Morgunblaðið - 22.02.1976, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. FEBRUAR 1976
/MWUD4GUR
23. febrúar 1976
20.00 Frétlir og vcóur
20.30 Dagskrá og auglýsingar
20.40 lþróttir
Umsjónarmaður Bjarni
Felixson.
21.10 Bróðir og systir
Finnskt leikrit á sænsku
eftir Mikael Lvbeck (f.
1864).
Leikstjóri er Tom Seger-
berg, en aðalhlutverk leika
Anitra Invenius og Ivar
Rosenblad.
Sögusviðið er finnskur smá-
bær, sem fyrr á tímum
hefur verið allmikill versl-
unarstaður, en hefur lent
utan alfaraleiðar, þegar
samgöngur breyttust, og er
nú á hrörnunarleið.
Svstkinin, sem eru aðalper-
sónur leikritsins, eru síð-
ustu leifar efnaðrar borg-
araf jölskvldu.
Vonleysi þeirra, einangrun
og ótti við breytingar spegl-
ar stöðnun og ömurleika
umhverfisins.
(Nordvision — Finnska
sjónvarpið)
Þýðandi Dóra Hafsteins-
dóttir.
22.20 Heimsstyrjöldin síðari
6. þáttur. Árásin á Pearl
Harbour
I mvndinni er greint frá
stjórnmálaástandinu í
Japan á árunum fyrir
styrjöldina og innrás
Japana I Mansjúríu og
Kfna, og loks árásinni á
Pearl Harbour 7. desember
1941 og falli Singapore.
Þýðandi og þulur Jón O.
Edwald.
23.10 Dagskrárlok.
/VIMSIUD4GUR
23. febrúar.
7.00 Morgunútvarp
Veðurfregnir kl. 7.00, 8.15 og
10.10.
Morgunleikfimi kl. 7.15 og
9.05: Valdimar Örnólfsson
leikfimikennari og Magnús
Pétursson pfanóleikari (alla
virka daga vikunnar). Frétt-
ir kl. 7.30, 8.15 (og forustugr.
landsmálabl.), 9.00 og 10.00.
Morgunbæn kl. 7.55: Séra
Þorsteinn Björnsson
(a.v.d.v.).
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Sigurður Gunnarsson
heldur áfram sögu sinni
„Frændi segur frá“ (7). Til-
kynningar kl 9.30. Létt lög
milli liða.
10.25 Um hagsmunamál
bænda í tilefni af bændaþátt-
um f útvarpi, hugleiðing eft-
ir Júlíus Þórðarson á Skorra-
stað f Norðfirði/þulur flytur.
Islenzkt mál kl. 10.40: Endur
tekinn þáttur Asgeirs Blön-
dals Magnússs.
Morguntónleikar kl. 11.00:
Beaux Arts tríóið leikur Tríó
í e-moll op. 90 fvrir pfanó,
fiðlu og selló eftir
Dvorák/Consertgebouw
hljómsveitin í Amsterdam
sveitarverk eftir Debussy;
Eduartd van Bcinum
st jórnar.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Frá setningu búnaðar-
þings
14.00 Við vinnuna: Tónleikar.
14.40 Miðdegissagan: „Hofs-
staðabræður" eftir Jónas
Jónasson frá Hrafnagili-
Jón R. Hjálmarsson byrjar
lesturinn.
15.00 Miðdegistónleikar.
Fílharmonfuhljómsveitin f
Vín leikur forleik að fyrsta
þætti óperunnar
„Lohengrin" eftir Wagner;
Wilhelm Furtwángler
stjórnar. Sinfóníuhljómsveit-
in í Parfs leikur Symphonie
fantastique egtir Berlioz;
Charles Munch stjórnar.
(16.15 veðurfregnir).
16.20 Popphorn
17.00 Ungir pennar
Guðrún Stephensen sér um
þáttinn.
17.30 Aðtafli.
Guðmundur Arnlaugsson
flvtur skákþátt.
18.00 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Daglegt mál.
Guðni Kolbeinsson flytur
þáttinn.
19.40 Um daginn og vegina
Hilmar Jónsson bókavörður
talar.
20.00 Mánudagslögin
20.30 Gestir á lslandi
Þættir úr fyrirlestrum.
Olafur Sigurðsson fréttamað-
ur sér um þáttinn.
21.00 „Etudes symphoniques"
op. 13 eftir Schumann.
Bandarfski pfanóleikarinn
MichaDichter leikur.
— Frá tónlistarhátfðinni í
Belgrad f fyrrasumar.
