Morgunblaðið - 05.02.1976, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. FEBRUAR 1976
Loðnunefnd að störfum f gær. Frá vinstri Guðjón Smári Agnarsson,
Gylfi Þórðarson og Helgi (jlafsson.
— Löndunarbið
Framhald af bls. 32
en loðnufrysting hefst þegar
hrognainnihaldíð er komið upp í
10%. Bjóst Gylfi við því að loðnu-
frysting hæfist strax upp úr
næstu helgi. Bæði SH og SÍS hafa
gert samninga um sölu á frystri
loðnu til Japans á þessari vertíð.
Ekki er ljóst hve mikið verður
fryst á vertíðinni en það veröa
allavega yfir 10 þúsund lestir. Í
fyrra var engin loðnufrysting en
árið 1974 komst hún upp i 20
þúsund lestir.
10 aurar af hverju loðnukílói
renna í loðnujöfnunarsjóð. Þessi
sjóður hefur enn ekkert flutn-
ingsgjald greitt enda þótt bátar
hafi siglt með afla bæði til Siglu-
fjarðar og Vestmannaeyja. Sagði
Gylfi Þórðarson að stjórnendur
sjóðsins hölluðust frekar að því
að nota sjóðinn þegar lfða tekur á
vertíðina. Þá fæst minna verð
fyrir aflann og áhuginn á löngum
siglingum minnkar að sama skapi
nema til komi greiðslur úr
sjóðnum.
5200 lestir veiddust í gær
Loðnunefnd stjórnar sem fyrr
löndun loðnunnar og ákveður
greiðslur úr loðnujöfnunarsjóðn-
um. Hjá henni fengust þær upp-
lýsingar i gærkvöldi, að 20 bátar
hefðu tilkynnt loðnuafla í gær,
samtals 5200 lestir. Byrjað var að
bræla á miðunum og ekki búist
við að margir fleiri bátar til-
kynntu sig, nema þá helst bátar
með slatta. Bátarnir sem höfðu
tilkynnt sig í gærkvöldi: Örn KE
270 lestir, Sigurður RE 850,
Magnús NK 250, Keflvíkingur KE
220, Sæunn GK 80, Helga Guð-
mundsdóttir BA 450, Arnarnes
HF 190, Hákon ÞH 300, Jón
Finnsson GK 350, Snæfugl SU
180, Hrafn GK 250, Asgeir RE
210, Asberg RE 290, Gisli Árni RE
300, Grindvíkingur GK 330, Dag-
fari ÞH 80, Hilmir SU 360, Vörður
ÞH 150, Skógey SF 50 og Víðir
AK 30.
Sem fyrr segir er þróarrými
yfirfullt í nær öllum höfnum
austanlands. Bræðsla er þó alls
staðar hafin nema á Breiðdalsvik
og Neskaupstað, en þar hefur enn
engri loðnu verið landað. Nokkrir
bátar hafa farið til Vestmanna-
eyja, en færri en til stóð vegna
óhagstæðra veðurskilyrða.
— Callaghan
á þinginu
Framhald af bls. 1
um samkomulag til skamms tíma,
án þess þó að útiloka möguleika á
lengra samkomulagi og væru til-
búnir að fara til Islands til við-
ræðna. Síðan sagði hann: „Ég
held að það fari ekki fram hjá
neinum að við viljum vinsamleg
samskipti við nágranna okkar Is-
lendinga og ég held að margir
þeirra hafi sömu afstöðu gagnvart
okkur. Nú er aðeins eftir að sjá
hvort íslenzka ríkisstjórnin getur
gert raunsætt tilboð ef hún þá
getur gert nokkuð tilboð yfirleitt.
Callaghan sagði að Wilson for-
sætisráóherra hefði farið fram á
viðræður hið bráðasta við tals-
menn fiskiðnaðarins um að þeir
takmarki afla sinn á íslands-
miðum sjálfviljugir til að tryggja
að veiðar Breta stofni ekki fisk-
stofnunum á íslandsmiðum í
hættu.
Ný fyrirmæli?
1 kvöld símaði Mike Smartt
fréttaritari Mbl. i Hull, að óstað-
festar fregnir hermdu að brezka
varnarmálaráðuneytið hefði sent
freigátunum tveimur við 200
mílna mörkin ný fyrirmæli og að
þriója freigátan væri á leiðinni á
íslandsmið.
