Morgunblaðið - 13.10.1976, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1976
— Leirgosið í rénun
Framhald af bls. 32
birtingu I gær og dvöldu flestir á
hðtelinu f Mývatnssveit I gær.
Orkustofnun ákvað f gær að flytja
Jötun um sinn af borstæðinu og
hófu bormenn þegar að fram-
kvæma það verk. Framkvæmda-
aðilar Kröfluvirkjunarinnar,
Orkustofnun og Kröflunefnd,
telja óhætt að halda áfram við
framkvæmdir eftir að sérfræðing-
ar þeirra hafa kannað stöðuna, en
hins vegar vilja almannavarnir
Mývatnssveitar og rfkisins sjá til
varðandi áframhaldandi fram-
kvæmdir. Verða málin rædd hjá
öllum aðilum og bornar saman
bækur. Morgunblaðið innti Jón
Sólnes, formann Kröflunefndar,
eftir áliti hans á aðstæðum við
Kröflu og vitnaði hann til yfirlýs-
ingar Orkustofnunar, sem er á
baksfðu blaðsins.
Þá reyndi Mbl. f gærkvöldi að
ná tali af dr. Gunnari Thoroddsen
iðnaðarráðherra, en án árangurs.
Fyrstu klukkutimana þeytti
hverinn upp talsverðu af leir, en
síðan kom eingöngu gufa upp úr
rásinni. Vart varð við hverinn
laust fyrir kl. 5 um nóttina þegar
8 starfsmenn á Jötni heyrðu gufu-
hvin og leir og möl dundi yfir
borstæðið þegar hverinn opnað-
ist. Menn gerðu sér ekki strax
grein fyrir þvi hvað um væri að
vera og töldu möguleika á að eld-
gos væri hafið. Voru allir starfs-
menn við Kröflu kallaðir á brott
af almannavörnum og voru þeir
fluttir í Reykjahlíð, alls um 130
manns, en annar eins hópur var í
helgarfríi þegar atvikið gerðist.
I birtingu, milli kl. 7 og 9 í
gærmorgun, var hverinn hvað öfl-
ugastur, en þó virtist orkan að-
eins vera hluti af orku meðalbor-
holu á svæðinu. Hverinn opnaðist
mitt á milli borholu 9 og borholu
þrjú, eða um það bil 400 metra frá
stöðvarhúsinu. Um 100 metrar
eru á milli holu 9 og 3.
Jötunsmenn voru í fyrrinótt að
Ijúka við að fóðra fyrstu 300 m á
holu 9.
wjötunsmenn voru fljótir að
yfirgefa borstaðinn vegna þess að
vindáttin bar leirinn yfir borinn,
en á fyrstu tímunum færðist hver-
opið um eina 10 metra og tók í
sundur veg sem liggur að bor-
stæði Jötuns. Hverinn sauð sig
niður f hlíðina á um 5 metra dýpi
og myndaðist þá laut í kringum
pottinn, um það bil 10 metrar í
þvermál. Leirkenndur jarðvegur
sem hrundi úr barmi hversins
þeyttist allt að nokkra tugi metra
í loft upp þegar hverinn gaf frá
sér rokur.
Þegar Jötunsmenn hófu hreins-
un á bornum síðdegis i gær með
því að sprauta vatni á tækin, rann
nokkuð af vatni i hverinn og
hætti hann þá að mestu þeim til-
þrifum sem hann hafði sýnt.
Vegna þessarar hveramyndun-
ar verður stóri borinn, Jötunn,
færður I biðpláss við Kröflu um
sinn, á meðan séð verður hvort
hverinn rásar eitthvað i hlíðinni
eða ekki. Kemur það ekki að sök
fyrir holu 9 því hún var full fóðr-
uð. Ákvörðun þessa tóku starfs-
menn Orkustofnunar og Kröflu-
nefndar á fundi f gærmorgun, en
nokkra daga tekur að flytja bor-
inn til.
Á fundi um málið á Kröflu í
gær ræddu sérfræðingar fram og
aftur um stöðuna og viðhorf. „Ég
get ekki séð að þetta eigi neitt
skylt við eldgos.“ sagði Kristján
Sæmundsson jarðfræðingur, og
létu menn að því liggja orð að hér
væri einfaldlega um jarðhita-
fræðilegt fyrirbæri að ræða. Fyrir
nokkrum árum þegar unnið var
að borun i Bjarnarflagi þá mynd-
aðist ámóta hver, sem hjaðnaði
síðan niður í rólegheitum, en hins
vegar kom það skýrt fram hjá
sérfræðingnum að þeir vildu eng-
an veginn segja til um hvað úr
þessu gæti orðið.