21.30 Utvarpssagan: „Kristni-
hald undir jökli“ eftir Hall-
dór Laxness.
Höfundur les. (13).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir.
Lestur passfusálma (7).
Þorsteinn Ö. Stephensen les.
22.25 (Jr tónlistarlffinu
Jón Asgeirsson sér um þátt-
inn.
22.50 Kvöldtónleikar: Tónlist
eftir Mozart.
Sinfónfuhljómsveitir út-
varpsstöðvanna f Köln, MUn-
chen og Stuttgart leika.
Stjórnendur: Hans Zanotelli,
Hans Múller-Kray og Rafael
Kubelik. Einleikari: Hans-
Baumann.
a. Forleikur að óperunni
„Tftus“.
b. Serenaða nr. 6 í D-dúr
(K239).
c. Konsert nr 2 í Es-dúr fyrir
horn og hljómsveit (K417).
d. Sinfónía nr. 38 í D-dúr
(K504), „Prag-hljómkviðan“.
23.40 Fréttir. Dagskrárlok.
— Afríka
Framhald af bls. 17
í stórum stíl og látið hjálpa
heimamönnum þar að koma upp
heilsugæzlustöðvum, og þjálfi
það jafnframt einhverja á hverj-
um stað, sem tekið geti við af því.
Hníga allar tillögurnar í
Hammarskjöldbókinni að því að
heilsugæzlumetið f borgunum
verði þanið um allt landið.
Það hefur vakið nokkrar vonir,
að Tanzaníumenn eru þegar
farnir að reyna sumar hugmynd-
irnar í Hammarskjöldbókinni.
Það er nefnilega ekki fátækt fyrst
og fremst, sem hefur staðið heilsu
sveitamanna í Afrfku fyrir þrif-
um, heldur stjórnvöld.
— JOHN ROWLEY
— Hernaður
vopn verða, þeim mun minni
greinarmunur verður gerður á
hermönnum og óbreyttum borg-
urum í stríðum. Þetta var það,
sem olli mestum hugaræsingi á
ráðstefnu Rauða krossins, sem
nefnd var áðan. I nýlegu hefti af
New York Times Magazine stóð
þetta: „Fari allt eins og ætlað var
verður heimurinn bráðum eitt
allsherjar kúluspil. Og hvenær
kemur að því, að einhver setur
það í samband?“— Andrew Mack
Myndiist
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
„Hugleiðingar um Mars" (12).
Sýning
Gunnars Arnar
Gunnar Örn Gunnarsson hefur gengið i gegnumi
merkilega þróun sjálfsskólunar og aga, sem hefur|
skapað honum sérstöðu í hópi ungra framúr-
stefnumálara hérlendis. Það er raunar einsdæmi
að maður, sem ekki hefur notið annarrar gagn-
rýni en sjálfs sin og félaga sinna, skuli mála á
þennan hátt. Gunnar reynir hvergi að fegra fyrir
myndina, né skapa söluvarning með grunnristumi
vinnubrögðum, heldur málar hverju sinni eins og
hughrifin bjóða honum að gera og gerir það af
skynrænni orku og þrótti, sem hefur opnað hon-
um dyr til margra átta, þrátt fyrir að viðfangsefn-
inu sé frekar þröngur stakkur skorinn. Hann
tekur fyrir konuna í nekt sinni og fegrar hana
sannarlega ekki, heldur notar hana sem eins
konar formrænt táknmál, sem ósjaldan er
afskræmt til að auka hin skynrænu áhrif. Formín
eru miskunnarlaust færð úr lagi og stíliseruð,
stundum vantar höfuð á búkinn en þó byltast
formin líkast ólgusjó um myndflötinn mögnuð
gróanda og krafti sem gripur skoðandann. Þó að
búkarnir séu ósjaldan höfuðlausir þá vantar ekki
andlitin í myndir hans, en þau eru annað aðalvið-
fangsefni listamannsins um þessar mundir og
munu vera yfir áttatíu á þessari einu sýningu. Á
því sviði er fjölbreytnin merkilega mikil þar sem
þetta eru ekki portrettmyndir, heldur skynjuð
andlit, og ósjaldan skálduð beint á myndflötinn.
Fögur geta þau naumast talizt, en þau koma við
kviku skoðandans og vekja hann til umhugsunar
ekki síður en hinir afskræmdu búkar.
