Morgunblaðið - 19.12.1975, Blaðsíða 31

MOftGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 1975
63
— Leyndarmál
Framhald af bls. 38
stúderar viðfangsefni sín
hverju sinni, jafnt mannleg,
félagsleg og tæknileg. Þræðirn-
ir í stórfyrirtækjum eins og
þeim, sem lýst er í Bílaborg-
inni, sýnast óteljandi — frá
yfirforstjóranum niður til færi-
bandsins og þaðan út á markað-
inn — allt þetta spannar Hailey
í sögu sinni sem er þó furðuein-
föld að byggingu. Þetta er auð-
vitað saga um fólk fyrst og
fremst, en ýmislegt nýsilegt er
líka sagt um bíla, t.d. „mánu-
dagsbíla" og „föstudagsbíla"
sem hviksögur hafa gengið um
á seinni árum. Hailey útskýrir
það svo: . á mánudögum og
föstudögum bættist gífurleg
mannekla við önnur fram-
leiðsluvandamál. Margir
þeirra bíla, sem settir voru
saman á mánudögum og föstu-
dögum, voru illa unnir, svo að
eigendur urðu varir við galla,
þegar frá leið, enda forðuðust
kunnáttumenn slíka bíla.
Eins og sérhver vagn gengur
því greiðar því betur sem hann
er smurður, þannig gengur við-
skiptalífið í Bíiaborginni fyrir
fjármagni; vilji einhver liðka
til í viðskiptum — þá er að
leggja út fé, því meir því betra.
Reiknaðu út hver verður næsti
yfirforstjóri fyrirtækis sem þú
ætlar að skipta við. Byrjaðu
því strax að koma þér í
mjúkinn við hann. Bjóddu
honum í „karlasamkvæmi“
í sumarhúsi á fögrum, stað
með drúpandi iaufkrónur,
að baki er spegilslétt
stöðuvatn framundan, undir
heitri sumarsól um daga og
seiðandi mánaskini um nætur.
Veit honum mat og vín. Og sem
hann er búinn að neyta hæfi-
lega mikils af hvoru tveggja,
orðinn hreifur og lætur sér liða
vel lát hann þá ekki vita fyrr til
en stórglæsilegri kynþokkadís
hefur snjóað niður við hlið
hans. Og segir ósköp blátt
áfram og sakleysislega: „Mér
var sagt, að ég ætti að sjá svo
um, að þú fengir eitthvað að
borða." — Og sjá, viðskiptin
munu ganga greiðlega þegar
þar að kemur!
En Bílaborgin er ekki
eintómt rósrautt draumaland
með kampavíni, kristal og
yndislega grátklökku „I love
you“. Engan veginn. Borgin býr
einnig yfir skuggahliðum
sínum, og ekki er allt í sóman-
um sem gerist við færibandið.
Þarna eru tveir kynþættir, hvft-
ur og svartur, sá hvíti ofar,
svarti neðar. Hvíti maðurinn á
kontórnum er ofurseldur.
streitu því hann hefur allt að
vinna, finnst honum, toppurinn
freistar hans, fyrir metnaði
hans í starfi verður allt annað
að víkja: kona, börn — og
heimili sem hann hefur þó f
nánast öllum tilfellum varið
ærnum fjármunum og fyrir-
höfn til að byggja upp. Hinn
svarti aftur á móti — hvað sér
hann framundan? Hann sér í
fæstum dæmum nokkurt tak-
mark að keppa að, sökkvir sér
því niður f leti og óreglu, er
ómenntaður og illa upplýstur,
kann ekki á spil samfélagsins
og verður því fyrir sífelldum
hrakföllum. Og Ieggur alla
hvfta menn að jöfnu, einnig
unga fólkið sem gengur upp í
að vera fordómalaust og
„heiðarlegt" og taka honum
sem jafningja.
Persónur eru margar í
þessari sögu en allar með
einhverjum hætti hver annarri
tengdar. Þó lítið sýnist oft sam-
hengið milli starfs og einkalífs
tvinnar Hailey það með ýmsum
hætti saman. Vinnustaðurinn
er eitt, heimilið annað; kona og
börn hafa oft óljósa hugmynd
um í hverju starf fyrirvinn-
unnar er fólgið, sjá heimilisföð-
urinn við máltfðir og á siðkvöld-
um en vita sáralítið hvað hann
aðhefst endranær. Og eigin-
maðurinn að sínu leyti — hvaða
hugmynd hefur hann um
athafnir konu sinnar meðan
hann er önnum kafinn í vinn-
unni? Kannski er hún bara
heima. Eða heiman og þá hvar?
Tvö skaut, hvort öðru fjarlægt,
stundum hvort öðru fjandsam-
legt. En lif manns er aðeins eitt
hvort sem hann er heima eða
heiman og stundum leysast
ekki málin hvert á sínum rétta
stað: vinnan fylgir manni inn á
gafl heima og erfiðleikar einka-
lífsins bætast ofan á skjala-
bunkann á kontórnum. Og sá er
einmitt verstur höfuðverkur
dugnaðarmannanna í Bilaborg-
inni.
Hersteinn Pálsson hefur þýtt
þessa bók eins og aðrar skáld-
sögur Haileys. Texti Hersteins
er vandaður en ekki mjög blæ-
brigðaríkur. Auðséð er að þýð-
andinn vill hafa sitt á þurru og
sneiðir því hjá vanalegum
orðum í talmáli teljist þau ekki
„hreint mál“. Til að mynda
gengur hann fram hjá „ristuðu
brauði“ en kallar það í þess
stað „glöðað brauð". Maður ætti
að biðja um slíkt á veitingahúsi
hér í Reykjavík og reyna hvers
konar trakteringar maður fengi
fyrir svo gott mál — flatköku
kannski?
