Morgunblaðið - 29.09.1976, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER 1976
17
kosningabarAttan I V-
Þýzkalandi er nú f hámarki og
talið er að sjaldan hafi úrslitin
verið eins tvfsýn og nú, er kosið
verður nk. sunnudag. A kjör-
skrá eru um 42 milljönir V-
Þjóðverja og reiknað er með að
kjörsókn verði 90%, sem er
álíka og 1972, þá var hún
91.1%. 1 síðustu kosningum
1972 hlutu jafnaðarmenn
45.8% atkvæða og urðu þar
með stærsti þingflokkurinn.
Næst komu kristilegir demó-
kratar, CDU, ásamt systur-
flokki sínum, CSU, með 44.9%
atkvæða og síðan frjálslyndir,
FDP, með 8.4%. Önnur flokka-
brot eins og kommúnistar og
nýnazistar hlutu samanlagt
o.9% atkvæða, svo að þeir kom-
ust ekki inn á þingið, en til þess
þarf annaðhvort minnst 5% at-
kvæða eða 3 menn beint
kjörna. Fylgi öfgaflokkanna
hefur yfirleitt farið minnkandi
og eiga þeir enga framtíð fyrir
sér.
Ekkert stórmál
Um hvað snýst svo kosninga-
baráttan í dag? Óhætt er að
fullyrða að ekkert eitt stórmál
skeri sig úr þeim málefnum
sem stóru flokkarnir reyna að
gera að baráttumáli. Baráttan
snýst fyrst og fremst um það
hvort V-Þýzkaiand verði sósíal-
ískt ríki eins og kristilegir
demókratar fullyrða eða ekki.
Aðalkjörorð CDU er „Frelsi í
stað sósíalisma“ og hefur þetta
að vonum komið við kaunin á
jafnaðarmönnum og frjálslynd-
um, sem lýstu því yfir í júní-
mánuði sl. að þeir myndu að-
eins fara í stjórn með jafnaðar-
mönnum að loknum kosning-
um, sem þýðir það, að núver-
andi samsteypustjórn sæti
áfram að völdum. Þessi yfirlýs-
ing frjálslyndra hefur sætt
mikilli gagnrýni hjá hægri-
sinnuðum kjósendum, sem telja
að flokkurinn eigi að mynda
samsteypustjórn með stærsta
þingflokknum. Sannleikurinn
er þó sá að vinstrí öflin hjá
frjálslyndum eru i meirihluta
og ráða því stefnu flokksins.
Kristilegir demókratar leggja
því allt kapp á að telja kjósend-
um trú um það, að baráttan
snúist um frelsi í stað sósíal-
isma og verði flokkurinn því að
fá meirihluta. Willy Brandt,
flokksleiðtogi jafnaðarmanna,
fullyrðir hinsvegar að myndi
kristilegir demókratar stjórn
verði upplausn í landinu og
allsherjarverkfall. Þessi skoð-
un hans og annarra vinstri
jafnaðarmanna hefur verið
harðlega gagnrýnd á meðal al-
mennings. Helmut Sehmidt
kanslari er mjög vinsæll. Það
eru einna helzt vinstriöflin inn-
an SPD, sem eru á móti honum,
þar sem hann þykir of hægri-
sinnaður. Enginn vafi er á því
að væri Schmidt flokksleiðtogi
kristilegra demókrata næði
flokkurinn algerum meirihluta
í komandi kosningum.
Vaxandi vinsældir
Kohls
Helmut Kohl, foringi kristi-
legra demókrata og kanslara-
efni þeirra, er jafnframt for-
sætisráðherra í Rinarlöndum.
Vinsældir hans fara stöðugt
vaxandi og af kanslaraefnum
CDU síðustu 15 árin var
Adenauer einn vinsælli. Aðal-
kosningabaráttan snýst því
mikið um það hvor sé betri
kanslari, Schmidt eða Kohl.
Andra Prah
armi flokksins og gætti þar
áhrifa frá Franz Josef Strauss,
formanni kristilegra sósíal-
demókrata. Barzel, sem talinn
er vera mjög metnaðargjarn,
átti erfitt með að ná til fólksins
og hlaut því að biða lægri hlut í
kosningunum. Veldi Brandts
tók svo brátt endi, hann var
ekki talinri taka nógu djarflega
á ýmsum vandamálum eins og
versnandi efnahagsástandi eða
hafa hemil á óstýrilátum ung-
um jafnaðarmönnum, sem eru
langt til vinstri í flokknum. í
ýmsum fylkisstjórnarkosning-
um, sem fram föru á næstu
mánuðum, biðu jafnáðarmenn
mikið afhroð, en tókst þö í flest-
unt tilfellum að mynda sam-
steypustjórnir, sem höfðu svip-
aða vinstristefnu. Hinir eigin-
legu sigurvegarar voru í na-r
öllum tilfellum kristilegir
demókratar, sem sátu eftir sem
áður í stjórnarandstöðu og þótti
þetta ekki eðlilegt ástand, sem
að vonum var. Vorið 1974 varð
Brandt að fara frá vegna þess
að upp komst að nánasti sam-
starfsmaður hans var njósnari
A-Þjöðverja.