Er hér er komið freistar mín að vitna í sígild
sannindi, svo sem hinn mikli norski listhöfðingi
og einkavinur Edvards Munch, Rolf Stenersen,
túlkaði þau eitt sinn: „Sá listnjótandi, sem fer á
sýningar til að sjá (staðfesta) eitthvað sem hon-
um finnst fagurt — hann heyrir til likmanna
listarinnar. Slíkir refsa öllum þeim, sem fást til að
skapa, með þvi að svelta þá til bana. Við skulum
sannarlega hætta að skrafa um „fagrar listirþað
er meinbaugur að reyna að fá fólk til að halda að
nýlist sé eitthvað, sem það sjálft getur séð að er
fagurt... Nei, listin er ekki fögur, heldur miklu
huldari og dýpri en það. Strax og listaverk sýnist
fagurt skoríir það innihald, virkar gamalt, ófrum-
legt og án lífslofts og víðátta himinsins. — Nýtt
listaverk er ekki heldur neitt, sem maður á að
skilja. Tökum ofan fyrir þvi, sem við skiljum
ekki. Frekar að láta sér verða á messunni og
fremja glappaskot. Það er i öllu falli farsælla en
að safna að sér stælingum — stolinni list. Hlut-
verk listamannsins er að skapa og afhjúpa, og allt
nýtt veldur umróti, árekstrum og sýnist hættu-
legt“...
Vinnubrögð Gunnars Arnar einkennast af
dirfsku, — hann virðist æsa sig upp í hvert sinn
er hann mundar pentskúfinn, líkt og slanga er
æst upp af hendi töframannsins. Þetta býður
mörgum hættum heim og víst er að myndirnar á
sýningunni eru mjög misjafnar að gæðum og er
auðséð að hér er á ferð listamaður í deiglu og um
leið eins konar millibilsstigi. Ég er ekki með öllu
sammála þeim ummælum listamannsins að hér sé
á ferð meiri hnitmiðun en fyrr, krossar þeir og
örvar er hann nú staðsetur inn í myndir sínar
virka einatt einhvern veginn utanveltu við
líkamning myndheildarinnar — styrkja ekki
bygginguna að mínum dómi, sé það ætlunin en
geta hins vegar verið fyrirboði einhvers, sem er
að gerjast innra með listamanninum. Það er hins
vegar áberandi í mörgum myndanna, að vald hans
á myndbyggingunni er að aukast og hann nær
stundum hinum furðulegustu lausnum og byggir
myndir sinar sannarlega ekki upp eftir stöðluðu
sjónarhorni, líkt og ýmsum sporgöngumönnum
Bacons hættir til að gera. StíU Gunnars er að
öðlast sterkari persónuleg einkenni, og þrátt fyrir
allt óveðrið, sem sveipar margar myndir hans, á
hann einnig til hinar lyrisku hliðar, þar sem fram
kemur slikja hins fjarræna og draumkennda, og á
stundum hugsar hann meira hreint litrænt. Litur-
inn hefur líka dýpkað og orðið fyllri, og tel ég að
hér sé frekar um skynræna þróun en hnitmiðun
að ræða því að þar sem listamaðurinn virðist doka
við og hugleiða litasamsetninguna verður hún
þurrari og síður upplifuð.
Því tók. ég eftir á þessari sýningu, sem er
listamanninum til sóma, að margar myndanna
vinna á við nánari kynni, einkum hvað litinn
áhrærir, og nefni ég í því skyni myndirnar nr. 12
og 14. Þá er myndin sem Listasafn Islands festi
sér, hressílega máluð og stendur fyrir sínu, þá
falaði Háskólinn mjög sérkennilega og litræna
mynd sem strax vakti athygli mína. Ovenjuleg frá
Gunnars hendi er myndin „í umferðinni" (62), og
er hér um hreinræktaða popp-list að ræða.
Annars kennir svo margra grasa á sýningunni að
upptalning einstakra mynda hefur takmarkað
gildi, og fólki skal bent á að sjón er alltaf sögu
rikari.
Um leið og ég samgleðst listamanninum með
mikilvægan áfanga á listabraut vil ég geta þess að
hinn heimsfrægi, þýzki grafík-listamaður frá
Reutlingen, H.A.P. Grieshaber, hreifst mest af
framlagi þessa listamanns á íslenzku deild
Biennalsins í Rostock árið 1973, og leitaði frétta
af honum er við hittumst á Biennalinum sl.
sumar...
— Gunnar Örn er einnig með sýningu á Loftinu
við Skólavörðustíg og sýnir þar smærri myndir í
margvíslegri tækni, sú sýning verður opin næstu
3 vikur, en vegna verkfalls og forfalla hefur
verzlunin verið lokuð og hef ég ekki komið við að
skoða sýninguna nægilega vel til umfjöllunar, og
bíður það betri tíma.