Talsmaður brezkra togaraeig-
enda sagði i kvöld, að allt benti til
þess að brezki flotinn yrði að
koma togurunum til aðstoðar
mjög fljótlega, ekki væri hægt að
leggja meira á brezku sjómenn-
ina. Að sögn hans hefur nær eng-
in veiði verið hjá togurunum
undanfarna daga. Talsmaður
brezka varnarmálaráðuneytisins
sagði í kvöld, að freigáturnar
gætu siglt til togaranna á
nokkrum klukkustundum.
Þingmaður Ihaldsflokksins
Christopher Tugendhat sagði í
dag við umræður i þinginu, að
höfuðskylda brezku stjórnarinnar
væri að vernda brezku togarasjó-
mennina, sem væru hugrakkir
menn við erfið og hættuleg störf.
Enn afdráttarlausari var brezki
lávarðurinn Paget frá North-
hamton i lávarðadeildinni i dag,
er hann lýsti þeirri skoðun sinni,
að brezku herskipin ættu að taka
íslenzk varðskip, sem reyndu að
hindra brezka togara við veiðar
og ef þau sýndu mótþróa, að
sökkva þeim, ekki væri lengur
hægt að láta smáþjóðir komast
upp með að brjóta lög.
Guardian
Brezka blaðið Guardian sagði í
leiðara í dag, að tillaga Islendinga
um viðræður um samkomulag til
skamms tima væri eina skynsam-
lega framkvæmanlega lausnin á
deilunni, en hugsanlegt væri, að
báðir aðilar væru of stoltir, í það
minnsta væru íslendingar of
stoltir. Sagði blaóið að Callaghan
gerði eitt með hægri hendi og
annað með þeirri vinstri, því að
Bretar hefðu náð samkomulagi
við EBE um sameiginlega fisk-
veiðistefnu grundvallaða á 200
mílna fiskveiðilögsöguhugtakinu,
sem fylgt mundi verða á hafrétt-
arráðstefnunni í New York.
Daily Mirror sagði í dag, að sú
staðreynd að íslendingar hefðu
hafnað tilboði Breta í deilunni
væri mikið áfall fyrir þá sem von-
ast hefðu eftir friði í þorskastríð-
inu og að vopnahléið héngi á blá-
þræði. Að öðru leyti fjölluðu
brezku blöðin aðeins um þróun-
ina síðustu daga.
— Concorde
Framhald af bls. 1
Coleman skýrði frá ákvöðun
sinni í dag, eftir að hafa
íhugað málið í nokkrar vikur.
Samkvæmt henni gildir
heipiildin næstu 16 mánuði til
reynslu, en hægt er að aftur-
kalla hana með 4 mánaða fyrir-
vara eða samdægurs ef sönnun
er færð fyrir að flugið sé
hættulegt bandarískum al-
menningi.
Þrátt fyrir þessa ákvörðun
er óvíst, að reglubundið áætl-
unarflug geti hafist fyrr en
eftir marga mánuði, því að um-
hverfisverndarsamtök í
Bandaríkjunum hafa þegar
áfrýjað úrskurðinum til al-
rikisdómtóls og hótað lög-
banni, unz dómstóll hefur
skorið úr því hvort ákvörðun
samgönguráðherrans sé i sam-
ræmi við lög og hagsmuni
Bandaríkjanna.
Talsmenn brezkra og
franskra flugyfirvalda
fögnuðu úrskurðinum og
sögðu að með honum væri
framtíð Concorde tryggð, en
því hafði áður verið lýst yfir,
að ef flugleyfið til Bandaríkj-
anna fengist ekki myndi Con-
cordeáætlunin hrynja, en
Frakkar og Bretar lögðu alls
fram um 3 milljaróa dollara til
að smíða hina hljóðfráu þotu,
sem er sú eina á markaðnum
fyrir farþegaflug, bandarfska
öldungadeildin ákvað 1971, að
hætta framlögum til þróunar
bandarísku hljóðfráu þot-
unnar, eftir aó 850 milljónum
dollara hafði verið eytt í unðir-
búningsvinnu.
