Morgunblaðið - 11.08.1976, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. AGUST 1976
„Við
höfum
ekki
undan að
byggja yfir mannskapinn
Á barnaheimilinu. Efst frá vinstri fóstrurnar Katrfn, Hólmfrfður og
Matthildur. Ljósm. Ms.
garðrækt. Við erum búin að búa
hér í mpira en 20 ár, en garðinum
byrjaði ég á fyrir um 15 árum.
Þúrfður sýndi mér gróðurhúsið,
þar voru risavaxnar dalíur og
begóníur og fleiri jurtir. „Nei, við
höfum enga upphitun hér nema
hvað við kveikjum stundum á raf-
magnsofni á veturna, ylurinn frá
sólinni nægir annars alveg.“
Bak við búðarhúsið var ma,t-
jurtagarður og gróðurreitur til að
koma græðlingum til í.
„Ég held það sé töluverður
áhugi fyrir görðum hér á Hvols-
velli. Hingað hefur stundum kom-
ið ráðunautur frá Selfossi og fyr-
irlestrar hans verið vel sóttir.“
Þegar ég kvaddi Þuríði, leysti
hún mig út með gulrótum, beint
úr moldinni. Það var ekki ónýtt
að hafa þær til að bíta í á leiðinni
heim.
Tveir strákar voru í djúpum
samræðum undir vegg en voru þó
til i að spjalla örlftið við blaða-
mann frá Mogganum. Þeir hétu
Kristján og Sæmundur. Kristján
55

HVOLSVÖLLUR er einn
þeirra bæja, sem hrað-
ferðalangar þjóta fram hjá
án þess á líta til hægri eða
vinstri. Stundum er þó
e.t.v. áð í kaupfélaginu eða
komið við á viðgerðaverk-
stæðinu (og þá af illri
nauðsyn), en fæstir þykj-
ast hafa tíma til að staldra
þar við, að aka — svo ekki
sé nú minnzt á að ganga —
inn i bæinn og litast þar
um. En það er snoturt og
snyrtilegt á Hvolsvelli.
Kaupstaðurinn stendur
vestan Þverár, á völlunum
sunnan undan Stórólfs-
hvol. Þar bjó til forna Stór-
ólfur Hængsson og hans
sonur Ormur, sá er gat sér
frægðarorð fyrir að vera
meiri sláttumaður en
þekkzt hafði fyrr eða síðar.
Á Stórólfshvol er kirkja,
þar þjónar Sr. Stefán Lár-
usson prestur í Odda. Upp
á hvolnum eru leyfar af
vindmyllu frá fyrirraf-
magnsárunum, en í hléi við
hann stendur ásamt kirkj-
unni læknisbústaðurinn.
Félagsheimili Hvolhreppinga
heitir HvoII og stendur við þjóð-
veginn. Þar eru haldin böll og
erfisdrykkjur og þar er til húsa
skrifstofa hreppsins. Oddvitinn
heitir Ólafur Sigfússon og það
virtist liggja beinast við að heilsa
Ólafur Sigfússon oddviti.
fyrst upp á hann til að spyrjast
fyrir um lifið áHvolsvelli.
„Fyrstu húsin voru reist hér um
1932, þá var hafin verzlun á
Hvolsvelli. En nú losa íbúar bæj-
arins 500. Hér hefur orðið gifur-
leg uppbygging síðustu fimm ár-
in. Flest er þetta fólk úr sveitun-
um hér í kring, en þó ekki ein-
göngu. Hér búa t.d. átta fjölskyld-
ur úr Vestmannaeyjum og ég veit
ekki betur en þær verði hér
áfram.
Kaupfélag Rangæinga er lang-
stærsti atvinnuveitandinn. Það
rekur verzlun, bílsverkstæði, tré-
og járnsmíðaverkstæði auk ýmiss
iðnaðar svo sem húsgagnasmíði
og bólstrun. Nú, mikið af fólki
vinnur náttúrlega uppi i Sigöldu.
Já, öllum virðist liða vel hérna.
Hér er næg atvinna og við höfum
ekki undan að byggja yfir mann-
skapinn. í fyrra voru steyptir
grunnar undir 11 hús og í sumar
hefur verið úthlutað 10 nýjum
lóðum. Það er gott að byggja hér,
gjöldin eru lág og jarðvegur er
hagstæður.
Og ég vildi ekki eiga heima ann-
ars staðar," sagði Ólafur að lok-
um.
Ég labbaði inn I bæinn, það var
enginn á ferli í rigningunni, nema
einn og einn bíll að skjótast milli
húsa. Loks heyrði ég hamarshögg
og rann á hljóðið, hitti fyrir Elías
Tómasson frá Uppsölum. Hvar er
allt fólkið?
„Þeir, sem ekki eru að vinna, og
það eru flestir, eru nú ekkert að
spóka sig á götum úti,“ sagði
Elías. Hann sagðist vera að
byggja við geymsluhúsnæði.
„Annars vinn ég á rafmagnsverk-
stæðinu," bætti hann við. ,Jú, það
er ósköp friðsælt hérna og rólegt,
kannske of rólegt fyrir suma. En
það er þá alltaf hægt að skella sér
til Reykjavíkur, þetta er ekki svo
langt núna eftir að steypti vegur-
inn kom meir en hálfa leiðina."
Áfram var haldið upp götuna.
