Morgunblaðið - 13.10.1976, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1976
5
Rannsóknarlögregla ríkisins:
Þrjú stjórn-
arfrumvörp
um löggæzlu
og dómsmál
'' ' 'f *
Ásgeir Bjarnason, forseti sam- Ragnhildur Helgadóttir, forseti Þorvaldur G. Kristjánsson, for-
einaðs þings. neðri deiidar Alþingis. seti efri deildar Alþingis.
Ásgeir B jarnason for-
seti sameinaðs þings
Ragnhildur Helgadóttir og
Þorvaldur G. Kristjáns-
son forsetar þingdeilda
Konráð Jónsson
Pétursson (F).
(S) og Páll
1 GÆR voru kjörnir forsetar
sameinaðs þings og þingdeilda.
Alþingisforseti var kjörinn
Ásgeir Bjarnason (F). Fyrsti
varaforseti sameinaðs þings var
kjörinn Gils Guðmundsson
(Alb.) og annar varaforseti
Friðjón Þórðarson (S). Skrifar-
ar sameinaðs þings voru kjörn-
ir: Sigurlaug Bjarnadóttir (S)
og Jón Helgason (F).
Forseti neðri deildar Alþing-
is var kjörin Ragnhildur Helga-
dóttir (S), fyrri varaforseti
Magnús Torfi Ólafsson (SFV)
og annar varaforseti Ingvar
Gíslason (F). Skrifarar deildar-
innar voru kjörnir Eyjólfur
Forseti efri deildar Alþingis
var kjörinn Þorvaldur Garðar
Kristjánsson (S), fyrri varafor-
seti Eggert G. Þorsteinsson (A)
og annar varaforseti Steingrím-
ur Hermannsson (F). Skrifar-
ar: Axel Jónsson (S) og Ingi
Tryggvason (F).
1 dag fer væntanlega fram
kjör í þingnefndir, bæði i deild-
um og sameinuðu þingi.
Alþýðuflokkur:
Vill rannsóknar-
nefnd á dómsmál
1 GÆR var lögð fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um
skipun þingnefndar, er kanni
gang og framkvæmd dómsmála.
Flutningsmenn eru Sighvatur
Björgvinsson, Benedikt Gröndal
og Gylfi Þ. Gíslason.
Tillagan er svohljóðandi:
,,Með tilvisan til 39. greinar
stjórnarskrárinnar samþykkir
neðri deild Alþingis að kjósa úr
hópf þingdeildarmanna nefnd
skipaða einum fulltrúa frá hverj-
um þingflokki til þess að rann-
saka sérstaklega gang og fram-
kvæmd eftirfarandi atriða í dóms-
málum:
1. Hvernig staðið er að rann-
sóknum sakamála hjá þeim em-
bættum, sem. slik verkefni hafa
með höndum, þ.á.m. hjá ríkissak-
sóknara, sakadómi og skattrann-
sóknastjóra. Sérstök áhersla verði
lögð á að kanna hver rannsóknar-
aðstað þessara embætta er, hvað
valdi þvi, að rannsókn ýmissa
meiri háttar sakamála dregst á
langinn fram úr öllu hófi, hvort
brögð séu að því, að rannsóknum
sé látið lokið án þess að öll þau
atriði, sem upp hafa komið, séu
krufin til mergjar, hversu mörg
þau mál séu og hver þau séu, sem
dregist hefur óhóflega lengi að
leiða til lykta á rannsóknastigi, og
hvort ástæða sé til þess að ætla, að
utanaðkomandi öfl eða annarlegir
hagsmunir geti haft áhrif á gang
rannsóknarinnar.
2. Hvernig háttað er gangi
dómsmála hjá hinum ýmsu dóms-
stigum og dómaraembættum í
landinu, þ.á.m. hvort óeðlilegur
dráttur sé á gangi þeirra mála hjá
einstökum embættum og þá hvers
vegna og hvort brögð séu að því,
t.d. í sambandi við skattalagabrot,
að skattayfirvöld láti nægja að
senda þau skattsektanefnd til úr-
skurðar þótt málin séu þannig
vaxin að um tvímælalaus refsi-
lagabrot sé að ræða.