Kristján Sæmundsson benti á
að öll helztu hveraþorpin á svæð-
inu hefðu verið að auka við sig
kraftinn síðan í.vetur og Guð-
mundur Pálmason tók undir að
hér væri ekki um eldgos að ræða á
þessu stigi að minnsta kosti.
„Þetta er gufuhver," sagði hann.
Nokkrar skemmdir urðu af
völdum leirkastsins og þarf m.a.
að hreinsa nokkuð af vélum
Jötuns, og þegar hverinn var í
mestum ham köstuðust steinar
sem ultu ofan i rásina, hátt i loft
og köstuðust allt að 70 metra.
Nokkrir steinar féllu við borpall-
inn og fór einn í gegnum vélar-
hlífina á fólksvagni, einn fór í
gegnum loft skrifstofuskúrs við
borpallinn og 100 kg steinn kast-
aðist upp á planið við borpallinn.
Þessi grjóthríð hófst þó ekki fyrr
en nokkru eftir að menn voru
farnir frá bornum. Allt að hálfs
metra þykk leirleðja var á bor-
planinu. Bormenn tjáðu blaða-
mönnum Morgunblaðsins að bor
eins og Jötunn kostaði um 300
millj. kr.
Jarðfræðingar og aðrir sérfræð-
ingar hófu ýmsar mælingar á
svæðinu í gær til að kanna ástæð-
una fyrir opnun leirhversins og
var m.a. settur síriti á holu 3 til
þess að kanna hvort sömu hreyf-
ingar væru í hvernum og í hol-
unni. Þá voru einnig gerðar efna-
fræðiathuganir á vatni i holu 3
vegna þess að einhverjir höfðu
talið sig finna lykt af gosgufum,
en við efnagreiningu kom i ljós að
efnasamsetning vatnsins var
óbreytt frá þvi sem áður var.
Um miðjan dag i gær voru bor-
menn á Jötni farnir að hreinsa
borinn og búa sig undir að flytja
hann og einnig voru aðrir starfs-
menn Kröflu kallaðir til starfa í
sambandi við aðgerðir á svæðinu
meðan óákveðið er um framhald á
borun. Engar ráðstafanir voru
gerðar til að flytja vélar virkjun-
arinnar eða önnur tæki á brott.
Jarðskjálftavirkni á Kröflusvæð-
inu var í lágmarki i gær eins og
hún hefur verið um nokkurt
skeið, eða örfáir litlir jarðskjálft-
ar á hverjum sólarhring og koma
þeir aðeins fram á mælum.
Gufugosið, sem varð við Kröflu i gær, er á þessu korti merkt með stórum krossi í hring.
Það er við veginn milli holu GK-3 og holu, sem merkt er GK-9, í hlíðinni norður af
stöðvarhúsunum neðar á myndinni. Hefur þetta gufugos tekið í sundur veginn, og þarf að
leggja nýjan veg fram hjá gosstaðnum. til að flytja borinn Jötunn, sem er 400—500
milljón kr. virði. í burtu frá holunni KJ-9 Hún hefur þegar verið fóðruð og óhætt að skilja
hana eftir eins og hún er. Borholur 3—4 og 5 voru boraðar í fyrra. Stóri gufuborinn er við
holu KG-10, sem þetta gufugos hefur ekki áhrif á. En í hana þarf að steypa áður en borinn
verður fluttur þaðan, sem mun vera dagsverk. Gufuborinn sá mun vera 200—300 milljón
króna virði. Beggja vegna við skiljuhúsið neðar á myndinni eru pallar, tilbúnir til borunar,
þar sem ekki átti að bora fyrr en á næsta ári, en mætti flytja borana á nú. Efst á kortinu er
gígurinn Víti og til vinstri Leirhnjúkur, þar sem gaus í fyrravetur.
línur, ekki punktar
Þetta er hinn einstaki línumyndlampi, gefur skýrari og
betri litmynd. Meira aö segja þó aö
í herberginu séu öll Ijós kveikt
Auöveldara aö stilla litinn.
Meiri litadýrö. - - --*
7 1 BUÐIRNAR
Skipholti 19 við Nóatún,
sími 23800
Klapparstig 26. simi 19800.