvarðar
Framhald af bls. 40
stofnana hér á landi og á sama
hátt viðskiptum einstakra fyrir-
tækja við lánastofnanir, og gera
yfirvöldum aðvart ef viðskiptin
gætu á einhvern hátt talizt óeðli-
leg eða ekki lögum og reglum
samkvæmt. Kvaðst Brynjólfur
ekki kannast við að Seðlabankinn
ofsækti Guðna Þórðarson f Sunnu
á neinn hátt.
Guðni Þórðarson tjáði Morgun-
blaðinu að hann hygðist halda
uppi vikulegum ferðum til
Kanaríeyja fram yfir áramót.
Fyrsta ferðin yrði farin nk.
laugardag og væri fullbókað í
hana og meira að segja biðlisti.
Kvað hann þess ekki hafa orðið
vart að allt umtalið um fyrirtæki
hans hefði orðið til að fæla við-
skiptavini frá ferðaskrifstofunni
nema síður væri. Margir hefðu
komið yið í aðalskrifstofum
Sunnu í gær til að votta honum
samúð og veita honum hvatningu
til að berjast gegn þeim ofsókn-
um, er Guðni telur sig beittan.
Guðni var spurður að þvf hvað
tæki við eftir að Sunna hefði
misst leyfið 10. janúar nk. og
svaraði hann því til að ekkert
væri því þá til fyrirstöðu, að Air
Viking héldi áfram uppi ferðum
með farþega til Kanaríeyja, líkt
og Flugfélag Islands gerði, en það
stæði fyrir þeim ferðum en ekki
ferðaskrifstofurnar. Vrðu tvær af
þremur vélum félagsins notaðar
til þessara ferða.
Guðni sagði, að annars væri
mikið annriki í leiguflugi Air
Viking f V-Afríku og Asíu um
þessar mundir og mun meira en
reiknað hefði verið með. Hefði
félagið nú að mestu leyti bókuð
verkefni fyrir vélina sem nú væri
úti — frá næsta sunnudegi og
fram yfir áramót. Sagði Guðni, að
auk þess að flogið væri með pfla-
grfma frá V-Afríku til Mekka þá
væri flugvélin nk. sunnudag að
fara í aðra áætlunarferðina
austur til Kóreu frá Miðjarðar-
hafslöndum. Sagði Guðni, að Air
Viking kæmi til með að hafa þrjár
áhafnir í þessum flutningum en
ferðin tæki 2 sólarhringa. Síðan
væru í kringum jólin að bætast I
við fleiri pílagrímsverkefni frá
öðrum aðilum en nú væri flogið
fyrir og einnig hefði vélin flogið
fyrír sum af þjóðarflugfélögunum
í V-Afríku sem leigðu vélina og
áhafnir Air Viking til áætlunar-
flugs. Guðni sagði, að þeir samn-
ingar er Air Viking hefði verið að
gera á þessum sióðum hljóðuðu
upp á verulegar fjárhæðir. Væru
nú einnig góðar horfur á, að Air
Viking gerði langvarandi samn-
ing eða til heils árs um áætlunar-
flug fyrir eitt þjóðarflugfélag-
anna á þessum slóðum, en það
myndi hafa í för með sér að um 25
íslendingar yrðu að hafa búsetu f
Asíu allan þennan tíma. Guðni
kvaðst hins vegar ekki vilja nefna
land eða flugfélag að fenginni
reynslu af fréttaflutningi annarra
flugrekstraraðila hér á landi.
— Sakharov
Framhald af bls. 1
launanna í kvöld en skiptu um
skoðun og ákváðu að halda
einkasamsæti f hótelinu sem
Sakharov dvelst á.
Aður sagði Sakharov: „Mér
þykir mjög leitt að ég gat ekki
verið við athöfnina f dag. Ég
tel að ef mér hefði verið leyft
að fara hefðu það orðið til efl-
ingar bættri sambúð og borið
vott um velvilja."
— Danir
Framhald af bls. 1
stað síldveiða sem verða einnig
takmarkaðar á næsta ári.
Danska stjórnin tók þann kost-
inn að ganga að kröfum sjómanna
og það þýðir að danskir sjómenn
munu veiða eins mikið af brisl-
ingi og þeim sýnist.
Ef tvö lönd hafna samþykktinni
um veiðitakmarkanirnar hefur
það í för með sér að ekkert hinna
14 aðildarlanda Norðaustur-At-
lantshafs-fiskveiði-nefndarinnar
er bundið af henni.
— Rannsókna-
ráð
Framhald af bls. 2
rauna yrði stórbætt á tilrauna-
stöðvunum og gerð yrði könnun á
tæknibúnaði og byggingum stöðv-
anna með hliðsjón af endurbótum
i þeim tilgangi að bæta þar að-
stöðu til öflunar verkunar og nýt
ingar innlends fóðurs. Þá lagði
tilraunaráðið til að auknar yrðu
tilraunir á ylræktarsviði Rann-
sóknastofunarinnar og sérstök
áhersla lögð á að auka fjölbreytni
í ræktuninni og kanna til hlítar
framleiðslumöguleika á þessu
sviði. Ráðið lagði einnig til að
tekin yrði upp samvinna milli
Rannsóknastofnunar landbún-
aðarins og iðnfyrirtækja um
sérvinnslu á útflutningsvörum úr
ull og gærum af alhvítum fjár-
stofnum, sem eru til á tilrauna-
stöðvunum og víðar.