Ekki er ég með þessu að lasta
þýðingu Hersteins, honum er
vandi á höndum eins og öðrum
sem fást við að snúa bókum til
íslensks máls.
Að lokum: Þó höfundur Bíla-
borgarinnar leiði ekki hjá sér
að glíma við andstæður banda-
rísks þjóðlffs í nútímanum og
finna megi í sögu hans endur-
óm frá þeirri snörpu sjálfsgagn-
rýni sem ameríkumenn hafa
iðkað síðustu árin,er Bílaborgin
ekki félagsleg skáldsaga heldur
skemmtisaga og lýtur fyrst og
siðast lögmálum sem slík. Ágæt
' skemmtisaga. Engin glans-
mynd! En alls ekkert svefn-
meðal heldur.
Erlendur Jónsson.
— Skoðun
Framhald af bls. 38
legt og fjölbreytilegt sem henta
þykir hverju sinni. Tímaspurs-
málið er ekki jafnofarlega á
baugi og fyrrum en þó ekki úr
sögunni. „Mér finnst ég alltaf
hafa verið sitjandi í glugganum
að bfða,“ segir Alfea Magnhild-
ur. Líka var „glerveggur milli
hennar ög veraldarinnar þar
sem lífið átti sér raunverulega
stað.“ I sama kafla segir að
„stundum dreymi hana að hún
sæi sig sem brúðu með andlit úr
plasti og slappa limi, og víðan
þaninn bol troðinn rýjum og
afskorningum af loðfeldum frá
úlpusaumastofu saumsprottn-
um nælonsokkum grasi og
þurru laufi með spegil f hjarta-
stað en enginn rennilás yfir svo
einhver gæti notað sér hentug-
leikann, og grófur klæðishjúp-
ur utan um.“
Svona er tilverumynstrið í
Fuglaskottís — veruleikinn og
draumurinn. Og Alfea Magn-
hildur í brúðu líki. Þetta er bók
með miklu hugmyndaflugi.
Thor hefur bætt nýju verki í
sfna miklu og einstæðu skáld-
sagnaseríu.
— Rætt við
Indriða
Framhald af bls. 48
Ólafi Thors, Bjarna Benedikts-
syni og Héðni Valdimarssyni.
Öldin hefur svip af þessum
mönnum öllum og fleirum."
„ISLENDINGAR ÆTTU
FYRIR LÖNGU
AÐ VERA ORÐNIR
VITLAUSIR"
„Islendingar lifa annars mikla
öld núna. Þetta er sennilega
stórbrotnasta öld tslandssög-
unnar og það er afskaplega
gaman að vera rithöfundur á
okkar tímum. Ég óska þess
stundum að ég hefði níu líf eins
og kötturinn og gæti skrifað um
þetta allt. Lífshættir á Islandi
voru eiginlega óbreyttir f eitt
þúsund ár unz fyrstu togararnir
koma til landsins og vélin fór
allt í einu að annast stórátök-
in.“
„Það er ekki fyrr en 1943 að
við förum að nota stórvirk tæki
til að breyta landinu. Við notuð-
um bara tré og járn. Og þið
sjáið hvers konar öld þetta er á
þvf að synir og dætur manna og
kvenna sem voru járnaldarfólk
í verklegum skilningi skreppa
einu sinni á ári til Suðurlanda
sér til dægrastyttingar og þykir
ekkert til um það.“
„Nei, þvílíkar breytingar,
sem orðið hafa á þessu þjóðfé-
lagi okkar á jafnskömmum
tíma, hafa sannfært mig um
það að Islendingar eru alveg
sérstaklega vel byggt fólk. Það
er ótrúlegt að þeir skuli ekki
drekka meira en þeir gera og
eyða meiru í frystikistur og
tertubotna og litasjónvörp en
þeir gera, þegar tekið er tillit
til þess að þeir hafa labbað sig
berfættir beint upp úr mýrinni
yfir í þessa nýju öld. Við ættum
fyrir löngu að vera orðin vit-
laus þjóð.“
Snemma á þessu ári gerðu belgisku neytenda-
samtökin nákvæma samanburðarprófun á 28 stereo-
mögnurum frá 17 helztu framleiðendum veraldar.
Voru magnararnir valdir eftir uppgefnum útgangs-
styrk og öðrum tæknilegum einkennum. Til að gefa
hugmynd um „styrk keppninnar" má nefna, að
Revox A-78 og Quad 33/303 voru meðal þeirra
magnara, sem reyndir voru. Niðurstaðan, sem birt-
ist i málgagni samtakanna, var sú, að MARANTZ
1060 fékk hæstu einkunnirnar af öllum þessum 28
mögnurum og þar með titilinn „Master-Buy“ á þessu
sviði. Til gamans má geta þess, að útgangsstyrkur
MARANTZ 1060 mældist 40% meiri, en uppgefið
var af MARANTZ verksmiðjunum (2 x 42W RMS/
SÍNUS i stað 2 x 30W), og er það meira en hægt
er að segja um flest hin tækin, þvi 21 þeirra reynd-
ist hafa minni, i sumum tilvikum miklu minni, út-
gangsstyrk, en framleiðendurnir gáfu upp. — Það
er okkur ánægja að bjóða ísienzkum hljómtækja-
kaupendum þann ágæta grip, sem MARANTZ 1060
er, ekki sízt, þar sem verð hans er mun lægra en
ætla mætti, eða aðeins kr. 71.100,00 án húss.
NESCO HF
Leiöandi fyrirtæki á sviöi sjónvarps-útvarps- og hljómtækja.
Verzlun Laugavegi 10 Reykjavik. Simar: 19150-19192-27788