Flest húsanna voru ný, sum jafn-
vel enn í byggingu en flest eiga
þau sameiginlegt að búið er að
ganga frá lóðunum, rækta ofur-
litla túnskika i kring og jafnvel
gróðursetja blóm. Ofarlega við
götuna stendur eldra hús, um-
kringt litriku blómahafi, á blett-
inum var lítil tjörn og rekaviða-
drumbar, fyrir hornið gægðist
gróðurhús. Hér hlaut að búa einn
upphafsmaður garðræktar á
Hvolsvelli og ekki hægt að fara
fram hjá án þess að hitta hann.
Þarna reyndist búa annar lög-
regluþjónn staðarins, sem reynd-
ar var ekki heima, hann hafði
farið í sjúkraflutning til Reykja-
víkur. Ég hitti konu hans, Þuríði
Kristjánsdóttur frá Seljalandi
undir Eyjafjöllum. Meira en hitti,
því hún bauð mér upp á kaffi og
kökur af gamaldags og elskulegri
gestrisni.
„Já, ég hef alltaf haft áhuga á
sagði það væri „ofsagaman" að
eiga heima á Hvolsvelli, vissi þó
ekki hvort hann ætlaði alltaf að
vera þar. Hvað þeir gerðu i sum-
arfriinu. „Það er alveg nóg að
gera, við erum voða mikið í fót-
bolta,“ sögðu þeir báðir. Og með
hvaða liði haldið þið?
„Meinarðu íslenzku?" Já.
„Akranesi, auðvitað." En þá út-
lenzku? „Liverpool, maður, á
Hvolsvelli halda allir með Liver-
pool.“
En er ekki fótboltalið á Hvols-
velli? „Jú, Hekluliðið, en þeim
gengur nú ekki vel. Það er liklega
vegna þess að svo margir, sem
Eltas Tómasson
Fjölþætt rannsókn
á íslendingum
5,15 kr. til 9,35 fyrir
hvert kíló af loðnu
MANNFRÆÐISTOFNUN Há-
skóla tslands efndi til ráðstefnu I
Reykjavík dagana 22.—28. júlf
s.l. Ráðstefnuna sóttu vfsinda-
menn frá Kanada, Bandarfkjun-
um og tslandi og var fjallað um
hugmyndir og tillögur varðandi
fyrirhugaðar samanburðarrann-
sóknir á Vestur-Islendingum og
tslendingum.
Háskólarektor opnaði ráðstefn-
una, sem haldin var í Háskólan-
um. Fulltrúar fjölmargra fræði-
greina sóttu fundina, t.d. þjóð-
fræði, félagsfræði, læknisfræði,
lífeðlisfræði og ættfræði. Meðal
þeirra, sem héldu fyrirlestra, má
nefna dr. John Matthiasson, pró-
fessor við háskólann í Manitoba,
sem fjallaði um menningarlegar,
félagslegar og sálfræðilegar hlið-
ar mannlífs í Norður-Ameríku og
á Islandi, dr. Carolyn Matthison
frá háskólanum í Winnipeg, seni'
talaði um Konur og frjáls félags-
samtök i Islenzku bæjarsamfélagi
I Kanada, og prófessor Sigurjón
Björnsson, Háskóla íslands. sem
talaði um Rannsóknir á stéttar-
byggingu á íslandi. Margir fleiri
töluðu á ráðstefnunni, bæði inn-
lendir og erlendir og voru umræð-
urnar líflegar.
Fundarmenn samþykktu að
vinna saman að framkvæmd rann-
sóknanna og skulu þær hefjast í
„Vatnabyggðum“ Islendinga í
Kanda. Ákveðið var að halda
áfram þeim rannsóknum vestan-
hafs sem dr. Jens Ó.P. Pálsson,
forstöðumaður Mannfræðistofn-
unarinnar, hefur þegar hafið, en
hann var einn frumkvöðull ráð-
stefnunnar. Nióurstöður þeirra
rannsókna, sem hann hefur gert,
og nýjar undirbúningsrannsóknir
verða lagðar fyrir næsta undir-
búningsfund, sem ráðgert er að
halda I Winnipeg næsta sumar.
Er ætlunin að ganga þar frá
skipulagningu þessara umfangs-
miklu rannsókna. FRÉTTATIL-
KYNNING.
YFIRNEFND Verðlagsráðs
sjávarútvegsins hefur ákveðið
lágmarksverð á loðnu veiddri til
bræðslu frá og með 1. ágúst til 31.
desember 1976 og er það miðað
við fituinnihald loðnunnar á bil-
inu 5,15 krónur til 9,35 króna.
Fituinnihaldið skal ákveðið af
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
eftir sýnum, sem tekin eru sam-
eiginlega af fulltrúa veiðiskips og
fulltrúa verksmiðju, eftir nánari
fyrirmælum Rannsóknastofnun-
ar fiskiðnaðarins.
Verðlagning loðnunnar er sem
hér segir. Sé fituinnihald loðn-
unnar innan við 6% er verð hvers
kg 5,15 krónur, á bilinu milli 6 og
7% er verð hvers kg 5,45 krónur,
7% til 8% 5,75 krónur, 8% til 9%
6,05 krónur, 9% til 10% 6,35
krónur, 10% til 11% 6,65 krónur
11 til 12% 7,10 krónur, 12 til 13%
7,55 krónur, 13 til 14% 8,00
krónur, 14 til 15% 8,45 krónur, 15
til 16% 8,90 krónur, 16% og yfir
er verðið kr. 9,35 fyrir kíló.
Nýja verðið miðast við loðnuna
komna í löndunartæki verk-
smiðju og ennfremur segir í frétt
frá verðlagsráði sjávarútvegsins,
að ekki sé heimilt að nota dælu
eða blanda vatni eða sjó í loðnuna