Mikil andstaða hefur verið í
Bandaríkjunum gegn Con-
corde og halda umhverfis-
verndarmenn, að alltof mikil
mengun og hávaði komi frá
þotunni og hún geti valdið
margs konar tjóni
I heimildinni er það tekið
fram, að flug megi aðeins fara
fram milli kl. 07.00 og 22.00
daglega, að bandarískum tíma
og að flug verði að hefjast frá
Heathrow-flugvelli í Bretlandi
og De Gaulle-flugvelli í Frakk-
landi. Þá má þotan ekki fljúga
umfram hljóðhraða yfir banda-
rísku landi.
Flug með Concordeþotu
styttir flugtímann milli Banda-
ríkjanna og Evrópu um meira
en helming úr 6—7 klst. í
tæpar þrjár.
Coleman sagðist hafa byggt
ákvörðun sína á þeirri stað-
reynd, að tveir helztu banda-
menn Bandaríkjanna ættu
gífurlegra hagsmuna að gæta í
sambandi við þotuna vegna
fjárfestingarinnar og því yrðu
Bandaríkjamenn að sýna
mikla varkárni og sanngirni i
afstöðu sinni.
— íþróttir
Framhald af bls. 31
eldurinn kæmi. Áður var þó til-
kynnt i hátalarakerfinu að
Sapporofáninn kæmi; gekk þá
gullverðlaunahafinn í skíðastökki
frá Olympíuleikunum í Sapporo,
Yukio Kasaya fram og hélt á fán-
anum en 10 japanskar stúlkur i
kimonum gengu á eftir. Á miðjum
leikvanginum var heilsast með
fána þessum og fána Innsbruck,
en síðan tókust borgarstjórinn í
Innsbruck og borgarstjórinn í
Sapporo í hendur.
Skyndilega kváðu við gífurleg-
ar drunur, svo að undir tók í
fjöllunum er þremur fallbyssu-
skotum var hleypt af. Um leið
birtist Olympíusigurvegari
Austurríkismanna frá leikunum.
1964, Josef Fesitmantl með
Olympiueldinn sem kominn var
til Innsbruck frá Grikklandi i
annað skiptið á 12 árum. Þegar
Feistmantl hafði heilsað öllum á
leikvanginum með kyndlinum
hljóp hann öruggum skrefum upp
tröppurnar á olympíualtarinu og
tendraði eldinn, þar sem hann
mun svo loga næstu 12 daga. Um
leið og eldurinn hafði verið tendr-
aður brutust út gífurleg fagnaðar-
læti meðal áhorfenda.
Þessu næst var Olympíueiður-
inn svarinn fyrir hönd keppenda
og gerói það sleðamaðurinn
Werner Delle Karth með eftirfar-
andi orðum:
„Fyrir hönd allra keppenda
heiti ég því að við sem tökum þátt
í þessum vetrarolympíuleikum,
munum hafa drengskap að leiðar-
ljósi í keppni okkar, og hafa í
heiðri reglur og hugsjónir leik-
anna. Þannig munum við halda
uppi heiðri iþróttanna og þjóða
okkar."
Síðan kom fram hópur ungra
pilta og stúlkna frá Austurríki
sem mynduðu Olympíuhringina
inni á leikvanginum með ýmsum
dönsum.
Setningarathöfn þessi tók um
90 mínútur, en að henni lokinni
gengu þátttakendurnir út af leik-
vanginum, fylktu Iiði, og lék
hljómsveitin á meðan sálm frá
Tyrol.
— Björn
Framhald af bls. 32
kostaleiðum, sem ekki eru til-
búnar, en þeir viðruðu hugmynd-
ir við baknefnd ASl í fyrradag og
einnig hafa þeir talað við vinnu-
veitendur um hugmyndir, sem
munu væntanlegar síðar í þessari
viku.
Þannig standa málin. Mikið
hefur verið lagt fram af sér-
kröfum. Hafa verið haldnir
fundir með þeim aðilum, en þau
mál eru þó ekki afgreidd. Ólafur
Jónsson sagði að staða samninga-
málanna væri mjög erfið. Vinnu-
veitendasambandið hefur enn
ekki fengið verkfallsboðunina
hinn 17., en búizt er við að hún
berist nú einhvern næstu daga.
Sjómenn hafa boðað verkfall 14.
og eru þeir á samningafundum.