— Baráttan
Framhald af bls. 24
síðast nefndu heldur allir
fengu synjun um að fá að fara:
I Sovétríkjunum er ekki mikill
munur á aðstöðu manna þegar
um er að tefla leyfi til að fara
til útlanda. Engu að síður bið
ég yður vinsamlega að llta á þá
alla sem opinbera gesti mína.
Mig langar til að ljúka máli
mfnu með því að láta I ljós von
um endanlegan sigur friðar og
mannréttinda. Besta vís-
bendingin um að slík von getur
rætzt yrði almenn uppgjöf saka
til handa pólitískum föngum
um heim allan, frelsun allra
„samvizkufanga" alls staðar.
Baráttan fyrir almennri póli-
tískri sakaruppgjöf er baráttan
fyrir framtíð mannkyns.
Ég er innilega þakklátur
Nóbelsnefndinni fyrir að veita
mér friðarverðlaun Nóbels
fyrir árið 1975 og ég bið yður að
muna að heiður sá sem mér er
sýndur á þennan hátt deili ég
með öllum „samvizkuföngum" f
Sovétríkjunum og öðrum Aust-
ur-Evrópulöndum ásamt öllum
þeim sem berjast fyrir frelsun
þeirra."
— Léttara hjal
Framhald af bls. 2
ávallt f léttan búning hins skýra
og glitrandi málfars, þar sem allt
virðist sagt án fyrirhafnar,
lesandanum finnst jafnan rétt orð
vera á réttum stað, en yfir er
andblær menningarlegrar
hæversku."
LETTARA HJAL er 212 bls. að
stærð, prentuð í Félagsprent-
smiðjunni hf„ en Bókfell hf.
annaðist bókband. Káputeikning
er eftir son höfundar, Tómas
Tómasson. Bókaútgáfan Forni gaf
út bókina.
— Miðað við
aðstæður
Framhald af.bls. 2
verði kapp á að tryggja núverand:
kaupmátt launa.
— Þessi samningur felur í sér
3% launahækkun 1. júní 1976, 1.
október 5% og síðan aftur í
febrúar 1977. A sama tíma er ekki
gert ráð fyrir neinum sérstökum
vísitölubótum og ekki fyrr en 1.
apríl 1977 og þá því aðeins að hún
hafi hækkað um 12% frá 1. júlf
1976 til 1. febrúar 1977, sagði
Höskuldur.
Hann kvað allar viðræður aðila
hafa mótazt af vilja til að sýna
skilning á að nauðsynlegt væri að
spyrna gegn verðbólgunni sem
hefur verið undanfarin ár.
— Þetta þýðir þó ekki að við
séum ánægðir með þessa samn-
inga. Það verður alltaf að slaka á,
en það mætti una við þá eftir
atvikum.
— Himinn í
augum
Framhald af bls. 2
þjónustunni við orð og kirkju
Drottins sfns. Og í þeirri bæn var
fólgin von hans um blessun þeim
til handa, sem lesa orð hans löngu
skráð.
Ræður hans, sem hér birtast,
hljóta að staðfesta það álit, sem
hann naut, hvort sem metið er út
frá áferð eða veig. En mestu
skiptir að þær lýsa hollustu hins
heilsteypta trúmanns og ábyrga
kennimanns við köllun sína og
höfund eilífs hjálpræðis.“
Séra Þorsteinn Briem var fædd-
ur þann 3. júlí 1885 á Frostastöð-
um í Blönduhlíð í Skagafirði, en
lézt f Reykjavík 16. ágúst 1949.
Hann varð stúdent f Reykjavík
1905 og útskrifaðist sem guðfræð-
ingur 1908. Um hríð var hann
prestur að Görðum á Alftanesi og
Mosfelli í Grfmsnesi. Árið 1921
varð hann sóknarprestur við
Garðakirkju á Akranesi og pró-
fastur í Borgarfjarðarprófast-
dæmi 1931, en prestsembætti á
Akranesi gegndi hann til 1946.
Þorsteinn tók mikinn þátt f
stjórnmálum. Hann var skipaður
atvinnu-samgöngu-kirkju- og
kennslumálaráðherra 1932—
1934. Landskjörinn Þingmaður
1934—1937 og alþm. Dalamanna
1937—1942.
A fundi með blaðamönnum f
gær þegar biskup Islands herra
Sigurbjörn Einarsson, kynnti
bókina ásamt stjórnarmönnum
Hallgrímsdeildar Prestafélagsins,
þeim séra Jóni Kr. Isfeld, séra
Hjalta Guðmundssyni og séra
Jóni Einarssyni, sagði biskup, að
þessi bók væri hreinlega „post-
illa“ — safn af ræðum eða pré-
dikunum fyrir hvern helgan dag
kirkjuársins.
Hann gat þess, að það hefði
verið lengi í athugun að koma út
verkum séra Þorsteins Briem,
enda maðurinn minnisstæður
víða um land og kæmi mörgum í
hug þegar afreksmanna f ræðu-
mennsku væri getið.
— Þessi bók er kjörin til hús-
lestra, sem reyndar tíðkast ekki
víða lengur, en margir kíkja í
bækur sem þessa ekki sízt á
sunnudögum.
Postilla sem þessi mun ekki
hafa komið út síðan postilla séra
Jóns Helgasonar kom út 1932.
Himinn f augum er 444 bls. að
stærð. Sett og prentuð f Prent-
verki Akraness. Bókbindarinn
h.f. batt bókina inn. Teikning og
hönnun kápu sá séra Jón M. Guð-
jónsson um, en umsjón með út-
gáfu hafði séra Jón E. Einarsson.