3. Hvernig háttað er fram-
kvæmd refsidóma, þ.á.m. eftir
hvaða reglum sé farið varðandi
ákvarðanir um afplánun, hvort
mikil brögð séu að því að dómar
séu ekki afplánaðir innan eðlilegs
tíma, hvort slíkt eigi fremur við
um einn flokk eða eina tegund
afbrota, t.d. fjársvik og auðgunar-
brot, en aðra, hvernig háttað sé
eftirliti með þeim, sem fengið
hafa skilorðinsbundinn dóm eða
biðdóm, hvort brögð séu að því, að
einn og sami maður sé dæmdur æ
ofan í æ fyrir sams konar afbrot
án þess að vera látinn afplána
Framhald á bls. 18
t gær voru lögð fram á Alþingi
(I neðri deild) þrjú stjórnar-
frumvörp um löggæzlu og dóms-
mál: 1) frumvarp til laga um
rannsóknarlögreglu rlkisins, 2)
frumvarp til laga um breytingu á
lögum um meðferð opinberra
mála nr. 74/1974 og 3) frumvarp
til laga um breytingu á lögum nr.
74/1972 um skipan dómsvalds í
héraði, lögreglustjórn, tollstjórn
o.f I.
Frumvarp til laga um rann-
sóknarlögreglu rikisins var lagt
fyrir Alþingi á sl. vetri. Það hlaut
þá ekki afgreiðslu, enda seint
fram komið, en hefur verið til
athugunar hjá réttarfarsnefnd
ásamt umsögnum aðila, sem alls-
herjarnefnd neðri deildar leitaði
til á siðasta þingi. Álitsgerð
réttarfarsnefndar um umsagnir
þessar fylgja frumvarpinu nú, en
það er flutt nær óbreytt, einnig að
þvi er varðar gildistöku laganna,
sem var 1. janúar 1977. Á þvi er
aðeins gerð ein minniháttar
breyting að ábendingu félags
rannsóknarlögrelgumanna i
Reykjavík
Með frumvarpi því er hér ligg-
ur fyrir, er lagt til, að komið verði
á fót sérstakri stofnun, rann-
sóknarlögreglu rfkisins. Yfirmað-
ur hennar nefnist rannsóknarlög-
reglustjóri. Embætti rannsóknar-
lögreglustjóra verður mjög
þýðingarmikið og heyrir beint
undir dómsmálaráðherra, enda
þarf rannsóknarlögreglustjóri að
hafa jafna aðstöðu gagnvart öll-
um lögreglustjórum á landinu
stöðu sinnar vegna. Hann hlýtir
fyrirmælum ríkissaksóknara lög-
um samkvæmt eins og aðrir lög-
reglustjórar.
Aðalatriðið sem í frumvarpinu
felst, er, að yfirsakadómarinn í
Reykjavík verður eigi lengur yfir-
maður rannsóknarlögreglunnar í
Reykjavík, svo sem nú er. Er þar
með stigið spor í þá átt að aðskilja
dómsvald í opinberum málum og
lögreglustjórn. Frumvarpið gerið
og ráð fyrir að starfandi veðri
sérstök rannsóknarlögregludeild
við lögreglustjóraembætti i
Reykjavík er rannsaki vissa
flokka brotamála, þ.á.m. brot á
umferðarlögum. Rannsóknarlög-
reglu ríkisins er ætlað að rann-
saka meiri háttar afbrot, svo sem
brot á hegningarlögum. Hún á að
vera skipuð hæfustu mönnum,
sérfróðum á ýmsum sviðum rann-
sókna, þ.á.m. bókhaldsrannsókn-
um. Sérfræðingar rannsóknarlög-
reglu eiga og að vera til aðstoðar
lögreglustjórum, hvar sem er á
landinu. Rannsóknarlögreglan
hefur og til meðferðar rannsóknir
i málum, er spanna yfir mörg
lögsagnarumdæmi, svo sem oft er
t.d. í smyglmálum, fíkniefnamál-
um o.fl.