Aðspurður, hve mikla kaup-
hækkun þyrfti til þess að kaup-
máttur haldist óbreyttur — k’/að
Ólafur það mjög misjafnt eftir því
við hvaða tíma bæri að miða. ASÍ
miðar við kaupmátt í október, en
sé miðað við áramót, er þar um að
ræða aðra tölu og nokkru lægri.
Sé hins vegar miðað við kaup-
máttinn eins og hann var 1974 er
það miklu meira. Hins vegar hafa
margir talað um að nauðsynlegt
sé að halda dýrtíðinni í skefjum, í
15%, en Ólafur kvað það mjög
erfitt með þá spá í h'öndunum,
sem nú lægi fyrir.„í rauninni er
ekki til neitt svigrúm," sagði
Ólafur Jónsson. Hins vegar kvað
hann geta skapast ný viðhorf, ef
viðbrögð ríkisstjórnarinnar yrðu
þau að hún virkilega bætti að-
stöðu atvinnuveganna.
Vinnuveitendur hafa gert
ákveðnar tillögur um samnings-
tfma, til 1. júlí 1978, þ.e.a.s. rúm 2
ár. Ólafur Jónsson kvað verka-
lýðsforystuna hafa tekið þvi fá-
lega. Hefur ekki verið rætt um
það frekar, en sjónarmið ASl eru
að slíkur samningstími sé allt of
Iangur.
Sérkröfur eru mjög mismun-
andi, en nókkrar þeirra hefur Al-
þýðusambandið og samninga-
nefnd þess tekið upp sem sínar
eigin. Hafa þær kröfur sérstöðu
— sagði Ólafur. Sérkröfur ein-
stakra félaga eru mjög mismun-
andi og margar hverjar mjög
háar. Kröfurnar, sem sameigin-
legar eru og ASI hefur tekið upp
eru um sjúkrasjóði og ýmsar
bætur í 5 liðum, að öll félög fái
1% af öllu kaupi í sjúkrasjóð,
greiðslur i slysa- og atvinnusjúk-
dómatilfellum skulu nema
óskertu kaupi í 13 vikur, fjár-
hæðir slysa- og dánarbóta hækki
og verði framvegis endurskoðaðar
1. júní og 1. desember ár hvert.
Það er krafa um að fæðingarleyfi
verði fjármagnað með sérstakri
fjárveitingu, en ekki úr atvinnu-
leysistryggingasjóði.
Þá er ein krafan um það að
réttur til atvinnuleysisbóta
haldist óskertur, þótt bótaþegi
sæki námskeið á vegum verka-
lýðssamtakanna. I sambandi við
orlof hafa komið fram nýjar
kröfur, sem m.a. eru þannig að ef
aðili veikist í orlofi, þá fái hann
það bætt, krafizt er aukins fjár í
orlofsheimilasjóð og fræðslusjóð.
Krafa er um að eftirvinna falli
burt á föstudögum og áunnin rétt-
indi haldist við endurráðningu,
þannig að starfsmaður missi ekki
réttindi sín, þótt hann flytjist frá
einni starfsstöðu til annarrar.
Sérstakt ákvæði er um vaktir,
þannig að óheimilt sé að taka upp
eða leggja niður vaktir, nema f
samráði við viðkomandi stéttarfé-
lag. Jafnframt er krafizt samræm-
ingar í veikinda- og slysatil-
fellum.
— Bensín-
hækkun
Framhald af bls. 23
aðeins láta af þeim leiða sið, að grípa
erlendar olíuhækkanir fegins hendi
sem forsendu til öflunar aukinna toll-
og skatttekna
Stjórn F Í.B skorar þess vegna á
ríkisstjórnma að heimila ekki þessa
umbeðnu hækkun, heldur mæta
þessum erlendu hækkunum með því
að lækka skattlagninguna
Virðingarfyllst,
f h. stjórnar Félags
íslenzkra bifreiðaeigenda
Sveinn Oddgeirsson,
framkv.stj.
— Vandaður
maður
Framhald af bls. 10
yfir nóttina og fylla á vatnsgeymana.
Stend ég á bryggjunni og ætla að
kippa upp slöngunni, fer þá annar
fóturinn i gegnum bryggjuna og við
það féll ég aftur fyrir mig i sjóinn
Var ég ósyndur. Skil ég ekki, hvern-
ig ég komst að bryggjunni Var hún
mjög sleip og gat ég með naumind-
um haldið mér í bryggjustólpann.