Helmut Schmidt var kjiirinn
nýr kanslari jafnaðarmanna og
hafði hann strax betri tök á
flokknum. Má segja að lítið beri
nú á ungum jafnaðarmönnum
en ólgan er mikil undir niðri
hjá þeim og biða þeir fa'ris til
að skriða fram i dagsljósið að
kosningum loknunt. Jafnaðar-
menn eru þríklofnir. vinstri
armurinn er marxístiskur, þá
kemur miðjan um Brandt og
Schmidt og loks ha'griarmur-
inn, sem mun að nokkru leyti
kjósa CDU. Schmidt hefur þó
tekizt að reisa jafnaðarmenn
við á nýjan leik eftir la'gðina
vorið 1972. Barzel foringi CDU
varð að fara frá eftir kosninga-
ósigurinn og eftir miklar bolla-
leggingar var Kohl kosinn for-
maður og útnefndur kanslara-
efni kristilegra.
1 stuttu máli sagt er kosn-
ingabaráttan nú þannig að
kristilegir demókratar virðast
njóta meiri hylli á útisamkom-
um sínum, en þá'r eru betur
sóttar en samkomur hinna
flokkanna. Margir eru þeirrar
skoðunar að nú sé aftur kominn
tími til að skipta um stjórn. Svo
virðist sem jafnaðarmenn séu
æ meira tengdir ýmsum
hneykslismálum og ennfremur
er veldi verkalýðsfélaganna
orðið það sterkt að mörgum
stafar ógn af. Það er því eitt-
hvað til í fullyrðingum unt
„frelsi i stað sósialisma"
Helmut Schmidt hefur sýnt það
í verki að hann kann að stjórna
landinu. Þjóðverjar hafa unnið
bug á siðustu kreppu, sem átti
rætur sínar að rekja til hækk-
andi olíuverðs. Verðlag i land-
inu er mjög stöðugt og verð-
bólgan kominn niður fyrir 4%.
Atvinnuleysi er þó töluvert,
sérstaklega meðal ungs fólks.
Er talið að um ein milljón
manna sé atvinnulaus. Það eru
skiptar skoðanir um það hvern-
ig ráða megi bót á þessu vanda-
máli. Kristilegir demókratar
vilja að skattar fyrirtækja verði
lækkaðir svo þau fjárfesti
meira og efli þannig vinnu-
markaðinn. Jafnaðarmenn
halda því fram að atvinnurek-
endur séu færir um að fjárfesta
nóg án skattaivilnana, en geri
það ekki til að skapa núverandi
stjórn vandræðum. Heyrzt hafa
raddir innan SDP, sem leggja
til að 35 stunda vinnuviku verði
komið á og orlof almennings
lengt, en segja má að almenn-
fólksins studdi flokk hans en
með vaxandi jafnrétti kynjanna
fór svo að vinstri öflin hlutu æ
meiri stuðning úr röðum yngri
kvenna. Telja má þó að þessi
þróun hafi nú náð hámarki og
hvað unga menn snertir eru
þeir sem stendur að meirihluta
íhaldssamir að því er síðustu
skoðanakannanir hafa leitt hér
i ljós.
Kristilegir demókratar hafa
reynt að gera utanríkismálin að
umræðuefni og þá sérstaklega
sambúðina við kommúnista í
austri. Menn eru þó ekki svo
almennt trúaðir á það, að CDU
Skopmynd
af
Schmidt
Helmut Schmidt HelmutKohi
EINS TVÍSÝNAR
ingur búi við 4—5 vikna orlof á
ári hverju.
Fóstureyðingar
Eitt er það hitamál, sem að
öllum líkindum mun kosta
kristilega demókrata þó nokkur
atkvæði, en það er breyting,
sem gerð var á löggjöfinni um
fóstureyðingu. Samsteypu-
stjórnin vildi gera þær mun
frjálsari en verið hafði en
kristilegum demókrötum tókst
að hindra það að nokkru leyti
og áunnu sér þannig óvild
fjölda kvenna innan við 40 ára
aldur.
1 tið Adenauers/,’gamla var
það svo að meirihluti kven-
hefði getað áorkað meiru í sam-
skiptum við þessi lönd en
núverandi samsteypustjórn
hefur gert. Það er vítað að
sambúðin við a-þýzku valdhaf-
ana verður stirð í náinni fram-
tíð eins og hingað til. Ymis
vinstri öfl reyna að gera Lock-
heedhneykslið að baráttumáli
og beina spjótum sínum að
Franz Josef Strauss, sem var
varnarmálaráðherra í stjórn
kristilegra demökrata i kring-
um 1960 og bar ábyrgð á kaup-
um 700 Starfighter þotna frá
Lockheed. Ekki hefur þó verið
ha'gt að sanna á hann né ein-
hvern annan, að mútur hafi
verið þegnar. Missa því þessar
fullyrðingar marks og vekja
littla eftirtekt.
Kosningarnar 1972
Snúum okkur litillega að
kosningabaráttunni haustið
1972. Sennilega hafa vinsældir
jafnaðarmanna þá náð há-
marki. Willy Brandt sem
flokksleiðtogi kanslari og
friðarverðlaunahafi Nóbels
naut mikils álits og almennrar
hylli bæði innanlands og utan.
Og óhætt er að segja að rneiri-
hluti þjóðarinnar fylgdi stefnu
hans i utanríkismálum gagn-
vart A-Evröpu (Östpolitik).
Mötherji hans í kosningabarátt-
unni þá var Reinar Barzel for-
ingi kristilegra demókrata.
Innan CDU átti hann mikilli
andstöðu að ma'ta frá ha'gri
SJALDAN VERIÐ
KOSNINGARNAR