Stjórnarfrumvarpið um með-
ferð opinberra mála er fylgifrum-
varp með frumvarpinu um rann-
sóknarlögreglu ríkisins, m.a.
vegna aðskilnaðar rannsóknarlög-
reglu og sakadóms. 1 greinargerð
með frumvarpinu segir m.a.:
„Með þessu frumvarpi er lagt
til að notað verði það hagræði og
þeir möguleikar, sem stofnun
rannsóknarlögreglu veitir, til
þess að flytja rannsóknir brota-
mála að mjög verulegu eða lang-
mestu leyti frá sakadómurum til
rannsóknarlögreglu en leggja þó
rannsóknarréttarfar það, sem gilt
hefur í opinberum málum hér á
landi, ekki alfarið niður. Reynist
sú breyting svo vel, sem vonast er
eftir, er ekki eftir nema tiltölu-
lega lítið spor, sem þá mætti stíga
í einu lagi, til þess að koma á
fullkomnu ákæruréttarfari.
Helstu breytingarnar á meðferð
mála eru þær, að í frumvarpinu
er gert ráð fyrir þeirri aðalreglu,
að mál verði rannsökuð af rann-
sóknarlögreglu án atbeina dóm-
ara, nema þar sem beiðast þarf
dómsúrskurðar vegna gæsluvarð-
halds eða þess háttar, allt þar til
mál fara til ríkissaksóknara til
fyrirsagnar. Getur ríkissaksókn-
ari þá krafist framhaldsrannsókn-
ar hjá rannsóknarlögreglu, fram-
haldsrannsóknar i sakadómi eða
gefið út ákæru samkvæmt fram-
lögðum gögnum og sent málið
sakadómi.
Málið hlýtur sem sé þá fyrst
meðferð i sakadómi, er ríkissak-
sóknari gerið kröfu um það.
Ekki verður það talið til neinn-
ar hindrunar framkvæmd reglna
þessara, að sami maður fer með
dómsvald í sakamálum og stjórn-
ar lögreglu i umdæmum utan
Reykjavíkur. Hann stjórnar þá
frumrannsókn sem lögreglustjóri,
en í meiriháttar málum leitar
hann til rannsóknarlögreglu rikis-
ins, sem tekur við rannsókn og
kemur málið siðan á síðara stigi
fyrir hann sem sakadömara.
Þá þykir rétt, að hér komi fram,
að við samningu framvarps þessa
hefur i verulegum atriðum verið
stuðst við hugmyndir, sem Hall-
dór Þorbjörnsson, yfirsakadóm-
ari, setti fram í grein i Ulfljóti I.
' tölublaði XXV. árgangs árið
1972.“
Frumvarpið um skipan dóms-
valds i héraði, lögreglustjórn,
tollstjórn o.fl. er og fylgifrum-
varp með frumvarpinu um rann-
sóknarlögreglu og felur í sér
nauðsynlegar breytingar um skip-
an þessara mála, ef frumvarpið
um rannsóknarlögreglu verður
samþykkt sem lög frá Alþingi.

M JÓLKURSAMSALAN í REYKJAVlK
YSA
ómissandi í sláturtíðinni
Næringarefni matar nýtast
betur í súrmat en nýjum eöa
frystum mat, enda er súrmatur
auömeltari. Súrmatar ættum viö
því aö neyta allt áriö, en ekki
einungis sem veizlumatar á
þorranum.
Súrsum í skyrmysu og
geymum matinn á köldum staö,
en súrinn má ekki frjósa. Kjöt
og slátur á aö sjóöa vel (ekki
”hálfsjóöa“) og kæla alveg áöur
en þaö er sett í mysuna.
Ath: Súrsiö ekki, og geymiö ekki sýru í galvaniseruöum ílátum.