Reyndi ég að kalla á hálp, en allir
voru lagstir til svefns. Hafði ég þá
ekki annað ráð en að gera gat á
bryggjuna og komst ég þannig upp.
— Hvaða skoðun hefur þú á
landhelgismálinu?
— Ég er hræddur um að þjóðin
verði fyrir eignar- og manntjóni.
— Að lokum Guðmundur: Hvað
telur þú vænlegast til að ölast
lifshamingju?
— Með þvi að vera vandaður
maður i verki og orðum. Ég las
nýlega bók, sem fjallaði um kærleik-
ann Er þar talað um, að eftir dauð-
ann öðlist maður meiri kærleika en i
þessu lifi Ég get ekki ráðlagt þér og
öðru ungu fólki annað en að fara
eftír þessu.
Kristján Valsson
eftir JÓN Þ. ÞÓR
Skömmu fyrir jól lauk austur
í Rússlandi einvíginu um
heimsmeistaratitil kvenna i
skák mifh' þeirra Nonu
Gaprindaschwili og Nönu Alex-
andrinu. Enn hafa mér ekki
horizt lokaúrslit einvígisins, en
þó er ljóst að Nona varði titil
sinn örugglega og er nú aug-
sýnt, að hún mun verða heims-
meistari kvenna a.m.k. 15 ár
samfleytt. Nona hafði augljósa
yfirburði í einvíginu, en engu
að síður veitti Alexandrina
henn; harðari keppni en margir
fyrri áskorendur, og oft slapp
heimsmeistarinn með skrekk-
inn. Við lítum nú á eina af
síðustu skákum einvfgisins,
sem er jafnframt ein af þeim
beztu.
Hvítt: N. Alexandrina
Svart: N. Gaprindaschwili
Skandínavísk vörn
1. e4 — d5,
(Nona hefur löngum haft dá-
læti á þessari byrjun).
2. exd5 — Rf6,
(Þessi leikur hefur nú sem
mest rutt hinum gamla 2. —
Dxd5 úr vegi).
3. Bb5 +
(Vilji hvítur reyna að halda í
peðið er þetta einna skásti
möguleikinn. 3. c4 myndi svart-
ur svara með 3. — c6. Örugg-
asta áframhald hvíts er 3. d4).
3. — Bd7, 4. Bc4
(Eða 4. Be2 — Rxd5, 5. d4 —
Bf5 og svartur stendur vel).
4. — Bg4, 5. f3 — Bf5, 6. g4 —
Bc8, 7. Rc3 — c6!
(Fórnar peði fyrir harðari lið-
skipan. Staðan sem nú kemur
upp, minnir á stöður er koma
upp eftir skandinavíska bragð-
ið, 1. e4 — d5, 2. exd5 — Rf6, 3.
Rc3 — c6. Munurinn er sá, að
nú hefur hvítur veikt kóngs-
vænginn með f3 og g4 og það er
svörtum í hag).
8. dxc6 — Rxc6, 9. d3 — e5, 10.
g5 — Rh5, 11. Re4 — Be7, 12.
Re2 — 0-0, 13. c3
(Hér kom ekki síður til álita
að leika 13. Be3)
13. — Ra5, 14. Be3
(Eftir 14. Bb3 yrði peðið á d3
veiki punkturinn í stöðu hvíts.
Það áframhald hefði þó ef til
vill reynzt hvítum happasælla).
14. — Rxc4, 15. dxc4 — Dc7, 16.
b3 — Bh3!, 17. Hgl — Had8, 18.
Dc2 — Kh8, 19. Hdl — Hxdl,
20. Kxdl — Dd7+, 21. Kcl
(Eða 21. Dd2 — Df5!)
21. — Df5, 22. Rd2 — Ba3+, 23.
Kbl — Hd8, 24. Rg3 — Rxg3,
25. Hxg.3 — b6, 26. Hgl — Bv5!
(Nú vinnur svartur mann).
27. Bxc5 — Hxd2! 28. Dxf5 —
Bxf5+, 29. Kcl — Hc2+, 30.
Kdl — bxc5 31. Hel — f6, 32.
f4 — Hxa2. 33. gxf6 — gxf6 og
hvítur gaf.